Μία τεράστια ελληνική σημαία κυματίζει στο λόφο: Οι πεισματάρηδες κάτοικοι της Δένειας αγωνίζονται να μας διδάξουν ελευθερία και ήθος!

Και από τον Χρήστο, τον Χριστάκη και τους κατοίκους της Δένειας παίρνουμε τη μαγιά για να φτιάξουμε το προζύμι για το ψωμί της ελευθερίας και της χαμένης αξιοπρέπειας μας! Φωτογραφία μέσω του συγγραφέα

 

Του Ανδρέα Μορφίτη

 

Γνώρισα τη Δένεια πριν μερικές δεκαετίες όταν παραδώσαμε μια τεράστια Ελληνική σημαία για να κυματίζει στο λόφο του χωριού ακριβώς δίπλα από τη νεκρή ζώνη. 

 

Έκτοτε παρακολουθώ με δέος την ηρωϊκή αντίσταση των κατοίκων του χωριού απέναντι από τις τουρκικές προκλήσεις που κατά διαστήματα σημειώνονται με την ανοχή της «ειρηνευτικής δύναμης» του Ο.Η.Ε.

 

Οι τούρκοι, πάνοπλοι και προκλητικοί, με το θράσος της υπεροπλίας που απέκτησαν με την εισβολή του 1974, διέρχονται από τη νεκρή ζώνη και φθάνουν μέχρι τις παρυφές του χωριού διεκδικώντας την καλλιέργεια και την εκμετάλλευση της γης των Ελληνοκυπρίων κατοίκων του, πολλές φορές κάτω από τα αδιάφορα και συνένοχα βλέμματα των ΟΗΕδων της περιοχής. 

 

Και οι κάτοικοι της Δένειας αντιδρούν πάντα με τη δύναμη της ψυχής και του δικαίου τους σχεδόν μόνοι και ανυπεράσπιστοι. 

 

Πρόσφατα είχα την ευτυχία και το προνόμιο να παραστώ στα εγκαίνια του εξαιρετικού αμφιθεάτρου το οποίο η Κοινότητα, με πρωταγωνιστή τον πανάξιο Κοινοτάρχη Χριστάκη Παναγιώτου, δημιούργησαν πάνω στο λόφο του χωριού, δίπλα ακριβώς από τη γραμμή της κατοχής. Ένα μεγαλοπρεπέστατο αμφιθέατρο, κατ’ εικόνα και ομοίωση των αρχαίων Ελληνικών Αμφιθεάτρων, δημιούργημα του κόπου, του μόχθου και των στερήσεων των ντόπιων κατοίκων απεικονίζει το σθένος, τη δύναμη, την αυταπάρνηση και τον ηρωισμό τους που αρνούνται να δώσουν « γην και ύδωρ» στον κατακτητή. 

 

Το πρόγραμμα της τελετής των εγκαινίων, άρτια οργανωμένο και άψογα εκτελεσμένο, ξεδίπλωσε όλη τη λεβεντιά, την εθνική υπερηφάνεια και την αρχοντιά της ψυχής ανθρώπων κάθε λογής φύλου, ηλικίας, επαγγέλματος και μόρφωσης.

 

Τα θεατρικά και οι χορογραφίες των μικρών παιδιών του Δημοτικού Σχολείου, έδεσαν σε ένα αρμονικό σύνολο με τους ενήλικες , διατρανώνοντας τον πόθο και την αποφασιστικότητά τους να φυλάξουν Νέες Θερμοπύλες. 

 

Θεωρώ σημαντικό να καταγράψω λίγα μόνο αποσπάσματα από την ομιλία του Προέδρου της Κοινότητα κ. Χριστάκη Παναγιώτου και του Δασκάλου της Κοινότητας Γιώργου Χατζηχαραλάμπους αντίστοιχα. 

 

«Το όνομά του, «Διώνειον», αποτελεί νοσταλγικό ενθύμιο και συγκινητική ιστόρηση της μικρής πατρίδας Δένειας και της Διώνης κόρης της Αφροδίτης. Ο γλαφυρός τίτλος παραπέμπει στην ελληνικότητα του χώρου, που τεκμηριώνεται από τα ταφικά και άλλα αρχαιολογικά ευρήματα. Θυμίζει, ακόμη και τη σκληρή σαν βράχο μοίρα του χωριού και την ακόμη πιο σκληρή και πείσμονα πάλη των ανθρώπων να κρατηθούν στις πανάρχαιες ρίζες τους, μέσα από μια αέναη πάλη με τα κάθε λογής στοιχειά.  

 

Η ιστορική πορεία της Δένειας δεν στέκεται μόνο στις μεγάλες αρχαϊκές στιγμές, στα θαυμαστά της Ορθοδοξίας έργα και στην ηρωική αντίσταση στην κάθε είδους επιβουλή. Η ιστορία της Δένειας φωτίζει την καθημερινότητα των ανθρώπων, τα έργα και τα πρόσωπα που πέρασαν και άφησαν πίσω τους αχνάρια στη γη και στη μνήμη των ανθρώπων. Όλα αυτά και χίλια άλλα, διασώζονται σήμερα και αναπλάθουν το πρόσωπο της Δένειας που φεύγει και σκιαγραφούν το πορτρέτο της Δένειας που έρχεται. 

 

Το αμφιθέατρο αυτό φιλοδοξεί να γίνει νοσταλγική περιδιάβαση κι ενθύμιο συλλογικής μνήμης της διαχρονικής Δένειας, όπου ο κορυδαλλός ο σπουργίτης, το θουπί, ο τζίτζικας τραγουδούν ακόμη νοσταλγικά τη Διωναία Αφροδίτη και νανουρίζουν στο προσκύνημά του, τον Άγιο Περνιακό και τον Άγιο Χαράλαμπο. 

 

Δεν πρόκειται να μακρηγορήσω. Μου είναι αρκετό που το μικρό μουσικοποιητικό δρώμενο και η παρουσία των μαθητών και μαθητριών του δημοτικού μας σχολείου, που ακολουθούν, θα αποκαλύψουν τόσο την αγάπη όσο και τη συνείδηση του τόπου που ζουν και ευημερούν, μέσα στην ούτω καλούμενη νεκρή ζώνη, στην αιχμή της κατοχής και στην αποκρουστική ανάσα του Τούρκου εισβολέα κατακτητή. 

 

Τέλος θέλω να πω ότι το οξυγόνο της Ελευθερίας που απουσιάζει από την πατρίδα και την Κοινότητα μας γρήγορα να μας γεμίσει και να νοιώσουμε την Ελευθερία που μας αξίζει.» Χριστάκης Παναγιώτου 

 

«Απέναντι λοιπόν, από τις κατεχόμενες βουνοπλαγιές, τα κάθετα βουνά των χωριών, του Αγίου Βασιλείου, της Σκυλλούρας, του Άγιου Ερμολάου και της Αγίας Μαρίνας, η ελληνική ηχώ που θα επαναλαμβάνεται από αυτήν την πλατεία, τους διαδρόμους και τα εδώλια, σε κάθε παράσταση, αποκτώντας τα χαρακτηριστικά του χαλκού, ολκιμότητα- ελατότητα- λάμψη και κοκκινωπό χρώμα από τα ενώτια- τα αγαλματίδια και τα κοσμήματά της νεκρόπολης, θα ζωντανεύει την αιώνια ιαχή του διθυράμβου μέσα από ένα ταξίδι από την χαλκολιθική εποχή, στην αρχαία Ελλάδα και την μυθολογία, θα τηρεί μονόλεπτη σιγή μπροστά στην Ελληνική σημαία γράφοντας στο φυλάκιο της εθνικής φρουράς "νέες θερμοπύλες", θα αντηχεί στα χωράφια της νεκρής ζώνης, θα ευλογείται στον Άγιο Περνιακό και θα μετουσιώνεται σε υπόσχεση, αφού ο θεατής βυθισμένος στην ιστορία, γνωρίζοντας ένα χώρο αρχαίας ζωής και, κυρίως, χρησιμοποιώντας τον, θα αισθάνεται ότι υπερβαίνει το χρονικό όριο της ζωής του και θα εντάσσεται στη σφαίρα της υπερβατικής, της αιώνιας ύπαρξης ». Γιώργος Χατζηχαραλάμπους 

 

Συγκινητική ήταν και η ιδιωτική συνομιλία μου στο τέλος της εκδήλωσης με ένα παλληκάρι της Δένειας, τον Χρήστο. 

 

Μου είπε χαρακτηριστικά μεταξύ άλλων: 

 

«...Εμείς αναγιωθήκαμε μέσα στις αλάνες των γειτονιών μας και στα χωράφια της ούτω καλούμενης νεκρής ζώνης που τα πότισαν με τον ιδρώτα τους οι παππούδες και οι πατεράδες μας. Όταν οι τούρκοι κατεβαίνουν στη νεκρή ζώνη, πηγαίνω απέναντί τους σε απόσταση 1-2 μέτρων και τους κοιτώ κατάματα λέγοντας τους πως η γη που πατούν είναι και θα παραμείνει δική μας. Και ηδονίζομαι κυριολεκτικά όταν τους βλέπω να χαμηλώνουν τα βλέμματα τους!» 

 

Ο σύντομος αυτός διάλογος, με τον ρωμαλέο νέο της Δένειας μού έφερε στο νού τα λόγια του Στρατηγού Μακρυγιάννη: «…όσο και αν τρώγουν από τις σάρκες μας, περισσεύει και μένει και μαγιά…..». 

 

Και από τον Χρήστο, τον Χριστάκη και τους κατοίκους της Δένειας παίρνουμε τη μαγιά για να φτιάξουμε το προζύμι για το ψωμί της ελευθερίας και της χαμένης αξιοπρέπειας μας! 

 

Φεύγοντας από το αμφιθέατρο – ΔΙΩΝΕΙΟΝ το ονόμασαν – είδα μέσα στο σκοτάδι ένα συγκλονιστικό θέαμα: Στον διπλανό λόφο φωτιζόταν η επιγραφή που τοποθέτησαν με τη λέξη «Ελευθερία» 

 

Θυμήθηκα τους στίχους του Οδυσσέα Ελύτη «Μέσα στη θλίψη της απέραντης μετριότητας, που μας πνίγει από παντού, παρηγοριέμαι ότι κάπου, σε κάποιο καμαράκι, κάποιοι πεισματάρηδες αγωνίζονται να εξουδετερώσουν τη φθορά» 

 

Οι πεισματάρηδες κάτοικοι της Δένειας λοιπόν αγωνίζονται να μας διδάξουν ελευθερία και ήθος! 

 

Νάναι πάντα καλά και ο Θεός μαζί τους! 

 

* Ανδρέας Μορφίτης

 

Πρόεδρος του Ινστιτούτου Δημογραφικής και Μεταναστευτικής Πολιτικής Κύπρου

Αντιπρόεδρος του Κυπριακού Κέντρου Μελετών

5/6/2023

 

πηγή