Η αληθινή τροφή είναι ο τρόπος με τον οποίο το σώμα μας συνδέεται με τον ιστό της ζωής στη Γη. Είμαστε τόσο βαθιά διασυνδεδεμένοι που το μικροβίωμά μας σχηματίζει έναν συνεχή, αμοιβαίο μακροοργανισμό με το μικροβίωμα των εδαφών. Είμαστε τόσο συνδεδεμένοι που η αποδυνάμωση της υγείας μιας πτυχής του τροφικού μας ιστού, συνεχίζει να έχει άμεσο αντίκτυπο στην υγεία μας.
Αλλά από την έλευση της εκβιομηχάνισης, έχουμε συστηματικά εκτοπιστεί από τις βαθιές, εγγενείς σχέσεις που έχουμε με την τροφή μας. Αυτή η συστηματική εκτόπιση των σχέσεών μας με τη Γη και με τα συστήματα διατροφής μας, έχει πλέον οδηγήσει σε πολλαπλές επικαλυπτόμενες παγκόσμιες καταστάσεις έκτακτης ανάγκης: την οικολογική κρίση, την κρίση υγείας και την κρίση διαβίωσης. Αυτές οι πολλαπλές καταστάσεις έκτακτης ανάγκης δεν είναι ξεχωριστές, είναι αλληλένδετες και έχουν τη ρίζα τους σε μια αυξανόμενη εξάρτηση από ένα δυσλειτουργικό παράδειγμα.
Το βιομηχανικό, παγκοσμιοποιημένο σύστημα διατροφής, που βασίζεται σε τοξικά χημικά, μονοκαλλιέργειες και μη βιώσιμες παγκοσμιοποιημένες αλυσίδες εφοδιασμού, αντιπροσωπεύει την άρνηση του γεγονότος ότι η υγεία μας είναι ένα συνεχές που προέρχεται από την υγεία του πλανήτη μας. Από τη βιοποικιλότητα του εδάφους, των τροφών μας και του μικροβιώματος του εντέρου μας. Η καταστροφή της βιοποικιλότητας, χάρη στη βιομηχανική γεωργία, συμβάλλει πλέον στην ασθένεια και την αρρώστια της Γης και των όντων της, συμπεριλαμβανομένων των ανθρώπων. Η υγεία του πλανήτη και η δική μας υγεία είναι αδιαχώριστες.
Μέσω της επιβολής των βιομηχανικών συστημάτων οι μικροί αγρότες και οι τοπικές κοινότητες τροφίμων έχουν σκόπιμα καταστραφεί υπέρ της εταιρικής εξουσίας και η υγεία των ανθρώπων, του πλανήτη και των συστημάτων τροφίμων έχει σκόπιμα αγνοηθεί. Τώρα οι ίδιες οι εταιρείες που διαιώνισαν την καταστροφή της Γης προσπαθούν να μας πείσουν ότι κατέχουν τις λύσεις για τις πολλαπλές κρίσεις μας.
Προκειμένου να εξαλείψουν τους τελευταίους εναπομείναντες μικρούς αγρότες, οι αφηγήσεις που υποστηρίζονται από τις εταιρείες πιέζουν τώρα για την αναγωγή της σύνθετης οικολογικής κατάρρευσης και της κλιματικής αλλαγής σε δυαδικές αφηγήσεις γύρω από το φυτό εναντίον του ζώου, αντί να αντιμετωπίσουν τη μεγαλύτερη κρίση του τρόπου με τον οποίο οι τρέχουσες βιομηχανικές πρακτικές καταστρέφουν τα οικοσυστήματα της Γης. Σε αυτές τις ψευδείς διχοτομήσεις τα ζώα κατηγορούνται τώρα αντί για τα βιομηχανικά συστήματα στο σύνολό τους, για τον αντίκτυπο του συστήματος διατροφής στο κλίμα και την υγεία.
Αυτό συνέβη με την ασθένεια της βρουκέλλωσης που εξαπλώνεται μέσω των βουβαλιών στην Ιταλία. Μια ασθένεια που προκλήθηκε από τις βιομηχανικές μονάδες CAFO των βουβαλιών, η οποία χρησιμοποιείται τώρα ως δικαιολογία για να προωθηθούν ψευδείς λύσεις για την κλιματική αλλαγή και την έλλειψη τροφίμων. Οι μικρής κλίμακας κτηνοτρόφοι αναγκάστηκαν να θανατώσουν τα ζώα τους λόγω των ασθενειών που προκλήθηκαν από τη βιομηχανική παραγωγή, καταστρέφοντας ουσιαστικά τα μέσα διαβίωσης των πραγματικών μικρών παραγωγών μοτσαρέλας. Εν μέσω αυτής της καταστροφής της πραγματικής τροφής και της πραγματικής διατροφικής κουλτούρας, εταιρείες ψεύτικου φαγητού, όπως η γερμανική νεοφυής εταιρεία Formo, έλαβαν χρηματοδότηση ρεκόρ για την παραγωγή εργαστηριακής ρικότας και μοτσαρέλας. Επιτρέποντάς τους να επωφεληθούν από την καταστροφή που έχει ήδη προκαλέσει το βιομηχανικό σύστημα.
Η αναπόσπαστη, πολύπλοκη και αλληλένδετη εκτροφή ζώων σε πολλούς παραδοσιακούς πολιτισμούς σε όλο τον κόσμο, τώρα μπαίνει στο ίδιο τσουβάλι με τη βιομηχανική ζωική παραγωγή, διαγράφοντας ουσιαστικά τη σημασία αυτών των παραδοσιακών πολιτισμών που βασίζονται στη γη. Σε αυτές τις ψευδείς αφηγήσεις για το κλίμα, τα ζώα έχουν επίσης υποβαθμιστεί σε απλά προϊόντα πρωτεϊνών, τα οποία μπορούν απλώς να αντικατασταθούν από πιο αποτελεσματικές τεχνολογίες, όπως τα προϊόντα που έχουν κατασκευαστεί στο εργαστήριο.
Οι αναγωγικές αφηγήσεις για το κλίμα και οι λανθασμένες λύσεις τους αγνοούν ουσιαστικά τους πολυδιάστατους και ουσιαστικούς ρόλους που μπορούν να διαδραματίσουν τα ζώα σε ποικίλα αγροοικοσυστήματα. Αγνοούν έτσι εντελώς τη σχέση μας με τη φύση και δημιουργούν ένα ρήγμα που χωρίζει τον άνθρωπο από τη φύση και την τροφή από τη ζωή. Ενώ είναι γεγονός ότι όλα τα βιομηχανικά συστήματα παραγωγής, είτε για φυτά είτε για ζώα, ευθύνονται σε μεγάλο βαθμό για την οικολογική κατάρρευση, τα αγροοικολογικά και τα συστήματα μικρής κλίμακας δεν είναι ένα και το αυτό.
Θα αναζητήσουμε, λοιπόν, σε εκείνους που θεωρούν τη γη, την τροφή και τη ζωή ως εξαγώγιμα, εμπορεύσιμα, κερδοφόρα αντικείμενα για να λύσουμε το πρόβλημα που πηγάζει από τη θεμελιώδη αποσύνδεση με τη Γη και τη Ζωή; Ή θα κοιτάξουμε προς τους διαχειριστές των γενεών, τους ιθαγενείς που μιλούν για τη γη τους, τον ανεξάρτητο επιστήμονα που εξελίσσει την επιστήμη της αγροοικολογίας και τον προσεκτικό μικρό αγρότη; Ποιοι είναι αυτοί που μπορούν να μας διδάξουν πώς να φροντίζουμε τη Γη.
Η Σαρδηνία ως παράδειγμα υπό απειλή
Ένα παράδειγμα για το πού μαίνεται αυτή η σύγκρουση είναι το νησί της Σαρδηνίας. Εδώ και αιώνες οι ανθρώπινοι οικισμοί στη Σαρδηνία χαρακτηρίζονται από την παρουσία βοσκών, οι οποίοι έχουν μια μακρόχρονη παράδοση συνύπαρξης και ενσωμάτωσης μεταξύ των ανθρώπινων κοινοτήτων, των ζώων και του περιβάλλοντος οικοσυστήματος. Τα ζώα αποτελούσαν ανέκαθεν μέρος της κοινοτικής ζωής, του πολιτισμού και των παραδόσεων, ιδίως σε σχέση με την τροφή και τη γεωργία.
Στο πλαίσιο της Σαρδηνίας, πολλοί ορίζουν τα τοπικά διατροφικά συστήματα ως αγρο-κτηνοτροφικά συστήματα, τονίζοντας την εγγενή ενσωμάτωση της κτηνοτροφίας (π.χ. παραδοσιακή κτηνοτροφία) και των γεωργικών πρακτικών. Επιπλέον, η Σαρδηνία είναι μια εμβληματική περιοχή έρευνας όσον αφορά τα πολύπλοκα και γνήσια διατροφικά συστήματα στο ιταλικό πλαίσιο. Η περιοχή έχει τον υψηλότερο αριθμό παραδοσιακών βοσκών και είναι παγκοσμίως γνωστή για την ιστορική γαλακτοκομική της κουλτούρα και την ποικιλομορφία των τροφίμων της. Τα ζώα είναι στενά συνυφασμένα με τον τοπικό πολιτισμό, τα παραδοσιακά τρόφιμα και την ταυτότητα των νησιών, καθώς πολλοί βοσκοί θεωρούν τους εαυτούς τους θεματοφύλακες της αγροτο-κτηνοτροφικής ιστορίας και παράδοσης των περιοχών τους. Μέσα από την εργασία και τις πρακτικές τους διατηρούν ζωντανή τη γλώσσα και τα τυπικά συστήματα διατροφής και μεταφέρουν τις γνώσεις τους στις επόμενες γενιές.
Σε αυτά τα συστήματα οι βοσκοί θεωρούν τα ζώα τους μέρος της οικογένειάς τους. Δεν θα μπορούσαν να ζήσουν χωρίς τα ζώα τους και τα φροντίζουν κάθε μέρα και βλέπουν αυτή τη σχέση ως μια αμοιβαία ανταλλαγή μεταξύ των ανθρώπων, του περιβάλλοντος και των ζώων.
Τα ποιμενικά συστήματα στη Σαρδηνία διατηρούν επίσης υψηλό βαθμό πολυλειτουργικότητας στη γεωργική πρακτική και στην καλλιέργεια της βιοποικιλότητας. Οι μικρής κλίμακας βοσκοί ενσωματώνουν διάφορες γεωργικές δραστηριότητες στην εργασία τους, όπως η καλλιέργεια του δικού τους σανού για τα ζώα τους, η καλλιέργεια των δικών τους λαχανικών, η παραγωγή βιολογικού ελαιολάδου, η παραγωγή βιολογικού κρασιού, ενώ πολλοί έχουν μια ποικιλία ζώων και δέντρων, φυτών στα αγροκτήματά τους.
Τα παραδοσιακά συστήματα απαιτούν επίσης την τοπική άγρια βιοποικιλότητα να ευδοκιμεί και να συνυπάρχει με τα ζώα και τη γεωργική δραστηριότητα. Ειδικά καθώς τα ζώα είναι βαθιά ενσωματωμένα και χρησιμοποιούνται για τη διατήρηση των περιθωριακών και άγριων περιοχών. Για παράδειγμα, τα αιγοπρόβατα που βόσκουν στις ορεινές άγριες περιοχές, όπου ο κίνδυνος πυρκαγιάς στα σημερινά ζεστά καλοκαίρια είναι μεγαλύτερος, βοηθούν στη διατήρηση της ισορροπίας του οικοσυστήματος. Οι βοσκοί μικρής κλίμακας δεν αποψιλώνουν τα δάση για να δημιουργήσουν χώρο για τις φάρμες τους, αλλά ενσωματώνουν τα ζώα στο άγριο περιβάλλον, φροντίζοντας για τον κίνδυνο υπερβόσκησης μέσω μιας μικρής ποσότητας ζώων για εκτεταμένες περιοχές.
Παρ' όλα αυτά, τα τελευταία πενήντα χρόνια, μαζί με τις διαδικασίες εκσυγχρονισμού & εκβιομηχάνισης στη γεωργία και την κτηνοτροφία, η βιομηχανία γαλακτοκομικών προϊόντων και κρέατος στη Σαρδηνία έχει αναπτυχθεί σε πρωτοφανείς ρυθμούς, μεταβαίνοντας στην εντατική κτηνοτροφία και στην εξαγωγή τοπικών προϊόντων μεγάλης κλίμακας (γάλα, γαλακτοκομικά προϊόντα και κρέας). Αντικαθιστώντας τα καλά δομημένα, τοπικά κοινοτικά δίκτυα ανταλλαγής και τις τοπικές οικονομίες τροφίμων, όπου οι βοσκοί παραδοσιακά πωλούσαν τα προϊόντα τους στις τοπικές κοινότητες, συμβάλλοντας στην τοπική οικονομία και παρέχοντας φρέσκα γνήσια τρόφιμα στην περιοχή.
Σε αυτό το πλαίσιο, πολλοί παραδοσιακοί βοσκοί και αγρότες μικρής κλίμακας αγωνίζονται να επιβιώσουν, ενώ πολλοί παραδοσιακοί βοσκοί και ποιμενικές κοινότητες εξαφανίζονται. Ως εκ τούτου, το πλαίσιο της Σαρδηνίας αποτελεί ένα ζωντανό πεδίο μάχης μεταξύ μικρής κλίμακας, παραδοσιακών, πολυλειτουργικών βοσκών και γεωργών και μεγάλης κλίμακας, βιομηχανοποιημένων γεωργικών εκμεταλλεύσεων και παραγωγών γαλακτοκομικών προϊόντων.
Η εξαφάνιση αυτών των κοινοτήτων σημαίνει πολύ περισσότερα από τη μετάβαση των γεωργών σε άλλες μορφές εργασίας. Σημαίνει απώλεια βαθιών πολιτιστικών δεσμών, οικεία γνώση της περιοχής της Σαρδηνίας. Με την εργασία τους να εξαρτάται τόσο πολύ από τους φυσικούς κύκλους και τα άγρια οικοσυστήματα, οι βοσκοί έχουν αποκτήσει μια βαθιά και αρχαία γνώση της περιοχής.
Γνωρίζουν τη γη τους περισσότερο από οποιονδήποτε άλλον και συνεχίζουν να κατοικούν σε αφιλόξενες περιοχές που διαφορετικά θα είχαν εγκαταλειφθεί. Με τις γνώσεις τους είναι σε θέση να παρακολουθούν ενεργά τις αλλαγές στο κλίμα, τη διαθεσιμότητα του νερού και την υγεία των εδαφών. Αν χαθεί η αγροτο-κτηνοτροφική παράδοση, χάνεται η πολιτιστική κληρονομιά, η ταυτότητα, η τοπική οικονομία και η ζωντάνια των τοπικών κοινοτήτων στη Σαρδηνία. Πραγματική τροφή και ένα κρίσιμο παράδειγμα πραγματικών βιώσιμων πρακτικών που αγνοούνται από τις τρέχουσες μειωτικές λύσεις για την κλιματική αλλαγή.
Τι γίνεται με το Ψεύτικο Φαγητό
Η περίπτωση του ψεύτικου φαγητού είναι εμβληματική, μεταξύ των ψευδών λύσεων που απειλούν τους πολιτισμούς που βασίζονται στη γη και ως συνέπεια της ψευδούς αφήγησης που δεν λαμβάνει υπόψη την τεράστια διαφορά μεταξύ της μεγάλης κλίμακας κτηνοτροφίας στα βιομηχανικά συστήματα τροφίμων και του ρόλου των ζώων στα οικολογικά συστήματα εκτροφής μικρής κλίμακας, όπως αυτά της Σαρδηνίας.
Οι υποστηρικτές της ψεύτικης τροφής ισχυρίζονται ότι παρέχει μια πραγματική λύση για την κλιματική αλλαγή, και την περιβαλλοντική υποβάθμιση, λόγω του ότι δεν χρειάζεται εντατικούς υδάτινους και εδαφικούς πόρους, ενώ παράλληλα αντιμετωπίζει τις ανησυχίες σχετικά με τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου από τα ζώα και την καλή διαβίωση των ζώων στην επιτιμημένη βιομηχανία κρέατος. Ωστόσο, ο πραγματικός σκοπός ΔΕΝ έχει καμμία σχέση με τα ψεύτικα αφηγήματα του “τερματισμού της κλιματικής αλλαγής ή της παγκόσμιας πείνας”.
Οι τεχνολογίες αυτές αντιπροσωπεύουν ένα νέο κύμα της λογικής της κατοχύρωσης πατεντών που εφαρμόστηκε για πρώτη φορά στους σπόρους κατά τη διάρκεια της Πράσινης Επανάστασης. Με τη δυνατότητα να ελέγχουν πλέον πλήρως ολόκληρη την αλυσίδα εφοδιασμού τροφίμων, από τη γενετική τροποποίηση αυτών των ψεύτικων τροφίμων, την παραγωγή τους στο εργαστήριο, μέχρι τις αλυσίδες διανομής που ήδη ελέγχονται από τις μεγάλες αγροτικές επιχειρήσεις. Η Γη και οι μικροί αγρότες δεν θα χρειάζονται πλέον, με εξαίρεση τις μαζικές μονοκαλλιέργειες που ήδη ελέγχονται από τις αγροτικές επιχειρήσεις.
Για να μην αναφέρουμε ότι τα υπερ-επεξεργασμένα "φυτικά" ψεύτικα, συνθετικά τρόφιμα που βασίζονται σε επικίνδυνες τεχνικές καινοτομίες, όπως η συνθετική βιολογία, η χειραγώγηση γονιδίων CRISPR-Cas9 και οι νέοι Γενετικά τροποποιημένοι οργανισμοί (ΓΤΟ). Αυτές οι τεχνικές περιλαμβάνουν την αναδιαμόρφωση του γενετικού υλικού ενός οργανισμού για τη δημιουργία κάτι εντελώς νέου, που δεν υπάρχει στη φύση. Ορισμένες εταιρείες επενδύουν επίσης σε κρέας με βάση τα κύτταρα, που καλλιεργείται από πραγματικά ζωικά κύτταρα. Το αποτέλεσμα είναι μια ολόκληρη σειρά από εργαστηριακά παραγόμενα ψεύτικα κρέατα, αυγά, τυριά και γαλακτοκομικά προϊόντα που κατακλύζουν την αγορά για να αντικαταστήσουν τελικά τα ζωικά προϊόντα και να αλλάξουν τις σύγχρονες δίαιτες.
Τα τρόφιμα αυτά εισέρχονται πλέον γρήγορα στις παγκόσμιες αγορές, καθώς, για παράδειγμα, η κυβέρνηση των ΗΠΑ άνοιξε πρόσφατα την αμερικανική αγορά στο συνθετικό κρέας, δηλώνοντας ότι είναι ασφαλές για την ανθρώπινη υγεία και επιτρέποντας στην καλιφορνέζικη εταιρεία Upside Foods να παράγει εργαστηριακά παραγόμενο κρέας κοτόπουλου. Οι πρώτες αιτήσεις για έγκριση στην ευρωπαϊκή αγορά θα μπορούσαν να ξεκινήσουν μέχρι φέτος.
Καθώς η αγροδιατροφική βιομηχανία απειλείται από την απάθεια των καταναλωτών, οι μεγάλες εταιρείες που κινδυνεύουν να χάσουν σημαντικά κέρδη προσπαθούν να αξιοποιήσουν μια νέα αγορά περιβαλλοντικά ευαισθητοποιημένων καταναλωτών που αναζητούν εναλλακτικές λύσεις. Ως εκ τούτου, η προώθηση αυτών των συνθετικών τροφίμων δεν είναι τίποτα περισσότερο από έναν έξυπνο τρόπο επαναπροσανατολισμού των κερδών πίσω στις ίδιες παλιές εταιρείες με την επαναχρησιμοποίηση των καταστροφικών τεχνολογιών της Πράσινης Επανάστασης σε συνδυασμό με νέες βιοτεχνολογίες ως μια καλά συγκαλυμμένη "βιώσιμη εναλλακτική λύση".
Πολιτισμοί Πραγματικής Διατροφής
Παρόλο που μπορεί να φαίνεται ότι το ζήτημα των ψεύτικων τροφίμων απέχει πολύ από τους καθημερινούς αγώνες που αντιμετωπίζουν οι τσοπάνηδες στη Σαρδηνία, οι τοπικές κοινότητες, οι αγρότες και τα τοπικά κινήματα γνωρίζουν πολύ καλά πώς αποτελεί μια παρούσα και μελλοντική απειλή για την οικονομία τους και έχουν οργανώσει εκδηλώσεις και συζητήσεις, χάρη και στην έντονη εκστρατεία ενημέρωσης που έχουν πραγματοποιήσει σε εθνικό επίπεδο κινήματα της κοινωνίας των πολιτών, μεταξύ των οποίων και η Navdanya International.
Οι μικροί παραγωγοί, οι αγρότες και οι βοσκοί της Σαρδηνίας, είναι πολύ πρόθυμοι να εκδηλώσουν ρητά αυτό που θεωρούν ότι είναι υγιεινή διατροφή. Για αυτούς, η πραγματική τροφή είναι η τροφή που θα αναγνώριζαν οι πρόγονοί τους. Τα τρόφιμα που έτρωγαν από αμνημονεύτων χρόνων. Τρόφιμα που προέρχονται από τη γη τους και τις τοπικές πρακτικές καλλιέργειας. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα καθώς τα τοπικά συστήματα τροφίμων έχουν δημιουργηθεί μέσω καλά δομημένων δικτύων τοπικών κοινοτήτων, δημιουργώντας μια τοπική οικονομία, όπου οι βοσκοί πωλούν τα προϊόντα τους σε τοπικά καταστήματα ή αγορές ή μέσω καλά εδραιωμένων άτυπων δικτύων αλληλεγγύης στις κοινότητές τους, συμβάλλοντας στην τοπική οικονομία και παρέχοντας φρέσκα γνήσια τρόφιμα στην περιοχή.
Αυτό που διακυβεύεται τώρα είναι η εξάλειψη πολιτισμών διατροφής χιλιετιών, οι οποίοι διαχρονικά έχουν δημιουργήσει πολύπλοκες εκφράσεις πολιτισμού, εδάφους και ταυτότητας, όλες συνυφασμένες με τις σχέσεις συν-οφέλους μεταξύ της γεωργικής καλλιέργειας, των ζώων, της άγριας βιοποικιλότητας, των τοπίων και των ανθρώπινων κοινοτήτων.
Πρέπει να δούμε την επανατοποθέτηση των οικονομιών ώστε να είναι τοπικές, κυκλικές και αναγεννητικές, σύμφωνα με τους οικολογικούς ρυθμούς και τα όρια που υποστηρίζουν αυτές τις συμβιωτικές σχέσεις. Όχι την καταστροφή τους για χάρη του εταιρικού κέρδους και των αναγωγιστικών ιδεωδών. Η υπεράσπιση της αληθινής τροφής και των αληθινών τροφών/κουλτούρων που βασίζονται στη γη είναι σήμερα πιο σημαντική από ποτέ, καθώς αντιπροσωπεύει επίσης την υπεράσπιση του μικρού αγρότη και την υπεράσπιση της σχέσης μας με την ίδια τη ζωή.
Αυτό σημαίνει να επιστρέψουμε στο μονοπάτι της ζωής που έχει συντηρήσει την ανθρωπότητα επί χιλιετίες, όπου οι κοινότητες και οι πολιτισμοί έχουν συν-εξελιχθεί με τους δικούς τους τρόπους ανάλογα με τα κλίματα, τα εδάφη και τη βιοποικιλότητα, συμβάλλοντας στην ποικιλομορφία των συστημάτων διατροφής και γεωργίας, συνυφαίνοντας συμβιωτικά τη βιοποικιλότητα και την πολιτιστική ποικιλομορφία.
© Navdanya International
Δικτυογραφία:
The Attempted Destruction of Land-based Cultures
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Παρακαλούμε τα σχολιά σας να ειναι σχετικά με το θέμα, περιεκτικά και ευπρεπή. Για την καλύτερη επικοινωνία δώστε κάποιο όνομα ή ψευδώνυμο. Διαφημιστικά σχόλια δεν δημοσιεύονται.
Επειδή δεν υπάρχει η δυνατότητα διόρθωσης του σχολίου σας παρακαλούμε μετά την τελική σύνταξή του να ελέγχεται. Προτιμάτε την ελληνική γραφή κι όχι την λατινική (κοινώς greeklish).
Πολύ σημαντικό είναι να κρατάτε προσωρινό αντίγραφο του σχολίου σας ειδικά όταν είναι εκτενές διότι ενδέχεται να μην γίνει δεκτό από την Google (λόγω μεγέθους) και θα παραστεί η ανάγκη να το σπάσετε σε δύο ή περισσότερα.
Το σχόλιό σας θα δημοσιευθεί, το αργότερο, μέσα σε λίγες ώρες, μετά από έγκριση του διαχειριστή του ιστολογίου, ο οποίος είναι υποχρεωμένος να δημοσιεύει όλα τα σχόλια που δεν παραβαίνουν τους όρους που έχουμε θέσει στις παρούσες οδηγίες.
Υβριστικά, μη ευπρεπή και προπαγανδιστικά σχόλια θα διαγράφονται ή δεν θα δημοσιεύονται.