ΣΤΑ ΧΡΟΝΙΑ ΘΗΤΕΙΑΣ

ΤΟ ΕΞΩΦΥΛΛΟ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ (ΕΚΔΟΣΕΙΣ ‘’ΑΡΧΥΤΑΣ’’) 

Ο κ. ΓΙΩΡΓΟΣ ΠΕΤΟΥΣΗΣ ΕΙΝΑΙ ΣΤΗΝ ΜΕΣΑΙΑ ΣΕΙΡΑ ΟΡΘΙΟΣ, ΤΡΙΤΟΣ ΑΠΟ ΤΑ ΔΕΞΙΑ

 

Η 1η ΕΣΟ ΤΗΣ ΕΘΝΙΚΗΣ ΦΡΟΥΡΑΣ
ΤΟΥ ΓΙΩΡΓΟΥ ΠΕΤΟΥΣΗ  

 

ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΣΤΟΝ ΠΡΟΛΟΓΟ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ

 

Με το δεύτερο ιστορικό του αφήγημα, ο Κύπριος λογοτέχνης Γιώργος Πετούσης, μάς περιάγει σε ταραγμένη για τα εθνικά μας θέματα περίοδο και τολμά ν' αποκαλύψει αλήθειες αποκρυμμένες, χρήσιμες για την ιστορία η οποία συνεχίζει να γράφεται. Το 1959, μετά την "επίτευξη" της Συμφωνίας στο Λάγκαστερ Χάους στο Λονδίνο, από τον Αύγουστο του 1960, η Κύπρος ανακηρύσσεται σε Ανεξάρτητο κράτος. Με την πάροδο όμως ελάχιστου χρόνου, Νοέμβριο του 1963, ξεσπούν τα πρώτα τραγικά γεγονότα, Στην Ελλάδα μόλις ανήλθε στην εξουσία η Ένωση Κέντρου. Ο συγγραφέας περιγράφει όλη την περιρρέουσα ατμόσφαιρα πριν και μετά από τα "ματωμένα Χριστούγεννα" του 1963. Μετά από τις ελληνικές εκλογές, τον Φεβρουάριο του 1964, και τη νίκη της Ένωσης Κέντρου, πραγματοποιήθηκε στην Αθήνα, η συνάντηση Μακαρίου και πρωθυπουργού Παπανδρέου, όπου πάρθηκαν ιστορικές αποφάσεις. Οι Αμερικάνοι, με όσα γίνονταν "τα είχαν" με τους Άγγλους γιατί δύο Νατοϊκοί σύμμαχοι, με τη (μάχη) που έδωσαν, ήταν έτοιμοι να διαλύσουν τη νοτιοανατολική πτέρυγα του ΝΑΤΟ. 

 

Ωστόσο, ο έμπειρος Πρωθυπουργός (Γεώργιος Παπανδρέου), μετά την ιστορική "Συμφωνία των δέκα σημείων", με τη σύμφωνη γνώμη Μακαρίου, κατάφερε το ακατόρθωτο, και τον Αύγουστο του 1964, έφερε τους Αμερικάνους με το μέρος του. "Μόλις οι Έλληνες πραγματοποιούσαν την Ένωση [...} οι Τούρκοι θα έχουν χάσει το λεωφορείο" Ο Αρχιεπίσκοπος, για τους δικούς του ακατανόητους για τον Έλληνα Πρωθυπουργό λόγους, δεν αποδέχθηκε και ματαίωσε την Ένωση. Τον επόμενο όμως μήνα, ο Πρωθυπουργός στις έντονες ερωτήσεις Κυπριακής πενταμελούς αντιπροσωπίας, παρόντων των πατέρων των δύο μεγάλων ηρώων, Γρηγόρη Αυξεντίου και Κυριάκου Μάτση - που βρίσκονταν στην Αθήνα για τους γάμους του Βασιλιά Κωνσταντίνου -, δείχνοντας , στο πρωθυπουργικό γραφείο, με το δάκτυλο τον Μακάριο, που φρόντισε να είναι παρών, σε έντονο ύφος τους απεκάλυψε τον ένοχο: "Ιδού ο ένοχος. Ιδού ο ένοχος. Αυτός θα τουρκέψει την Κύπρο". 

 

Η ΠΑΡΟΥΣΙΑ ΤΟΥ κ. ΓΙΩΡΓΟΥ ΠΕΤΟΥΣΗ ΣΤΟ ΡΙΚ1 

 

Στις 10 Ιουνίου 2022, ο Κύπριος συγγραφέας, κ. Γιώργος Πετούσης ήταν καλεσμένος στο κυπριακό κανάλι ΡΙΚ1, με θέμα το βιβλίο του «ΣΤΑ ΧΡΟΝΙΑ ΤΗΣ ΘΗΤΕΙΑΣ», ιστορικό και αυτοβιογραφικό μαζί. Συγκεκριμμένα, περιγράφει τα γεγονότα στο καλοκαίρι 1964, όπως τα έζησε τότε, ως νεαρός σε στρατεύσιμη ηλικία (21 ετών).  

 

«Το καλοκαίρι του 1964, οι κληρωτοί της Κύπρου κλήθηκαν να καταταγούν στην Εθνική Φρουρά για 6 μήνες, αλλιώς θα υφίσταντο ποινικές ευθύνες. Οι υποψήφιοι παρουσιάστηκαν στους κατά τόπους αστυνομικούς σταθμούς και από εκεί προωθήθηκαν στις μονάδες τους. Οι ίδιοι το σχολίασαν ως εξής : «Εντάξει, οι 6 μήνες που θα μας πάρουν, θα περάσουν χωρίς να το καταλάβουμε». «Τα Χριστούγεννα, θα είμαστε πάλι στα σπίτια μας», έλεγαν μερικοί άλλοι. Όμως δόθηκε παράταση για 6 μήνες και μετά νέα παράταση για άλλους 6 μήνες (σύνολο 18).  

 

Στο βιβλίο του, ο κ. Γιώργος Πετούσης περιγράφει την κατάταξή του, ως εξής:  

 

ΗΜΕΡΑ ΤΗΣ ΚΑΤΑΤΑΞΗΣ 

 

«….. Από την προηγούμενη είχα αποχαιρετίσει όλη την οικογένεια: επισκέφθηκα θείους, θείες, ξαδέρφια, γείτονες, φίλους και την άλλη μέρα το πρωί αποχαιρέτισα τους γονείς και τα αδέλφια μου. Έτυχε να έλθει από το χωριό και η γιαγιά μου, «Έλα , κόρη μου, άναψε το καπνιστήρι » , είπε στην μάνα μου, «βάλε φύλλα ελιάς και κάπνισε. Ο Χριστός, η Παναγιά μας και ο Αη – Γιώργης , που έχεις και το όνομά του θα σε προστατεύουν», μου είπε. Έφερε η μάνα μου το καπνιστήρι, με κάπνισε η γιαγιά και της φίλησα το χέρι.  

 

«Να έχεις, γιόκα μου, την ευχή του Χριστού και της Παναγίας», μου είπε και με σταύρωσε.
«Ο Θεός να σε φυλάει». « Έλα, πάρε να βαστάς και καμμιά λίρα, δεν έχω άλλα », μου είπε ο πατέρας. Και για του λόγου το αληθές, κάτι που καμμιά φορά το συνήθιζε, όταν ήταν εντελώς απένταρος, μου έβγαλε έξω και τις δύο τσέπες του παντελονιού του. «Βλέπεις, εκτός από την λίρα που σου δίνω σήμερα, δεν κρατώ δεκάρα», μου είπε στεναχωρημένος.  

 

Στην ώρα όμως επάνω, κατέφθασε και ο νονός μου, ο αδελφός του πατέρα μου. «Ευτυχώς σε πρόφθασα, ήθελα να σε αποχαιρετήσω», μου είπε. Από μικρό παιδί, όχι απλώς αγαπούσα, αλλά λάτρευα τον θείο και νονό μου. Ήταν ευλογία, δώρο θεού που τον είχα θείο μου και , ταυτόχρονα, νονό μου. Με αγκάλιασε και, χωρίς να τον πάρω χαμπάρι, μου έχωσε με τρόπο ένα δεκάλιρο κολλαριστό στην τσέπη. «΄Ελα, κράτησέ το γιατί θα σου χρειαστεί, μια που έχεις και αυτό το έλκος 12δακτύλου». Από 14 ετών είχα έλκος του 12δακτύλου, θα μπορούσα να μην καταταγώ. Θα μπορούσα να πάρω και χαρτιά και ακτινογραφίες και όλα και να απαλλαγώ, αλλά η αγάπη για την Κύπρο μας δεν με άφηνε να μείνω πίσω. …». 

 

ΣΥΝΔΕΣΗ ΜΕ ΤΟΝ κ. ΚΩΣΤΑ ΚΑΤΣΙΚΑ 

 

Κατά την διάρκεια της εκπομπής, στο studio του ΡΙΚ1 συνδέθηκε, μέσω SΚΥPΕ και ο κ. ΚΩΣΤΑΣ ΚΑΤΣΙΚΑΣ, από Αθήνα, πρώην εκπαιδευτής του κ. Πετούση στην Κύπρο, με καταγωγή από την Εύβοια, ο οποίος είπε τα εξής:  

 

«Τις παραμονές του 1964, (στην Ελλάδα) το ΓΕΣ ζήτησε δύο εθελοντές υπολοχαγούς διαβιβάσεων για την Κύπρο. Εγώ, χωρίς καμμία (δεύτερη) σκέψη, δήλωσα αμέσως και ήμουνα ευτυχής γιατί την Μεγάλη Τρίτη πάτησα τα ιερά χώματα της αγαπημένης μου Κύπρου, στην Λευκωσία. Εκεί προβήκαμε στην οργάνωση του Κέντρου Διαβιβάσεων, γιατί το υπάρχον της CYTA, δεν τηρούσε τους κανόνες ασφαλείας, Στην συνέχεια, ξεκινήσαμε μία προσπάθεια να οργανώσουμε το Κέντρο Εκπαίδευσης Διαβιβάσεων. Ήλθαν οι νεοσύλλεκτοι , οι οποίοι ήταν άψογοι στην συμπεριφορά, πειθαρχημένοι και με αγάπη να μάθουνε το Όπλο των Διαβιβάσεων. Εγώ ήμουν τότε 27 ετών. Μετά την οργάνωση Εκπαιδεύσεως του Κέντρου Διαβιβάσεων, κάναμε μία τελετή ορκωμοσίας.  

 

Εγώ χρειάσθηκε να φύγω για λίγο και να έρθω στην Αθήνα και εκείνο το διάστημα έγιναν επεισόδια στην Κύπρο, μεταξύ Γριβικών κα Μακαριακών. Όλες οι μονάδες κινηθήκανε, εκτός από την δική μου, οι υπεύθυνοι της οποίας είπαν: «Λείπει ο Διοικητής μας, δεν δεχόμαστε καμμία κουβέντα και εμείς δεν θα συμμετάσχουμε σε αυτές τις φασαρίες». 

 

Αργότερα, όταν ο κ. Κ. Κατσίκας επέστρεψε στην Κύπρο, συμμετείχε στα γεγονότα που προκάλεσαν οι Τουρκοκύπριοι στην Μανσούρα, τον Αύγουστο 1964. Τελικά, αυτός και η ομάδα του απεσύρθησαν προς τον Παχύαμμο, αλλά τότε ήλθαν τα τούρκικα αεροπλάνα με τις ναπάλμ και οι βόμβες πέφτανε στα σημεία που ήμασταν, στα 50 και στα 100 μ. Όσους πέτυχαν οι βόμβες, καήκανε σχεδόν εξ ολοκλήρου. 

 

‘Έφυγα από την Κύπρο, τον Νοέμβριο 1965, πήγα στις Σέρρες, αλλά σε 6 μήνες γύρισα Αθήνα, κάθισα 2 χρόνια και υπηρέτησα Αθήνα ΓΕΕΘΑ. Δεν έτυχε να ξαναέρθω στην Κύπρο, παρ’ όλον ότι ήταν σφοδρή επιθυμία μου να έρθω». 

 

Ερωτηθείς αν συνάντησε τον Γεώργιο Γρίβα – Διγενή στην Κύπρο, ο κ. Κ. Κατσίκας απάντησε: «Και βέβαια. Ήταν ένας αγνός πατριώτης, με πάρα πολλή μεγάλη πίστη για την Ελλάδα και την Κύπρο. Θεωρώ ότι ήταν ένας άνθρωπος που αφιέρωσε την ζωή του για την Κύπρο και την Ελλάδα».  

 

Περιγράφοντας την φωτογραφία του εξωφύλλου του βιβλίου του, ο κ. Γ. Πετούσης είπε τα εξής:  

 

«Στη φωτογραφία, στο εξώφυλλο του βιβλίου , είμαστε οι 20 υποψήφιοι έφεδροι αξιωματικοί των διαβιβάσεων, επιλεγέντες από τον κ. Κ. Κατσίκα, για να πάμε στην Σχολή, στο Χαϊδάρι. Εγώ είμαι στην δεύτερη σειρά (οι όρθιοι), ο τρίτος από τα δεξιά».  

Στην συνέχεια, περιέγραψε τις σκληρές συνθήκες εκπαίδευσης των νεοσυλλέκτων, από τους κατώτερους Ελλαδίτες αξιωματικούς:  

 

«Μετά το εγερτήριο από τους εξ Ελλάδος δεκανείς, λοχίες, ανθυπολοχαγούς και λοχαγούς, από το κάθε μέρος του στρατώνα, φωναχτά, ακατάπαυστα , ακούγονταν τα παραγγέλματα . Οι νεοσύλλεκτοι, με υπερβάλλοντα ζήλο, φιλοπατρία και πειθαρχία εκτελούσαμε τις διαταγές. Στοιχημένοι σε ομάδες των δέκα, σχηματίζαμε διμοιρίες, λόχους, το τάγμα ολόκληρο βαδίζαμε πάντα βάδην ή τρέχαμε τροχάδην και σηκώναμε πίσω μας σύννεφο την σκόνη από την χωματίλα.  

 

«Ψάρια, πορεία τάγματος εις βηματισμόν. Ψάρια, τροχάδην. Ψάρια, βάδην, Ψάρια οκλαδόν, Ψάρια, καψόνι». Το λεξιλόγιό μας άρχισε να εμπλουτίζεται, άρχισαν να εισβάλλουν καταιγισμός εντελώς, μέχρι εκείνη την ώρα, άγνωστες λέξεις και φράσεις.  

 

Ποτέ άλλοτε η Κύπρος στα σύγχρονα χρόνια, (να ήταν από τα χρόνια του Ονήσιλου*, η του βυζαντινού Ισαάκιου Κομνηνού*), είχε ή διατηρούσε στρατό, και, ως εκ τούτου, όλο αυτό το στρατιωτικό λεξιλόγιο, όπως και άλλες λέξεις ή φράσεις, όπως ‘’καψόνι’’, ή «μαλάκα, θα πεθάνεις’’ και άλλες ακατονόμαστες φράσεις , ειπωμένες από τους λοχίες ή τους δεκανείς , ανάλογα με το επίπεδο της μόρφωσης του καθενός, μας ήταν εντελώς, μα εντελώς, άγνωστες. Και αλίμονο μας, αλίμονο μας , για μια κακιά και αδέξια εκτέλεση παραγγέλματος. Με ή χωρίς καμμιά απολύτως αφορμή ή αιτία, έπεφτε τιμωρία. Σκληρό ή μαλακό το καψόνι, σε προσωπικό ή σε ομαδικό επίπεδο. «Ψάρι, άμεση εκτέλεση: 15 γύρους τροχάδην, γύρω από το στρατόπεδο, με όπλο ανασηκωμένο. Διμοιρία, καψόνι, με τα όπλα ανασηκωμένα, τροχάδην μέχρι πτώσεως και νεωτέρας διαταγής». Τι άλλο μπορούσαμε να κάνουμε, παρά να ακολουθούμε και να πειθαρχούμε, ‘’ μέχρι νεωτέρας διαταγής και μέχρι τελικής πτώσεως’’, και ας ήταν καλοκαίρι , και ας ήταν καύσωνας , και ας έτρεχε από τα πρόσωπά μας ο ιδρώτας και ας αγκομαχούσαμε και δεν μας έβγαινε από τους πνεύμονες άλλο η ανάσα. Το καψόνι ήταν και παρέμεινε καψόνι».  

 

Ευτυχώς, δεν συνέβαινε το ίδιο με την συμπεριφορά άλλων αξιωματικών και ειδικά του κ. ΚΩΣΤΑ ΚΑΤΣΙΚΑ, που είχε τους νεοσύλλεκτους σαν παιδιά του και για αυτό απολάμβανε την αγάπη τους και την εκτίμησή τους. Στην πρώτη τους γνωριμία, τους είπε χαρακτηριστικά:  

 

«Άνδρες καλωσορίσατε, καιρός να συστηθούμε. Ονομάζομαι ΚΑΤΣΙΚΑΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ και είμαι λοχαγός του Όπλου των Διαβιβάσεων. Καταγωγή μου είναι η όμορφη και ιστορική Χαλκίδα, με τον Πορθμό του Ευρίπου, εκεί που τα νερά αλλάζουν κατεύθυνση ανά 6 ώρες. Πιστεύω να την θυμάστε την Χαλκίδα, από την ιστορία, μια που εκεί μαζεύτηκαν προτού με ούριο άνεμο αποπλεύσουν για την Τροία με τα πλοία τους οι Αχαιοί. Πήγε ποτέ κανείς σας στην Χαλκίδα;», μας ρώτησε «Όχι, κ. Διοικητά», του απαντήσαμε όλοι με ένα στόμα. «Παιδιά, σαν το φέρει η ώρα, θέλω να πάτε, αξίζει», μας απάντησε.  

 

Κατά την διάρκεια της εκπομπής, έβγαλαν στον αέρα 2 – 3 παλαιούς συνάδελφους του κ. Πετούση, οι οποίοι μίλησαν με τα καλύτερα λόγια για τον κ. Κατσίκα. Ήταν και άλλοι συνάδελφοί του που ήθελαν να μιλήσουν και αυτοί, αλλά δεν μπόρεσαν να τους βγάλουν, για λόγους οικονομίας χρόνου. Τέλος, ο παρουσιαστής ευχαρίστησε και αποχαιρέτησε τον κ. Γ. Πετούση, εξέφρασε την ελπίδα του να τα πούνε σε προσεχή εκπομπή και του ευχήθηκε καλή επιστροφή στην ιδιαίτερη πατρίδα του, την Λεμεσό. 

 

ΘΩΜΑΪΣ ΠΑΡΙΑΝΟΥ  

 

* ΟΝΗΣΙΛΟΣ: ήταν βασιλιάς της Σαλαμίνας της Κύπρου, που έζησε κατά τα τέλη του 6ου και τις αρχές του 5ου αιώνα π.Χ. και έπεσε μαχόμενος κατά των Περσών εισβολέων.
* ΙΣΑΑΚΙΟΣ ΚΟΜΝΗΝΟΣ: Ο Ισαάκιος Κομνηνός (1155 - 1196), κυβέρνησε την Κύπρο από το 1184 έως το 1191, προτού ο Ριχάρδος ο Λεοντόκαρδος, Βασιλιάς της Αγγλίας καταλάβει το νησί στη διάρκεια της Γ΄ Σταυροφορίας