Εμβληματική μορφή για την Ελληνική Φιλολογία, άφησε μεγάλη πνευματική κληρονομιά.
Μόλις πρόσφατα, στις 29 Ιανουρίου, η Ένωση Λογοτεχνών Κύπρου της οποίας υπήρξε εκ των ιδρυτών, αποφάσισε να του απονείμει το Βραβείο Γ.Φ. Πιερίδης για το 2022 εκτιμώντας τη συνολική προσφορά του στα κυπριακά και ελληνικά Γράμματα – σε ποίηση, διήγημα, νουβέλα, δοκίμιο, μελέτη και έρευνα.
Γιος της ποιήτριας Νεφέλης (Μαρούλας Γεωργιάδου- Ζαφείρη, 1925-1957) και αδελφός των επίσης ποιητών Μιχάλη Ζαφείρη και Φρόσως Κολοσσιάτου, είχε γεννηθεί στη Λάρνακα τον Νοέμβριο του 1948, όπου τελείωσε το Δημοτικό και το Γυμνάσιο.
Το 1968 πήγε στην Αθήνα όπου σπούδασε φιλολογία στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, παρακολουθώντας ταυτόχρονα και μαθήματα δημοσιογραφίας. Μετά την ολοκλήρωση των σπουδών του επέστρεψε στην Κύπρο το 1974.
Εργάστηκε ως φιλόλογος-καθηγητής σε σχολεία της Μέσης Εκπαίδευσης (για μία διετία στο υπό τουρκική κατοχή Γυμνάσιο Ριζοκαρπάσου) και στην Παιδαγωγική Ακαδημία Κύπρου, όπου δίδασκε το μάθημα της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας (1987-1989), στην Υπηρεσία Ανάπτυξης Προγραμμάτων (ΥΑΠ) του Υπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού, όπου του ανατέθηκε η συγγραφή βιβλίου αναφοράς και, συγχρόνως, επικαιροποιημένου σχολικού εγχειριδίου για την Κυπριακή Λογοτεχνία, σε συνεργασία με τους φιλόλογους Γ. Μύαρη και Αλ. Μπαζούκη, που εκδόθηκε με τίτλο «Κείμενα Κυπριακής Λογοτεχνίας» (τόμοι Α ́ και Β’), για το Λύκειο (Λευκωσία 2012 και 2015).
Το 1978 μαζί με άλλους 35 λογοτέχνες συνίδρυσε την Ένωση Λογοτεχνών Κύπρου. Συμμετείχε επίσης, μαζί με τους Αλέξη Ζήρα, Κώστα Νικολαΐδη και Νάτια Χαραλαμπίδου, στην εκδοτική ομάδα του κυπροελλαδικού περιοδικού «Σημείο» (1992-1998), όπως επίσης και στην εκδοτική ομάδα των λογοτεχνικών περιοδικών «Ακτή» (από τον Χειμώνα 1989-Άνοιξη 1991, με τους Νίκο Ορφανίδη και Πρόδρομο Προδρόμου) και του περιοδικού «Ύλαντρον» (Νοέμβριος 2001-Μάιος 2002) με τον Μιχάλη Πιερή, Κώστα Λυμπουρή κ.ά.).
Στην ποίηση πρωτοεμφανίστηκε το 1975, με την ποιητική συλλογή «Ποιήματα», ενώ το 1977 η δεύτερη ποιητική του συλλογή «Σχεδόν Μηδίζοντες» τιμήθηκε με το κυπριακό Κρατικό Βραβείο Νέου Λογοτέχνη. Ακολούθησαν οι ποιητικές συλλογές «Απομαγνητοφώνηση» (1978) και «Μιγάδας Άγγελος» (1980). Επιπλέον, η συλλογή του «Η θλίψη του απογεύματος» (2011) τιμήθηκε με Κρατικό Βραβείο Ποίησης. Η ποίησή του ανθολογείται στον συγκεντρωτικό τόμο «Ποιήματα 1964-2010» (2011).
Στην πεζογραφία εξέδωσε τη νουβέλα «Οι συμμορίτες» (1983/ 2009) και τη συλλογή διηγημάτων «Με ευλάβεια και λύπη» (2013), που τιμήθηκαν επίσης με κρατικά βραβεία.
Στην έρευνα και μελέτη της Λογοτεχνίας η προσφορά του Λ. Ζαφειρίου υπήρξε σημαντική, ιδίως σε ότι αφορά στο έργο του εμβληματικού νεοέλληνα ποιητή Ανδρέα Κάλβου, έργο που συνακόλουθα βράβευσε η Ακαδημία Αθηνών.
Το 2003 εντόπισε, με την ψηφιακή συμβολή του Τεύκρου Χαχολιάδη, στη Βιβλιοθήκη του Πανεπιστημίου της Γλασκόβης, τη λανθάνουσα ωδή του Ανδρέα Κάλβου «Ελπίς πατρίδος» (πρώτη έκδοση 1819, Λονδίνο), την οποία επανεξέδωσε με σημειώσεις. Στη συνέχεια, εξέδωσε τη μελέτη «Ο βίος και το έργο του Ανδρέα Κάλβου (1792 - 1869)», που εκδόθηκε το 2006 στην Αθήνα από τις Εκδόσεις Μεταίχμιο και τιμήθηκε με «Βραβείο Δοκιμίου της Ακαδημίας Αθηνών-Ίδρυμα Κώστα και Ελένης Ουράνη».
Από το 2007 έως το 2013 συνεργάστηκε στη συγκέντρωση και έκδοση της Αλληλογραφίας του Ανδρέα Κάλβου από το Μουσείο Μπενάκη, η οποία κυκλοφόρησε σε δύο τόμους το 2014. Στο διάστημα 2008 - 2018, δημοσίευσε κείμενα με νέα στοιχεία για τη ζωή και την αλληλογραφία του Κάλβου. Ορισμένα τα συμπεριέλαβε στο έργο Παραλειπόμενα και συμπληρώματα στη βιογραφία του Ανδρέα Κάλβου (Εκδόσεις Εν Τύποις, Λευκωσία).
Δοκίμια έγραψε για τους Διονύσιο Σολωμό, Γιάννη Ρίτσο, Οδυσσέα Ελύτη, Νικηφόρο Βρεττάκο, Μανόλη Αναγνωστάκη, Κώστα Μόντη, Τίτο Πατρίκιο, Νάσο Βαγενά, Θανάση Βαλτινό κ.ά. Δημοσίευσε ποιήματα, κείμενα και μελέτες του για τη λογοτεχνία σε ελλαδικά και κυπριακά περιοδικά, εφημερίδες, εκδόσεις, πρακτικά συνεδρίων κ.ά. Μεταφράσεις ποιημάτων και πεζών του δημοσιεύτηκαν στα αγγλικά, γαλλικά, ιταλικά, ρωσικά, αλβανικά, σλοβένικα και άλλες γλώσσες, ενώ αρκετά ποιήματα και πεζά του έχουν ενταχθεί σε κυπριακές, ελλαδικές και διεθνείς Ανθολογίες Λογοτεχνίας.
Στις 26 Ιουνίου 2018 παραχώρησε δωρεάν στο Πανεπιστήμιο Κύπρου τη Βιβλιοθήκη του και το Προσωπικό Αρχείο του.
Αναλυτική Εργογραφία
Ποίηση
Ποιήματα, Λευκωσία, Κούρος, Αθήνα 1975, Λευκωσία 1977
Σχεδόν μηδίζοντες, Τα Τετράδια του Ρήγα, Λευκωσία 1977 (Κρατικό Βραβείο Υπ. Παιδείας Κύπρου, 1981)
Απομαγνητοφώνηση, Λευκωσία, 1978
Ο μιγάδας άγγελος, Λευκωσία, 1980
Η θλίψη του απογεύματος, Μεταίχμιο, Αθήνα, 2007 (Κρατικό Βραβείο Υπ. Παιδείας Κύπρου)
Ποιήματα 1964-2010, Εκδόσεις Γαβριηλίδης, Αθήνα, 2011.
Πεζογραφία
Οι συμμορίτες, (νουβέλα, αφηγηματικό χρονικό), Ρόπτρο, Λευκωσία 1983, και Εκδόσεις Γαβριηλίδη, Αθήνα 2009 (Κρατικό Βραβείο Υπ. Παιδείας Κύπρου).
The Gangsters, 2005, Translated by Stathis Gauntlett : Delphicoracle Press: Sunbury, Australia.
Gangsterji , 2008. Translated by Jelena Isak Kres. Modrijan Publications: Ljubljana, Slovenia.
Με ευλάβεια και με λύπη (διηγήματα), Γαβριηλίδης, Αθήνα 2013 (Κρατικό Βραβείο Υπ. Παιδείας Κύπρου).
Μελέτες-Ανθολογίες
Ανθολογία Σύγχρονης Κυπριακής Ποίησης, (μαζί με τον Λουκά Αξελό), Εκδόσεις Στοχαστής, Αθήνα 1985.
H νεότερη Κυπριακή Λογοτεχνία. Γραμματολογικό σχεδίασμα (μελέτη), Λευκωσία 1991.
Ανδρέας Κάλβος: Ελπίς πατρίδος (επανέκδοση άγνωστης ωδής του 1819), (περιοδικά Αντί και Πόρφυρας, 2003), ΟΕΛΜΕΚ – Σύνδεσμος Ελλήνων Κυπρίων Φιλολόγων (ΣΕΚΦ), Λευκωσία 2004.
Ο βίος και το έργο του Ανδρέα Κάλβου (1792-1869), Μεταίχμιο, Αθήνα 2006- (Βραβείο Δοκιμίου της Ακαδημίας Αθηνών-Ίδρυμα Κώστα και Ελένης Ουράνη).
Χρονολόγιο Διονύσιου Σολωμού, ΣΕΚΦ, Λευκωσία, 2007, 2008.
Κυπριακό Χρονολόγιο, 10.000 π.Χ.-2008 μ. Χ., Γραφείο Τύπου και Πληροφοριών, Λευκωσία 2008.
Ανδρέας Κάλβος: Αλληλογραφία τόμος Α’ (1813-1818) και τόμος Β’ (1819-1869), Μουσείο Μπενάκη, Αθήνα 2014 (Επιμέλεια Δημήτρη Αρβανιτάκη και Λεύκιου Ζαφειρίου).
Παραλειπόμενα και συμπληρώματα στη βιογραφία του Ανδρέα Κάλβου, Εκδόσεις Εν Τύποις, Λευκωσία, 2018
«Κείμενα Κυπριακής Λογοτεχνίας» (τόμοι Α ́ και Β’), για το Λύκειο (Λευκωσία 2012 και 2015).
Φεύγουν αγαπημένοι μας φίλοι και ανεβαίνουν τα σκαλοπάτια, που στον Παράδεισο των πνευματικών ανθρώπων και ηρώων οδηγούν. Μας αφήνουν πίσω τους μόνους, ειδικά σήμερα, που τους χρειαζόμαστε. Όμως νεκρά τα σώματα τους τα ιερά, όχι νεκρές οι ψυχές τους. Οι ιερές παρακαταθήκες τους ας μας νουθετούν και διδάσκουν, για να γίνουμε καλύτεροι άνθρωποι και να αγαπάμε την πατρίδα μας.
ΑπάντησηΔιαγραφήΠρο ημερών ακόμη ένας φίλος πατριώτης, μας έφυγε. Του αφιέρωσα μια συμβολική ωδή κατευόδιο. Επειδή τι άλλο να γράψω ουκ ημπορώ και τι άλλο να λαλώ ουκ οίδα την αφιερώνω και στον αγαπημένο φίλο συμμαθητή μου Λεύκιο Ζαφειρίου. Από όλους τους αδελφούς συμμαθητές μας ευχή μεγάλη έχεις, για καλό ταξίδι, ελαφρύ το χώμα που θα σε σκεπάσει και η αγάπη μας αιώνια θα σε συνοδεύει.
ΚΑΛΟ ΤΑΞΙΔΙ ΑΓΑΠΗΜΕΝΕ ΦΙΛΕ
Σε συνοδεύουν μύρα αθάνατα της θεάς,
Κύπριδας Αφροδίτης καμωμένα.
σε κύπελλο, απ΄ του Τρόοδους,
το χρυσόδενδρο, την Λατζιά,
τα χρυσοπράσινα φύλλα καμωμένο.
Απ΄ της Κερύνειας τα γιασεμιά,
τα μοσχομυρισμένα ρόδα.
Της Μόρφου τους λεμονανθούς,
των κυκλάμινων, των γλαδιόλων.
Του Πενταδάκτυλου του Διγενή
Ακρίτα, θρυλικού βουνού, απόσταγμα,
αγριολούλουδων, ανεμώνων,
γλιστροκουμαριάς, δάφνης, άλλιου,
της άνθεμις, του κρόκου της Αφροδίτης.
Των λυγερόκορμων κυπαρισσιών
του Κυπαρισσόβουνου τ΄ άρωμα,
Της Μεσαρκάς τα φούλια,
των μεθυστικών νυχτολούλουδων,
της ζουλατζιάς, της αροδάφνης.
Της Αμμοχώστου το θαλασσινό,
άρωμα της Σαλαμίνας,
με την χρυσή την άμμο.
Του Καρπασιού του θυμαρίσιου,
του χαμομηλιού άρωμα,
αιώνιο κράμα μύρου αθανασίας.
Νεκρό το σώμα σου το ιερό,
όχι νεκρή η ψυχή σου,
θα πλανάτε εσαεί ανά τους αιώνες,
σαν άσβεστος κομήτης πεντάχρυσος,
πάνω απ΄ της Κύπρου τ΄ άπειρο,
του ολόφωτου ξάστερου ουρανού.
και σε κανδήλι με ιερή φλόγα Αγίου Φωτός,
μετέωρα κρεμασμένο στον θόλο,
του Αποστόλου Ανδρέα, της σκλαβωμένης,
Αγίας Καρπασίας, πολιορκημένη εκκλησιά.
Το πνεύμα σου, αγέρηδες δυνατούς,
μελτέμια θε να σηκώσει, σίφουνας,
καταιγίδα, θα γενεί κάποια στιγμή,
τους Τούρκους ν΄ αποδιώξει.
Ο Λεύκιος αποφοίτησε από το Λύκειο Λάρνακος 1966-1967, το οποίο ήταν φυτώριο ηρώων και πνευματικών ανθρώπων. Εκεί μεγάλοι Ελλαδίτες δάσκαλοι, μας ζύμωσαν με ιερό Ελληνικό προζύμι και βγήκαμε ΑΝΘΡΩΠΟΙ και ΕΛΛΗΝΕΣ. ΄Τιμής και μνήμης αναφέρω μερικούς. Ι. Αναγνωστόπυλος Γυμνασιάρχης, οι φιλόλογοι μας Α. Βαρνάβα, η μεγάλη αγαπημένη μας επίσης φιλόλογος και συγγραφέας Βασιλική Καλλίδου Τσιάντη, ο Παύλος Σεμελίδης, ο Κ. Παπαμιχαήλ, ο Ν. Χατζηχαραλάμους, οι θεολόγοι μας Χ. Χριστοφόρου και Ε. Σολωμονίδης κ.ά. Αιωνία η μνήμη και των δασκάλων μας, που με αγάπη θα δεχτούν και τον Λεύκιο μας, μαζί με τους υπόλοιπους αγαπημένους συμμαθητές μας, που έφυγαν και αυτοί νωρίς και που την ζωή τους πρόσφεραν ως αντίδωρο θυσίας και αθανασίας στην αγαπημένη τους πατρίδα.
Αντώνιος Αντώνάς από την Λάρνακα-Κίτιον, της Ελληνικής Κύπρου.
Ιδιαίτερη συγκίνηση μου προκαλεί και ο φίλος Θάνος του koukfamily, πού πάντα αποδίδει τις δέουσες τιμές στους Έλληνες μας, που την ζωή τους να ανάλωσαν για τα ιδανικά του Ελληνισμού.
Εθνική και ηθική παράλειψη θα ήταν αν δεν ανέφερα ότι ανάμεσα στους μεγάλους Ελλαδίτες δασκάλους μας, ισότιμη Ελληνική παιδεία μας πρόσφεραν και οι Έλληνες Κύπριοι δάσκαλοι, όπως ο Π. Σεμελίδης, ο Κ. Παπαμιχαήλ,ο Ν. Χατχηχαραλάμπους. ο Χριστοφόρου, ο Σολωμονίδης κ.ά.
ΑπάντησηΔιαγραφήΑιωνία τους η Μνήμη.
ΑΑ