«Οικογενειακές ελευθερίες»: Μια απάντηση στις επιθέσεις κατά της οικογένειας στην Ευρώπη

Μετάφραση για την ΕΝΩΜΕΝΗ ΡΩΜΗΟΣΥΝΗ 

 

Μία παρουσίαση που έγινε από τον Dr. Grégor Puppinck, Γενικό Διευθυντή του Ευρωπαϊκού Κέντρου για το Δίκαιο και τη Δικαιοσύνη (ECLJ), στη Διάσκεψη των πολιτικών κομμάτων των «Ευρωπαίων Συντηρητικών» και της «Δημοκρατικής Συμμαχίας» στη Βουδαπέστη, την 1 & 2 Ιουνίου 2023.

 

Κυρία Yπουργέ, κυρία Υπουργέ των Εξωτερικών, αγαπητοί βουλευτές, κυρίες και κύριοι, χαίρομαι και με τιμά ιδιαίτερα που βρίσκομαι σήμερα μαζί σας και συμβάλλω στους προβληματισμούς σας, οι οποίοι ελπίζω να τροφοδοτήσουν την πολιτική σας δράση. Το θέμα που μου ζητήσατε να συζητήσω είναι εκτενές, οπότε θα σας κάνω μια σύντομη επισκόπηση.

1. Η παρουσίασή μου θα αποτελείται από άμεσες απαντήσεις σε τέσσερα βασικά ερωτήματα: Γιατί να καταστρέψεις την οικογένεια;
2. Γιατί να υπερασπιστείς την οικογένεια;
3. Απέναντι σε ποιες απειλές;
4. Πώς μπορεί να υπερασπιστεί κάποιος την οικογένεια;

Αν υπάρχει μόνο ένας ορισμός που πρέπει να κρατήσω από την ομιλία μου, αυτή είναι η έννοια των «οικογενειακών ελευθεριών». Οι οικογένειες είναι φυσικές ανθρώπινες πραγματικότητες. Ως εκ τούτου, έχουν φυσικές ανάγκες και δικαιώματα, και αυτά τα δικαιώματα μπορούν να συμπεριληφθούν πλήρως στην έννοια των «οικογενειακών ελευθεριών». Αυτό θα είναι το συμπέρασμα της παρουσίασής μου. 

 

1. Λοιπόν, το πρώτο ερώτημα: γιατί να καταστρέψετε την οικογένεια; 

 

Βλέπω τέσσερις ισχυρούς λόγους: 

1. Επειδή η οικογένεια είναι αντίθετη με την «ισότητα» των ατόμων, τόσο μεταξύ οικογενειών όσο και εντός οικογενειών.
2. Επειδή η οικογένεια είναι αντίθετη με την «ελευθερία» των ατόμων, καθώς μεταδίδει πολιτιστικούς και θρησκευτικούς ντετερμινισμούς και επιβάλλει βιολογικούς δεσμούς.
3. Επειδή η καταστροφή ή η αποδυνάμωση της οικογένειας συμβάλλει στην οικονομική ανάπτυξη, καθώς αυξάνει τον αριθμό των ατόμων με οικονομική δραστηριότητα και φέρνει στην αγορά δραστηριότητες που προηγουμένως πραγματοποιούνταν εντός των οικογενειακών κύκλων δωρεάν.
4. Και, τέλος, επειδή η καταστροφή ή η αποδυνάμωση της οικογένειας ενισχύει την εξουσία του Κράτους πάνω στα άτομα, καθώς υποκαθιστά τεχνητά τις οικογένειες, ιδίως στην εκπαίδευση των παιδιών.

Έτσι, στο όνομα μιας συγκεκριμένης αντίληψης για την ελευθερία και την ισότητα, η καταστροφή ή η αποδυνάμωση της οικογένειας υποστηρίζει τη (βραχυπρόθεσμη) οικονομική ανάπτυξη και αυξάνει τη (μακροπρόθεσμη) εξουσία του κράτους. 

 

2. Γιατί λοιπόν να υπερασπιστούμε την οικογένεια; 

 

Και πάλι, βλέπω τέσσερις λόγους: 

1. Πρώτον, επειδή η οικογένεια είναι ο πρώτος και κύριος τόπος της ανθρώπινης ολοκλήρωσης-όλοι γεννιόμαστε μέσα στην οικογένεια και εκεί μαθαίνουμε να γινόμαστε άνθρωποι.
2. Επειδή η οικογένεια είναι ο τόπος όπου η ζωή και η κληρονομιά (τόσο υλική όσο και άυλη) μεταβιβάζεται από γενιά σε γενιά.
3. Γιατί η οικογένεια είναι ο απόλυτος χώρος αντοχής σε περιόδους κρίσης.
4. Γιατί η οικογένεια είναι το καλύτερο αντίδοτο στον ατομικισμό, τον εξισωτισμό, τον κρατισμό και την εμπορευματοποίηση των ανθρώπινων σχέσεων. Η οικογένεια είναι επίσης αντίδοτο στις ιδεολογίες γιατί είναι μια φυσική πραγματικότητα που διέπεται από φυσικά πρέπει. 

3. Ενάντια σε ποιες επιθέσεις πρέπει να υπερασπιστεί κάποιος την οικογένεια;

 

Η οικογένεια δέχεται επίθεση σε τέσσερα δομικά επίπεδα: 

1. Επιθέσεις στη μετάδοση της ζωής, συμπεριλαμβανομένης της ομορφιάς της σεξουαλικότητας.
2. Επιθέσεις στη φυσική ενότητα των οικογενειών, όχι μόνο μέσω της αύξησης των ποσοστών διαζυγίων, αλλά και γενικότερα, επειδή τα μέλη της οικογένειας περνούν όλο και λιγότερο χρόνο μαζί.
3. Επιθέσεις στη μετάδοση της άυλης κληρονομιάς των οικογενειών (πολιτιστικής και θρησκευτικής), ιδίως στα εκπαιδευτικά δικαιώματα των γονέων·
4. Επιθέσεις στη μετάδοση της υλικής κληρονομιάς των οικογενειών, μέσω της δημευτικής φορολόγησης, ιδίως της κληρονομιάς. Όλοι γνωρίζουμε όλες αυτές τις επιθέσεις∙ γνωρίζουμε ότι οι πολιτικές δυνάμεις τις υποστηρίζουν. 

4. Πώς μπορούμε να υπερασπιστούμε τις οικογένειες;

 

Μπορούμε να υπερασπιστούμε τις οικογένειες απαντώντας σε αυτά τα τέσσερα επίπεδα επίθεσης με μέτρα που στοχεύουν στην ενίσχυση των οικογενειακών δεσμών. Οι οικογενειακοί δεσμοί είναι φυσικοί. Επομένως, δεν τίθεται θέμα δημιουργίας αυτών των δεσμών, αλλά προστασίας και ενίσχυσής τους, επειδή τελικά ενδυναμώνουν τις οικογένειες και τις κοινωνίες. 

 

Γενικότερα, για να υπερασπιστούμε και να στηρίξουμε τις οικογένειες, πρέπει να έχουμε ορθή αντίληψη των σχέσεων μεταξύ οικογενειών, κοινωνίας και Κράτους. Αυτό είναι το κλειδί. Από τη σωστή κατανόηση αυτών των σχέσεων εξαρτάται όλη η οικογενειακή πολιτική. Η δίκαιη οικογενειακή σχέση πηγάζει από αυτήν την πραγματική παρατήρηση: οι οικογένειες προηγούνται του κράτους. Οι οικογένειες είναι οι πρώτες μορφές κοινωνίας και μαζί απαρτίζουν τις εθνικές κοινωνίες. Τα κράτη δεν συγκροτούν οικογένειες ούτε κοινωνία, αλλά το αντίστροφο: οι φυσικές κοινωνίες ιδρύουν το κράτος.

 

Η οικογένεια είναι η πρώτη φυσική ανθρώπινη πραγματικότητα. Επειδή η οικογένεια είναι μια φυσική ανθρώπινη πραγματικότητα, απαιτεί φυσικές ανάγκες για να ανθίσει, δηλαδή να μεταδώσει τη ζωή και την άυλη και υλική κληρονομιά. Το Κράτος οφείλει να σέβεται τις ανάγκες της οικογένειας, που συνιστούν φυσικά δικαιώματα. Αυτά τα φυσικά δικαιώματα έχουν όνομα: «οικογενειακές ελευθερίες». Αυτή η έννοια περιλαμβάνει και ενοποιεί συνολικά τις κεντρικές ελευθερίες που χρειάζεται κάθε οικογένεια για να ανθίσει. Είναι ένα εννοιολογικό όχημα – και πολιτικό όπλο – για την προώθηση και την υπεράσπιση των οικογενειών, ειδικά εντός των φιλελεύθερων κοινωνιών. 

 

Όταν συντάχθηκε η Ευρωπαϊκή Σύμβαση για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα, τρία δικαιώματα συγκεντρώθηκαν σε ένα ενιαίο άρθρο υπό τις «οικογενειακές ελευθερίες». Αυτά είναι: το δικαίωμα γάμου και δημιουργίας οικογένειας, η προστασία από την αυθαίρετη παρέμβαση του κράτους στην οικογενειακή ζωή και το δικαίωμα των γονέων να εκπαιδεύουν τα παιδιά τους σύμφωνα με τις ηθικές και θρησκευτικές τους πεποιθήσεις. Αυτά είναι τα τρία πιο βασικά συστατικά των φυσικών δικαιωμάτων των οικογενειών. Αυτά τα δικαιώματα παρουσιάζονται πλέον χωριστά στα άρθρα 8 και 12 της Σύμβασης και στο άρθρο 2 του πρώτου πρωτοκόλλου. Μέσω αυτής της επιλογής, το ευρωπαϊκό σύστημα συμβάσεων απώλεσε το όραμα της οικογένειας ως μία κοινωνική πραγματικότητα με συγκεκριμένες ανάγκες και ενός κατόχου ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Αντίθετα, ευνοεί μια καθαρά ατομικιστική προσέγγιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Τέλος, όπως γνωρίζετε, λόγω αυτής της ατομικιστικής προσέγγισης, το άρθρο 8 έχει πλέον στραφεί εναντίον των οικογενειών. 

 

Ωστόσο, αυτή η φυσική κατανόηση της οικογένειας και της κοινωνίας διέπει τη σύνταξη των μεγάλων διακηρύξεων για τα ανθρώπινα δικαιώματα, όπως αποδεικνύεται από το γεγονός ότι την οικογένεια –και όχι το άτομο– αναγνωρίζει το διεθνές δίκαιο ως «φυσική και θεμελιώδη μονάδα της κοινωνίας» (UDHR, άρθρο 12), δηλαδή ως κοινότητα που δεν οφείλει την ύπαρξή της στο Κράτος. Έκτοτε, πολλά διεθνή κείμενα, συμπεριλαμβανομένων αυτών στην Ευρώπη, έχουν διατηρήσει αυτή τη φυσική περιγραφή της οικογένειας. Η οικογένεια ως «φυσικό περιβάλλον για την ανάπτυξη και την ευημερία όλων των μελών της και ιδιαίτερα των παιδιών», όπως περιγράφεται στο προοίμιο της Σύμβασης για τα δικαιώματα του παιδιού, «έχει δικαίωμα προστασίας από την κοινωνία και το κράτος». [1]να διασφαλίσει «μια ύπαρξη αντάξια της ανθρώπινης αξιοπρέπειας» [2]και να επιτύχει «ευημερία».[3] Ο άνθρωπος δεν είναι ένα αφηρημένο και απομονωμένο ον αλλά ένα ζωντανό[3] και κοινωνικό ον. Τα άτομα δεν προστατεύονται μόνο μεμονωμένα, ούτε καν μόνο τα ζευγάρια ή τα συναισθήματα, αλλά προστατεύεται το κοινό καλό που μοιράζονται με την κοινωνία, το οποίο συνίσταται στη βάση της οικογένειας. 

 

Αυτή είναι μια φυσική και δομική κατανόηση της κοινωνίας, οργανωμένη με τρόπο επικουρικότητας, η οποία είναι ιδιαίτερα ορατή στον τομέα της εκπαίδευσης. Σύμφωνα με την Οικουμενική Διακήρυξη των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, «οι γονείς έχουν, κατά προτεραιότητα, το δικαίωμα να επιλέγουν το είδος της εκπαίδευσης που θα δοθεί στα παιδιά τους». Αυτή η προτεραιότητα είναι η έκφραση της υπεροχής και της ανωτερότητας της ευθύνης και των δικαιωμάτων των γονέων έναντι αυτών της κοινωνίας. Το κράτος πρέπει να στηρίζει τις οικογένειες χωρίς να αντικαθιστά τους γονείς. Αυτή η προστασία των οικογενειών ασκείται πρωτίστως από την «αυθαίρετη παρέμβαση» του κράτους (ΕΣΔΑ, άρθρο 12). 

 

Οι περισσότεροι από τους συντάκτες της Οικουμενικής Διακήρυξης των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και της Ευρωπαϊκής Σύμβασης για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα γνώριζαν τέλεια την ουσιαστική και ζωτική φύση των οικογενειών για την κοινωνία και ότι μια ακμάζουσα κοινωνία βασίζεται σε ακμάζουσες οικογένειες. Αλλά, αντιμέτωποι με τον κομμουνισμό και τους πρόσφατους φασισμούς, οι συντάκτες αυτών των κειμένων γνώριζαν επίσης ότι η υπεράσπιση των οικογενειών είναι ένας αποτελεσματικός τρόπος καταπολέμησης των ιδεολογιών και της αυταρχικής μετατόπισης του κράτους. 

 

Έτσι, σας ενθαρρύνω να χρησιμοποιήσετε και να διαδώσετε την έννοια των «οικογενειακών ελευθεριών» για να απαντήσετε, με ολοκληρωμένο τρόπο, στις προκλήσεις της παραδοσιακής ευρωπαϊκής οικογενειακής ζωής. 

 

Παραπομπές

 

[1] Οικουμενική Διακήρυξη Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, άρθρο 16.3. Ένα άλλο σημάδι αυτής της επικουρικής και δομικής κατανόησης της κοινωνίας είναι η διάκριση μεταξύ κράτους και κοινωνίας. Σε μια κοινωνία που βασίζεται στην κοινωνική επαφή, δεν υπάρχει τέτοια διάκριση: η κοινωνία είναι πλήρως απορροφημένη από το κράτος και δεν έχει δική της ζωτική ή προηγούμενη υπόσταση. Αυτή η διάκριση υπονοεί ότι η κοινωνία υπήρχε πριν από το κράτος και ότι το κράτος είναι επομένως στην υπηρεσία της κοινωνίας. 

[2] Άρθρο 23 § 3 της Οικουμενικής Διακήρυξης των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου. 

[3] Άρθρο 25 § 1 της Οικουμενικής Διακήρυξης των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου.

 

πηγή