«Είτε γράψε κάτι που αξίζει να διαβαστεί είτε κάνε κάτι που αξίζει να γραφτεί.»

«Είτε γράψε κάτι που αξίζει να διαβαστεί είτε κάνε κάτι που αξίζει να γραφτεί.» Βενιαμίν Φραγκλίνος-Πολιτικός και συγγραφέας. 

 

Επιμέλεια από Αντώνη Αντωνά.

 

Το έναυσμα για να καταγράψω τα πιο κάτω, μου έδωσε ο φίλος συγγραφέας Γιώργος Παπαθανασόπουλος, ο οποίος μου κοινοποίησε αξιόλογο άρθρο, που εμπεριέχει, ίσως και δικαιολογημένα κάποιες απογοητευτικές θέσεις, όσον αφορά πορεία του Ελληνικού βιβλίου και κατ΄ επέκταση μελέτη της Ελληνικής ένδοξης ιστορίας, σήμερα από τους Έλληνες… Το καταθέτω αυτούσιο και εν συνεχεία συμβολικά εκφράζω και την δική μου θέση. 

 

Έχει μέλλον το βιβλίο; 

 

Του Γιώργου Ν. Παπαθανασόπουλου 

 

«Πριν από πενήντα χρόνια υπήρξε έντονος προβληματισμός για το μέλλον του βιβλίου. Εκείνη τη χρονιά, το 1972, το περιοδικό «Ευθύνη» εξέδωσε αφιερωματικό τεύχος με τίτλο «Το παρόν και το μέλλον του βιβλίου». Σε αυτό ο Άγγελος Τερζάκης γράφει ότι ο Έλληνας δεν διαβάζει με τη δικαιολογία ότι «δεν έχει καιρό για διάβασμα, ενώ έχει αμέτρητο καιρό για άλλες άσκοπες απασχολήσεις»... Επιγραμματικά έτσι περιγράφει την κατάσταση: «Το σχολείο κάνει αντιπαθητικό το διάβασμα και η αστική τάξη το παρατάει σ’ εκείνα τα μέλη της που, κατά βάθος, τα θεωρεί “βλαμμένα”...». 

 

Για το μέλλον του βιβλίου ο Τερζάκης γράφει πως είναι ανήσυχος, βλέποντας να ορθώνονται τα υποκατάστατά του, που τα απαριθμεί: «Τηλεόραση, κινηματογράφος, ραδιοφωνικές σκηνές κι αναγνώσματα, ποιος ξέρει ποια άλλα δισκία Τέχνης που θα επινοήσει η τεχνολογία – δηλαδή το επιχειρηματικό κεφάλαιο – για ν’ αποκοιμίζει το πνεύμα και να διεγείρει τις αισθήσεις». Και σημειώνει: «Τα μηχανικά μέσα στομώνουν το νου, το βιβλίο τον ακονίζει».  

 

Ο Τερζάκης χωρίς να γνωρίζει για τα σημερινά εκπληκτικής εξέλιξης ηλεκτρονικά Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης υπογραμμίζει: «Τα επερχόμενα καθεστώτα των τεχνοκρατικών δεσποτισμών πλάθουν στους λαούς το ιδανικό του ελάσσονος πνευματικού κόπου και έτσι εξοντώνουν το βιβλίο χωρίς να χρειάζεται πια να το καίνε στις πλατείες... Το εξαφανίζουν με την έντεχνη προβολή των μέσων που προσφέρονται για πλύσεις εγκεφάλων. Ένα προπαγανδιστικό βιβλίο όταν παραληφθεί πετιέται με περιφρόνηση. Μια όμως προπαγανδιστική εκπομπή ή ταινία μαγνητίζει. Αυτό τα λέει όλα».  

 

Ο Έλληνας λόγιος αρχίζει τον απαισιόδοξο στοχασμό του με την διαπίστωσή του ότι «το παρόν και το μέλλον του βιβλίου είναι το παρόν και το μέλλον του πολιτισμού μας στο σύνολό του» και επιλέγει γράφοντας πως με την ανάγνωση των κατάλληλων βιβλίων «ο άνθρωπος θα εμποδίσει τον εαυτό του να γίνει εθελόδουλος».  

 

Στο ίδιο αφιέρωμα ο Γάλλος συγγραφέας και Ακαδημαϊκός Μορίς Ντριόν κάνει σύγκριση μεταξύ της «πλανεύτρας τηλεόρασης» – τότε πλάνευε μόνο αυτή...- και του βιβλίου. Γράφει στο αφιέρωμα της «Ευθύνης»: «Κάθε ανάγνωση προϋποθέτει μια προγενέστερη εκλογή, μαρτυρεί μια συνεχή εφαρμογή της προσοχής και παρακινεί στην κριτική. Η κινητή εικόνα επιβάλλεται στο πνεύμα. Με το τέλος της διαβασμένης φράσης, ο άνθρωπος αφήνει ελεύθερη τη φαντασία του...Μπροστά στην εικόνα η διανοητική του εργασία περιορίζεται συχνά σε μια ταξινόμηση. Η εικόνα σκοτώνει τη φαντασία...Το ραδιόφωνο και η τηλεόραση μας φέρνουν σε επιφανειακή και πρόσκαιρη επικοινωνία με όλους τους ανθρώπους που ζουν την ίδια εποχή με μας στη γη. Το βιβλίο μας φέρνει σε επικοινωνία βαθειά και σταθερή με τις καλύτερες σκέψεις, με τους καλύτερους ανθρώπους, που κατοίκησαν στη γη εδώ και τρεις χιλιάδες χρόνια».  

 

Αυτά γράφονταν το 1972... Τί μπορεί να πει κανείς σήμερα για το μέλλον του βιβλίου, όταν ο άνθρωπος ασφυκτιά μέσα στην ηλεκτρονική προπαγάνδα και παραπληροφόρηση; Ας ελπίσουμε ότι μπρος στον γκρεμό ο άνθρωπος θα αποφασίσει να μην καταστεί εθελόδουλος.»

 

Του απάντησα και αυτή η απάντηση ισχύει για όλους τους φίλους πατριώτες Έλληνες συγγραφείς, που με τον κονδυλοφόρο τους αφυπνίζουν σήμερα προς τιμή τους ακούραστα, τον Ελληνισμό. Ο κονδυλοφόρος πολλές φορές είναι πιο αιχμηρός και από γιαταγάνι … Το αίμα του ο Έλληνας μελάνι τόχει κάνει. Σφραγίδες και υπογραφές στην Λευτεριά να βάνει  

ΣΥΝΕΧΙΣΕ ΦΙΛΕ ΜΟΥ ΓΙΩΡΓΟ.  

 

ΑΥΤΟΙ ΠΟΥ ΕΠΙΘΥΜΟΥΝ ΝΑ ΓΝΩΡΙΖΟΥΝ ΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΜΑΣ ΙΣΤΟΡΙΑ ΚΑΙ ΔΙΑΒΑΖΟΥΝ ΚΑΙ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΖΟΝΤΑΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΣΗΜΕΡΙΝΗ ΜΑΣ ΚΑΤΑΝΤΙΑ. ΜΠΟΡΕΙ ΕΜΕΙΣ ΟΙ ΑΣΗΜΟΙ ΑΠΛΟΙ ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ ΠΑΤΡΙΩΤΕΣ ΝΑ ΕΙΜΑΣΤΕ ΛΙΓΟΙ ... ΑΛΛΑ ΛΙΓΟΙ ΗΤΑΝ ΚΑΙ ΟΙ ΕΠΑΝΑΣΤΑΤΕΣ ΤΟΥ 1821. ΛΙΓΟΙ ΗΤΑΝ ΚΑΙ ΟΙ ΑΓΩΝΙΣΤΕΣ ΤΗΣ ΕΟΚΑ.... 

 

ΚΑΙ ΕΓΩ ..... Νοιώθω, σαν να χτυπάμε τα κεφάλια μας στα σίδερα. Πολλά κεφάλια θα σπάσουν. Μα κάποια στιγμή θα σπάσουν και τα σίδερα. (Καζαντζάκης Ν.) 

 

Ερανίζομαι λοιπόν παλαιότερο, αλλά επίκαιρο και διδακτικό απόσπασμα (με την έγκριση του), του φίλτατου πατριώτη Γιώργου Παπαθανασόπουλου διαπρεπή συγγραφέα, από τιμητικό συμβολικό εξαιρετικό αφιέρωμα, για την Ελληνική Επανάσταση 1821, που αυτονόητα ισχύει και για την Επική Κυπριακή Επανάσταση 55-59.  

 

Το γλυκύτερο πράγμα στον κόσμο. Απόσπασμα. «Γλυκύτερο πράμα δεν είναι άλλο από την πατρίδα και τη θρησκεία. Όταν δι’ αυτά τον άνθρωπο δεν τον τύπτει η συνείδησή του, αλλά τα δουλεύει ως τίμιος και τα προσκυνεί, είναι ο πλέον ευτυχής και ο πλέον πλούσιος. Αυτά γράφει ο Μακρυγιάννης στα Απομνημονεύματά του. Διακόσια χρόνια πέρασαν από την έναρξη της Επανάστασης, που μας έδωσε την ελευθερία μας. Και σήμερα οι πολλοί Έλληνες αγαλλιάζουμε και ευχαριστούμε τον Θεό που γεννηθήκαμε και ζούμε σε αυτή την γλυκιά και φωτεινή Πατρίδα και που συνεχίζουμε μια παράδοση 3000 ετών, από τα οποία τα 2000 ως Χριστιανοί Ορθόδοξοι.   

 

Σε αυτή την κατάσταση, λέγει ο Τερτσέτης, που νυχτώνει σε κοινωνία αμαρτωλή, που χάνομε την είδηση δικαιοσύνης και αρετής και που μελανιάζει ο κόσμος των ψυχών θεραπεία θα βρούμε στα απομνημονεύματα του γέρου στρατηγού Κολοκοτρώνη. Οι γέροντες θα θυμηθούν και η νέα γενιά θα δει ως εις καθρέφτη τα ιερά έργα του Αγώνα. Και εκεί «αν και δεν λείπουν και μαυράδια από τον καθρέφτη, κοντά στους μαύρους ίσκιους φεγγοβολεί και κάλλος αδιήγητο θεοσεβείας και πατριωτισμού». 

 

Η 25η Μαρτίου 2021 (Συμπληρώνω εγώ ..και η 1η Απριλίου 55-59.) βρίσκει τους Έλληνες σε κατάσταση κρίσεως,οικονομικής, κοινωνικής, εθνικής, ηθικής, πολιτικής, εκκλησιαστικής. Σε κάποια σημεία μοιάζει με εκείνην του 1846. Ο Τερτσέτης μας προτείνει λύση. Είναι η αναβάπτισή μας στα ιδεώδη των Αγωνιστών της Επανάστασης .Προχωράμε μπροστά βλέποντας πάντα πίσω, από τον καθρέφτη. Έτσι εξασφαλίζουμε ασφαλή πορεία, όπως έλεγε η αείμνηστη Γαλάτεια Γρηγοριάδου – Σουρέλη. Και δεν κόβουμε τις ρίζες μας. Αν τις κόψουμε θα ξεραθούμε και θα πεταχτούμε στην ανυπαρξία της Ιστορίας.» 

 

Δεν θα τις κόψουμε λοιπόν φίλε Γιώργο. ΟΧΙ! Όταν φύγουμε από τούτο εδώ τον κόσμο, ας παραμείνει από εμάς κάτι ζωντανό ….. 

 

Φίλοι μου, το πιο κάτω συμβολικό κείμενο αποδεικνύει, ότι οι ένδοξοι πρόγονοι μας πολεμούσαν τους κατακτητές με ότι διέθεταν .. Φορώντας στο στήθος τον τιμημένο Σταυρό, από το ένα χέρι κρατούσαν το όπλο και από το άλλο τον κονδυλοφόρο τους, αλλά και οι μικρότεροι ήρωες μας με κοτρόνες και σφενδόνες ως Δαυίδες, κατατρόπωναν τους κατακτητές βαρβάρους ….. Και στο τέλος ακόμη και με ειρωνικό χιούμορ ρεζίλευαν τους κατακτητές (Ίδετε στο τέλος) 

 

Ιδού λοιπόν η δύναμη του κονδυλοφόρου του καμωμένου από χρυσόφτερο Δικέφαλου αετού και Σταυραετού του Μαχαιρά. 

 

Αυτή η άσβεστη δάδα, που άναψε η ΕΟΚΑ την 1η Απριλίου 1955, έγινε πύρωμα στη καρδιά της Κύπρου και απλώθηκε με την δύναμη του γραπτού λόγου, σαν λάβα σε όλο τον ΕΛΛΗΝΙΣΜΟ. Αυτό ήταν ένα θαύμα, που όπως έγραψε και ο Ν. Καζαντζάκης «η Κύπρος δεν είναι μια λεπτομέρεια, ένα απλό νησί στην άκρα της Μεσόγειος Θάλασσας..» και «στον άτιμο, αλλοπρόσαλλο τούτον κόσμο ζουν, ας είναι και σε λιγοστά στήθια, μερικές θεμελιακές αρχές, θυγατέρες του ανθρώπου, που αυτός τις έπλασε με ιδρώτα, αίμα και κλάματα, κι είναι αθάνατες, οι περισσότερες γεννήθηκαν στην Ελλάδα, δυο οι πιο τρανές: η ελευθερία κι η αξιοπρέπεια του ανθρώπου.».   

 

Ήταν μια πράξη αυτοθυσίας, που ξεπερνούσε κάθε λογική, αφού η μικρή Κύπρος έπρεπε να αντιμετωπίσει την παντοδύναμη Αγγλική Αυτοκρατορία και τους Τούρκους εξτρεμιστές πραιτωριανούς, που δολοφονούσαν αμάχους ΕΚ. Όμως, οι αγωνιστές της ΕΟΚΑ και σύσσωμος ο Κυπριακός Ελληνισμός αψήφισαν τους νόμους της βαρύτητας και πέταξαν στα ουράνια, προς την δόξα αθάνατοι και νικητές, φυλάσσοντας Θερμοπύλες… Ω ΞΕΙΝ ΑΓΓΕΛΕΙΝ ΤΟΙΣ ΕΛΛΗΣΙ(Ν) ΟΤΙ ΤΗΔΕ ΚΕΙΜΕΘΑ ΤΟΙΣ ΚΕΙΝΩΝ ΡΗΜΑΣΙ ΠΕΙΘΟΜΕΝΟΙ. 

 

Και όπως ο Μέγας Σεφέρης έγραψε και λάλησε … 

«Η γης δεν έχει κρικέλια για να την πάρουν στον ώμο και να φύγουν μήτε μπορούν, όσο κι αν είναι διψασμένοι να γλυκάνουν το πέλαγο με νερό μισό δράμι. Και τούτα τα κορμιά πλασμένα από ένα χώμα που δεν ξέρουν, έχουν ψυχές. Μαζεύουν σύνεργα για να τις αλλάξουν, δε θα μπορέσουν· μόνο θα τις ξεκάμουν αν ξεγίνουνται οι ψυχές. Δεν αργεί να καρπίσει τ’ αστάχυ δε χρειάζεται μακρύ καιρό για να φουσκώσει της πίκρας το προζύμι, δε χρειάζεται μακρύ καιρό το κακό για να σηκώσει το κεφάλι, κι ο άρρωστος νους που αδειάζει δε χρειάζεται μακρύ καιρό για να γεμίσει με την τρέλα, νῆσός τις ἔστι …ΚΥΠΡΟΣ». 

 

Οι εθνομάρτυρες της Λευτεριάς αναμετρήθηκαν με τον χάροντα σε μαρμαρένια αλώνια, όπως ο Διγενής Ακρίτας, χωρίς να δειλιάσουν, αφού « Του ανδρειωμένου ο θάνατος, θάνατος δεν λογιέται». Ο κονδυλοφόρος των αγωνιστών και των απλών Ελλήνων συγγραφέων και ποιητών, έγραψε ανεξίτηλα την Χρυσή Βίβλο της ένδοξης Ελληνικής και Κυπριακής ιστορίας και παραγέμισε με ονόματα ηρώων και μαρτύρων και ιστορίες επικές, που πρέπει να τιμούν Έλληνες, διαβάζοντας για να αναβαπτίζονται και υπερήφανοι να είναι. Όλβιος όστις ιστορίης έσχεν μάθησιν και αυτοί που δεν ξέρουν ιστορία δυστυχώς είναι καταδικασμένοι να την επαναλάβουν μαζί με νέες εθνικές καταστροφές …  

 

Αιωνία δόξα και τιμή σε όλους, που το αίμα τους έσμιξε με τα ιερά χώματα της μητέρας πατρίδας Ελλάδας και της Ελληνικής Κύπρου, της νήσου Αγίων και ηρώων. Αυτοί ήταν οι ήρωες μας, πολλοί από τους οποίους ήταν και ποιητές και μας άφησαν ιερές γραπτές παρακαταθήκες, τις οποίες σήμερα καταχωνιάσαμε. 

 

Η δύναμη του γραπτού λόγου και η πολύτιμη χρήση της Ιστορίας στις προκηρύξεις της ΕΟΚΑ 

 

«Αδελφοί Κύπριοι,
Από τα βάθη των αιώνων, μας ατενίζουν όλοι εκείνοι, οι οποίοι ελάμπρυναν την Ελληνικήν ιστορίαν δια να διατηρήσουν την ελευθερίαν των, οι Μαραθονομάχοι, οι Σαλαμινομάχοι, οι τριακόσιοι του Λεωνίδα και οι νεώτεροι του Αλβανικού έπους. Μας ατενίζουν οι αγωνισταί του 21, οι οποίοι μας εδίδαξαν ότι η απελευθέρωσις από τον ζυγόν του δυνάστου αποκτάται πάντοτε με το ΑΙΜΑ. […] Ας απαντήσωμε με έργα, ότι θα γίνομεν «πολλώ κάρρονες» τούτων». 

 

Το πιο πάνω απόσπασμα εντοπίζεται στην πρώτη και άρα ιδιαιτέρως σημαντική προκήρυξη της ΕΟΚΑ (Εθνική Οργάνωση Κυπρίων Αγωνιστών), υπογεγραμμένη από τον αρχηγό της, τον Διγενή. 

 

Κύριος σκοπός των χιλιάδων φυλλαδίων, που κυκλοφορούσαν κατά τις συγκεκριμένες μέρες ήταν η ανάδειξη του αγώνα ως συνέχειας των εθνικών αγώνων των Ελλήνων και η ανάδειξη των ηρώων της Οργάνωσης ως συνεχιστών του έργου των μεγάλων εθνικών ηρώων.  

 

Ενδιαφέρον θα ήταν να εντοπιστεί η απάντηση της ΕΟΚΑ στο ζήτημα της εμπλοκής της Αγγλίας στη δημιουργία του ελληνικού κράτους. Η απάντηση παρουσιάζεται σε κείμενο της ΑΝΕ (Άλκιμος Νεολαία ΕΟΚΑ) και ακολουθεί την πάγια τακτική, που ακολουθούσε και ο Διγενής σε άλλες προκηρύξεις του. Του διαχωρισμού του λαού από την ηγεσία του. Σε αυτό το σχήμα εξηγείται και η εξής αναφορά: 

 

«Δεν είναι αι κυβερνήσεις των λεγομένων Μεγάλων Δυνάμεων που εβοήθησαν τους Έλληνας κατά την Επανάστασιν του Γένους. Ήσαν οι λαοί. Αρκεί να ενθυμηθώμεν ότι ο Άγγλος Ναύαρχος Κόρδιγκτων εδικάσθη και κατεδικάσθη […] επειδή εξ ιδίας πρωτοβουλίας απήντησεν εις τα πυρά του Τουρκικού στόλου εις το Ναυαρίνον […]. Το Ναυαρίνον λοιπόν […] δεν είναι η Αγγλική κυβέρνησις, που το εδημιούργησεν αλλά μία σύμπτωσις. Μόνον λόγοι διπλωματικής σκοπιμότητος έκαμαν τους Έλληνας να ομιλούν περί ευγνωμοσύνης προς την Αγγλίαν». 

 

Το φυλλάδιο συνεχίζει επιχειρώντας να αποδείξει τη διαχρονική έχθρα των βρετανικών κυβερνήσεων προς την Ελλάδα, με αναφορές στην υπόθεση Πατσίφικο, στις κρητικές επαναστάσεις και στη στάση τους κατά τις τραγικές ημέρες της μικρασιατικής καταστροφής. Στο φυλλάδιο της ΠΕΚΑ (Πολιτική Επιτροπή Κυπριακού Αγώνος) με τίτλο «Οι αιώνιοι εχθροί της Ελλάδος» το οποίο απαντούσε στα «Πικρολέμονα» του Ντάρελ, γίνεται και πάλιν αναφορά στη Ναυμαχία του Ναυαρίνου και αποκαλύπτεται ο λόγος που η Οργάνωση επανέφερε το θέμα επιχειρώντας να πείσει για τη διαχρονική έχθρα του Λονδίνου εναντίον των Ελλήνων: 

«Άλλωστε αυτό το γεγονός το εκμεταλλεύονται πολύ οι Άγγλοι «Ιεροεξετασταί του Σπέσιαλ Μπραντς» όταν πρόκειται να πείσουν κάποιον συλληφθέντα, ότι πάντοτε οι Άγγλοι υπήρξαν φιλέλληνες και ότι επομένως αδίκως ήρχισε τον αγώνα η ΕΟΚΑ». (Δεκάδες αγωνιστές αντιστάθηκαν και πέθαναν στα χέρια Άγγλων και Τούρκων βασανιστών, άλλοι τόσοι έπεσαν μαχόμενοι υπέρ Πίστεως και Πατρίδος και αρκετοί απαγχονίσθηκαν για την Λευτεριά και Ένωση.) 

 

Στο φυλλάδιο με τίτλο «Πάντοτε οι ίδιοι» παραλληλίζεται η στάση των Βρετανών στο θέμα των Επτανήσων με το θέμα της Κύπρου. Εκείνο που τονίζεται δεν είναι το γεγονός ότι οι Βρετανοί απέδωσαν τα Επτάνησα στην Ελλάδα, αλλά το γεγονός ότι για να γίνει αυτό, οι Επτανήσιοι έπρεπε να απορρίψουν μια «νόθον λύσιν» που πρότειναν οι Βρετανοί και να αγωνιστούν για την Ένωση τους με την Ελλάδα». Τα υπονοούμενο προς τους Κύπριους αποδέκτες του μηνύματος της προκήρυξης ήταν σαφέστατα. 

 

Η επιλογή των παραδειγμάτων από την κλασσική εποχή και τη νεότερη Ιστορία γινόταν γιατί αποτελούσαν δύο ιστορικές περιόδους κατά τις οποίες το κοινό σημείο αναφοράς και συνεκτικός δεσμός των ενόπλων Ελλήνων ήταν η εθνική τους καταγωγή η θρησκεία την οποία ασπάζονταν. Σε μια προσπάθεια αφαίρεσης ακόμα και αυτού του μοναδικού ίσως ταυτοτικού θρησκευτικού χαρακτηριστικού, που «ένωνε» Έλληνες και Βρετανούς, παρουσιάζεται σε φυλλάδιο της ΠΕΚΑ η ιστορία των δεκατριών μοναχών της Καντάρας τους οποίους είχαν βασανίσει και κάψει οι Λατίνοι επειδή αρνήθηκαν να ασπαστούν τον καθολικισμό. 

 

Πέρα από την ανάδειξη ηρωικών προτύπων αντίστασης λοιπόν, η Οργάνωση επιχειρούσε να αναδείξει την αγωνιστική παράδοση των Ελλήνων, την πίστη τους στην Πατρίδα και στην υπεράσπισή της με κόστος ακόμα και της ζωή τους.. Οι ηρωικές αναφορές στο Βυζάντιο, με αναφορές στον Διγενή Ακρίτα και στον Κωνσταντίνο Παλαιολόγο επιβεβαιώνουν τα πιο πάνω. Η ελάχιστη χρήση των προτύπων αυτών σε σύγκριση με το πλήθος των παραδειγμάτων από κλασσική και νεότερη Ελλάδα φυσικά δεν μπορεί να θεωρηθεί ότι υπέκρυπτε κάποια άλλη σκοπιμότητα πέρα από την ανάδειξη ιστορικών προτύπων ηρωικής αντίστασης για την υπεράσπιση του πατρώου εδάφους. Εντοπίζεται λοιπόν στοχευμένη χρήση ιστορικών γεγονότων και προσωπικοτήτων με κριτήριο οι άγνωστες ηρωϊκές ιστορίες να γίνουν γνωστές στον λαό. Επιπλέον, και εξ ίσου σημαντικό, κριτήριο ήταν η συμβατότητα με τα γραφόμενα μηνύματα και η ένταξη στον ευρύτερο στόχο αφύπνισης των Ελλήνων. Και αυτό πέτυχε!

 

Ακόμα λοιπόν και στο Εγερτήριο Σάλπισμα (το περιοδικό που παρανόμως εξέδιδε και κυκλοφορούσε η ΑΝΕ) που διέθετε περισσότερο χώρο, παρουσιάζεται. ο τελευταίος αυτοκράτορας ο Κωνσταντίνος Παλαιολόγος. Χαρακτηριστικό της σκοπιμότητας που ενείχε η χρήση της Ιστορίας είναι το εξής: η άρνηση του Παλαιολόγου να παραδώσει τη Βασιλεύουσα στους Οθωμανούς Τούρκους δημοσιεύεται στο τεύχος του Εγερτηρίου Σαλπίσματος του πρώτου δεκαπενθημέρου του Ιουνίου, σε μια περίοδο κατά την οποία είχε απορριφθεί το Σχέδιο Φουτ και ετοιμαζόταν το Σχέδιο Μακμίλαν με τις διχοτομικές του διατάξεις. Ο Κωνσταντίνος Παλαιολόγος συναντάται επίσης σε προκήρυξη της ΠΕΚΑ στις 25/10/58, παραμονές της 28ης Οκτωβρίου μαζί με τον Λεωνίδα και τον Μεταξά, ως ιστορικές φυσιογνωμίες, που προέταξαν το ΟΧΙ, πιστοί στο χρέος τους προς την πατρίδα, αδιαφορώντας για την υλική και αριθμητική υπεροχή του αντιπάλου. Η αναφορά στους τρεις άνδρες, πέρα από την ενότητα της ελληνικής Ιστορίας, αναδείκνυε και το διαχρονικό πνεύμα ηρωισμού και αντίστασης που διέτρεχε την Αρχαία, Βυζαντινή και Σύγχρονη Ιστορία της Ελλάδας, συνεχιστές της οποίας τότε ήταν η ΕΟΚΑ και ο αρχηγός της ο Διγενής. Το όνομα του Παλαιολόγου είχε επίσης αναφερθεί προηγουμένως τον Μάρτιο του 1957 μετά τη θυσία του Αυξεντίου ως παράδειγμα αυτοθυσίας και πίστης στο καθήκον.  

 

Χαρακτηριστικές είναι οι πρώτες γραμμές επετειακού φυλλαδίου για την εθνική επέτειο της 28ης Οκτωβρίου, που είχε κυκλοφορήσει στις 28.10.57: 

«Ποτέ η Ελληνική Κύπρος δεν γιόρτασε λαμπρότερα την 28ην Οκτωβρίου από όσο τα τελευταία τρία χρόνια. Η 28η Οκτωβρίου δεν μας βρήκε σαν ανάξιους ραθυμούντας δούλους που ανέχονται μοιρολατρικά την διαιώνιση της σκλαβιάς. Μας βρήκε πιστούς στη θυσία των Αλβανομάχων και των Μαραθωνομάχων[…]. Βρήκε τα νιάτα της Κύπρου με το όπλο στο χέρι[…] Βρήκε χιλιάδες πατριώτες στα συρματοπλέγματα και τες φυλακές […]. Είδε τον Εθνάρχη μας ένα χρόνο αλυσοδεμένο στον Ινδικό Ωκεανό[…].» Κλείνει το συγκεκριμένο φυλλάδιο: «Η προσταγή και η λαχτάρα των νεκρών του Αλβανικού και του Κυπριακού έπους μια είναι: Να συνεχίσωμε τον Αγώνα μέχρι της τελικής νίκης.» 

 

Τέλος, η χρήση της Ιστορίας στόχευε στην ανάδειξη ηρωικών προτύπων ανδρείας, ηρωισμού, αγωνιστικότητας, ψυχικού σθένους και αυτοθυσίας. Η προβολή τέτοιων προτύπων στο πλαίσιο μιας ένοπλης επανάστασης αποσκοπούσε στην ανύψωση του ηθικού του λαού και στην ενδυνάμωση της πίστης του για την αποτελεσματικότητα του ένοπλου αγώνα. Στα πιο πάνω συνηγορούν και όλα τα επετειακά φυλλάδια τα οποία πάντοτε προέβαλλαν τον παραλληλισμό της ΕΟΚΑ με άλλες ιστορικές στιγμές κατά τις οποίες ο Ελληνισμός είχε χρησιμοποιήσει τα όπλα για να υπερασπιστεί ή για να κερδίσει την Ελευθερία του. Η χρήση λοιπόν της Ιστορίας μπορεί να θεωρηθεί ότι, μεταξύ άλλων, αποτελούσε απάντηση στις φωνές που ακούγονταν ότι η ένοπλη επιλογή δεν ήταν ενδεδειγμένη για την επίτευξη του στόχου της Ένωσης. Και η απάντηση ήταν ότι κανένας «μαζικοπολιτικός ειρηνικός αγώνας,» δεν έφερε ποτέ το ποθητό αποτέλεσμα. Η Ιστορία επέβαλλε προσφυγή στα όπλα και ριζοσπαστικό αγώνα και μέσω του πύρινου γραπτού λόγου, οι Έλληνες Κύπριοι, πέτυχαν το ακατόρθωτο … Λύγισαν ολόκληρη Βρετανική Αυτοκρατορία μαζί με τους εξτρεμιστές πραιτωριανούς τους Τούρκους εξτρεμιστές … 

 

Ακόμη και με τις κοτρώνες πολεμούσαν … 

 

Έγραψε τότε ο «ΜΕΓΑΛΟΣ» ήρωας της ΕΟΚΑ, ποιητής ΕΥΑΓΟΡΑΣ ΠΑΛΛΗΚΑΡΙΔΗΣ, στον «Μικρό Γίγαντα» ΔΗΜΗΤΡΑΚΗ ΔΗΜΗΤΡΙΑΔΗ, που όταν με την Ελληνική Σημαία με τις κοτρώνες και με τους «ροκόλους» συμμαθητές του πολεμούσαν, οι θρασύδειλοι Άγγλοι τους πολυβολούσαν …. 

 

«Και συ σκλαβόπουλο, γιατί θλιμμένο στέκεις και θωρείς; Μήπως να πολεμήσεις δεν μπορείς; – Όπλο δεν έχω , Καπετάνιο. – Να, τις κοτρώνες. Αρκετές για σένα, τον μικρούλη. Και αρπάζει ο ήρως ο μικρός, ο πιο μικρότερος απ΄όλους, κοτρώνες. Για να φέρει Λευτεριά. (Ευαγόρας Παλληκαρίδης) Έπεσε μαχόμενος με μια σφαίρα στην καρδιά και με την Ελληνική σημαία αγκαλιά όπως και τόσοι άλλοι ηρωϊκοί μαθητές, αφήνοντας την τελευταία του πνοή και το παιδικό του αίμα στα θεμέλια του ιερού Ναού του Αγίου Λαζάρου, την 14η Μαρτίου 1956 στη Λάρνακα-Κίτιον. Ακριβώς ένα χρόνο μετά, την ίδια ημερομηνία το 1957, απαγχονιζόταν και ο φίλος του ήρωας 18χρονος μαθητής ΕΥΑΓΟΡΑΣ ΠΑΛΛΗΚΑΡΙΔΗΣ, για τον ίδιο σκοπό και αγνά ιδανικά. Της ΕΝΩΣΗΣ και ΛΕΥΤΕΡΙΑΣ …. Μια τραγική, επική και λυρική συγκυρία… Τιμή και δόξα στους ήρωες μας μαθητές και όλους τους εθνομάρτυρες, που μας δίδαξαν το καλύτερο μάθημα ιστορίας! Τιμή και δόξα στους αγωνιστές μας ποιητές, που μέσα από τα συγγράμματα και ποιήματα μας τα γραμμένα με αίμα μας άφησαν ιερές παρακαταθήκες τις οποίες πρέπει γνωστές να τις κάνουμε στον Ελληνισμό … 

 

Εν συνεχεία από την πλευρά τους οι θρασύδειλοι Άγγλοι κατακτητές συνεπικουρούμενοι από τους Τούρκους συμμάχους τους, ιδού οι αστειότητες της προπαγάνδας τους  

 

Οι Άγγλοι, στην προσπάθειά τους να πετύχουν την παράδοση ανταρτών αλλά και ηγετικών στελεχών της ΕΟΚΑ, διένειμαν φυλλάδια με σκίτσα (κάποιες φορές αφελή και αστεία), στα οποία απεικονίζονταν «πρωτοσέλιδα» εφημερίδων με υποτιθέμενους θανάτους αγωνιστών, αλλά και επιχειρησιακές «επιτυχίες» του αγγλικού στρατού. Ταυτόχρονα καλούν τους αγωνιστές να … παραδωθούν….! 

 

ΚΑΙ ΑΠΑΝΤΑ Η ΕΟΚΑ… ΜΕ ΕΞΕΥΤΕΛΙΣΤΙΚΟ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΑΓΓΛΟΥΣ ΧΙΟΥΜΟΡ…

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΙΟ ΚΑΤΩ ΤΟ ΡΕΖΙΛΕΜΑ ΤΩΝ ΑΓΓΛΩΝ .. 

 

Ως απάντηση στις αξιώσεις του Βρετανού κυβερνήτη τα μέλη της οργάνωσης εξαπέλυσαν στους δρόμους της Λευκωσίας έναν γάιδαρο ο οποίος έφερε πινακίδα με την επιγραφή «My Marshall, I surrender» (= στρατάρχα μου, παραδίδομαι). 

 

Χιλιάδες φυλλάδια τότε, με πατριωτικό περιεχόμενο πύρωμα καρδιάς άναψαν στον μαχόμενο Ελληνικό Λαό, που γαλάζια λαοθάλασσα έγινε παρά την απαγόρευση των Άγγλων …. Το πνεύμα των προκηρύξεων της ΕΟΚΑ, τα επικά ποιήματα και γραπτοί λόγοι των αγωνιστών ποιητών οι κατακτητές δεν μπόρεσαν να τα σκλαβώσουν … Ήταν πνεύμα και τα πνεύματα δεν φυλακίζονται … Πλανώνται στους γαλάζιους μας ουρανούς, για να μας διδάσκουν και νουθετούν… 

 

Ο γάιδαρος που «παραδόθηκε» στον άγγλο κυβερνήτη της Κύπρου, όταν αυτός κάλεσε τους μαχητές της ΕΟΚΑ να παραδοθούν με τα χέρια ψηλά και τη φράση: «I surrender»

 

Ο ηρωϊκός Σιερκάς, με τα ψευδώνυμα «Βουκεφάλας» ή και «Χουϊλής», περιτριγυρίζει στους δρόμους της Λευκωσίας, υπό τις επευφημίες των πολιτών. Όταν οι αποικιοκράτες ιταμά και τελεσιγραφικά κατά την διάρκεια των ταραχών, ζήτησαν από τους αγωνιστές της ΕΟΚΑ να παραδοθούν. μόνο ένα αγωνιστή γαϊδουράκο συνέλαβαν οι θρασύδειλοι. Στις πλάτες του έγραφε « I Surrender! – Παραδίδομαι » και είχε κρεμασμένο τον οπλισμό του…, ο οποίος ήταν ξύλινος. Ακόμη και ο γαϊδουράκος, προτού τον συλλάβουν Τούρκοι επικουρικοί , αφού μετάνοιωσε, διότι με το ζόρι τον έβαλαν να παραδοθεί, ηρωικά αντιστάθηκε και με γαϊδουροκλωτσιές (πορτοκλωτσιές), τραυμάτισε αρκετούς από αυτούς. Ο Γαϊδουράκος, ήταν υπό την προστασία των αγωνιστών της ΕΟΚΑ (Εμπνευστής Τομεάρχης ΕΟΚΑ ΡΕΝΟΣ ΛΥΣΙΩΤΗΣ – Εξιστόρηση του φίλου τομεάρχη της ΕΟΚΑ Ρένου Κυριακίδη – Ρωμανός της Πιτσιλιάς) τον έλεγαν Σιερκά, αλλά του είχαν και αγωνιστικά ψευδώνυμα, «Χουιλής» και «Βουκεφάλας», συνελήφθη τελικά με λάσσο και «φυλακίσθηκε».  

 

Οι αγωνιστές της ΕΟΚΑ με καταδρομική ενέργεια τον απελευθέρωσαν και συνέχισε να προσφέρει τις εθνικές του υπηρεσίες μεταφέροντας οπλισμό και εφόδια στα λημέρια των αγωνιστών στα απρόσιτα βουνά του Τροόδους.  

 

Μια απλή επική τιμητική αφήγηση αφιερωμένη και στον ηρωικό γαϊδουράκο Σιερκά, Χουιλή, Βουκεφάλα. 

 

Ο «Βουκεφάλας». Ο ηρωικός γαϊδουράκος που ρεζίλεψε τους Άγγλους «Ήταν ένας γάϊδαρος με μεγάλα αυτιά,/ λεβέντης, όμορφος και μ΄αρχοντιά,/ Αποστολές ηρωικά εκτελούσε./ Πολεμοφόδια, τρόφιμα, αντάρτες,/ στα λημέρια της ΕΟΚΑ κουβαλούσε./ Και όταν οι Άγγλοι ζήτησαν απ΄ τους αντάρτες,/ να παραδοθούν, αυτοί τον Βουκεφάλα επέλεξαν,/ πρώτο να στείλουν με το ζόρι να παραδοθεί./ Του φόρτωσαν οπλισμό ξύλινο και μια ταμπέλα,/ «I surrender», του καημένου οι άδικοι, / στα στενά της Λευκωσίας τον αμολύσαν. / Ο κόσμος τον χειροκροτούσε και επευφημούσε,/ και ολόκληρο τάγμα Τούρκων επικουρικών τον κυνηγούσε./ Ο Βουκεφάλας αντιστάθηκε και με κλωτσιές,/ σε φυγή τους έτρεψε και άλλους πολλούς τραυμάτισε./ Με λάσο τον συνέλαβαν, ποδοπέδες του πέρασαν,/ με σιδερένια ασήκωτη μπάλα,/ σε μπουντρούμι κελλί τον φυλάκισαν./ Λόγω του «οπλισμού», που κουβαλούσε,/ και του νόμου, που επικρατούσε την εσχάτη των ποινών είχε απ΄τους… / πραγματικούς γάϊδαρους, που τον δικάσαν…/ Εκτελεστικό απόσπασμα θα τον εκτελούσε…!/

 

Οι αντάρτες τύψεις νοιώθοντας, με ενέργεια καταδρομική,/ τον απελευθέρωσαν, χαρούμενο και ευτυχή,/ τον «Βουκεφάλα» τον θαρραλέο και συμπαθή. / Την αποστολή στο Τρόοδος, συνέχισε την ηρωική….,/ Μετά την απελευθέρωση, μέχρι βαθιά γεράματα έζησε, / λεύτερος στα λεύτερα πια βουνά του Τρόοδους,/ στα γνωστά της ΕΟΚΑ τα λημέρια, τα κρησφύγετα,/ εκεί που αγωνιστές την ζωή τους έδωσαν για την Λευτεριά,/ υπό την προστασία των αγωνιστών και χωρικών,/ αφήνοντας την πνοή την τελευταία, περιπλανώμενος,/ λεύτερος, λίγα χρόνια μετά την αποτίναξη του αγγλικού ζυγού…/ Πέθανε έξω από τον κρυψώνα της ΕΟΚΑ,/ όπου υπηρετούσε και τους αγωνιστές ηρωϊκά εξυπηρετούσε …. 

 

Ο αγώνας ο απελευθερωτικός παρά τις δυσκολίες του είχε και το χιούμορ του και το συμπέρασμα …; Τότε ακόμη και τα ονομαστά γαϊδούρια της Ελληνικής Κύπρου μας ήταν εύτολμα …! 

 

Στην πρόκληση του Χάρντιγκ απάντησε ο αρχηγός Γεώργιος Γρίβας, εκδίδοντας μια από τις πιο εμπνευσμένες προκηρύξεις της ΕΟΚΑ με τίτλο: «Οι νικηταί δεν παραδίδονται». «Εις δύο ιστορικάς καμπάς διά το Ελληνικόν Εθνος, όταν ο ιταμός εισβολεύς εζήτησε την παράδοσιν των όπλων, έλαβεν απάντησιν: εις μεν τας Θερμοπύλας «Μολών Λαβέ», εις δε την Πίνδον «ΟΧΙ». Ως στρατιωτικός αρχηγός του μαχομένου κυπριακού λαού, απαντώ: Μολών Λαβέ! Παύσις του αγώνος δεν είναι δυνατή πριν επέλθη οριστική συμφωνία»

 

Αμέσως μετά, ο Γρίβας κάλεσε τα μέλη της οργάνωσης σε αγώνα μέχρις εσχάτων: «Εις την ιταμήν απαίτησιν της αγγλικής κυβερνήσεως περί παραδόσεως, απαντώ: Παραμείνατε όλοι ακλόνητοι εις τας θέσεις σας, ως πραγματικοί ήρωες. Θα αγωνισθώμεν όλοι μέχρις εσχάτων, ως Έλληνες. Ο αγών μας δεν πρέπει να αμαυρωθεί, έστω και από μίαν λιποψυχίαν. Σύνθημά μας: Ελευθερία ή θάνατος!» 

 

Η Βρετανική Αυτοκρατορία ή τέλος πάντων ότι είχε απομείνει απ’ αυτήν, ηττήθηκε και γελοιοποιήθηκε σε όλα τα διεθνή μέσα. Ευχόμαστε και σήμερα ένας νέος ανένδοτος επικός αγώνας και τους Τούρκους βαρβάρους εισβολείς, από τον Πενταδάκτυλο να αποδιώξει και αποτινάξει. «Ανασήκωσε την πλάτη κι απόσεισέ τους, Πενταδάχτυλέ μου, ανασήκωσε την πλάτη κι απόσεισέ τους». Του εθνικού μας ποιητή Κ. Μόντη. 

 

Αποσπασματικές πληροφορίες από απομνημονεύματα Διγενή, αρχείο ιστορικού Μουσείου ΕΟΚΑ 55-59, αρχείο τομεάρχη Ρ. Κυριακίδη, ιστορικά βιβλία του Α. Αντωνά κ.ά. με πρόσθετες πληροφορίες και σχόλια. 

 

Επιμέλεια του Αντώνη Αντωνά από Ελληνική Κύπρο.