Τυπική απαξίωση και αυτοαπαξίωση του Τύπου

Του Κώστα Δημ Χρονόπουλου

 

Στο Ίδρυμα Ωνάση στο ετήσιο Συνέδριο της ΕΣΗΕΑ συζητήθηκαν τα προβλήματα του Τύπου. Ο Τύπος –διεθνώς- εμφανίζει φθίνουσα πορεία. Αναζητούνται τόσο τα αίτια, όσο και οι τρόποι αύξησης της κυκλοφορίας των εντύπων (εφημερίδων, περιοδικών, κ.α). Στο Συνέδριο αναφέρθηκαν (μεταξύ άλλων) ως βασικοί λόγοι που ευθύνονται για την πτώση της κυκλοφορίας: Η δυσχέρεια ευρέσεως θέσεων πωλήσεως ανά την επικράτεια. (Στοιχίζει η πώληση σε νησιά και ορεινά χωριά), η συρρίκνωση των εσόδων από την διαφήμιση (το μεγαλύτερο κομμάτι από την διαφημιστική πίτα το παίρνουν πλέον τα ηλεκτρονικά ΜΜΕ). Η κρατική επιχορήγηση /ενίσχυση φαντάζει αναγκαία, προκειμένου να συνεχίσει ο Τύπος να επιβιώνει.

 

Εδώ βέβαια ανακύπτουν ζητήματα όπως:

 

- Θα είναι επαρκής/ζείδωρη η οξυγονούχος αυτή παροχή /επιχορήγηση;.

- Πως, σε τι αναλογία και με ποια κριτήρια θα χορηγηθεί;.

- Θα συμφωνήσουν να συνεργαστούν οι έχοντες αντικρουόμενα συμφέροντα εκδότες, να ενωθούν σε μια ενιαία προσπάθεια διεκδικήσεως επιχορηγήσεων από το Κράτος;

 

Εκτιμώ ότι θα πρέπει να συνυπολογιστούν και οι παρακάτω ευθυνόμενοι παράγοντες εξωγενείς αλλά και ενδογενείς (= τυπικές παρεκκλίσεις του Τύπου):

1. Ο Τύπος –εδώ και μερικές δεκαετίες-, έχει χάσει σημαντικό μέρος της αξιοπιστίας του. Εκτροχιάστηκε, δεν πορεύεται στις ράγες της αποστολής του. 
2. Η κομματοεξάρτηση –διαπλοκή με τα κόμματα τον επηρεάζει αναπόφευκτα.
3. Τα διάφορα άσχετα με την ενημέρωση προϊόντα (ψάρια, καλλυντικά, αλλαντικά, σερβιέτες, κ.α πνευματικά αγαθά) προσφέρονται αφειδώς και ανταγωνιστικώς, προκειμένου το νοήμον αναγνωστικό κοινό να δελεάζεται ώστε να αγοράζει –σε τιμή ευκαιρίας – ανεκτίμητη ενημέρωση (!). Στις συγκεκριμένες αυτές περιπτώσεις, η εφημερίδα παίζει τον ρόλο (πνευματικού;) περιτυλίγματος των εμπεριεχομένων αξιόλογων αγαθών (!).
4. Τα fake news, καθώς και οι αηδιαστικοί πρωτοσέλιδοι υβριστικοί τίτλοι ορισμένων εφημερίδων, για πρόσωπα, οργανισμούς, θεσμούς, κόμματα, όχι μόνον δεν περιποιούν τιμή, αλλά υποχρεώνουν τους σοβαρούς τουλάχιστον αναγνώστες, να αποστασιοποιούνται. 
5. Η έκδοση /ιδιοκτησία των εντύπων από άτομα παντελώς άσχετα με την δημοσιογραφία: επιχειρηματίες, εργολάβοι, εφοπλιστές, ποδοσφαιρικοί παράγοντες κ.α, εκδίδουν έντυπα (!....). Επόμενο είναι να υπάρχουν αλισβερίσια, διαπλοκή, εκβιασμοί κ.ο.κ ανάμεσα σε …. «τυπικούς επιχειρηματίες» και κόμματα, με συνέπεια σοβαρές –τυποκτόνες επιπτώσεις στην Δημοκρατία και την κοινωνία. 
6. Το γεγονός, (με διαβαθμίσεις και εξαιρέσεις ασφαλώς), του μεγάλου ελλείμματος ανεξαρτησίας του Τύπου (σ.σ ο οποίος αρέσκεται να αυτοαποκαλείται: Ανεξάρτητος, όντας εξαρτημένος από κομματοοικονομικά συμφέροντα) με πληρωμένους, κατευθυνόμενους δημοσιογραφικούς καλάμους, που εκτελούν εντολές /παραγγελιές των κραταιών αφεντικών τους. Σε ακραίες περιπτώσεις εκτελούνται και συμβόλαια (πολιτικού, επαγγελματικού, κοινωνικού) θανάτου. Αυτοί οι τύποι του Τύπου, φαντασιώνονται πως είναι …. Θεματοφύλακες της Ελευθεροτυπίας, της Δημοκρατίας και της αντικειμενικής ενημερώσεως (και όχι όπως … «κακεντρεχείς» θέλουν: συμφερόντων).
7. Η αναγόρευση των ΜΜΕ (από 4η) σε πρώτη (1η) εξουσία, επόμενο ήταν να αποθρασύνει κάποιους νοσηρούς δημοσιογραφικούς εγκεφάλους. Περιδεείς οι άλλες τρείς εξουσίες δεν τολμούν να πάρουν μέτρα ανάσχεσης των παρεκτρεπόμενων «λειτουργών» της ενημερώσεως, που πλέον αισθάνονται πανίσχυροι /Κράτος εν Κράτει!.....
8. Τα ηλεκτρονικά ΜΜΕ ενέσκηψαν στο χώρο της έντυπης ενημερώσεως, τον κατέλαβαν, τον κούρσεψαν. Ήταν τέτοια η δυναμική /ορμή τους και τόσες οι αδυναμίες /κουσούρια των έντυπων ΜΜΕ, που εκείνα κυριάρχησαν απρόσκοπτα. Οι ειδήσεις που αναγράφονται σήμερα στα έντυπα, είναι γνωστές στο κοινό από εχθές τουλάχιστον. Η διαφήμιση στα ηλεκτρονικά ΜΜΕ είναι ευχερέστερη και φθηνότερη. Βέβαια τα τελευταία, έχουν τα δικά τους προβλήματα /ατέλειες, που όμως δεν αποτελούν αντικείμενο του παρόντος άρθρου. 
9. Η πληθώρα εντύπων δεν γίνεται να αγοραστεί από περιορισμένο αριθμό αναγνωστών (όπως στην πατρίδα μας).
10. Η αναγκαία αναβάθμιση της ποιότητας των εντύπων: 

• Η ποιότητα δεν διασφαλίζεται μόνο με την εμμονή στην συμπερίληψη «τιτλούχων» συνεργατών (Αρθρογράφων, Αναλυτών, Σχολιογράφων κ.ο.κ). 
• Τα κείμενα πρέπει να αξιολογούνται από το περιεχόμενό τους και όχι από τον τίτλο σπουδών /υπογραφή του κειμενογράφου. Εξαίρεση δύναται να αποτελέσει η περίπτωση ενός εξειδικευμένου θέματος με το οποίο ασχολείται ένας ειδικός επιστήμονας σχετικός με αυτό. Τι άραγε νόημα έχει η υπογραφή και οι τίτλοι ενός καθηγητή πχ Φυσικής, ο οποίος γράφει για τα ΕλληνοΤουρκικά ή την Ευθανασία; . Σεβαστή η γνώμη του. Περιττοί όμως οι τίτλοι του (για λόγους προβολής του εντύπου γίνεται).
• Ποιοτικές ανατάσεις δεν προσφέρουν οι … «παρεούλες» των γνωστών, φίλων, ομοϊδεατών, συγγενών κ.α, οι οποίοι προκρίνονται /προτιμώνται από άλλους ικανότερους πλην εκτός του στενού περιβάλλοντος και μη δεδομένους κειμενογράφους. Ούτε διασφαλίζονται από «επώνυμους» (αναγνωρίσιμους, το ορθό) πλην άσχετους περί την αρθρογραφία. 
• Τα έντυπα ΜΜΕ έχουν στην φαρέτρα τους βέλη που μπορούν να χρησιμοποιήσουν αν αποφασίσουν (δυσχερέστατο) να αλλάξουν νοοτροπία, και να απαλλαγούν από ό, τι /όσα τα καταδικάζουν σε μαρασμό. Αν συνειδητοποιήσουν οι άνθρωποι του Τύπου πως το βάρος, πλέον, δεν θα πρέπει να δίδεται μόνον στην είδηση (σ.σ την ήδη άλλωστε γνωστή από τα ηλεκτρονικά ΜΜΕ) αλλά –κυρίως –στην ανάλυση, στο σχολιασμό , στα διδάγματα, που αρύονται από τα τεκταινόμενα, στις προτάσεις που κατατίθενται (και όχι στις διαπιστώσεις). Αυτά (πρέπει να) ενδιαφέρουν τους αναγνώστες και τις αναγνώστριες και όχι μόνον τα αναμασήματα ήδη γνωστών γεγονότων /ρεπορτάζ.

11. Οι εφημερίδες πρέπει να είναι κατ’ εξοχήν έντυπα γνώμης. Προσοχή: όχι μόνον των αρθρογράφων, αλλά και των ενδιαφερόμενων αναγνωστών. Θεωρώ ότι μια ή δύο σελίδες θα πρέπει να αφιερώνονται σε κείμενα, προτάσεις, απόψεις αναγνωστών (σ.σ εξυπακούεται ότι τόσο το επάγγελμα όσο και οι τυχόν «τίτλοι» δεν θα πρέπει να αναγράφονται).

12. Η υποβάθμιση των ελεγκτικών μηχανισμών με ανάθεσή τους σε διαβλητά πρόσωπα. Αναγκαία η αυστηριοποίηση των ποινών, για εκείνους που υπερ(παρα) πληροφορούν, ή επιδίδονται στην αναγραφή αθλιοτήτων. 

13. Το «κλειστό» δημοσιογραφικό επάγγελμα, επιβάλλεται να … ανοίξει, και προς άλλες κατευθύνσεις (εκτός συγγενικών και φιλικών προσώπων) ώστε ικανά στελέχη να το επανδρώσουν /ενισχύσουν. 

 

ΥΓ Ψυχανεμίζομαι πως το μέλλον των εντύπων (για αυτονόητους, αλλά και εξαιτίας των παραπάνω λόγων) δεν προοιωνίζεται ευοίωνο /ρόδινο. Αν όμως πρυτανεύσει η σύνεση, προβούν σε ποιοτικό αναβαθμό (με εσωτερική αυτοκάθαρση και ουσιαστικότερη κρατική εποπτεία και ενίσχυση), θα επιβιώσουν.