Ο Εθνάρχης

Ιωάννης Καποδίστριας (Κέρκυρα, 10 Φεβρουαρίου 1776 – Ναύπλιο, π.ημ. 27 Σεπτεμβρίου / ν.ημ. 9 Οκτωβρίου 1831)

 

Γράφει η Ευαγγελία Κ. Λάππα

 

25 Ιουνίου 2022

 

Εθνάρχης είναι ο ηγέτης, ο ΕΝΑΣ, αυτός που οδηγεί το ΕΘΝΟΣ με γνώμονα το εθνικό συμφέρον και με βάση τα ιδανικά της ΠΙΣΤΕΩΣ1 και της ΠΑΤΡΙΔΟΣ. Φροντίζει2, με τον ίδιο ζήλο και αυταπάρνηση, όχι μόνο τους Έλληνες που ζουν μέσα στα όρια του Ελληνικού κράτους, αλλά και τους απόδημους και τους αλύτρωτους. 

 

Ο Εθνάρχης δεν υπακούει σε ξένα συμφέροντα παρά μόνον στη φωνή της Ελλάδος. Πάνω κι απ’ τις συμμαχίες και τις διπλωματικές σχέσεις, βάζει το εθνικό συμφέρον, το οποίο απαιτεί εθνική ενότητα3, αλλά και γενναίες, άλλοτε ευχάριστες και άλλοτε «δυσάρεστες», αποφάσεις. Δεν δίνει ποτέ το κίνητρο να διχαστούν οι Έλληνες σε διάφορες αντίπαλες παρατάξεις, κάτι που δεν επιθυμεί για κανέναν απολύτως λόγο. Δεν θα πει, ούτε καν θα μπει στη διαδικασία να σκεφτεί, προδοτικές φράσεις όπως «η Κύπρος, ο Πόντος ή άλλες αλύτρωτες πατρίδες, κείτονται μακράν». Δεν είναι απαραίτητο κριτήριο υπέρ του, η ένδειά του ή και το καταπονημένο από πολέμους σώμα του. Μπορεί, κάποιος να ξόδεψε όλη του την περιουσία και να πλήγωσε το σώμα του πολεμώντας σε εμφυλίους που ο ίδιος ή και οι ομοϊδεάτες του δημιούργησαν. Δεν είναι αναγκαίο να χαρακτηρίζεται ως ιδιαίτερης ευφυΐας -τ’ οποίο βέβαια θα ήταν το ιδανικό- αλλά το σημαντικότερο χάρισμά του θα πρέπει να είναι η απόλυτα επιτυχημένη επιλογή των συνεργατών του, προφανώς μακράν από ύποπτες ισορροπίες και διαπλεκόμενα συμφέροντα ή έξωθεν εντολές. 

 

Άγιος Νικηφόρος Β΄ Φωκάς (912 - 11 Δεκεμβρίου 969)

 

Σε δύσκολες στιγμές δεν λιποτακτεί, ούτε κι όταν θίγεται ο ίδιος, αλλά συμπάσχει με τον Ελληνικό λαό, του συμπαραστέκεται και τον βοηθά να διαβεί τα εμπόδια που του παρουσιάζονται. Πάντα βγαίνει μπροστά και πολεμά τους εχθρούς, όποιοι και να είναι. Αναλαμβάνει το βάρος στις ήττες, δίχως να φοβάται τις προσωπικές γι’ αυτόν επιπτώσεις4. Δεν προκαλεί- προσκαλεί ξένους με στόχο την ικανοποίηση κανενός, μα κανενός, προσωπικού του συμφέροντος, το οποίο ουδέποτε υπολογίζει. Γι’ αυτό και πολλές φορές θυσιάζεται5 για την ΠΑΤΡΙΔΑ.

 

Πράττει τα πάντα με σκοπό η Ελλάδα να εξασφαλίσει τη μνήμη του ένδοξου παρελθόντος της. Να υψωθεί στα μάτια του κόσμου και φυσικά να ελευθερώσει τις αλύτρωτες πατρίδες. Τιμά, σέβεται και δοξάζει αυτούς που προσέφεραν στην ΠΑΤΡΙΔΑ, όσους έβαλαν έστω ένα μικρό λιθαράκι για να οδηγηθεί στη δόξα. Δεν τους μειώνει, ούτε τους ζηλοφθονεί, αλλά αντιθέτως τους επαινεί, προσπαθεί όσο μπορεί να τους μιμηθεί6 και να τους αξιοποιεί προς χάριν του εθνικού συμφέροντος αλλά και ως κοινωνικά πρότυπα. 

 

Διαφυλάττει, ως κόρη οφθαλμού, την ορθή Πίστη, την Ιστορία, την Παιδεία, τα ήθη και τα έθιμα της Πατρίδος. Πολεμά και συντρίβει καθέναν που προσπαθεί να τα αλλοιώσει ή να τα υπονομεύσει, είτε αυτός προέρχεται από το εσωτερικό της χώρας είτε από το εξωτερικό.7 Ενισχύει την νεότητα τροφοδοτώντας την, με τα ιερά ιδανικά της Πίστης και της Πατρίδας.8 Αισθάνεται κάθε ελληνόπουλο σαν δικό του παιδί.

 

Αλέξανδρος Γ' ο Μακεδών ή Αλέξανδρος ο Μέγας (20 Ιουλίου 356 π.Χ. – 10 Ιουνίου 323 π.Χ.)

 

Η Ελλάδα χρωστάει την ύπαρξή της και τη δόξα της στους Εθνάρχες της, οι οποίοι αφιέρωσαν- παρέδωσαν- θυσίασαν τη ζωή τους σε αυτή. Άλλωστε δεν είναι τυχαίο αυτό που είπε ο μεγάλος φιλέλληνας και ευεργέτης της Ελλάδος Εϋνάρδος9 για τον Εθνάρχη Καποδίστρια, ότι «Το λέγω με διπλήν θλίψιν, ο κακούργος όστις εδολοφόνησε τον Καποδίστριαν, εδολοφόνησε την πατρίδα του». Γι’ αυτό το λόγο ο κάθε Εθνάρχης, μ’ όλες τις ανθρώπινες αδυναμίες και τα πάθη του, που έχει άλλωστε και κάθε άνθρωπος, 

 

ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΕΙΝΑΙ ΣΕΒΑΣΤΟΣ, ΝΑ ΤΙΜΑΤΑΙ 10, ΝΑ ΔΟΞΑΖΕΤΑΙ ΚΑΙ ΝΑ ΕΠΑΙΝΕΙΤΑΙ ΑΠΟ ΟΛΟΥΣ ΤΟΥΣ ΕΛΛΗΝΕΣ ΑΝΕΞΑΙΡΕΤΩΣ.

 

Αφιερώνω, το παρακάτω ποίημα, σ’ όλους τους Εθνάρχες, που φλεγόμενοι από τα ιδανικά της ΠΙΣΤΕΩΣ και της ΠΑΤΡΙΔΟΣ κυβέρνησαν και δόξασαν την Ελλάδα μας, από τα πανάρχαια χρόνια ως και τη σύγχρονη εποχή.

 

Εθνάρχες

 

Ω Εθνάρχες, ανδρείοι οδηγοί 11, ανιδιοτελείς

Πάντα στης Ελλάδος τα καλέσματα συνεπείς.

Είχατε με Πίστη και Πατρίδα 12 γαλουχηθεί

είχατε τη συνείδηση σας Ελληνική.

***

 

Στόχος σας ήταν οι Έλληνες να μη χαθούν,

το ένδοξο τους παρελθόν να θυμηθούν,

όλοι τους στο ιερό το καθήκον να ενωθούν

και στου κόσμου τα μάτια να υψωθούν.

***

 

Πίστη και Πατρίδα είχατε για ιδανικά 13

που διναν πάντα στις ψυχές σας φτερά.

Αν δεν σας σταματούσαν χιλιάδες θεριά,

φέρνατε στην Ελλάδα14 λευτεριά.

***

 

Δεν υπηρετήσατε ποτέ ξένες προσταγές,

σ’ απειλές δεν ενδώσατε και προτάσεις δολερές.

Πίστεως και Πατρίδος υπηρέτες πιστοί

του Έθνους μας ήσασταν οι αγνοί αρχηγοί.

***

 

Ποτέ δεν ανεχτήκατε σεις στρατό βαρβαρικό

να εισβάλει σε χώμα ιερό, ελληνικό.

Πάντα πολεμούσατε της Πατρίδας τους εχθρούς.

Τη λιποταξία δεν τη χωρούσε ο δικός σας νους.

***

 

Πίστη και Πατρίδα είχατε για ιδανικά

που διναν πάντα στις ψυχές σας φτερά.

Αν δεν σας σταματούσαν χιλιάδες θεριά,

φέρνατε στην Ελλάδα λευτεριά.

***

 

Ποτέ δεν λογίσατε συμφέρον ατομικό.

Σε δύσκολες στιγμές συμπασχήσατε με το λαό,

τον βοηθήσατε μ’ όλη σας τη ψυχή

κάθε ‘μπόδιο μαζί σας να υπερβεί. 

***

 

Θέλατε την Ελλάδα μεγάλη, τρανή

διότι η ζωή σας ήταν δική της ζωή

Και προ μιας κρίσιμης για τ’ Έθνος στιγμής

θυσία μεγάλη γινόσασταν οι ίδιοι σεις.

***

 

Πίστη και Πατρίδα είχατε για ιδανικά

που διναν πάντα στις ψυχές σας φτερά.

Αν δεν σας σταματούσαν χιλιάδες θεριά,

φέρνατε στην Ελλάδα λευτεριά.

***

 

Η Λευτερία πηγάζει εκ Πίστεως και Πατρίδος15

θέλει λεβεντιά, ενότητα, θυσία και ήθος.

Σέβας, τιμή και δόξα σε καθ' Εθνάρχη,

χάρη σ’ αυτόν η ΕΛΛΑΣ ακόμα υπάρχει.

 

Ευαγγελία Κ. Λάππα 

25 Ιουνίου 2022

 

Κλείνοντας, επειδή στη μακραίωνη Ιστορία μας, εμφανίστηκαν κάποιοι που «ατυχώς» ή ψευδώς ονομάστηκαν εθνάρχες, αυτό δε σημαίνει ότι ο όρος «εθνάρχης» έχει χάσει την πραγματική του σημασία και αξία, ότι έχει ατονήσει. Πρέπει να αποδίδεται σε αυτούς που πραγματικά τον αξίζουν, με παιάνες και ύμνους.

___________________

 

Σημειώσεις

 

1. i. «Η Χριστιανική Ελλάς αξιοί να κυβερνάται από χριστιανούς κυβερνήτας, εγκλείοντας εις τα στήθη των την θαυματουργόν πίστιν ενός Κανάρη!» π. Αυγουστίνος Καντιώτης, 1907 – 2010

ii. «Ένας λαός εξαφανίζεται όταν χάσει την ταυτότητά του, δηλαδή ιστορία, γλώσσα και για μας τους Έλληνες την Ορθοδοξία». Αρχιμ. Αθανάσιος Μυτιληναίος, 1927 – 2006.

iii. «Έθνη χωρίς θρησκείαν και ηθικήν είναι παλιόψαθες των εθνών. Αν ο Θεός δεν βοηθάει μάταιος κάθε κόπος και κάθε ανθρώπινη σοφία» Στρατηγός Μακρυγιάννης (Τριανταφύλλου), 1797 – 1864

2. «Ὁ ἀληθινὸς ἄρχων οὐ πέφυκε τῷ αὐτῷ συμφέρον σκοπεῖσθαι, ἀλλὰ τὸ τῷ ἀρχομένῳ.» (Ο αληθινός άρχοντας δεν γεννήθηκε για να στοχεύει στο δικό του συμφέρον, αλλά στο συμφέρον αυτού τον οποίο κυβερνά). Πλάτων, 427–347 π.Χ [Πολιτεία 347d]

3. «Αν έχετε αρετή και ομόνοια, θα ευλογήσει ο Θεός τα έργα σας και θα σας φωτίσει στο καλό και θα σας σώσει» Στρατηγός Μακρυγιάννης (Τριανταφύλλου), 1797 – 1864

4. «Ἀπέκαμα! Ἀλλ’ ὅμως θὰ παραμείνω στὴ χαλάστρα, μέχρι τὴν τελευταία στιγμὴ τῆς ζωῆς μου καὶ ἃς κινδυνεύσω νὰ χαθῶ…» Ιωάννης Καποδίστριας, 1776–1831.

5. «Εἶμαι ἀποφασισμένος νὰ ἄρω τὸν οὐρανόθεν ἐπικαταβαίνοντά μου σταυρὸν» Ιωάννης Καποδίστριας, 1776–1831.

6. «Οὐκ ἐᾷ με καθεύδειν τὸ τοῦ Μιλτιάδου τρόπαιον» Θεμιστοκλής, 527– 459 π.Χ.

7. «Όταν μου πειράζουν την πατρίδα και θρησκεία μου, θα μιλήσω, θα ενεργήσω κι ό,τι θέλουν ας μου κάνουν...» Στρατηγός Μακρυγιάννης

8. «Η πατρίδα του κάθε ανθρώπου και η θρησκεία είναι το παν». Στρατηγός Μακρυγιάννης

9. Εϋνάρδος Ιωάννης Γαβριήλ (Eynard Jean-Gabriel 1775-1863) Γάλλος τραπεζίτης και θερμός φιλέλληνας. Διακρίθηκε στην υπεράσπιση της Λυών το 1793 και σύντομα έγινε διάσημος στους ηγετικούς ευρωπαϊκούς κύκλους για τις οικονομικές του γνώσεις και την περιουσία του. Πήρε μέρος στο Συνέδριο της Βιέννης το 1814, εκπροσωπώντας την Ελβετία και εγκαταστάθηκε στη Γενεύη. Εκεί γνώρισε και τον Καποδίστρια, με τον οποίο έκτοτε συνδέθηκε φιλικά. Ο Εϋνάρδος (Ζαν-Γκαμπριέλ Εϊνάρ) υπήρξε φιλέλληνας με έντονη δράση, καθώς τέθηκε επικεφαλής του φιλελληνικού κομιτάτου στη Γενεύη. Η σημαντικότερη προσφορά του Εϋνάρδου στον εθνικό αγώνα υπήρξε η συμβολή του στη σύναψη δανείων του νέου ελληνικού κράτους με οικονομικούς κύκλους στο Λονδίνο και το Παρίσι, καθώς και η πρωτοβουλία του για οργάνωση εράνων, με σκοπό την οικονομική ενίσχυση της Επανάστασης. Το 1827 ανακηρύχθηκε επίτιμος πολίτης της Ελλάδας, σχεδίασε την ίδρυση της Εθνικής Τράπεζας, της οποίας υπήρξε επίτιμος διοικητής μετά την ίδρυσή της το 1841, ενώ χορήγησε το 1847 πενήντα χιλιάδες φράγκα για ικανοποίηση απαιτήσεων της Αγγλίας από το δάνειο του 1832. (Πηγή: Γεράσιμος Νοταράς, Ζήσιμος Συνοδινός | ΙΩΑΝΝΗΣ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΣ | http://www.ioannis-kapodistrias.gr/2013/02/eynard-jean-gabriel-28-1775-5-1863.html)

10. «Ἀγαθοὺς τίμα» Περίανδρος ο Κορίνθιος, 667–587 π.Χ.

11. Οδηγοί του Έθνους.

i. «Όλοι οι Έλληνες ν’ αγωνίζονται διά την πατρίδα τους, δια την θρησκεία τους. και να μπαίνουν σε φιλοτιμίαν και να εργάζονται εις το καλό της πατρίδος τους, της θρησκείας τους και της κοινωνίας». Στρατηγός Μακρυγιάννης

ii. «ἔν καλὸν ἀπλῶς καὶ δίκαιον ἐστίν. τὸ τῆς πατρίδος συμφέρον» Πλούταρχος, 46–119 μ.Χ. [Αλκιβιάδου βίος]

12. i. «Όποιος αγαπά αληθινά το Χριστό, αγαπά βαθειά και την πατρίδα, αυτά τα δύο πάνε μαζί». Άγιος Παΐσιος Αγιορείτης, 1924 – 1994.

ii. «Ὁ ἱερὸς τὴ πατρίδος ἔρως ἐμφωλεύει εἰς τὴν Καρδίαν, καὶ ἡ Καρδία δὲν γηράσκει ποτὲ.» Ρήγας Φεραίος, 1757–1798.

13. i. «Πίστις και Πατρίς να είναι πολύτιμα ιδανικά, χάριν των οποίων αξίζει να ζει κανείς και ν’ αποθνήσκει» π. Αυγουστίνος Καντιώτης, 1907 - 2010

ii. «Γλυκύτερον πράγμα δεν είναι άλλο από την πατρίδα και θρησκεία» Στρατηγός Μακρυγιάννης

iii. «Δεν ζει χωρίς πατρίδα η ψυχή του ανθρώπου» Κωστής Παλαμάς, 1859 – 1943.

14. Δεν εννοείται εδώ μόνο το Ελληνικό κράτος αλλά και όλες οι αλύτρωτες πατρίδες που και αυτές είναι Ελλάδα.

15. i. «Τῇ ἐλευθερίᾳ ᾗ Χριστός ἡμᾶς ἠλευθέρωσε, στήκετε καί μή πάλιν ζυγῷ δουλείας ἐνέχεσθε» (Γαλ. 5, 1)

ii. «Το Ελληνικό έθνος δεν διεσώθη ειμή διά της μετά του Χριστιανισμού συμμαχίας». Κωνσταντίνος Παπαρρηγόπουλος, (1815 – 1891). 

iii. «Οι Έλληνες, ηνωμένοι δια της εις Χριστόν και εις την Αγίαν του Εκκλησίαν σταθεράς πίστεώς των..., υποστάντες την οθωμανικήν δυναστείαν, υπό μόνην την σκέπην της Εκκλησίας των διεσώθησαν» Ιωάννης Καποδίστριας, 1776–1831.