Είναι η ψευδαίσθηση πως από κάποιο έρημο στενό θα ξεπροβάλει ο πρώτος των Ελλήνων τοξοτών στην Τροία, ο Τεύκρος, ο αδελφός του Αίαντα και γιος του Τελαμώνα. Και θα είναι αρματωμένος σαν πρώτα και ντυμένος τα χρώματα του πολέμου.
Και συ θα είσαι τυχερός που θα βρεθείς για μια στιγμή στις γειτονιές της μυθολογίας και στα στενά της ιστορίας ανάμεσα σε θρύλους και μύθους. Θα ψηλαφίσεις το διάβα των καιρών και όσα αυτοί κουβάλησαν χιλιάδες χρόνια τώρα.
Θα αναζητήσεις μάταια τον Ευαγόρα αφού γυρνά το ένα βασίλειο της Κύπρου μετά το άλλο με σκοπό να τα καταφέρει να τα συνενώσει κατά του Αρταξέρξη και γενικά των Περσών.
Θα σου δημιουργηθεί η ψευδαίσθηση πως κάπου εκεί στα τείχη τριγυρνά και ο Ονήσιλος και όσοι έγραψαν με το αίμα τους την ιστορία της πόλης.
Η πρόσκληση για την χθεσινή επίσκεψη δημοσιογράφων στην περίκλειστη πόλη της Αμμοχώστου, ειδικά τώρα που όλα δείχνουν πως χάνεται με δόσεις, ανοίγει τα πανιά της μνήμης και της νοσταλγίας του χθες, του σήμερα, του…πάντα.
Ν’ ανοίξεις λες τα μάτια και η αιώνια πόλη, η απόγονος της Σαλαμίνας δεν θα είναι περιφραγμένη. Και πως μέσα από τα ξενοδοχεία της θα ξεπροβάλουν οι τουρίστες του 1974 και τα γκαρσόνια όπως την τότε εποχή, σε μια πόλη που άκμαζε και που θα έπαιρνες όρκο ότι διένυε τουλάχιστον δεκαετίες ευημερίας. Και που έμοιαζε, έτη φωτός μπροστά σε σχέση με άλλες πόλεις. Το λιμάνι, οι βιομηχανίες, τα ξενοδοχεία, ο κόσμος που έβγαινε από την οικονομική μιζέρια. Και οι πορτοκαλεώνες και η γεωργική παραγωγή και όλα μαζί που συνέθεταν το σκηνικό της ανάπτυξης.
Όμως, στη ζωή όλα μπορούν να ανατραπούν και στους κατοίκους της πόλης έμειναν οι αναμνήσεις, οι φωτογραφίες και οι προσδοκίες της επιστροφής. Ίσως επειδή δεν κατοικήθηκε ποτέ μετά την τουρκική εισβολή. Ίσως επειδή είχαμε την αίσθηση ή την ψευδαίσθηση πως, εν πολλοίς, αποτελεί διαπραγματευτικό χαρτί των εισβολέων.
Ίσως επειδή πιστεύαμε πως θα είναι η πρώτη πόλη στην οποίαν θα επιστρέψουν οι πρόσφυγες κάτοικοί της. Ίσως γι’ αυτό εκπονήθηκαν και μελέτες ως προς το κόστος αποκατάστασης, ποιες υπηρεσίες θα αναλάβουν να υλοποιήσουν τα έργα υποδομής, τι θα γίνει με τα ξενοδοχεία κ.ο.κ.. Μέχρι και αν ενδείκνυται να απαγορευθεί η ανέγερση ξενοδοχείων μερικά μέτρα από τη θάλασσα. Αυτή τη θάλασσα που τραγουδήθηκε, που έγινε στίχος. Από το νερό της μέχρι και την άμμο της.
Για να μην στραφούμε πολύ πίσω, όταν πολλοί ετοίμαζαν και τις βαλίτσες της επιστροφής. Αμμόχωστος, τόσο κοντά τόσο μακριά.
Πώς παραδόθηκε αυτή η πόλη σχεδόν αμαχητί;
Πάμε στην Αμμόχωστο όχι ως επισκέπτες αλλά σαν προσκυνητές, ν’ ανάψουμε νοερά ένα κερί και αντί φλόγα να τρεμοπαίζει η ελπίδα, η οποία για πολλούς, όσο πάει και συρρικνώνεται.
Και έφτασε η ώρα για την περιήγηση στους αιώνες και είναι πιο έντονη η αίσθηση πως ακούς ακατάπαυστα, σαν νανούρισμα, τον φλοίσβο των κυμάτων, τα οποία έσβησαν με το άγγιγμα τους το τελευταίο «σ’ αγαπώ» από την άμμο την ξανθή που έγραψε ένας νέος σε μια νέα τον Αύγουστο του 1974.
Και θαρρείς ακούς τις παρατεταμένες, σιωπές σχεδόν 50 χρόνων κι ένα βαθύ αναστεναγμό στη θύμηση της βασιλεύουσας.
Είναι ένας κόμπος στο λαιμό ένα δάκρυ που δεν μπόρεσες να κρύψεις. Είναι και μια βάρκα με πανιά που αρμενίζει στα ανοικτά του μυαλού του μεταφέροντας κρυφά το όνειρο της επιστροφής.
Επιστροφή στις ρίζες. Να δέσεις στην προβλήτα του χρόνου και να πεις, δεν θα αφήσω ποτέ να χαθεί ξανά τέτοια πόλη, τέτοια πατρίδα.
Είναι θαρρείς μια αναλαμπή από τα βάθη των αιώνων ως τα ύστερα του κόσμου. Είναι που ακόμη και η σκέψη της πόλης σε κάνει να ταξιδέψεις σε μια διαδρομή κόλαση- παράδεισος και τούμπαλιν.
Είναι και τα οικοδομήματα τα οποία θαύμασαν οι αιώνες και σεβάστηκαν οι καιροί. Είναι η Σαλαμίνα και ό,τι απέμεινε από αυτήν. Τα απομεινάρια της ιστορίας του τόπου. Είναι το φρούριο της Αμμοχώστου γνωστό και ως «πύργος του Οθέλλου». Είναι τα μεσαιωνικά τείχη της πόλης εντός των οποίων υπάρχουν ερείπια πολλών μνημείων. Είναι και οι εκκλησίες ανάμεσα στις οποίες ο καθεδρικός γοτθικός ναός του Αγίου Νικολάου. Ο ναός είχε μετατραπεί σε τζαμί από τον 16ο αιώνα και σήμερα είναι γνωστός ως Τέμενος Λαλά Μουσταφά Πασά. Υπάρχει επίσης η μονή του αποστόλου Βαρνάβα, ιδρυτή της Εκκλησίας της Κύπρου. Και βεβαίως οι αρχαιολογικοί χώροι της Έγκωμης και της Σαλαμίνας.
Όμως, παρά την αίγλη των πιο πάνω, οι Αμμοχωστιανοί θυμούνται και την πόλη τους, την περίκλειστη πόλη που ανοίγει σταδιακά και για την οποίαν οι Τούρκοι κάνουν όνειρα τα οποία για τους Ελληνοκύπριους, ως σύνολο, και ειδικά για τους κατοίκους της πόλης, αποτελούν εφιάλτη.
Αμμόχωστος. Είναι η πόλη που κάνει ακόμη κι έναν ξένο να νοιώθει πως εκεί γεννήθηκε και να διερωτάται πως αισθάνθηκε ο Οδυσσέας όταν γύρισε σπίτι ύστερα από περιπλανήσεις δέκα ετών. Είναι η δική μας Ιθάκη.
Φιλελεύθερος
ΑπάντησηΔιαγραφήΤο 1975 αείμνηστο ποιητής, Παντελής Μηχανικός, προβληματισμένος από τα τραγικά γεγονότα της εισβολής (1974) που ήταν αποτέλεσμα μακροχρόνιων κακών οιωνών και που δεν λήφθηκαν υπόψη, γράφει το πιο κάτω ποίημα:
Δίπλα μου ήτανε ο Ονήσιλος
βγαλμένος απ’ την ιστορία και το θρύλο
ολοζώντανος.
Αρχιλεβέντης βασιλιάς αυτός
κρατούσε στο χέρι ό,τι του ΄χε απομείνει:
ένα καύκαλο
το δικό του κρανίο
γεμάτο μέλισσες.
Δέκα χρόνια έστελλε τις μέλισσές του ο Ονήσιλος
να μας κεντρίσουν
να μας ξυπνήσουν
να μας φέρουν ένα μήνυμα.
Δέκα χιλιάδες μέλισσες έστειλε ο Ονήσιλος
κι όλες ψοφήσανε απάνω στο παχύ μας δέρμα
χωρίς τίποτα να νιώσουμε.
Κι όταν το ποδοβολητό των βαρβάρων
έφτασε στη Σαλαμίνια Αμμόχωστο,
φρύαξε ο Ονήσιλος.
Άλλο δεν άντεξε.
Άρπαξε το καύκαλό του
και το θρυμμάτισε απάνω στο κεφάλι μου.
Κ’ έγυρα νεκρός.
Άδοξος, άθλιος,
καταραμένος απ’ τον *Ονήσιλο.
*Ονήσιλος. Η προδοσία από τον φιλοπέρση αδελφό του και οι θρύλοι.
Ο θρυλικός βασιλιάς Ονήσιλος, η φιλελληνική επανάσταση, και το "θαύμα" με το κομμένο κεφάλι του.
Ο Ηρόδοτος αναφέρει και τον θρύλο για το κεφάλι του Ονησίλου: Μετά το θάνατό του οι Αμαθούσιοι έκοψαν το κεφάλι του, εκδικούμενοι επειδή τους είχε πολιορκήσει, που το έφεραν στην Αμαθούντα όπου το κρέμασαν πάνω από την πύλη της πόλης. Αργότερα ένα μελίσσι φώλιασε στο κρανίο του Ονησίλου και το γέμισε μέλι. Για το φαινόμενο αυτό, οι Αμαθούσιοι ζήτησαν χρησμό. Ο χρησμός που τους εδόθη ήταν να κατεβάσουν το κεφάλι του ήρωα και να το θάψουν, να τιμούν δε τη μνήμη του Ονησίλου με ετήσιες τελετές και θυσίες. Και οι Αμαθούσιοι υπάκουσαν.
Η προσωπικότητα του Ονησίλου φαίνεται ότι ήταν σημαντικότατη. Και μόνη η σύλληψη της ιδέας και η προσπάθεια για ενοποίηση της Κύπρου σε μια ενιαία πολιτικοστρατιωτική δύναμη, υπό τις συνθήκες και τις αντιλήψεις της εποχής του, ήταν μεγαλειώδης. Μόνο μετά από πολλά χρόνια θα προσπαθούσε κάτι παρόμοιο ο βασιλιάς της Σαλαμίνος Ευαγόρας Α΄ . Και μόνο ύστερα από άλλα πολλά χρόνια, μετά την κατάργηση του θεσμού των βασιλείων (312 π.Χ.), οι Κύπριοι θ’ αρχίσουν να αποκτούν κοινή κυπριακή συνείδηση, όταν ολόκληρο το νησί ως ενιαίος χώρος θα ενταχθεί στο βασίλειο των Πτολεμαίων.
Α.Α.
Κατά την ελληνική μυθολογία ο Τεύκρος ήταν υιός του βασιλιά της Σαλαμίνας Τελαμώνα και της δεύτερης συζύγου του Ησιόνης, κόρης του βασιλέα της Τροίας Λαομέδοντα, ετεροθαλής αδελφός του Αίαντα.
ΑπάντησηΔιαγραφήΟ μύθος
Έλαβε μέρος στον Τρωικό Πόλεμο και θεωρείτο ως ο καλύτερος τοξότης των Ελλήνων. Πληγώθηκε από τον Έκτορα, αλλά σώθηκε από τον Αίαντα. Έλαβε μέρος στους ταφικούς αγώνες προς τιμή του Πατρόκλου, όπου νίκησε στην τοξοβολία και ήταν ένας από τους Αχαιούς που μπήκε μέσα στον Δούρειο Ίππο.
Μετά τον πόλεμο, όμως, ο πατέρας του δεν τον δέχτηκε πίσω, και τον έδιωξε, διότι δεν εκδικήθηκε για τον θάνατο του αδελφού του. Έτσι ο Τεύκρος, εξόριστος, πλέον, πήγε στην Κύπρο, όπου και ίδρυσε σε ανάμνηση της πατρίδας του την πόλη Σαλαμίνα (αδελφή πόλη της σημερινής Αμμοχώστου) με τη βοήθεια του Απόλλωνα και με τη συγκατάθεση του βασιλιά Βήλου της Σιδώνας.[4] Ιστορικά, επιβεβαιώνεται η ίδρυση της Σαλαμίνας γύρω στα 1100 π.Χ, χρονολογία που δεν απέχει, χρονικώς, από τον χρόνο επιστροφής των ηρώων της Τροίας.
Μια παράδοση αναφέρει, ότι μαζί του στην Κύπρο πήγε και ο Ευρυσάκης, υιός του Αίαντα από την Τέκμησσα, του οποίου την φροντίδα είχε αναλάβει ο Τεύκρος.
Ο Τεύκρος νυμφεύτηκε την κόρη του Κύπρου, Έννη. Οι απόγονοί τους κυβέρνησαν μέχρι τα τέλη του 4ου αιώνα π.Χ.. Τα χνάρια των απογόνων του Τεύκρου χάνονται στην ιστορία, ανάμεσά τους ο Ευέλθων, ο Ονήσιλος, ο Γόργος και πολλοί άλλοι Κύπριοι.
Ο Τεύκρος πέθανε και θάφτηκε στη Σαλαμίνα της Κύπρου. Ο Ευαγόρας, ο Νικοκλής και ο τελευταίος Κύπριος βασιλιάς Νικοκρέοντας καυχιούνταν ότι ήταν απόγονοι του Τεύκρου.[5] Σύμφωνα όμως με μία άλλη εκδοχή ο Τεύκρος σε γεροντική ηλικία αναγκάστηκε να φύγει από την Κύπρο μετά από κάποια εξέγερση των κατοίκων και επέστρεψε στην αρχική πατρίδα του. Εκεί βασίλευε ο ανιψιός του Ευρυσάκης, αφού πια ο Τελαμώνας είχε πεθάνει. Ο Ευρυσάκης του απαγόρευσε να εγκατασταθεί στη Σαλαμίνα, γιατί φοβήθηκε πως είχε έρθει, για να καταλάβει το θρόνο. Έτσι, ο Τεύκρος αναγκάστηκε για δεύτερη φορά να εγκαταλείψει το νησί της Σαλαμίνας και πήγε στην Ισπανία.[6]
Η ιστορία του Τεύκρου ενέπνευσε πολλούς τραγικούς της αρχαιότητας, όπως ο Σοφοκλής και ο ρωμαίος τραγικός Πακούβιος, που έγραψε την ομώνυμη τραγωδία (Teucer). Τραγωδίες με τίτλο «Τεύκρος» έγραψαν ο Σοφοκλής, ο Ίωνας και ο Νικόμαχος. Αναφορές για τον Τεύκρο υπάρχουν στις «Σαλαμίνιες» του Αισχύλου, στην τραγωδία «Αίας» του Σοφοκλή, στην τραγωδία «Ευρυσάκης» του Σοφοκλή και στην τραγωδία «Telamo» του ρωμαίου τραγικού ποιητή Έννιου.[7]
Η Σαλαμίνα υπήρξε πρωτεύουσα της Κύπρου για 1000 και πλέον έτη, εξαιτίας της προνομιακής της θέσης και του λαμπρού της πολιτισμού. Ειδικά κατά τον 8ο - 6ο αιώνα π.Χ., η πόλη άκμασε πολιτισμικά, ενώ κατά το Β’ ελληνικό αποικισμό υπήρξε διαμετακομιστικός τόπος. Ανάμεσα στα περίφημα αρχαιολογικά ευρήματα της Σαλαμίνας είναι και η νεκρόπολή της, κτισμένη ανάμεσα στον 9ο - 7ο αιώνα π.Χ, αλλά και οι κτιστοί τάφοι Ελλήνω βασιλέων.
Απόσπασμα.
Π.Β. Μικρασιάτισσα και πρόσφυγας από κατεχόμενη από Βαρβάρους ΣΑΛΑΜΙΝΙΑ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΑ ΑΜΜΟΧΩΣΤΟ.
Έγραψε και λάλησε ο Μέγας Σεφέρης. Απόσπασμα.
«Η γης δεν έχει κρικέλια
για να την πάρουν στον ώμο και να φύγουν
μήτε μπορούν, όσο κι αν είναι διψασμένοι
να γλυκάνουν το πέλαγο με νερό μισό δράμι.
Και τούτα τα κορμιά
πλασμένα από ένα χώμα που δεν ξέρουν,
έχουν ψυχές.
Μαζεύουν σύνεργα για να τις αλλάξουν,
δε θα μπορέσουν· μόνο θα τις ξεκάμουν
αν ξεγίνουνται οι ψυχές.
Δεν αργεί να καρπίσει τ’ αστάχυ
δε χρειάζεται μακρύ καιρό
για να φουσκώσει της πίκρας το προζύμι,
δε χρειάζεται μακρύ καιρό
το κακό για να σηκώσει το κεφάλι,
κι ο άρρωστος νους που αδειάζει
δε χρειάζεται μακρύ καιρό
για να γεμίσει με την τρέλα,
νῆσός τις ἔστι…». .... ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΚΥΠΡΟΣ.
Τυπογραφικο λαθος.... ο αειμνηστος ....
ΑπάντησηΔιαγραφή