H αντίστροφη μέτρηση, για την αρχή του τελους της Ελληνικής Κύπρου...

H αντίστροφη μέτρηση, για την αρχή του τελους της Ελληνικής Κύπρου... 10…9…8...7…6…5…4…3…2…1… και 0!

 

Επιμέλεια – Έρευνα από Αντώνη Αντωνά.

 

Πικρές αναδρομές, που ακόμη δεν μας δίδαξαν ότι ….  

 

«Ομονοούντων αδελφών συμβίωσιν παντός τείχους ισχυροτέραν είναι.» και «Όποιος λησμονεί την ιστορία του, είναι καταδικασμένος να την ξαναζήσει.... μαζί με εθνικές καταστροφές….»  

 

Την 30η Νοεμβρίου 1963 ,ο Μακάριος πρότεινε 13 σημεία αναθεώρησης του συντάγματος προκαλώντας την οργή της Άγκυρας, αλλά και των Τουρκοκυπρίων , με τους τελευταίους να κάνουν λόγο για προσπάθεια μείωσης των δικαιωμάτων τους. Εν μέρει δίκηο είχε ο Μακάριος αφού αντελήφθη έστω αργά, ότι οι συμφωνίες Ζ.Λ. που με τόση βιασύνη υπέγραψε μετά την προτροπή του Κ. Καραμανλή … Αλλά στερνή μου γνώση να σε είχα πρώτα …  

 

1963-1964 Τουρκανταρσία ..  

 

Μετά τα Ματωμένα χριστούγεννα του 1963, η ελληνοκυπριακή και ελληνική πλευρά αντιμετώπιζαν τον κίνδυνο της τούρκικης εισβολής στο νησί. Έτσι ο πρωθυπουργός της Ελλάδας, Γεώργιος Παπανδρέου, αποφάσισε την μυστική αποστολή μεραρχίας στο νησί με 8,500 χιλιάδες άνδρες με 3 συντάγματα πεζικού, 2 μοίρες καταδρομών και 2 ίλες αρμάτων. Η μετάβαση της μεραρχίας ολοκληρώθηκε ως τις 20 Οκτωβρίου 1964  

 

1967 Βομβαρδισμοι της Κύπρου από Τουρκικά αεροπλάνα. Πύρρειος νίκη στην Κοφίνου …
1967 Δεκέμβριος ... Μετά από τελεσίγραφο της Τουρκίας...
 

Η Χούντα των Αθηνών που δεν διαπραγματεύτηκε ποτέ.  

 

Μέσω του υπουργού Εξωτερικών του καθεστώτος Παναγιώτη Πιπινέλη έκανε αμέσως δεκτό το *αίτημα της Άγκυρας. Στις 19 Νοεμβρίου 1967 ο Στρατηγός Γρίβας έπαιρνε το αεροπλάνο για την Αθήνα. Από τα τέλη του 1967, άρχισε σταδιακά και η αποχώρηση της ελληνικής μεραρχίας από την Κύπρο, που ολοκληρώθηκε στις αρχές του 1968. Το μόνο που κατάφερε ο αρχιεπίσκοπος Μακάριος ήταν να μην διαλυθεί η Εθνική Φρουρά της οποίας ο εξοπλισμός αποτελείτο από 15-20 ρωσικά άρματα και μερικά αντιαεροπορικά του ΒΠΠ, που προς ανακύκλωση ήταν…. Α.. είχαμε και δυο τορπιλλακάτους αμφιβόλου ναυτικής ικανότητας ….Αεροπορία μηδέν …   

 

*Ήδη από τον Δεκέμβριο του 1967, η Χούντα των Αθηνών προβαίνει στην απαγκίστρωση της Μεραρχίας από την Κυπριακή Δημοκρατία, παρά την τουρκική απειλή, και την εν Ελλάδι πολιτική αστάθεια. Π.χ. στις 13 Δεκεμβρίου ο βασιλεύς Κωνσταντίνος Β' αποχωρεί από την Ελλάδα, ύστερα από καταστολή πρωτοβουλίας φιλοβασιλικών αξιωματικών της Αεροπορίας. Παρόλο που είχε «πατριωτική» ρητορική, το χουντικό καθεστώς απογύμνωσε αμυντικά την Κύπρο. Μέχρι τις αρχές του 1968, είχαν αποχωρήσει και οι τελευταίοι στρατιώτες της ελληνικής μεραρχίας.  

 

ΑΝΟΧΥΡΩΤΗ ΠΟΛΙΤΕΙΑ ΠΛΕΟΝ Η ΚΥΠΡΟΣ

 

Εν συνεχεία...  

 

ΣΤΙΣ 2 Ιουλίου 1974, ο Κύπριος Πρόεδρος Μακάριος έστειλε στον Πρόεδρο της Ελληνικής Δημοκρατίας, στρατηγό Φαίδωνα Γκιζίκη μια μακρά επιστολή, για την απόφασή του να διώξει από την Κύπρο 600 Ελλαδίτες αξιωματικούς της Εθνικής Φρουράς και να μειώσει τη στρατιωτική θητεία από δύο χρόνια σε 14 μήνες.  

 

Επίσης, παρέθετε σωρεία κατηγοριών σε βάρος του στρατιωτικού καθεστώτος των Αθηνών για οικονομική και άλλη βοήθεια στην Οργάνωση ΕΟΚΑ Β΄, η οποία κηρύχθηκε παράνομη μετά τον θάνατο του στρατηγού Γεωργίου Γρίβα Διγενή ο οποίος πέθανε 27 Ιανουαρίου 1974, 6 μήνες πριν το πραξικόπημα και το διάταγμα του Υπουργικού Συμβουλίου, για την κήρυξη σε παράνομη της Οργάνωσης, εκδόθηκε στις 25 Απριλίου.  

 

15η Ιουλίου 1974. Προδοτικό πραξικόπημα και ...  

20η Ιουλίου 1974. Βάρβαρη Τουρκική και εάλω η Κύπρος που κειτόταν μακράν ..... 

 

Η λυρική αφήγηση, του απείρου άδικου ιστορία, γραμμένη με το θείο αίμα της Κύπρου, των Ελλήνων αδελφών και Κυπραίων Ηρώων.  

 

Η Άλωση και Σταύρωση της Κύπρου, όπως την είδαν απού ψηλά, τα τρία ειρήνης περιστέρκα… του Α.Α. 

 

Πρωί πρωί, που το πουρνόν ξημέρωμα,/ τζιείν΄ την ημέραν, την ασβολερήν, την μαυροκαημένην,/ όταν οι Τούρτζιοι βάρβαροι, που απ΄ τ΄ανάθεμαν,/ ήρτασιν τζιαί σ’ άλωσαν, Κύπρος μας αγαπημένη/ τζιαί κατάσφαζαν γέρημα γυναικόπεδα,/ γριές μανάδες, γέροντες πατεράδες τζιαί αδέρφκια,/ τρία ασπροπούλια, καλά πουλιά,/ τρι΄ άσπρα της Κύπρου, ειρήνης περιστέρκα,/ που πισσομαυρισμένα εγίνασιν,/ που τους καπνούς και τα αχνίζοντα αίματα./ Ασβολωμένα ήταν, απού θρηνισμό καρκιάς/ τζι΄ οδύνης, απού την ματοχυσία…./ Τα ΄δασιν ούλλα τα κακά που τ΄άψη,/ της Κύπρου της πομπαρτοκαμένης,/ τζι΄ ακόμη εθωρούσασιν, μαραζωμένα,/ εδερνοπίσκασιν πετώντας γοερά,/ στους θλιμμένους κυπριακούς ουρανούς,/ που βροσιήν μαύρων πικρών δακρύων,/ με οδυρμούς, καταρράκτες ερίχνασιν…/Τζιαί νεκαλιούνταν τα περιστέρκα μας,/ μαζί με τ΄ απροστάτευτα ορφανά,/ τις μάνες τζιαί πατέρες τους χαροκαμένους,/ τους μαυροπικραμένους τζιαί πενθοκτυπημένους./ Γαλάζιοι τζιαί ξάστεροι οι ουρανοί μας ήταν…/, πριν έρτουν, να τους μολύνουσιν,/ που τα πέρατα της βάρβαρης ανατολής,/ ορδές μυριάδες γιουρούκηδες,/ που για γαίμαν Χριστιανικόν αδημονούσαν/ όπως οι πρόγονοι τους Οθωμανοί Σουλτάνοι,/ οι γαιματοβαμμένοι, που τζιαί αυτοί αιμοδιψούσαν… 

 

Μαυροπικραμμένα, εσμίασιν τα πυρωμένα γαίματα/ τα πύρρεια τα δάκρυα, πικρά την νήσον,/ εποτίζαν τζιαί μ΄ορμή εχύνουνταν./ στην θάλασσα της Τζιερύνειας,/ Ερυθρά η θάλασσα βάφτηκε, Νεκρά θάλασσα εγίνει,/ μαύρη τζιαί η γη η δακρυοποτισμένη γέρημη τζιαί στείρα πια./ Αλοί τζιαί τρισαλοίμονο ..οϊμέ…!/ στα τρία μοιραία άσπρα περιστέρκα,/ τα έρημα, που λαβωμένα επετούσαν,/ που πάνωθκιον, της αστραποκτυπημένης,/ στο βαρύν σκότος πισσούρι τυλιγμένης,/ θαλασσοφίλητης πανώρκας νήσου/. Ας όψονται τζι΄ ας ξέρουσιν,/ οι Τούρτζιοι βαρβάροι, ότι ακόμα τζιαί μετά,/ που μια νύχτα πισσοσκότεινη ο ήλιος/, ο φωτοστεφανώμενος,/ το πουρνόν τζιαί πάλαι, θ΄ ανατείλει,/ απ τα φωτόλαμπρα, της Κυπρου τα’ ‘πουράνια,/ με το κοντάρι του, το λαμπερόν, φωθκιάν τζι όλεθρον/, εις τους οχτρούς αλύπητα θα σπείρει/ τζιαι Ανάσταση τζιαι Λευτερκά, εννά φέρει…. 

 

΄Ενε πρόλαβαν το μήνυμα στην μάνα μας να πάνε,/τα τρία της Κύπρου, περιστέρκα../
Απεγνωσμένα μάχουνται,/ στης Κύπρου της ματοτζιηλισμένης/, στην αχάπαρη την μάνα για να πάσιν,/ να ικετεύσουν, ύστατη στιγμή,/ βοήθεια μητρική να κελεύσουν/. Εν είχαν απ΄αλλού βοήθεια,/ τα άμοιρα να εκλιπαρήσουν,/ για την έρμην κόρη, που αργοπέθαινε./ Εθέλασιν μόνο στην μάνα της,/ τα μαύρα μαντάτα να της λαλήσουν,/ για την βαρβαροκτυπημένη θυγατρί,/ απού τα σιέρκα τα ΄γκληματικά κατασφαγμένης,/ αυτόνων των βάρβαρων, τ΄ Αττίλα απογόνων./ Εν πρόλαβε το μαυροπικραμμένο μαντάτο/, το ΄να άσπρο περιστέρι για να πάει/, μες΄ τους καπνούς εχάθην./ Απού ψηλά την Κύπρο εθώρεντην,/ που εκαύκετου…, εν άντεξε, εποστάθηκεν,/η θλίψη το παράλυσε, τζιαί χάμου ππέφτει,/ οϊμένανε..στ’ Απόστολου Βαρναβα σκλαβωμένο μοναστήρι!/ Το άλλο στου Τζιύκκου το ψηλό βουνί,/ της Παναγιάς Τζιυκκώτισσας, στο άγιο το θρονί της,/ ψυχομασιεί τζιαί σέρνεται το πισσομαυρισμένο/το τρίτο απ τον ουρανό, την Κύπρο/ που τους καπνούς, θολά εθώρεντην / τζι΄ απ την πύρινη θωρκά του, αστραπόβροντα γενιούνται./ τζιαι επιθανάτιο Ύστατο ανακάλημα, μες την ανεμοζάλη του την μαυρογέρημη/, σαν Διγενή Ακρίτα μεταμόρφωση,/ στα θεία ουράνια με βροντερήν ανθρώπινην λαλιά/, ανακράζει το πικροποτισμένο/ τζιαί αναπέμπει ικεσία έσχατη,/ που σαν ιερή ψαλμουδκιά απόκοσμη,/ απαντοχή στα πέρατα ακούστην,/ « Την Κύπρο σώστε, Ω! Θεέ, Χριστέ μας,/ τζιαί συ Τζιυκκώτισσα Παναγιά μας/  

 

Εσύ της Κύπρου η μάνα Παναγιά, που απ΄την Κύπρο,/ όταν πέρασε,ς τον Άη Λάζαρο να δείς,/ πάνου στου Τζιύκκου τα βουνά μαζί,/ τ΄ ανεβήκατε για να βλογήσετε,/ πιστούς Χριστιανού Κυπραίους,/ τα πεύκα ούλλα λύγισαν τζιαί υποκλιθήκαν./ Έλα πίσω Παναγιά μας, συγχώρεση να δώσεις,/ για τις αμαρτίες μας τζιαί τούτην μόνον την φοράν,/ τους βάρβαρους θε να λυγίσεις τζιαί γονατίσεις,/ στα τιμημένα χώματα της Κύπρου, να θεοκαρβουνιάσουν,/Αυτοί οι βάρβαροι που αμάχους κατάκαψαν,/ εκκλησιές λεηλάτησασιν, ιερά και όσια καταπατήσασιν…/ 

 

Τζιαί επί τέλους οι Κυπραίοι τζιαί ούλλoς,/ ο Ελληνισμός αυτός ο μαρτυρικός λαός να πνάσουσιν…,/απ αύτηνν του κόσμου την μαυροσκότεινη/ μαυρογέρημη τραγωδία να ησυχάσουσιν…. , ειρήνη/ τζιαί αναπαμό νάχουν, διότι δεν έχουν ποτέ λυγίσει/ τζιαι αν τα ματωμένα τους γόνατα τους,/ καμιά φορά ακούμπαγαν το χώμα/ ήταν γιατί μόνο στους νεκρούς τους ήρωες,/ γονάτιζαν τζιαι για προσευχή….. 

 

……Τζιαί άφησε τον τελευταίο στεναγμό,/ το τρίτο ματοβαμμένο περιστέρι….,/ στον τρούλλο του Αποστόλου Ανδρέα,/ στ΄Άγιο υπόδουλο μοναστήρι της Ουρανίας Καρπασίας…./ποτίζοντας τζιαι τούτο, το πικροχολωμένο/ το δακρύβρεχτο με το αίμα του το Άγιο Αθάνατο Δέντρο της Ελευθερίας…./.και προσδοκώμενης Ανάστασης της πικροβασανισμένης Κύπρου…,/ το μοναχικό χρυσοπράσινο φύλλο που κλυδωνίζετε,/ στη φουρτουνιασμένη θάλασσα της Μεσογείου…... 

 

Και εμείς οι Έλληνες της Κύπρου … μετά από 48 χρόνια ….. ακόμη …. 

Καρτερούμεν μέραν νύχταν
να φυσήσει ένας αέρας
στουν τον τόπον πο `ν καμένος
τζι’ εν θωρεί ποτέ δροσιάν
 

Για να φέξει καρτερούμεν
το φως τζιήνης της μέρας
πο `ν να φέρει στον καθ’ έναν
τζιαι ΕΝΩΣΗ τζιαι ΛΕΥΤΕΡΙΑ…. 

 

Και επαναλαμβάνω τα συμβολικά λόγια του μεγάλου Έλληνα, φιλοκύπριου Σεφέρη, αλλά και του Ελύτη, που την Κύπρο χαρακτηρίζουν Μικρή Ελλάδα, σε αντίθεση με κάποιους άλλους ριψάσπιδες, που το 1974 την θεώρησαν … Ξένη χώρα … Μπονάνος…Οι Τούρκοι την Κύπρο βομβαρδίζουν … Εμείς είμαστε Ελλάς και ακολούθησε το η Κύπρος κείται μακράν… 5000 δολοφονημένοι, 1619 αγνοούμενοι, 850 όμηροι γυναίκες κακοποιημένες, 550 εκκλησίες συλημένες … 37% κατεχόμενα πατρογονικά εδάφη, 300000 εκτοπισμένοι …30000 εγκλωβισμένοι ….Τίποτα Χριστιανικό και Ελληνικό δεν άφησαν όρθιο οι βάρβαροι … Και όλοι ένιψαν, αλλά και κάποιοι έτριψαν τας χείρας τους ….. ΑΙΔΩΣ! 

 

Στις 12 Μαρτίου 1954, ο Σεφέρης έγραψε στον Κύπριο ζωγράφο Αδαμάντιο Διαμαντή: 

 

«Στο μικρό διάστημα που έμεινα στην Κύπρο, άρχισαν πολλά πράγματα και νομίζω θα με κυνηγούν αδυσώπητα ώσπου να πάρουν μορφή. Παραξενεύομαι όταν το συλλογίζομαι. Η Κύπρος πλάτυνε το αίσθημα που είχα για την Ελλάδα. Κάποτε λέω πως μπορεί να με πήρε για ψυχοπαίδι της». Λίγους μήνες νωρίτερα έγραφε από το νησί στην αδελφή του: ««...Τον έχω αγαπήσει αυτόν τον τόπο. Ίσως γιατί βρίσκω εκεί πράγματα παλιά που ζουν ακόμη, ενώ έχουν χαθεί στην άλλη Ελλάδα... ίσως γιατί αισθάνομαι πως αυτός ο λαός έχει ανάγκη από όλη μας την αγάπη και όλη τη συμπαράστασή μας. Ένας πιστός λαός, πεισματάρικα και ήπια σταθερός. Για σκέψου πόσοι και πόσοι πέρασαν από πάνω τους: Σταυροφόροι, Βενετσιάνοι, Τούρκοι, Εγγλέζοι - 900 χρόνια. Είναι αφάνταστο πόσο πιστοί στον εαυτό τους έμειναν και πόσο ασήμαντα ξέβαψαν οι διάφοροι αφεντάδες πάνω τους.» 

 

Και ο άλλος μέγας μας ποιητής Ελύτης … 

 

Η θέση που κατέχει η Κύπρος στη σκέψη του ποιητή μέχρι το τέλος, είναι επιβεβαιωμένη και από τις αναφορές που υπάρχουν στο τελευταίο πεζό του έργο (Ύψιλον 1995), και φέρει τον βαρυσήμαντο τίτλο ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΡ’ ΟΛΙΓΟΝ ΕΛΛΑΔΑ (περιλαμβάνεται και στον τόμο Εν Λευκώ). Η ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΡ ΟΛΙΓΟΝ ΕΛΛΑΔΑ είναι μια πικρή περιήγηση, ένας περίπλους κατά τον Ελύτη, στην Ελλάδα που καταστράφηκε, από τον Πόντο, την Κερύνεια μέχρι την Αλεξάνδρεια. 

 

Θα μπορούσε να θεωρηθεί και ως το πατριωτικό στίγμα του ποιητή, εκλεπτυσμένο και σμιλεμένο με ιδιαίτερα τονισμένη την παντοδυναμία του –την ελληνική λαλιά–, που κατάφερε να τα περικλείσει όλα. Αυτός ο νοερός της πατρίδος περίπλους –όχι τυχαία γινόμενος λίγο πριν το τέλος του Ποιητή– «μπορεί να είναι ταυτόχρονα στο μέλλον και στο παρελθόν», –όπως αναφέρει. Γιατί η Ελλάδα, υπαρκτή και χαμένη, είναι σε τελευταία ανάλυση για τον Ελύτη και τους Νεοέλληνες μια δυνατότητα ποιότητας, αφού «άπαξ και κάποιος επέτυχε –στον πολιτισμό εννοώ– δεν μπορεί παρά να επανέλθει. Μετά μυριάδες χρόνια θα επανέλθει», μηνύει ο ηλιοπότης ποιητής.

 

Η Κύπρος, μια υπαρκτή και μια παρ’ ολίγον Ελλάδα, είναι ο τελευταίος χώρος που επισκέπτεται ο Ποιητής πριν ξεκινήσει την επιστροφή στη βάση του. «Αλήθεια έφτασε η ώρα του γυρισμού. Εγκαταλείπω το φανάρι της Κηρύνειας, περνώ ξυστά το ακρωτήριο του Αγίου Ανδρέα, όπου τόσο μου αρέσει να κατεβαίνω και ν’ ανοίγω διάπλατα τις καγκελένιες πόρτες του, για να επιστρέψει ξανά σε πιο καλούς καιρούς, όταν οι Έλληνες θα μπορούν να γιορτάζουν πραγματικά.» 

 

Έγραφε στους φίλους του Έλληνες της Κύπρου … Απόσπασμα.
 

Όσο πιο θερμές είναι οι εκδηλώσεις σας, τόσο πιο πολύ με γεμίζουνε τύψεις. Το συναίσθημα που με κατέχει είναι ότι έχω περάσει μιαν αρραβώνα με την Κύπρο και ότι δεν καταφέρνω να φτάσω στο γάμο. Θέλω να πω ότι έχω κάνει ένα τάμα, όχι τώρα, αλλά από τότε που μου έλαχε να ‘ρθω στο νησί σας σε πολύ δύσκολες στιγμές, και να βρω κοντά σας αγάπη, παρηγοριά και δύναμη. Ένα τάμα. Στα μέτρα των δυνάμεών μου να κάνω κάτι για να δείξω την ευγνωμοσύνη μου. 

 

Και … 

 

Και να που οι δικοί σας Κύπριοι ποιητές έφτασαν αμέσως. Με διακριτικό τόνο, που όμως δεν περιορίζει την οξύτητα. Και με ευγένεια, θα έλεγα με ανωτερότητα, την ανωτερότητα του φορέα ενός παμπάλαιου πολιτισμού – απέναντι στον βάρβαρο. 

 

Κατά βάθος, όπως βλέπετε, τριγυρίζω πάντοτε στο ίδιο θέμα, ( Της Ελληνικότητας της Κύπρου). Στο θέμα της γλώσσας, της ελληνικής λαλιάς με τις χίλιες της παραλλαγές και μορφές, που τις θεωρούμε μειονέκτημα ενώ ίσα-ίσα είναι αυτές που δείχνουν τα πολλαπλά στρώματα της παράδοσής μας – κάτι που καμιά γλώσσα δεν έχει να επιδείξει. Γι’ αυτό την είπα όπλο. Και όπλο παντοδύναμο. Το έχετε, κατ’ εξοχήν, εσείς αυτό το όπλο. Διασώζει μιαν αρκαδική και μιαν ομηρική γνησιότητα. Διατηρεί την αρχέγονη παλιά Ελληνική λάμψη.  

 

ΕΣΤΙ ΟΥΝ ΕΛΛΑΣ ΚΑΙ Η ΚΥΠΡΟΣ…. 

 

Αυτά τα ολίγα από τα μύρια, για την εσταυρωμένη, αλλά περήφανη Ελληνική Κύπρο…  

 

Ω ΞΕΙΝ ΑΓΓΕΛΛΕΙΝ ΤΟΙΣ ΕΛΛΗΣΙ(Ν), ΟΤΙ ΤΗΔΕ ΚΕΙΜΕΘΑ ΤΟΙΣ ΚΕΙΝΩΝ ΡΗΜΑΣΙ ΠΕΙΘΟΜΕΝΟΙ ….. 

 

Ετούτος δω ο λαός δε γονατίζει παρά μονάχα μπροστά στους νεκρούς του. Γ. Ρίτσος  

 

Τι άλλο να γράψω ουκ ημπορώ,/ τι άλλον να λαλώ ουκ οίδα./ Σκοτίζεται ο λογισμός / και η καρδιά στερεύει./ Φουντώνει ο πόνος και ο θυμός θεριεύει … 

 

Επιμέλεια – Έρευνα του Αντώνη Αντωνά από πολύπαθη Ελληνική Κύπρο. Αδελφός Εθνομάρτυρα με καταγωγή από κατεχόμενη Μεσαορία. 

 

Παραπομπές με διαφορετικές αναλύσεις προς εξαγωγή συμπερασμάτων:
 

1974 – Ευθύνες Μακαρίου, Χένρι Κίσινγκερ, πλαστά έγγραφα ...
Επιστολή Μακαρίου προς Φ. Γκιζίκη
Κληρίδης, Μακάριος και η προς Γκιζίκη επιστολή
Η επιστολή Μακαρίου προς Γκιζίκη –Αποκαλυπτική ανάλυση
Κύπρος 1974 – Το ξεχασμένο «Δεν ξεχνώ»...(Α μέρος) 

 

Και επειδή δεν θα επανέλθω για τις μαύρες επετείους προσθέτω και περί ομιλίας του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου στον ΟΗΕ, λίγες ώρες πριν την βάρβαρη εισβολή. Υπάρχουν πολλές διαφορετικές απόψεις και τοποθετήσεις, παρ΄ όλα αυτά ο αναγνώστης βγάζει τα δικά του αυτονόητα συμπεράσματα …. Ίδετε google. Ομιλία Μακαρίου στον ΟΗΕ. 1974.
 

Η ομιλία Μακαρίου στον ΟΗΕ και οι επιπτώσεις της
Η ομιλία του Μακαρίου και η τουρκική εισβολή - Philenewshttps://philenews.com › article › i-om...