Φαράγγι ιστορίας, ηρωισμού και πίστης

Γράφει ο Γιώργος Βενετσάνος 

 

Ημέρες πασχαλιάς και πολλοί συμπατριώτες μας θα φύγουν από την πρωτεύουσα για να γιορτάσουν το Πάσχα των Ελλήνων στις πατρογονικές τους εστίες, εκεί που η εβδομάδα των παθών αλλά και η μέρα της ανάστασης και του Πάσχα έχουν την δική τους όμορφη ιδιαιτερότητα. Αρκετοί θα ταξιδέψουν προς Αιτωλοακαρνανία και Ήπειρο, ειδικά όσοι πάνε στην πρώτη ο δρόμος θα τους περάσει μέσα από το φαράγγι της Κλεισούρας που βρίσκεται στο ενδιάμεσο της διαδρομής Μεσολόγγι – Αγρίνιο. Πρόκειται για μια εξαιρετικά όμορφη περιοχή ειδικά όταν την ώρα του ηλιοβασιλέματος ο ήλιος κοκκινίζει τα πανύψηλα βράχια που υψώνονται και στις δύο πλευρές του δρόμου σε γκρίζες και πορτοκαλιές αποχρώσεις. Ενώ ψηλά επάνω στο φαράγγι θα δούμε φατνώματα με τεράστιους σταλακτίτες.
 

Μια περιοχή που είναι ενταγμένη στο δίκτυο Φύση 2000, εφόσον φιλοξενεί μέσα της σπάνια άγρια ζώα και φυτά, όπως: Κιτρινοβομβίνες, Πρασινόφρυνους, Δεντροβάτραχους, και Ονυχοχελώνες καθώς και γεράκια που φωλιάζουν στα βράχια, ενώ τα φυτά που περιλαμβάνει είναι: η ενδημική Centaurea sp (βραχόφυτο), Κουτσουπιές, Μελικουκιές και πλατύφυλλες βελανιδιές.

 

Όντως ένα εντυπωσιακό και ζωντανό φαράγγι πως όμως σχηματίστηκε; Πάμε αρκετά πίσω, γυρνάμε στα χρόνια της προϊστορίας, όταν τα βουνά του Αράκυνθου και του Παναιτωλικού κρατούσαν ασφυκτικά μέσα τους τα νερά του ποταμού Αχελώου σχηματίζοντας μια τεράστια λίμνη. Από το φαράγγι της Κλεισούρας περνούσε ο ποταμός Αχελώος που την τροφοδοτούσε, μετά όμως από μεγάλο σεισμικό επεισόδιο που έπληξε την περιοχή η ροή του ποταμού άλλαξε, η κοίτη στο φαράγγι στέρεψε και η μεγάλη λίμνη περιορίστηκε σε έκταση. Απομεινάρια αυτής της προϊστορικής λίμνης είναι οι σημερινές Τριχωνίδα, Οζερός, Αμβρακία και Λυσιμαχία.

 

Η Κλεισούρα όμως εκτός από ενδιαφέρον για τους φυσιολάτρες έχει και ιστορικό και θρησκευτικό ενδιαφέρον, θρησκευτικό είναι αυτό που αναφέρεται στην εκκλησία της Ζωοδόχου Πηγής ή Αγία Ελεούσα και στην αιτία κατασκευής της. Η λαϊκή παράδοση μας μεταφέρει ότι κατά το 1700 μ. Χ., στο χωριό Χρυσοβέργι, την ώρα της λειτουργίας της Αναστάσεως, κάποιος Τούρκος στρατιώτης χλεύασε τους Χριστιανούς και ένας κάτοικος του χωριού παρεξηγήθηκε με τον Τούρκο και τον σκότωσε. Οι συγχωριανοί του τον έκρυψαν πιο πάνω από το χωριό σε μια σπηλιά. Όταν μετά από πολύ καιρό το επεισόδιο ξεχάστηκε, πήγε ξανά στο χωριό του και διηγήθηκε στους κατοίκους, ότι εκεί που ήταν έβλεπε κάθε βράδυ ένα φως. Πήγαν λοιπόν στο σημείο που τους υπέδειξε και αντίκρισαν την εικόνα της Παναγίας. Αυτό ήταν και το έναυσμα για να χτίσουν στο μέρος αυτό το εκκλησάκι μέσα στο σπήλαιο. Την συγκεκριμένη εκκλησιά συνοδεύει και μια προφητεία του πατρό Κοσμά του Αιτωλού, ο οποίος σε στάση του στο ναό είπε ότι στον τόπο αυτόν μια ημέρα θα γίνει ένα μεγάλο Προσκύνημα, όπως και πράγματι έγινε. 

 

Όπως είπαμε όμως η περιοχή έχει και έντονο το ιστορικό στοιχείο, 1822 το Μεσολόγγι για δύο περίπου μήνες είχε περικυκλωθεί από τουρκικά στρατεύματα που ανέρχονταν σε 11.000 άνδρες, εντυπωσιακός αριθμός αν σκεφτούμε ότι είχαν μπροστά τους μια μάντρα και μερικούς εκατοντάδες πολεμιστές (εκατοντάδες μεν ψυχωμένους δε). Ο Κιουταχής με τον Βρυώνη κάλεσε τους πασάδες του και τους είπαν πως με πόλεμο και φωτιά θα κατακτήσουν τους Γκιαούρηδες, στην σύναξη αυτή φώναξε σε κάποια στιγμή τον κυνηγό Γιάννη Γούναρη, που ήταν στην υπηρεσία του να φτιάξει καφέδες και να μιλήσουν για τα σχέδια τους, που ήταν να μπουν στο Μεσολόγγι την ημέρα που οι Χριστιανοί θα ήταν στους ναούς για τη Χριστουγεννιάτικη Θεία Λειτουργία.

 

Ο Γιάννης Γούναρης άκουσε με προσοχή όλο το σχέδιο και άρχισε τώρα να σκέφτεται το δικό του προκειμένου να σώσει το Μεσολόγγι από την μεγάλη σφαγή. Παράλληλα όμως σκέφτονταν και την οικογένεια του για το κακό που θα τους βρει αν δώσει στους αγωνιστές του Μεσολογγίου τα σχέδια των πολιορκητών, τελικά μετά από έντονη σκέψη παίρνει την μεγάλη απόφαση που τον οδήγησε να περάσει στους αθάνατους παίρνοντας άξια θέση στο πάνθεον των ηρώων, όχι μόνο του Μεσολογγίου αλλά και της Ελλάδας. Λέει στους πασάδες ότι δήθεν θα πάει κυνήγι, σε κάποιο σημείο της λιμνοθάλασσας συναντιέται με τον γραμματικό του Δημήτρη Μακρή και αφού του μαρτύρα ποιος είναι, του λέει: «Τρέξε στους οπλαρχηγούς του Μεσολογγίου και πες τους ότι οι Τούρκοι θα επιτεθούν στην πόλη ανήμερα της μεγάλης γιορτής των Χριστουγέννων και θα τους σφάξουν όλους».

 

Οι Τούρκοι ανέμελοι και σίγουροι για την νίκη τους κάνουν την επίθεση, όμως οποία έκπληξη βρίσκουν μπροστά τους τεράστια αντίσταση και τελικά αναγκάζονται να αποχωρήσουν ηττημένοι, το Μεσολόγγι σώθηκε, αλλά σφαγιάστηκαν όλα τα μέλη της οικογένειας του Γούναρη από τον Ομέρ Βρυώνη. Ο Γούναρης φέρνοντας βαριά την απώλεια των δικών του, κλείστηκε στο εκκλησάκι της Παναγίας οπού και μόνασε ως ο «Καλόγερος της Κλεισούρας» ζώντας το υπόλοιπο της ζωής του με προσευχή και νηστεία. 

 

Ο Δημήτριος Βικέλας, στο Οδοιπορικό του «Από Νικοπόλεως εις Ολυμπίαν» το περιγράφει την περιοχή της Κλεισούρας ως εξής: «Αι πετρώδεις πλευραί του σχιστού όρους υψούνται αποτόμως εκατέρωθεν ως τοίχοι υπερμεγέθεις, από δε του βάθους, οπόθεν βλέπεις επί των βράχων τα σημεία της βροχής και των ανέμων, φαντάζεσαι ότι προσφάτος τις υποχθόνιος κλονισμός τους διέρρηξε και τους ήνοιξε. Στενή λωρίς ουρανού κυανού χωρίζει υπεράνω της κεφαλής σου το χάσμα, που και που δε διασχίζει τον αέρα, εκεί υψηλά, γύψ πλατυπτέρυγος ή ταχύς ιέραξ, εις τα υπέρυθρα άκρα των βράχων διακρίνεις μόλις τας οπάς όπου έχουν τα όρνεα τας φωλεάς των».

 

Ο Φραγκίσκος Πουκεβίλ που πέρασε στην περιοχή στο έργο του «Ταξίδι στην Ελλάδα» γράφει για την περιοχή: «Αυτή είναι η περιοχή που δημιούργησε η φύση για να γίνει μια μέρα το φρούριο των Αιτωλών και το καταφύγιό τους. Το επισημαίνουμε τώρα, χωρίς φόβο να προδώσουμε το μυστικό των καταφυγίων που σχημάτισαν οι ουρανοί για να γλιτώσουν τους χριστιανούς από τις βαρβαρικές επιθέσεις», «Στα γύρω μέρη αυτού του στενού, που η σιωπή του έσπαζε μόνο από το τραγούδι του φλώρου, της γαλιάντρας και του σπίνου...». 

 

Με αυτά τα πολύ όμορφα αποσπάσματα από περιγραφές για την περιοχή, να ευχηθούμε σε όλους τους Έλληνες απανταχού της γης, ΚΑΛΗ ΑΝΑΣΤΑΣΗ αδέλφια και ΚΑΛΟ ΠΑΣΧΑ.