Η Μάχη των Οχυρών

Του Χρήστου Μπολώση

 

Πριν από 83 χρόνια, την Κυριακή 6 Απριλίου του 1941, οι Γερμανοί εισέβαλαν στην Ελλάδα, προκειμένου να «ξεμπερδεύουν» με την υπόθεση Βαλκάνια, εκεί που οι σύμμαχοί τους οι Ιταλοί, απέτυχαν οικτρά ακόμα και με την πολυδιαφημισμένη «Εαρινή επίθεσή» τους, τον Μάρτιο του 1941.
 

Για τον σκοπό αυτό οι Γερμανοί και μετά τη σύσκεψη της 27ης Μαρτίου στο Βερολίνο, μέσα σε 24 ώρες εκπόνησαν σχέδιο με την κωδική ονομασία «Μαρίτα», το οποίο προέβλεπε παράλληλη επίθεση σε Ελλάδα και Γιουγκοσλαβία (Γ/Β).

 

Η γερμανική δύναμη, που θα υλοποιούσε το σχέδιο «Μαρίτα», ήταν η 12η Στρατιά του στρατάρχη Φον Λιστ οι δυνάμεις της οποίας, κατανεμήθηκαν ως εξής:

 

α. Η 1η Τεθωρακισμένη Ομάδα Μεραρχιών (ΤΟΜ), θα ενεργούσε προς Γ/Β (Νύσσα – Βελιγράδι). Η 2α Στρατιά θα εκινείτο ταυτοχρόνως από Βορρά (Αυστρία- Ουγγαρία) προς Ζάγκρεμπ και Βελιγράδι, για να υποβοηθήσει την ενέργεια της πρώτης ΤΟΜ.

 

β. Για τις επιχειρήσεις προς Ελλάδα, οι Γερμανοί διέθεσαν το 18ο Ορεινό Σώμα Στρατού (βρισκόταν ακριβώς απέναντι από την Ελληνοβουλγαρική μεθόριο, στην περιοχή Πετριτσίου – Νευροκοπίου) και το 30ο Σώμα Στρατού (απέναντι από τη Θράκη).

 

γ. Άλλες δυνάμεις, όπως το 40ο Τεθωρακισμένο Σώμα Στρατού, βρίσκονταν αναπτυγμένες βορειότερα έτοιμες να επέμβουν, όπου οι εξέλιξη του αγώνα το απαιτούσε.

 

Στις δυνάμεις αυτές, το μέγεθος των οποίων απεκάλυπτε ότι οι Γερμανοί δεν διακύβευαν την παραμικρή περίπτωση αποτυχίας, θα πρέπει να προστεθεί και το 8ο Σώμα Αεροπορίας, με 650 αεροσκάφη διαφόρων τύπων.

 

Η Ελληνική Γραμμή Αμύνης, βρισκόταν στη φύσει ισχυρά τοποθεσία Μπέλλες – Άγκιστρο – Ροδόπη, η οποία είχε ενισχυθεί ακόμα περισσότερο με την κατασκευή 21 Οχυρών (μερικά από τα οποία, είχαν τρεις ορόφους υπό τη γη και 4.500 μέτρα διαδρόμους), τα οποία αποτελούσαν τη «Γραμμή Μεταξά».

 

Η Αμυντική Γραμμή, είχε ενισχυθεί με διάφορα Αντιαρματικά κωλύματα, όπως Οδόντος Δράκοντος (κώνοι από μπετόν πακτωμένοι στο έδαφος), Εχίνους (σιδηροτροχιές) και συρματοπλέγματα.

 

Λεπτομερής περιγραφή του όλου έργου της «Οχυρώσεως της Παραμεθορίου Ζώνης» περιλαμβανόταν στην ομώνυμη έκδοση της Διευθύνσεως Ιστορίας Στρατού (έκδοση 1956), την οποία όμως ο ενδιαφερόμενος ερευνητής, δεν θα βρει εύκολα, διότι η «δημοκρατία» του 1974 την… κατέστρεψε, επειδή αναφερόταν στο έργο του Μεταξά! Αθλιότητες αθλίων ανθρώπων.

 

Οι δυνάμεις που διέθετε η Ελλάδα ήταν:

 

α. Μία Μεραρχία τη 18η (7 Τάγματα Πεζικού), από το Τριεθνές επί του όρους Μπέλλες (περίπου βορείως Κιλκίς), μέχρι τη Δυτική όχθη του ποταμού Στρυμόνα (περίπου 40 χιλιόμετρα)

 

β. Μία μεραρχία τη 14η (7 ΤΠ), από την ανατολική όχθη του Στρυμόνα, μέχρι το Υψίπεδο του Κάτω Νευροκοπίου (μέτωπο περίπου 80 χιλιομέτρων)

 

γ. Μία Μεραρχία, την 7η (7 ΤΠ) από Κάτω Νευροκόπι μέχρι του όρους Κουσλάρ (περίπου βορείως Παρανεστίου Δράμας, σε μέτωπο περίπου 85 χιλιομέτρων)

 

δ. Μία Ταξιαρχία (7 Λόχοι) στην περιοχή Θράκης.

 

Εκείνο το οποίο θα πρέπει να τονισθεί, ήταν η έλλειψη δυνάμεων επιφανείας που θα υποστήριζαν τα οχυρά και τούτο οφείλετο στο γεγονός ότι το μείζον μέρος του στρατού μας, βρισκόταν στο Βορειοηπειρωτικό Μέτωπο, αντιμετωπίζοντας τους Ιταλούς.

 

Όπως φαίνεται από τα παραπάνω στοιχεία, η σύγκριση των αντιμαχομένων δυνάμεων ήταν συντριπτική υπέρ των Γερμανών.

 

Η επίθεση των Γερμανών εκδηλώθηκε στις 05.15 της 6ης Απριλίου του 1941 χωρίς να τηρηθεί το χρονοδιάγραμμα που έθεσαν οι ίδιοι στο πρωθυπουργό Αλ. Κορυζή. Η Κυρία Προσπάθεια, εκδηλώθηκε προς το Οχυρό Ρούπελ και τούτο για να επιτευχθεί η διάνοιξη της οδού που οδηγεί προς την κοιλάδα της Ροδοπόλεως και από εκεί στη Θεσσαλονίκη.

 

Μέχρι τις 8 Απριλίου (τρίτη ημέρα της Γερμανικής επιθέσεως) ο αγώνας των Οχυρών συνεχιζόταν με μεγάλη επιτυχία. Όμως από την πρώτη κιόλας μέρα που εκδηλώθηκε η επίθεση, η γιουγκοσλαβική αντίσταση κατέρρευσε, με αποτέλεσμα οι Γερμανικές δυνάμεις να προελάσουν προς Νότο και την 06.00 ώρα της 8ης Απριλίου η 2α Τεθωρακισμένη Μεραρχία, να εισβάλει στο ελληνικό έδαφος από την περιοχή της λίμνης Δοϊράνης, λίγα μόλις χιλιόμετρα ανατολικώς της Ειδομένης.

 

Τις απογευματινές ώρες της 8ης Απριλίου ο αντιστράτηγος Μπακόπουλος Κωνσταντίνος, διοικητής του Τμήματος Στρατιάς Ανατολικής Μακεδονίας (ΤΣΑΜ), έλαβε διαταγή να προχωρήσει σε διαπραγματεύσεις με τον διοικητή τον Γερμανικών δυνάμεων, για σύναψη συνθηκολόγησης.

 

Έτσι, ακόμα να Έπος των ελληνικών όπλων είχε περάσει στην ιστορία.

 

Στα Οχυρά γράφτηκαν μοναδικές σελίδες δόξας, ηρωισμού και αυτοθυσίας.

 

Ο ταγματάρχης Γεώργιος Δουράτσος, διοικητής του Οχυρού Ρούπελ, απαντά στο Γερμανό στα στρατάρχη Φον Λιστ, σε σχετική παραγγελία του για παράδοση στον Οχυρών: «Τα Οχυρά δεν παραδίδονται, αλλά καταλαμβάνονται».

 

Στην Ομορφοπλαγιά, ένα μικρό οροπέδιο πάνω από το χωριό Πορόια στο όρος Μπέλλες (σήμερα ονομάζεται Κερκίνη), ο Λοχίας Ίτσιος Δημήτριος, υπερασπίζεται το πολυβολείο Π8. Μόλις τελειώνουν τα 38.000 φυσίγγια που είχε, οι Γερμανοί τον συλλαμβάνουν.

 

Ο στρατηγός Schoerner επικεφαλής των γερμανικών δυνάμεων στον τομέα αυτό πληροφορήθηκε ότι ο διοικητής του πολυβολείου ήταν ένας απλός έφεδρος Λοχίας, θίχτηκε ο εγωισμός του και αφού συναντήθηκε με τον αιχμάλωτο πλέον Ίτσιο, τον ρώτησε:

– Ποιος είναι ο διοικητής του πολυβολείου;

– Εγώ είμαι, απάντησε ο Ίτσιος.

– Δεν υπάρχει αξιωματικός;

– όχι.

– Ξέρεις ότι για χάρη σου έχασα ένα συνταγματάρχη και 232 στρατιώτες;

– Λυπάμαι στρατηγέ, αλλά υπερασπίζομαι την Πατρίδα μου.

 

Μετά από αυτό ο Schoerner, έδωσε εντολή σε μία διμοιρία Γερμανών στρατιωτών να παρουσιάσουν όπλα προς τιμήν του και αμέσως μετά έδωσε διαταγή να εκτελεστεί ο Ίτσιος, κατά παράβαση της Συνθήκης της Γενεύης, η οποία απαγορεύει την εκτέλεση αιχμαλώτων, αλλά να μην πειραχθούν οι δύο στρατιώτες που ήταν μαζί του και τους οποίους απελευθέρωσε.

 

Αργότερα ο Schoerner θα δηλώσει: «Μάχομαι από ενός και ηµίσεως έτους και πολέμησα σε όλα τα μέτωπα, αυτού του πολέµου. Οφείλω να οµολογήσω, ότι την γενναιότητα του Έλληνα στρατιώτη, δεν την συνάντησα πουθενά. ∆εν το λέω αυτό σαν φιλοφρόνηση, αλλά επειδή είναι η πραγματικότητα».

 

Έτσι γράφτηκε ο επίλογος της Μάχης των Οχυρών.

 

πηγή