Την Κυριακή 14 Απριλίου 2024 και ώρα 7 μμ στο Ιερό Προσκύνημα της Αγίας Βαρβάρας Αττικής (Ελ. Βενιζέλου 42 Αγία Βαρβάρα), θα γίνει η τελετή υποδοχής των Ιερών Λειψάνων του Αγίου Νικολάου, Αρχιεπισκόπου Μύρων της Λυκίας, που μας έκλεψαν οι Λατίνοι το 1087 μ.Χ.
Τα Ιερά οστά θα έρθουν από το Μπάρι της Ιταλίας.
Η τραγική ιστορία της κλοπής του Ιερού λειψάνου από τους Ρωμαιοκαθολικούς.
Το τίμιο λείψανο του Αγίου Νικολάου, μετά την κοίμησή του, μεταφέρθηκε με τα χέρια Επισκόπων και, με τιμητική πομπή, τοποθετήθηκε σε ειδικό μνημείο-σαρκοφάγο στον ναό των Μύρων της Λυκίας1. Από το λείψανο του Αγίου ανέβλυζε μύρο, το οποίο εθεράπευε ψυχικές και σωματικές ασθένειες2. Γράφει χαρακτηριστικά ο Κωνσταντίνος ο Πορφυρογέννητος (10ος αιωνας ) στο «Περί θεμάτων» έργο του: «Είτα των Λυκίων πόλιν, την μυρίπνουν τε και τρισόλβιον, εν ήπερ ο μέγας Νικόλαος, ο του Θεού θεράπων, αναβλύζει τα μύρα κατά το της πόλεως όνομα»3.
Το έτος 1087 μ.Χ., επί αυτοκράτορος Αλεξίου Κομνηνού (1081-1118 μ.Χ.), η επαρχία της Λυκίας και η πόλη των Μύρων δεινοπαθούσε από τους Τούρκομογγόλους που είχαν έρθει από τα βάθη της Ανατολής. Γι' αυτό και οι μοναχοί, που διακονούσαν στο προσκύνημα του Αγίου, φαίνεται να συναινούν υπό το κράτος του φόβου, στην πρόταση πονηρών Λατίνων κληρικών που παρουσιάστηκαν ως «έμποροι» από το Μπάρι της Ιταλίας. Οι κλέφτες προσποιήθηκαν ότι θα πραγματοποιήσουν την ανακομιδή των ιερών λειψάνων στην Κωνσταντινούπολη αλλά τελικά τα έκλεψαν και τα μετέφεραν στο Μπάρι4.
Το έτος 1100, οι Βενετσιάνοι που συμμετεῑχαν στην Α΄ Σταυροφορία, υπό την αρχηγία του υιού του Δόγη της Βενετίας, Ιωάννου Vitale Michiel και του Enrico Contarini, Επισκόπου του Castello της Βενετίας, προσάραξαν σκόπιμα στις ακτές της Λυκίας, για να συλλήσουν τα εναπομείναντα ιερά λείψανα του Θαυματουργού Αγίου των Μύρων που οι «έμποροι» του Μπάρι είχαν λόγω βιασύνης παραμελήσει να συλλήσουν5. Τα πήραν μαζί στο ένοπλο προσκύνημα στους Αγίους Τόπους και τα μετέφεραν τελικά στην Βενετία6, όπου τα εναπέθεσαν στο Ναό του Αγίου Νικολάου7 στη νήσο Λίντο.
Από το Μπάρι και τη Βενετία αποτμήματα των ιερών λειψάνων έχουν μετατομισθεί σε διάφορες χώρες και ναούς.
(Ευτυχώς ένα μικρό μέρος των Ιερών λειψάνων βρίσκεται ακόμα στα ελληνικά ορθόδοξα χέρια που δικαιωματικά ανήκουν)
Αγία Τράπεζα στον Ναό του Αγίου Νικολάου Λίντο της Βενετίας, όπου αναγράφονται οι Αγιοι Νικόλαος, Αρχιεπίσκοπος Μύρων, έτερος «Θείος Νικόλαος» και Μάρτυρας Θεόδωρος.
Αποτμήματα των ιερών λειψάνων του Αγίου Νικολάου φυλάσσονται στην Ιερά Μονή Αγίου Νικολάου Βάθειας, στην πόλη Ρίμινι της Ιταλίας, στη Γερμανία, στο Μητροπολιτικό Μουσείο Νέας Υόρκης, το Αρχαιολογικό Μουσείο της Αττάλειας, και αλλαχού.
Tα ιερά λείψανα που θα υποδεχθούμε προέρχονται από τα κλεμμένα και φυλασσόμενα ιερά λείψανα του Αγίου Νικολάου στο Μπάρι, τα οποία είχαν προσφερθεί στην Αρχιεπισκοπή της Σιένα, ως μαρτυρεί το πιστοποιητικό αυθεντικότητας που υπογράφει ο Αρχιεπίσκοπος της Σιένα Tiberio Borghese (1.6.1772-13.11.1792) το 1780.
..jpg)
Ο ΄Αγιος Νικόλαος, φορητή εικόνα, Μονή Σινά.
Ναός Αγίων Στεφάνου και Σίξτου, Halberstadt, Γερμανία.
Ιερό λείψανο Αγίου Νικολάου, Βασιλική Αγίου Νικολάου, Ρίμινι.
Ναός Αγίου Νικολάου, Brauweiler, Γερμανία.
Ιερό απότμημα εκ του λειψάνου του Αγίου Νικολάου, Μητροπολιτικό Μουσείο Νέας Υόρκης.
Ιερά λείψανα του Αγίου Νικολάου στη Βενετία.
Ναός Αγίου Νικολάου Λίντο, Βενετία.
Η κρύπτη του Αγίου Νικολάου στο Μπάρι της Ιταλίας.
Ιερά λείψανα του Αγίου Νικολάου, Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο Αττάλειας.
ΥΠΟΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ
1) Περί Μύρων και της Ιεράς Μονής του Αγίου Νικολάου, Εκκλησιαστική Αλήθεια, εν Κωνσταντινουπόλει, τόμος 3ος, 1881-1882, σελ. 585.
2) Συμεών του Μεταφραστού, Η ζωή και τα θαύματα του Αγίου Νικολάου, σελ. 75-76.
3) Απόστολου Μ. Τζαφερόπουλου, ΄Αγιος Νικόλαος Μύρων Λυκίας, εκδ. Τέρτιος, Κατερίνη, 1990, σελ. 17. Το σπουδαίο αὐτό μνημείο αποτελούσε ακμαία μονή. Βλ. σχετικά την μελέτη του U. Peschlow, Die Kirche des Hl. Nikolaos in Myra , στο Antike Welt. Zeitschrift für Archäologie und Urgeschichte, 1975, σελ. 15-26. Γεωργίου Β. Αντουράκη, Θέματα Αρχαιολογίας και Τέχνης, Γ ´, σελ. 54.
4) Απόστολου Μ. Τζαφερόπουλου, ΄Αγιος Νικόλαος Μύρων Λυκίας, σελ. 17-18. Βλ. Γεωργίου Β. Αντουράκη, Θέματα Αρχαιολογίας και Τέχνης, Γ ´ τόμος, σελ. 54.
5) Nicol D., Venezia e Bisanzio cit., Cambridge University Press, σελ. 100-104. P.J. Geary, Furta sacra. Thefts of relics in the Central Middle Ages, Princeton (NJ), 1978, σελ. 124-126. S. Tramontin, Il Kalendarium cit., σελ. 300. Αυτό αποδεικνύεται και από την λειψανοθήκη με λείψανα του Αγίου που φυλάσσεται στο Αρχαιολογικό Μουσείο της Αττάλειας.
6) Απόστολου Μ. Τζαφερόπουλου, ΄Αγιος Νικόλαος Μύρων της Λυκίας, σελ. 19. «Hae est … arca unde Barenses partem reliquiarum abstulerunt partmque reliquerunt» , Historia de Transatione. G. Bianchi, Il patriarca di Grado Domenico Marango tra Roma e l' Oriente, στό Studi Veneziani, VIII (1966), σελ. 19-126. G. Gallo, Lido di Venezia, Abbazia di S. Nicoló, Venezia 1964 . Historia de translatione sanctorum Magni Nicolai, terra marique miraculis gloriosi, ejusdem avunculi, alterius Nikolai Theodorique martyris pretiosi (BHL 6200-6201, στό Recueil des Historiens des Croisades. Historiens Occidentaux, V, 1720, col. 1220-1234. Fl. Corner, Ecclesiae venetae, cit., σελ. 29-45. G. Anrich, Hagios Nikolaos, II, Leipzig, 1917 (επανέκδοση εκ του πρωτοτύπου: Hildesheim, 1965, σελ. 520-524. Andrea Danduli Chronica, IX 10 (50), ed. Cit. σελ. 222.
7) Ο Ναός κτίσθηκε περί το 1052 ή 1053.
Τα ιστορικά στοιχεία πάρθηκαν από την σελίδα της Αποστολικής Διακονίας της οποίας ο Γενικός Διευθυντής Επίσκοπος Φαναρίου Αγαθάγγελος, ο οποίος έχει άριστες σχέσεις με τους Ρωμαιοκαθολικούς και τον Πάπα, φρόντισε να έρθουν τα Ιερά Λείψανα του Αγίου μας, για προσκύνημα. Στο παρελθόν με τον ίδιο τρόπο έχει φέρει και τα κλεμμένα επίσης, οστά της Αγίας Ελένης αλλά και της Αγίας Βαρβάρας. Το ότι έρχονται τα Ιερά Λείψανα των Αγίων μας είναι μεγάλη ευλογία και τον ευχαριστούμε, ωστόσο ελπίζουμε οι καλές αυτές σχέσεις να μένουν μέχρι εκεί..... Διότι η ιστορία μάς έχει διδάξει ότι, οι Ρωμαιοκαθολικοί και ο Πάπας πάντοτε απειλούσαν την ύπαρξη των Ορθοδόξων Χριστιανών και υπονόμευαν γενικώς και των Ελληνισμό.
(Σημείωση: Το παραπάνω κείμενο περιέχει και δικά μας σχόλια τα οποία δεν θα βρείτε στην πηγή. Δυστυχώς όπως αντιλαμβάνεστε θα ήταν δύσκολο να λεχθούν τα πράγματα με το όνομα τους στο άρθρο, από την στιγμή που η Αποστολική Διακονία της Εκκλησίας της Ελλάδος μεσολάβησε στους Παπικούς για να έρθουν στην πατρίδα μας τα Ιερά Λείψανα του Αγίου μας....)
Που βρίσκονται σήμερα τα Ιερά λείψανα του Αγίου Νικολάου.
Η δεξιά του Αγίου Νικολάου βρίσκεται στoν Ναό Αγίου Γεωργίου του Νέου Βουκουρεστίου. Ο αριστερός βραχίονας του Αγίου βρίσκεται στον ομώνυμο ρωμαιοκαθολικό Ναό του Ρίμινι Ιταλίας.
Απότμημα του αριστερού βραχίονος του Αγίου βρίσκεται στο Μητροπολιτικό Ναό Βόλου.
Μέρος των Λειψάνων του Αγίου βρίσκεται στην ομώνυμη ρωμαιοκαθολική Βασιλική του Μπάρι Ιταλίας.
Αποτμήματα του Ιερού Λειψάνου του Αγίου βρίσκονται στις Μονές Αγ. Νικολάου Άνω Βάθειας Ευβοίας και Φανερωμένης Σαλαμίνος, στον Καθεδρικό Ναό του Σωτήρος Μόσχας, στον ομώνυμο Ναό Αγίας Πετρουπόλεως και στη Λαύρα Αγ. Αλεξάνδρου Νέβσκι Αγίας Πετρουπόλεως.
Ένας εκ των οδόντων του Αγίου βρίσκεται στη Μονή Αγίας Λαύρας Καλαβρύτων.
ΣΧΟΛΙΟ
Παρά την ανίερη κλοπή και των πόνο μας, όλοι οι Ελληνες Ορθόδοξοι Χριστιανοί οφείλουμε να επισκεφθούμε τα Ιερά Λείψανα του Μεγάλου Αγίου μας και να προσκυνήσουμε αποτίωντας φόρο τιμής αλλά και δεχόμενοι την Θεία Χάρη που πηγάζει από αυτά.
Αλλωστε ο Ελληνας Μικρασιάτης Αγιός μας είναι πάντα στο πλάι μας. Είναι προστάτης του Πολεμικού και Εμπορικού Ναυτικού μας και έχει σώσει χιλιάδες Ελληνες στους αιώνες που τιμάται ως Αγιος και μέχρι τις μέρες μας.
Έχω την τιμή να ονομάζομαι Νικόλαος και από υποχρέωση προς τον μεγάλο και Θαυματουργό μου Άγιο έχω ερευνήσει κάπως το θέμα. Θα ήθελα να προσθέσω λοιπόν στα όσα έγκριτα γράψατε κάποιες πινελιές.
ΑπάντησηΔιαγραφή1. Το πλήρες όνομα του Αγίου μας είναι : Άγιος Νικόλαος ο Θαυματουργός και θα πρέπει πάντοτε με αυτό να αναφερόμαστε σε εκείνον, αλλά και να αναγράφεται στις ιερές εικόνες του. Δυστυχώς αυτό συμβαίνει αρκετά σπάνια στην Ελλάδα, ενώ στη Ρωσία τηρείται. Τα δε θαύματά του στην αχανή αυτή χώρα είναι αμέτρητα, τόσα ώστε η εικόνα του επάξια κέρδισε στο τέμπλο τη θέση δεξιά του Χριστού, εκεί που σε μας είναι ο Άγιος Ιωάννης ο Πρόδρομος.
2. Η αφαίρεση-μεταφορά του αγίου λειψάνου το 1087 έγινε όπως περιγράψατε, μόνον που:
α) το γεγονός καταγράφεται στο ορθόδοξο εορτολόγιό μας στις 20 Μαϊου ως Μετακομιδή, β) λίγες μέρες πιο μετά εντός του έτους, εορτάζεται η λεγόμενη Πρόοδος του Αγίου Νικολάου του Θαυματουργού σε διάφορα παραθαλάσσια μέρη της Ελλάδας, από τα οποία περνούσε το άγιο λείψανο μέχρι να φτάσει στο Μπάρι. Αυτά δείχνουν ότι στην Ορθοδοξία έγινε αποδεκτή η μεταφορά.
3. Τα συνεχή θαύματα τα οποία επιτέλεσε στη Δύση όπου μετανάστευσε ο Άγιός μας, τόσα ώστε να αποτελέσει τη βάση για όλη την τεράστια παράδοση του Santa Claus (= Νικόλαος) -αιώνες πριν την...Coca Cola- και που τον κατέστησαν προστάτη Άγιο σε πάμπολλα επαγγέλματα στη Δύση (και όχι μόνο των ναυτικών όπως σε εμάς) όπως π.χ. των ενεχυροδανειστών στη Νέα Υόρκη, αποδεικνύουν ότι η μετακίνηση του αγίου λειψάνου έγινε αποδεκτή από τον Άγιο και από το Θεό.
4. Επομένως, όπως συνολικά προκύπτει από τα παραπάνω, μπορούμε να καταλάβουμε γιατί ο Άγιος θεωρείται μακράν Ο ΠΛΕΟΝ ΘΑΥΜΑΤΟΥΡΓΟΣ ΑΓΙΟΣ ΟΛΟΚΛΗΡΟΥ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ.
Ταπεινά φρονώ ότι έχουμε χρέος στις μέρες μας να συμβάλουμε όπως μπορεί ο καθένας, ώστε να μεγαλυνθεί και πάλι στην Ελλάδα η τιμή προς τον Άγιο, όπως του αξίζει.
Αγαπητε Νικολαε σε ευχαριστω για το μηνυμα σου που μας παρεχει και νεες πληροφορίες.
ΑπάντησηΔιαγραφήΩστοσο εχω μια και μονη ένσταση.
Η Ορθοδοξία δεν γνωριζε οτι οι Λατινοι εκλεψαν ουσιαστικα το Ιερό λείψανο του Αγίου μας...
Οι λατινοι κληρικοι παρουσιάστηκαν ως "εμποροι" οι οποιοί "προσφέρθηκαν" να μεταφερουν τα λειψανα κι οχι να τα πάνε στην Ιταλία...
Κι αν σταματησαν σε καποια σημεια της Ελλάδας, δεν νομίζω οτι εκει ειπαν την αληθεια για τις προθέσεις τους...
Μην ξεχναμε οτι το σχισμα ειχε γινει ηδη απο το 1054 και ηταν πολυ ωμές οι μνήμες των όσων αισχρών έκαναν οι Παπικοί και ποτέ οι Ορθοδοξοι δεν θα δεχονταν να πάρουν αυτοί οι αιρετικοι, το σκήνωμα του Αγίου μας...
Η Αποστολικη Διακονία λόγω των αριστων σχέσεων του Διευθυντή της Επισκόπου Φαναρίου κ Αγαθαγγέλου με την Ρωμαιοκαθολική "Εκκλησία", ποτέ δεν θα έλεγε στα ίσια σε ιστορικό απόσπασμα ότι το Ιερό Σκήνωμα εκλάπει από Λατίνους κληρικους που παρουσιάστηκαν ως εμποροι...
Ειμαι σιγουρος οτι αν δεν ειχε συμβεί ακριβώς έτσι, θα το τόνιζε με στόμφο ότι το δώσαμε εν γνώση μας στους Λατίνους...
Το 1087 όμως ειδικα, κάτι τέτοιο ήταν αδύνατον και αδιανόητον για τους Ορθοδόξους...
Να εισαι καλα και σε ευχαριστω και παλι.
ΤΟ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΟ ΚΑΘΕΣΤΩΣ ΠΟΥ ΙΣΧΥΕ ΣΤΗΝ ΚΑΤΩ ΙΤΑΛΙΑ ΤΗΝ ΕΠΟΧΗ ΤΗΣ ΜΕΤΑΚΟΜΙΔΗΣ ΤΟΥ Ι.ΛΕΙΨΑΝΟΥ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΤΟΥ ΘΑΥΜΑΤΟΥΡΓΟΥ 1087 μ.Χ.
ΑπάντησηΔιαγραφήΣτίχος:
Φάνας ὁ νεκρός σου, θεόφρον τὴν ἕω
Ἔφανεν αὖθις καὶ δύσιν τεραστίοις
Σήμερα 20 Μαϊου, η Ορθόδοξη Εκκλησία μας εορτάζει την εορτή της μετακομιδής των ιερών λειψάνων του Αγίου Νικολάου του Θαυματουργού από τα Μύρα της Λυκίας στη Βάρη (Bari) της Ιταλίας.
Δεν πρέπει να λησμονούμε ότι η μετακομιδή πραγματοποιήθηκε κάτω από τις ειδικές εκκλησιαστικές συνθήκες που ίσχυαν εκείνη την εποχή, δηλ. το έτος 1087.
Ήδη από το 732 η Κάτω Ιταλία είχε υπαχθεί εκκλησιαστικά στην Κωνσταντινούπολη από το Λέοντα Γ' τον Ίσαυρο, όπου και παρέμεινε μέχρι και μετά το 1204 γενικά, ενώ σε άλλες περιοχές μετά το 1453, καθώς οι ορθόδοξοι αντιστάθηκαν γενναία και υποτάχτηκαν σταδιακά μετά τις δύο Αλώσεις και μόνο κάτω από αφόρητη βία (δηλ. η ορθοδοξία τους θεωρείτο αίρεση μέσα στον παπισμό, πέρναγαν από Ιερά Εξέταση και είχαν κατάληξη τον δια πυράς θάνατο...).
Κάποιες ενδεικτικές χρονολογίες:
Το 1089 οι λατίνοι αντικατέστησαν τον Ορθόδοξο Αρχιεπίσκοπο Ρηγίου Καλαβρίας Βασίλειο,
το 1232 ο ορθόδοξος ηγούμενος Νικόλαος του Οτράντο/Υδρούντος συμμετείχε σε Σύνοδο στη Ρώμη ως εκπρόσωπος των Ορθοδόξων της Κάτω Ιταλίας,
ορθόδοξος ήταν και ο Βαρλαάμ ο Καλαβρός που το 1330-40 προσπάθησε ανεπιτυχώς να επικρατήσει του μεγάλου Αγίου Γρηγορίου του Παλαμά,
ο δε τελευταίος Έλληνας ιερέας του χωριού Καλημέρα στο Σαλέντο βρέθηκε δολοφονημένος το 1621...
Επομένως, σε σχέση με επιφυλάξεις που υπάρχουν για τη μετακομιδή, θα πρέπει να λάβουμε υπόψη μας ότι το μεν Σχίσμα στο Βατικανό έγινε το 1054, αλλά ο πάπας δεν μπορούσε να πατήσει κάποιο κουμπί με το οποίο να το επιβάλει αυτόματα σε όλη την ιταλική χερσόνησο από πάνω μέχρι κάτω. Οι ελληνικές περιοχές (Μεγάλη Ελλάδα) παρέμειναν για πολύ ακόμα ορθόδοξες. Όταν οι 4 εναπομένοντες μοναχοί της Μονής του Αγίου Νικολάου στα Μύρα της Λυκίας συμφώνησαν στην πρόταση που τους έγινε το 1087, για να γλυτώσει το ιερό λείψανο από τον κίνδυνο των Τούρκων (λέγεται ότι 2 εξ αυτών το συνόδευσαν) γνώριζαν ότι αυτό αποστέλλεται στην Καλαβρία, δηλ. σε μια ορθόδοξη περιοχή. Ο δε λαός της Βάρης (Bari) υποδέχτηκε με ενθουσιασμό ένα μεγάλο Άγιο της Εκκλησίας.
Δεν γνωρίζω αν οι επιτελέσαντες τη μεταφορά υπάγονταν σε λατίνο επίσκοπο ή σε ορθόδοξο, καθώς για μεγάλο διάστημα στις διάφορες περιοχές συνυπήρχαν και οι δύο με αλληλοεπικαλυπτόμενες και αντιμαχόμενες δικαιοδοσίες.