Η ώρα του χρέους

Του Γιώργου Ν. Παπαθανασόπουλου

 

Η ώρα του χρέους. Έτσι επέγραψε ο Ηλίας Βενέζης την ομιλία του στην πανηγυρική συνεδρίαση της Ακαδημίας Αθηνών, το 1958, για την επέτειο του ΟΧΙ στη φασιστική απόπειρα εισβολής στη χώρα μας. Σε αυτήν τόνισε ότι οι Έλληνες στη μακρά ιστορία τους έχουν αποδείξει ότι στις δύσκολες ώρες έχουν επίγνωση του χρέους τους. Ως πρώτο παράδειγμα θυμήθηκε και θύμισε την ημέρα της 28ης Οκτωβρίου 1940:

«Η ψυχή ήταν προετοιμασμένη εκείνα τα χαράματα όταν εσήμαναν οι σειρήνες και ηχολογήσανε οι καμπάνες των εκκλησιών στα χωριά μας. Θυμηθήτε εκείνη τη μέρα τους δρόμους των Αθηνών, τους πλημμυρισμένους απ’ τη νιότη της πρωτεύουσας των Ελλήνων, απ’ τις κοπέλλες, απ’ τις μητέρες, θυμηθήτε τα πρόσωπά τους: είχαν τίποτε το πένθιμο, τίποτα από συντριβή για το θάνατο που τους περίμενε; Είχαν λάμψη. Ήταν χαρά; Βέβαια όχι. Αλλά ήταν η πίστη που έδινε την ηρεμία, η πίστη όχι απλώς για το δίκιο αλλά η πίστη στο χρέος. Κι αυτό είναι κληρονομημένο από γενιά σε γενιά, μες στο αίμα, μες στο κύτταρο...».
 

Το χρέος στην περίπτωση είναι η ηθική υποχρέωση, το καθήκον προς την Πατρίδα. Η επίγνωσή του, που ξεκινάει από την αγάπη και την ευγνωμοσύνη προς Αυτήν, οδηγεί έως ηρωικές πράξεις αυτοθυσίας. Η ιστορία μας είναι γεμάτη από τέτοιες πράξεις. Από τον Μαραθώνα, τις Θερμοπύλες και τη Σαλαμίνα, έως σήμερα. Ο Βενέζης θυμίζει στην ομιλία του πως όταν τέσσερις Γάλλοι αξιωματικοί είπαν στον Μακρυγιάννη ότι είναι μάταιο να πολεμάνε οι Έλληνες τους Τούρκους, λόγω της υπεροχής των σε στρατιώτες και σε εξοπλισμό, αυτός τους απάντησε, ότι όταν οι Έλληνες σήκωσαν τη σημαία εναντίον της τυραννίας ξέρανε με ποιόν τα έβαζαν. Και συνέχισε ο Μακρυγιάννης:  

 

«Κι αν πεθάνωμεν, πεθαίνομεν δια την πατρίδα μας, δια την θρησκεία μας και πολεμούμεν όσο μπορούμεν αναντίον της τυραννίας. Κι ο Θεός βοηθός». Να θυμηθούμε μερικούς από το μέγα πλήθος των ηρώων και των ηρωίδων που θυσιάστηκαν εκτελώντας το χρέος τους προς την Πατρίδα: Λεωνίδας και Κυναίγειρος, Κωνσταντίνος Παλαιολόγος, Άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός, Ρήγας Βελεστινλής, Πατριάρχης Γρηγόριος ο Ε΄ και οι άλλοι απαγχονισθέντες Αρχιερείς, Αλέξανδρος Υψηλάντης, Παπαφλέσας, Αθανάσιος Διάκος, Μάρκος Μπότσαρης, Καψάλης, Επίσκοπος Ρωγών Ιωσήφ, Γεωργάκης Ολύμπιος, οι γυναίκες στο Ζάλογγο και στη Νάουσα. Και μετά η Μονή Αρκαδίου στην Κρήτη, οι Παύλος Μελάς και καπετάν Άγρας στη Μακεδονία. Το 40 ο Υπολοχαγός Αλέξανδρος Διάκος. Στην Κύπρο οι Αυξεντίου, Παλληκαρίδης και οι άλλοι νέοι της ΕΟΚΑ, έως και πρόσφατα, στα Ίμια, οι Γιαλοψός, Καραθανάσης και Βλαχάκος.  

 

Θα νόμιζε κανείς ότι ο καταναλωτισμός, η γοητεία της τεχνολογίας και η προπαγάνδα για μια ηδονιστική και εγωκεντρική ζωή θα έκαμαν τους νέους σήμερα να ξεχάσουν την αίσθηση του χρέους έναντι της Πατρίδας. Την απάντηση την δίνουν οι στρατιώτες μας, που υπηρετούν στα μικρά ακατοίκητα νησάκια της Δωδεκανήσου. Όταν ρωτήθηκαν από δημοσιογράφο πόσοι είναι, απάντησαν: «Αρκετοί για να αντιμετωπίσουμε τον όποιον εισβολέα...".-