Η κηδεία της θα πραγματοποιηθεί το Σάββατο στα Λιβάδια η ώρα 15:00 από τον Ιερό Ναό Αγίου Σάββα.
Οι γάμοι, οι συλλήψεις και η ζωή της
Ο γάμος της με τον Γρηγόρη πραγματοποιήθηκε στις 10 Ιουνίου 1955, στο μοναστήρι της Αχειροποιήτου, στις ακτές του Καραβά. Η τελετή έγινε σε κλίμα μεγάλης συγκίνησης, όμως ήταν ιδιαίτερα ριψοκίνδυνη ενέργεια, που δεν επρόκειτο να επαναληφθεί κατά το 1955-1959.
Το γεγονός ότι αρχηγός της ΕΟΚΑ, Γ. Γρίβας-Διγενής, είχε δώσει άδεια για τον γάμο, δείχνει την εκτίμηση που έτρεφε στον Αυξεντίου και στην ενέργειά του να αποκαταστήσει, στον καιρό του αντάρτικου, την αρραβωνιαστικιά του, αλλά οφείλεται και στο ότι δεν είχε στρατοκρατηθεί εντελώς το νησί.
Ο γάμος παρέμεινε μυστικός ώσπου αποκαλύφθηκε, τον Ιούλιο του 1959, από τον Αρχιεπίσκοπο Μακάριο.
Ο Δήμαρχος Λύσης, Ανδρέας Καούρης, μιλώντας στην εκπομπή του ΑΝΤ1, «Μέρα Μεσημέρι», τόνισε πως και η ίδια πρόσφερε τις υπηρεσίες της στον απελευθερωτικό αγώνα της ΕΟΚΑ και μάλιστα είχε συλληφθεί από τους Άγγλους κατ’ επανάληψη.
Να σημειωθεί ότι, το 1966 παντρεύτηκε τον Ανδρέα Παπαδημητρίου, με τον οποίο απέκτησαν δύο κόρες αλλά και εγγονάκια.
Δήμαρχος Λύσης, Ανδρέας Καούρης
Είναι χαρακτηριστικό το γεγονός ότι πάντα μνημόνευε και τιμούσε τους άνδρες της ζωής της
«Αν πάτε σπίτι της θα δείτε τις φωτογραφίες των δύο αειμνήστων με το καντήλι πάντα αναμμένο», ανέφερε.
Την χαρακτήρισε ως μια ταπεινή γυναίκα, ένα καλοπροαίρετο άνθρωπο που για όλους είχε ένα καλό λόγο να πει.
Ο μυστικός γάμος του Γρηγόρη Αυξεντίου
Το μοναστήρι της Αχειροποιήτου, που το Καθολικό του είναι αφιερωμένο στον Άγιο Μανδήλιον, χρονολογείται από τον 11ο αιώνα, αν και τα κτίσματά του, σύμφωνα με τους ειδικούς, αρχίζουν από τον 6ο αιώνα και πάνε μέχρι τον 15ο αιώνα. Βρίσκεται στην ιστορική περιοχή της βυζαντινής πολιτείας της Λάμπουσας, στην ακροθαλασσιά, μεταξύ Λαπήθου και Καραβά.
Σε αυτό το μοναστήρι έμελλε να τελεστεί τη νύκτα της 10ης Ιουνίου 1955 ένας γάμος παράξενος, που θα έμενε κρυφός στα δύσκολα επαναστατικά χρόνια του αγώνα του λαού μας για λευτεριά, του 1955 - 1959, και θα τον ανακοίνωνε μετά το τέλος του αγώνα ο αείμνηστος Αρχιεπίσκοπος Μακάριος Γ' στις 9 Ιουνίου 1959. Πρόκειται για τον γάμο του λεοντόκαρδου παιδιού της Λύσης, του Γρηγόρη Πιερή Αυξεντίου, του δοξασμένου «Ζήδρου» της ΕΟΚΑ με τη μέχρι τότε μνηστή του Βασιλική, γέννημα και αυτή της ηρωογεννήτρας Λύσης.
Τη μέρα που άρχιζε ο ένοπλος αγώνας για λευτεριά της Κύπρου, την 1η Απριλίου 1955, ο Γρηγόρης και η ομάδα του βρέθηκαν να επιτίθενται δυναμικά ενάντια στις στρατιωτικές εγκαταστάσεις του δυνάστη, στη Δεκέλεια, με σκοπό να ανατινάξουν τις πετρελαιοδεξαμενές που βρίσκονταν εκεί. Κάποιο όμως βραχυκύκλωμα οδηγεί σε αποτυχία την απόπειρα και έχει ως αποτέλεσμα τον θάνατο του πρώτου αγωνιστή της ΕΟΚΑ, του Μόδεστου Παντελή. Στο σκόρπισμα της ομάδας έπεσε εκεί, στο μέρος της επίθεσης, η ταυτότητα του Γρηγόρη, χωρίς να το αντιληφθεί ο ίδιος.
Οι Άγγλοι τη βρήκαν και τον αναζητούν παντού. Ο ίδιος αφού πήγε κρυφά στο πατρικό του σπίτι, έλαβε την ευχή του πατέρα του και ένα περίστροφο που το είχε φυλαγμένο εκεί και έφυγε καταζητούμενος αντάρτης να πολεμά για λευτεριά ή θάνατο. Κυνηγημένος έφθασε στις 3 Απριλίου 1955 στο μοναστήρι της Αχειροποιήτου στον Καραβά που τα κελιά του χρησιμοποιούνταν τότε ως χώρος συγκέντρωσης και εκπαίδευσης των ομάδων αγωνιστών της περιοχής και οπλοστάσιο της Οργάνωσης.
Εκεί, πότε λημέριαζε σε ένα κελί της Μονής και πότε σε σπίτι κοντά στην εκκλησία της Αγίας Ειρήνης του Καραβά, που ανήκε στον Κυριάκο Τζίρκου, αδελφό του παπά Ιακώβου Τζίρκου, ευσεβούς εφημερίου της ενορίας Αγίας Ειρήνης Καραβά και φλογερού πατριώτη που είχε υπό την εποπτεία του το μοναστήρι της Αχειροποιήτου και λειτουργούσε σ’ αυτό κάθε Δευτέρα.
Από την περιοχή του Καραβά, ο Γρηγόρης Αυξεντίου ακάματα περιέτρεχε τον τομέα που του εμπιστεύτηκε ο Αρχηγός Διγενής και που εκτεινόταν από τον Κορμακίτη και τα Λιβερά μέχρι της Καλογραίας και της Ακανθούς τα μέρη και πιο πέρα, από τη μια και από την άλλη μεριά του Πενταδάκτυλου. Στρατολογούσε αγωνιστές, τους εξασκούσε στα όπλα, τους καθοδηγούσε και τους έφτιαχνε ατρόμητους πολέμαρχους, από φιλήσυχους και απειροπόλεμους πολίτες που ήσαν.
Ο αγώνας προχωρούσε και πλήθαιναν και οι κίνδυνοι. Καθημερινά ο χάροντας έστηνε καρτέρι για να αρπάξει το ανδρείο το παλικάρι. Περί τα τέλη Μαΐου 1955, ο Γρηγόρης προέβλεπε ένταση του αγώνα και άδηλη τη μέρα λήξης του, αλλά και την έκβασή του. Θεώρησε χρέος του να ζητήσει να τελεστεί ο γάμος του με τη μέχρι τότε μνηστή του Βασιλική, έστω και κρυφά, εκεί στα μαρμαρένια αλώνια της τιμής. Προσωπικότητα θρησκευτική που ήταν, δεν δεχόταν να φύγει από τη ζωή χωρίς να αφήσει ένα τιμημένο όνομα στην κόρη που τόσο αγαπούσε. Έστειλε επιστολή στον Αρχηγό Διγενή, του εξέθεσε τις σκέψεις του για τον γάμο του με τη Βασιλική και πήρε την άδεια του Αρχηγού.
Με μήνυμά του προς τον Οικονόμο Παπασταύρο Παπαγαθαγγέλου, εφημέριο της εκκλησίας της Παναγίας της Φανερωμένης στη Λευκωσία, τον παρακάλεσε να τα κανονίσει, να ειδοποιήσει τη μνηστή του Γρηγόρη, Βασιλική, και να φροντίσει να τη φέρει μυστικά στον τόπο που του υπέδειξε πως ήθελε να τελέσουν τους γάμους τους. Συνάμα τον παρακάλεσε να τελέσει ο ίδιος και το μυστήριο του γάμου. Ο Παπασταύρος, όπως γράφει στο βιβλίο του «Η μαρτυρία μου», σελ. 287 - 288, κάλεσε στη Λευκωσία την κ. Ελένη Κασσιανού από τη Λύση, της ανακοίνωσε την επιθυμία του Γρηγόρη και συνάμα, πώς να φροντίσουν να μεταφέρουν μυστικά τη Βασιλική, στον τόπο που θα γινόταν ο γάμος.
Έτσι, τη 10η Ιουνίου 1955, μετά που ο ήλιος βασίλευσε στα καταγάλανα νερά της πολύβουης θάλασσας των Λιβερών και το σκοτάδι σκέπασε τη φύση από ψηλά, απ’ τα δασωμένα τα βουνά, πάνω απ’ της αμφιθεατρικής Λαπήθου και του μαγευτικού Καραβά τα μέρη, μέχρι κάτω, στα απομεινάρια της βυζαντινής Λάμπουσας τις θαλασσοφίλητες ακτές, σαν τα τιτιβίσματα των πουλιών σταμάτησαν στους θαλερούς λεμονόκηπους και ακούστηκε του γκιώνη η φωνή και του γρύλλου ο θρήνος, σιγά-σιγά, σαν φαντάσματα, σαν άγρια γεννήματα της νύκτας, ξεπροβάλλουν από τους αρχαίους τάφους, τα γνωστά «καταλύματα» της Λάμπουσας, του «Ζήδρου» πάνοπλα τα παλικάρια και λαμβάνουν επίκαιρες θέσεις, γύρω από το μοναστήρι της Αχειροποιήτου. Είναι έτοιμα να δώσουν και αυτήν τη ζωή τους για να προφυλάξουν τον αρχηγό τους, που ενώπιον Θεού και ανθρώπων θα στεφανωθεί την εκλεκτή της καρδιάς του.
«Πάτερ μου, καλό βόλι να μου ευχηθείς»!
Η Βασιλική από νωρίς βρίσκεται σε ένα κελί της Αχειροποιήτου και με αγωνία, αλλά και με ανυπομονησία, περιμένει τον αγαπημένο της. Τη μετέφερε από τη Λύση στη Λευκωσία, με φροντίδα του Παπασταύρου, το στέλεχος της ΟΧΕΝ και αγωνιστής της λευτεριάς Ανδρέας Μαλέκος, μαζί με την κ. Ελένη Κασσιανού, και από τη Λευκωσία τις πήρε με το αυτοκίνητό του στη Μονή της Αχειροποιήτου άλλος αγωνιστής, ο Χρήστος Αγρότης. Στις 9.45 μ.μ. φθάνει στη Μονή πάνοπλος κι ο Γρηγόρης με το αυτοκίνητο του άξιου αγωνιστή Παξιαβάνη.
Γίνεται συσκότιση στο δωμάτιο όπου θα γινόταν το μυστήριο. Στο δωμάτιο ανάβει μόνο ένα αγιοκέρι. Στη μέση βρίσκεται ένα μικρό τραπέζι και πάνω του το Ιερό Ευαγγέλιο και δυο στεφάνια από κλαδιά ελιάς. Καθισμένοι, περιμένουν ο Παπασταύρος με την Πρεσβυτέρα του Γιαννούλα. Πρώτη ανεβαίνει στο δωμάτιο που θα γινόταν ο γάμος, η Βασιλική με την κ. Κασσιανού. Δεν φορεί άσπρο νυμφικό, αλλά ένα απλό καλοκαιρινό φόρεμα. Σε λίγο εισέρχεται και ο Γρηγόρης με την αντάρτική του στολή. Τον συνοδεύουν οι αγωνιστές αδελφοί, Θεόφιλος (Φιλής) και Ηρακλής Χατζηδαμιανού.
Πριν αρχίσει το μυστήριο του γάμου, διαπιστώθηκε ότι ο Γρηγόρης δεν είχε αρραβώνα! Πρόθυμα ο παρευρισκόμενος αγωνιστής Χρήστος Αγρότης βγάζει τη δική του βέρα και την προσφέρει στον Γρηγόρη. Πήραν θέσεις παρανύμφων οι Φιλής Χατζηδαμιανού και Ανδρέας Μαλέκος, δίπλα από τον γαμπρό, και οι κυρίες Ελένη Κασσιανού και Γιαννούλα Παπασταύρου (Πρεσβυτέρα), δίπλα από τη νύμφη. Μόλις ο ιερέας Παπασταύρος άρχισε να διαβάζει τις πρώτες ευχές, ο Γρηγόρης με ευλάβεια έκανε τον σταυρό του, έβγαλε τα τιμημένα όπλα του και τα έδωσε στον συναγωνιστή του Ηρακλή να του τα φυλάει, και ευλαβικά πρόσεχε τα λόγια που διάβαζε ο ευσεβής Λευίτης. Παράξενα αντηχούν του γάμου οι ευχές στο χώρο τούτο.
Δεν μοιάζουν με γάμου ευχές, αλλά με μοιρολόι χωρισμού και θανάτου. Τα κλωνάρια της ελιάς που στεφανώνουν το παλικάρι και την κόρη, μοιάζουν με ακάνθινα στεφάνια μαρτυρίου. Όταν ο παπάς διάβαζε το απόσπασμα μιας από τις ευχές, «Ους ο Θεός συνέζευξεν άνθρωπος μη χωριζέτω», δάκρυα κυλάνε από τα μάτια του παλικαριού και της κόρης. Το αντιλαμβάνονται και οι παρευρισκόμενοι και δακρύζουν και αυτοί. Σαν το μυστήριο τέλειωσε και ο παπάς φίλησε το ζευγάρι και του ευχήθηκε προκοπή και καλή πρόοδο, το παλικάρι απάντησε: «Πάτερ μου, καλό βόλι σε παρακαλώ να μου ευχηθείς»!
Αφού το ζεύγος φιλοξενήθηκε για λίγο σε σπίτι του Καραβά, την 3η πρωινή ώρα της 11ης Ιουνίου 1955 χωρίστηκαν. Η Βασιλική επέστρεψε με τον αγωνιστή Παξιαβάνη για τη Λευκωσία και τη Λύση και ο Γρηγόρης πήρε να ανεβαίνει το δικό του Γολγοθά, μέχρι τη μέρα της 3ης Μαρτίου 1957, που στου Μαχαιρά τα μέρη θα τον ανέβαζε στα ουράνια της δόξας τα παλάτια, η θυσία του για λευτεριά της Κύπρου.
Διαβάστε επίσης και ένα από τα πολλά αφιέρωματά μας, το οποίο έγραψε ο συγγραφέας Αντώνης Αντωνάς στον Γρηγόρη Αυξεντίου ΕΔΩ
Καλό συναπάντημα αγαπημένη μας Βασιλού με τον αγαπημένο σου. Μέχρι την υστάτη πιστή παρέμεινες στον Γρηγόρη σου. Αιωνία δόξα και τιμή. (Πριν λίγο καιρό έφυγε και η αδελφή του Αυξεντίου Χρυστάλλα). Θρηνεί η Αγία Μεσαορία και ολόκληρη η Ελληνική Κύπρος.
ΑπάντησηΔιαγραφήΣημ.
Στις 10 Ιουνίου του έτους 1955, ο Γρηγόρης Αυξεντίου παντρεύτηκε την αγαπημένη του Βασιλεία Παναγή, την οποία είχε γνωρίσει όταν εκείνη εργαζόταν στα κτήματα του πατέρα του και την είχε αρραβωνιαστεί δύο χρόνια πριν, τον Νοέμβριο του 1953. Ο γάμος τους έγινε κάτω από μυθιστορηματικές συνθήκες, παρουσία μόλις πέντε ατόμων, στο μοναστήρι της Αχειροποιήτου στον Καραβά. Κουμπάροι ήταν ο Ανδρέας Μαλέκος, ο οδηγός που μετέφερε τον παπα – Σταύρο για το μυστήριο και ο αγωνιστής της ΕΟΚΑ Φίλης Χατζηδαμιανού. Κουμπάρες της Βασιλούς ήταν η Ελένη Κασσιανού και η παπαδιά του παπα-Σταύρου Παπαγαθαγγέλου, του φλογερού ρασοφόρου της ΕΟΚΑ, που τέλεσε το μυστήριο αργά το βράδυ στον κατεχόμενο σήμερα Καραβά.
Ο παπα-Σταύρος στη μαρτυρία του για τον γάμο είχε πει: «… Λοιπόν, όταν είχε επικηρυχθεί (ο Αυξεντίου) και βρισκόταν στην περιφέρεια του Καραβά-Λαπήθου, έγραψε στο Διγενή και ο Διγενής μου έγραψε να τον παντρέψω. Εκείνος ο γάμος είναι αξέχαστος. Εκείνη η σιωπή, διάβαζα τις ευχές μόνο με ένα κεράκι στην παρουσία 5-6 ατόμων. Τέλειωσε το μυστήριο και τον φίλησα λέγοντάς του: «Γρηγόρη μου, να ζήσετε» και αμέσως μου απαντά: «Πάτερ, να μου ευχηθείς καλό βόλι». Και εγώ, χαμογελαστός, του λέω: «Ε, καλό βόλι και ζήτω η Ένωση». Ήταν η τελευταία φορά που τον είδα ζωντανό …».
Τιμητικό είναι για το koukfamily, που πάντα με ευλάβεια τιμά, τις μάνες και πατέρες, τις συζύγους, τις αδελφές, των ηρώων της ΕΟΚΑ.
Καλό Παράδεισο. Α.Α.
Μια συγκινητική ωδή γραμμένη από τον ήρωα αγωνιστή και ποιητή Λαρνακέα - Κιτιέα Μιχαλάκη *Παρίδη...
ΑπάντησηΔιαγραφή*Ο Μιχαλάκης Παρίδης σκοτώθηκε στη Βάβλα στις 27 Αυγούστου του 1958, 18 μήνες μετά το ολοκαύτωμα του Μαχαιρά. Ήταν μόλις 25 χρόνων, ενώ ο Γρηγόρης Αυξεντίου λίγο μεγαλύτερος, 29 χρόνων.
Ο θάνατος του Αυξεντίου ήταν αδύνατο να μην συγκινήσει τον νεαρό πατριώτη με την ευγενική ψυχή και την παθιασμένη αγάπη που είχε για την ελευθερία της Κύπρου. Ο Μιχαλάκης Παρίδης έστειλε το ποιήμα στο περιοδικό «Time of Cyprus» στις 16 Απριλίου του 1958 με το ψευδώνυμο Μιχαήλ Γεωργίου. Δημοσιεύτηκε δυόμιση μήνες αργότερα στο επόμενο τεύχος της 30ης Ιουνίου.
Παραθέτουμε πιο κάτω την «Ωδή στον Γρηγόρη Αυξεντίου» του Μιχαλάκη Παρίδη.
Ωδή στον Γρηγόρη Αυξεντίου
Ζωντανός να γυρίσης κοντά τους προσμένουν,
τρεις καρδιές πονεμένες
Η Μάνα κι’ ο Κύρης κι’ η ακριβή Βασιλού σου
Ταξίματα η μάνα στους Αγίους να σε σκέπουνε, χίλια είχε κάνει.
Κι’ η καλή σου, κεριά στη γλυκειά την παρθένα και καντήλια όλο άναφτε.
Ο γέρος σου κύρης στο Χριστό κάποιο δάκρυ κρυφόδειχνε.
Τι άνδρας ήταν και δεν τώχε πρεπούμενο να τον δούνε κλαμένο.
Και ποθούσε η γερόντισσα μάνα να σε δη στο ξοπόρτι,
στο σπίτι να μπαίνης που μικρό σε θωρούσε σα δεντρί να τρανεύης.
Να σε ντύση γαμπρό και του γάμου στεφάνι να φιλήση στο μέτωπό σου.
Και με χέρια σταυρωτά στες εικόνες μπροστά, την ευχή της να σου δώση.
Και σ’ ήθελε ο κύρης, μαζί του στα χωράφια να πάρετε βόλτα,
να μάθης τον καρπό της σκληρής του δουλειάς
και της τέχνης μυστικά να σου μάθη, που τόσο αγαπούσες.
Δουλευτή να σ’ αφήση καλό για τη γη του, σαν θε νάπαυε εντός του το γιαίμα να βράζη.
Λαχταρούσε η καλή Βασιλού σου να φτάσης στη στιά της.
Τη θερμή της αγκάλη να σούχη γι’ ανάπαυση.
Τα χέρια κι’ ο νους της για πάντα να συντρέχουν την φλόγα της άσβεστης αγάπης.
Μεγάλη για να φτιάσουν δικιά σου ευτυχία.
Και λαχταρούσε η ψυχή της παιδιά ν’ αναστήση απ’ τα σπλάχνα της
Άφταστης νάνε για σένα χαρά.
Μα συ δεν ήσουν για τέτοια. Πετούσε το πνεύμα σου πάνω απ’ τ’ ανθρώπινα.
Σ’ ύψη αξεδιάλυτα, που φωτιστήκανε μόνο απ’ τη λάμψη,
που απλόχερα σκόρπισε η δόξα στη Μονή Μαχαιρά.
Μα δεν κλαίνε οι δικοί σου ζωντανός που δε θάρθης πια τώρα κοντά τους.
Για παράδειγμα κι’ όχι για θρήνο οι μεγάλοι.
Αιωνία η μνήμη.
Αρχείο μας.
Αναδημοσίευση από Π.Β. μέλος της ομάδας Εργασίας και Έρευνας του Α. Αντωνά από Λάρνακα-Κίτιον.
Καλο παραδεισο Βασιλου μας συντοπιτισσσα Μεσαοριτισσα.
ΑπάντησηΔιαγραφήΚ.Α. απο κατεχομενη Βστυλη Μεσαοριας.