Η ΑΝΟΗΣΙΟΓΡΑΦΙΑ ΤΟΥ ΠΟΙΗΤΙΚΟΥ ΛΟΓΟΥ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

Του Πάνου Χατζηγεωργιάδη 

Μέλος Κοσμητείας Σχολών Φιλολογικού Συλλόγου ΠΑΡΝΑΣΣΟΣ

Μέλος Τακτικοόν Φιλολογικού Συλλόγου ΠΑΡΝΑΣΣΟΣ
Μέλος Τακτικόν της Εθνικής Εταιρίας των Ελλήνων Λογοτεχνών  

 

Η χώρα μας απο τον καιρό ήδη της εθνεγερσίας υπήρξε σχεδόν αναγκαστικά μιάς και δεν μπόρεσε λόγω των ιδιαίτερων κοινωνικών και πολιτικών συνθηκών που διαμόρφωσε η τουρκοκρατία, να δημιουργήσει μία αυτόχθονη και πρωτότυπη λογοτεχνική παραγωγή. Τοιοτοτρόπως λοιπόν μετατράπηκε η όποια λογοτεχνική της φωνή σε φορέα επηρρεασμένο βαθύτατα απο τα ξενικά αντίστοιχα λογοτεχνικά ρεύματα, κύρως των κραταιών κοινωνιών του δυτικού κόσμου.  

 

Βεβαίως με ην δημιουργία του νεοελληνικού κράτους, υπήρξε η τάση σε μικρό κύκλό λογοτεχνικό ο οποίος είχε την δυνατότητα επαφής με το εξωτερικό, να συνθέσει και έργα πρωτόλεια μεν αλλά πρωτότυπα, επάνω όμως και πάλι σε βάσεις τις οποίες δανείστηκε απο ήδη διαμορφωμένες κοινωνίες της εποχής. Με αυτόν τον τρόπο έστω (μιάς και το δάνειον αποτελεί ίδιον του νεοελληνικού σκέπτεσθαι) άρχισαν σιγά σιγά να διαμορφώνονται και κείμενα πρωτότυπα στον νεοελληνικό ποιητικό (ο οποίος μας αφορά στο παρόν) λόγο, καθώς και σχολές και γενιές νέων λογοτεχνών οι οποίοι δεν θέλησαν μόνον να αντιγράψουν στείρα τα ξενικά ρεύματα, αλλά προσπάθησαν να τα προσαρμόσουν όσο το δυνατόν, στην νεα ελληνική πνευματική πραγματικότητα.

 

Η μετάβαση απο την καθαρεύουσα στην δημοτική που έμεινε στην ιστορία ως το “γλωσσικόν ζήτημα” (για την ανάγκη επανακαθορισμού του γλωσσικού ζητήματος έχω αρθρογραφήσει σε κάποια σημεία ήδη αλλά δεν είναι της παρούσης) έφερε μιά νέα πνοή σε αυτό που αναφερόμαστε ως ποιητικός λόγος στην Ελλάδα, πλάτιασε το έργο στην μεγάλη Ελληνική κοινωνία όπου παρά το παιδευτικόν σύστημα δεν αισθάνονταν και ιδιαίτερα άνετα με την χρήση της καθαρεύουσας και ανέβασε τόσο την ζήτηση και ανάγκη για νέα έργα όσο και την ποιότητα στο παραγόμενο αυτό έργο.

 

Ήταν η χρυσή εποχή θα την έλεγε κάποιος για τον νέο ποιητικό λόγο που ανοίγονταν εμπρός και αν και υπήρξαν ελάχιστοι μα διόλοι ολίγιστοι Έλληνες ποιητές που έγραψαν στην καθαρεύουσα, η ποίηση πέρασε στα χείλη του λαού (κι αυτό πρέπει να γίνει παραδεκτό σαφώς) απο τους δημοτικιστές ποιητές, την γενιά κυρίως του 1880, την νέα Αθηναΐκή σχολή, τον Παλαμά, τον Δροσίνη, τον Πολέμη κ.α. Οι οποίοι εκφεύγοντας το “άλγος το νοητικόν της καθαρεύουσης” και σπάζοντας το φράγμα της γλώσσας, μπόρεσαν με τα πρωτόλεια μέσα τους να επικοινωνήσουν το μήνυμα τους στους πολλούς. Να αποκτήσουν δύναμη, φήμη και κύρος στον δημόσιο λόγο και να επανακαθορίσουν τις ατραπούς που θα έπρεπε να βαδίσουν τα νεοελληνικά γράμματα οχι πλέον ως ουραγοί των ξενικών ρευμάτων (Παρνασσισμός, Ρομαντισμός, Συμβολισμός κ.α) αλλά ως πρωτότυποι δημιουργικοί φάροι, εκφραστές της Ελληνικής συλλογικής ψυχής.  

 

Αυτά με δύο λόγια είναι τα περασμένα της νεοελληνικής λογοτεχνίας. Σήμερα όμως ο ποιητικός λόγος και κυρίως ο έμμετρος ποιητικός λόγος τον οποίον εγώ προσωπικά υπηρετώ, δεν φαίνεται επουδενί να συνδέεται με κανέναν τρόπο με τον ίδιον τον λαό για τον οποίον υποτίθεται οτι γράφει. Χιλιάδες βιβλία παράγονται αλλά σχεδόν κανένα δεν διαβάζεται σε αναλογία παραγώμενου έργου και διαβασμένου έργου και λόγω του οτι ο λαός μας παραμένει βαθειά ανεκπαίδευτος όσον αφορά την ποίηση που έχει μείνει στα σκοτάδια της αμαθείας εδώ και δεκαετίες (ή μονίμως και ΤΕΧΝΙΕΝΤΩΣ εκτεθειμένος σε οτι του παρουσιάζουν ως άξιολογο) με ένα αισθητήριο σχεδόν νεκρωμένο αναφορικά με το τι είναι άξιο λόγου και μη στο συγκεκριμένο αυτό είδος της λογοτεχνίας (το οποίον θεωρώ κορωνίδα του λογοτεχνικού λόγου μιάς και καλείσαι σε πολύ μικρό χώρο να περάσεις ένα σημαντικό μήνυμα) παραμένει οκνός απέναντι στην ποίηση η οποία δεν φαίνεται να τον αγγίζει επουδενί.  

 

Οι μεγάλες ιδέες με τις οποίες έντυσαν κάποτε οι πρώτοι μας λογοτέχνες τα έμπλεα εκφραστικότητος κείμενα τους, δεν υπάρχουν πιά ή το καλύτερο έχουν εγκαταλειφθεί. Και έχουν αντικατασταθεί απο κακής ποιότητος εσωστρεφείς μονολόγους που καταντούν γελοίοι μέσα στην εκφραστική τους ανικανότητα.  

 

Η ποίηση σήμερα στην χώρα μας έχει αλωθεί με τα φληναφήματα που την περιζώνουν και τους ανοησιογράφους που οι εκδότες ονοματίζουν “ποιητές” προκειμένου να κερδίσουν απο τον κάθε ψωνισμένο στην ιδέα πως “Γράφει καλά”, θυσιάζουν την ποιότητα στον στυγνό βωμό του κέρδους και των οικονομικών τους αναγκών.  

 

Τοιουτοτρόπως λοιπόν, έργα τα οποία δεν θα έπρεπε να εκδοθούν ή και να γραφούν ποτέ, εκδίδονται κατά χιλιάδες και το παραγώμενο αυτό σάπιο κρέας, φυσικά δεν καταναλώνεται απο έναν λαό που το σιχαίνεται επί της ουσίας. Τα “βιβλία” αυτά λοιπόν μοιράζονται ως βραβείον φιλαυτίας σε φίλους σε ομηγύρεις και σε συγκεντρώσεις άνευ ουσίας ανθρώπων που δεν έχουν τίποτε περισσότερο να κάνουν απο το να χειροκροτούν ανάξιους λόγου ανοησιογράφους και φυσικά δεν έχουν την δύναμη να επηρρεάσουν κανέναν, διότι είναι κείμενα συνήθως του πάσα ενός τυχόντα ο οποίος θεώρησε πως μπορεί να ασελγήσει με την πνευματική του ανικανότητα που κανείς δεν του την ομολογεί αλλά τον διακρίνει, επάνω στο ιερό σώμα της ποίησης, εντός του ιερού ναού της λογοτεχνίας.  

 

Μόνοι ωφελούμενοι είναι πάντα οι εκδότες – έμποροι, οι φιλοτεχνούντες το υποτιθέμενο “βιβλίο” και οι διαφημιστές του υποτιθέμενου έργου. Ενός έργου που παραμένει στα σκοτάδια όπου ίσως πραγματικά να του αξίζει να μείνει, κάνοντας όμως κακό μέγα στο υγειές ποιητικό παραγώμενο έργο και διαστρέφωντας το κοινό αισθητήριο περί καλαισθησίας του ποιητικού λόγου για την μεγάλη κοινωνία. Και αυτό τελικά είναι το μεγάλο Πολιτιστικό έγκλημα.  

 

Το κέρδος το οικονομικό λοιπόν που ονομάτισε τον κάθε έναν “ποιητή” αλλά και το κακώς παραγώμενο έργο, διέλυσε τον ποιητικό λόγο σε αυτήν την χώρα όπου πρωτόδε το φως ο Πολιτισμός, το θέατρο, η ποίηση και σχεδόν όλες οι καλές τέχνες., Όσοι γράφουν ας διαβάζουν πρώτα πριν εκτεθούν μα το κυριότερο που έχω να τους συμβουλεύσω διότι και εγώ το ακολουθώ, είναι το να έχουν ένα πραγματικό κίνητρο στο να γράψουν, πέρα απο την μικρή ή μεγαλύτερη φιλαυτία που όλους μας διακατέχει ως δημιουργούς θα πρέπει να λαμβάνουμε υπόψιν το κοινωνικό μήνυμα των έργων μας αλλά και την θέση του θεατή – αναγνώστη του έργου μας.  

 

Ο δημιουργός είναι δουλειά του ενός. Ο Πολιτισμός όμως που παράγετται απο το έργο του ενός, ανήκει σε όλους. Για αυτόν τον λόγο πριν εκτεθεί κάποιος δεν χρειάζονται μόνον τα απαιτούμενα χρήματα προς τους εμπόρους – εκδότες (τους οποίους εγώ ο ίδιος απορρίπτω θεωρώντας πως απαξιώνω το έργο μου πληρώνοντας ώστε αυτό να εκδοθεί) αλλά και η απαραίτητη πνευματική υποδομή που θα τον καταστήσει τον ίδιο, άξιο λόγου.

 

Ας γράφουμε αξιόλογα ποιήματα και ας αφήσουμε τον χρόνο να τα κρίνει, ούτε καν οι σύγχρονοι μας με τα μικροσυμφέροντα μιάς πρόσκαιρης ζωής που προκειμένου να επιβιώσει, θυσιάζει όλα τα μεγάλα της ανθρώπινης ψυχής στον βρώμικο βωμό του κέρδους. Με αυτόν τον τρόπο της αυτολογοκρισίας, θα κάνουμε καλό τόσο στο έργο μας όσο και στον κόσμο γύρω για τον οποίον υποτίθεται οτι γράφουμε διότι διατί να γραφτεί κάτι που δεν θα διαβαστεί ποτέ. .  

 

Ας κηρύξουμε έναν νέον ΑΝΕΝΔΟΤΟ πνευματικό αγώνα απέναντι στην ανοησία, την κακή ποιότητα και τον ευτελισμό της ποιητικής έκφρασης στην Ελλάδα.  

 

Μόνον με αυτόν τον τρόπο έχουμε ελπίδα να δούμε αυτό το είδος να ανακάμπτει και να μην ολισθαίνει διαρκώς στο βάραθρο της αυτοαπαξίωσης και της κατάντιας. Της περιθωριοποίησης της Βασίλισσας του εκφραστικού λόγου και το κατάντημα της σε ζητιάνας του λογοτεχνικού μας περιθωρίου που ούτως ή άλλως βρίσκεται και τούτο σε αθλία κατάσταση.  

 

Οχι άλλα σκουπίδια σε βιβλιοθήκες, θάλασσες και ακτές για να παραφράσω γνωστή στην γενιά μου τηλεοπτική διαφήμιση.