Ο ΑΠΟΛΥΤΩΣ ΕΝΤΙΜΟΣ

ΠΡΟΜΕΤΩΠΙΔΑ 

(ΚΑΙ ΜΕ ΤΗΝ ΑΔΕΙΑ ΤΟΥ METTERNICH)

«Ο μόνος αντίπαλος που δύσκολα ηττάται, είναι ο απολύτως έντιμος άνθρωπος»!!!
Μέττερνιχ (14 Ιουνίου 1822) 

 

Γράφει ο Χρίστος Γούδης  

 

Ο Θόδωρος Χατζηγώγος είναι μια ειδική και σπάνια περίπτωση της ελληνικής δημοσιογραφίας. Οξύνους, ευρυμαθέστατος, με διεισδυτική και κριτική αντίληψη περί προσώπων και δρώμενων πίσω από τις κουΐντες, πάντοτε καλά πληροφορημένος και τεκμηριωμένος, καθόλα έντιμος, συγκρουσιακός και σαρκαστικός, άνθρωπος με αριστοφανικό χιούμορ και υψηλή αισθητική, ελληνικότατος («φιλοκαλοῦμέν τε γὰρ μετ᾽ εὐτελείας καὶ φιλοσοφοῦμεν ἄνευ μαλακίας»), μεγάλος πατριώτης και ειλικρινής εθνικιστής, τιμά την δημοσιογραφία φέρνοντας στο φως τα κακώς κείμενα όλων ανεξαιρέτως, και εντιμότατος ως προς τις επιθέσεις του (ουδέποτε δημοσιεύει τις αντιρρήσεις του σε θέματα που διαφωνεί μαζί σου χωρίς να σε προειδοποιήσει κατ’ ιδίαν εκ των προτέρων, και μάλιστα να ζητήσει και την άδειά σου για να σε «κράξει», όπως συνηθίζει να λέει). Είναι από τους ελάχιστους ανθρώπους με τους οποίους η επικοινωνία μας είναι πραγματική απόλαυση, ιδιωτικώς και δημοσίως (πάντα κάτι μαθαίνω από αυτόν, που θα ήθελα να το ξέρω και δεν το ήξερα). Για όσους δεν τον γνωρίζουν ακόμη, σύντομα ελπίζω, θα απολαύσουν τα καυστικά και ιδιαιτέρως επιμορφωτικά του σχόλια της τελευταίας δεκαετίας στην στήλη του «Κοινός Νους», υπό μορφή συλλεκτικού έργου. Φίλος μου, που δεν μου χαρίζεται όταν διαφωνεί, και φίλος του κι εγώ, που επίσης δεν του χαρίζομαι, όταν με προκαλεί. Για πολλούς, κακόγλωσσος και ενοχλητικός, κατ’ εμέ καλά κάνει όσα κάνει και καλά γράφει με το ύφος που τα γράφει. Σε τελευταία ανάλυση «εάν το άλας μωρανθή, εν τίνι αλισθήσεται;»   

 

Διαβάστε τώρα τι έγινε μ’ εμένα, τον Καποδίστρια, και τον Μέττερνιχ, όπως ο ίδιος τα δημοσίευσε την Πέμπτη 30 Δεκεμβρίου 2021 σε στυλ «να τα πούμε;» (τα πρωτοχρονιάτικα κάλαντα). Ομιλεί (ή άδει;) ο Χατζηγώγος: 

*** 

 

Η ατάκα του Μέττερνιχ για τον Καποδίστρια 

 

Και τώρα θα αποκαλύψω πώς γεννιούνται οι πλαστές φράσεις των διασήμων ανδρών στο Διαδίκτυο… Την περασμένη Δευτέρα 27/12 ανέβηκε στο κανάλι του «Τρίτου Δρόμου» στο YouTube το Β΄ Μέρος της συνομιλίας του συνταξιούχου καθηγητή της Αστροφυσικής, Χρίστου Γούδη, με τον εκδότη Αλέξανδρο Καρρά. Στο 18.17 του βίντεο (δείτε το εδώ https://tinyurl.com/2p8h344w ) ο κ. Γούδης λέει επί λέξει: 

 

«Είχε πεί ο Μέττερνιχ ότι έναν άνθρωπο δεν μπορείς να νικήσεις: Τον καθ’ όλα τίμιο. Και εννοούσε τον Καποδίστρια»!.. 

 

ΓΝΩΡΙΖΟΝΤΑΣ στοιχειωδώς πόσο μισούσε και σιχαινόταν ο Μέττερνιχ τον Καποδίστρια, ήμουν από την αρχή σίγουρος ότι ο καθηγητής Γούδης διέπραξε γκάφα ολκής. Έψαξα όλες τις πρωτογενείς πηγές για τον Μέττερνιχ και τον Καποδίστρια: Τις «Ιστορικές Αναμνήσεις» του Νικολάου Δραγούμη, την βιογραφία του Καποδίστρια από τον Τρύφωνα Ευαγγελίδη, όλα τα βιβλία της μακαρίτισσας Καποδιστριολόγου Ελένης Κούκκου, ακόμη και την διδακτορική διατριβή του Χένρυ Κίσσινγκερ (1957) που είναι αφιερωμένη εξ ολοκλήρου στον Μέττερνιχ και το όνομα του Καποδίστρια αναφέρεται δεκάδες φορές. ΟΥΔΕΙΣ απ’ όλους αυτούς μνημονεύει την υποτιθέμενη ατάκα του Μέττερνιχ, που ανέφερε στην εκπομπή με τον Αλ. Καρρά ο καθηγητής Γούδης!..  

 

Λίγο κοινό νου να έχεις, καταλαβαίνεις πως αν υπήρχε μια τέτοια ατάκα του Μέττερνιχ για τον Καποδίστρια, θα είχε γίνει προμετωπίδα δεκάδων βιβλίων για τον Κυβερνήτη, θα υπήρχε «φόρα – παρτίδα» στο Διαδίκτυο, θα ήταν «ψωμοτύρι» στις διάφορες πατριωτικές εκπομπές στο YouTube κλπ. Όμως κάτι τέτοιο δεν συμβαίνει, πράγμα που οδηγεί στο ασφαλές συμπέρασμα ότι η ατάκα είναι ανύπαρκτη… 

 

Πώς ο Αντωνάκος «παγίδεψε» τον Γούδη… 

 

…Παρόλα αυτά, συνέχισα το ψάξιμο: Μέσω e-mail επικοινώνησα με τον φίλτατο καθηγητή Γούδη και του ζήτησα να βγει και να ανασκευάσει την γκάφα του. Ήταν αμετάπειστος. Όταν του ζήτησα να μου αποκαλύψει την πηγή του, ο κ. Γούδης με παρέπεμψε στην «Επίτομη βιογραφία του Καποδίστρια» του γνωστού ελληνολάτρη συγγραφέα Γιώργου Λεκάκη και σε κάποια μελέτη του Λαρισαίου ιστοριοδίφη Βασίλη Σπανού. Τελικά απεδείχθη ότι πηγή της ανύπαρκτης ατάκας του Μέττερνιχ που ξεστόμισε ο καθηγητής Γούδης ήταν ο λαμπρός ελληνολάτρης φιλόλογος Αντώνης Αντωνάκος, ο οποίος στο ως άνω βιβλίο του Λεκάκη γράφει – μεταξύ άλλων – τα εξής που μεταφέρω επί λέξει… 

 

ΑΝΤ. ΑΝΤΩΝΑΚΟΣ: «Προσέξατε μία φράση: “Ο μόνος αντίπαλος που δύσκολα ηττάται, είναι ο απόλυτα έντιμος άνθρωπος. Και τέτοιος είναι ο Καποδίστριας”. Αυτά τα λόγια είπε για τον πρώτο Κυβερνήτη της Ελλάδος σε μια κρίση πολιτικής ειλικρίνειας ο πολιτικός και προσωπικός του εχθρός, αλλά και ορκισμένος αντίπαλός του, ο μισέλληνας Μέτερνιχ. Τι σπουδαία φράση»!.. 

 

Αμέσως τηλεφώνησα στον εξαίρετο παλιό φίλο Αντώνη Αντωνάκο και του ζήτησα να μου αποκαλύψει την πηγή του. Μού απάντησε πως έχει διαβάσει αυτή την φράση στο βιβλίο ενός ξένου συγγραφέα, που τώρα πια δεν θυμάται κάν το όνομά του!.. Όταν τον ρώτησα γιατί δεν έβαλε υποσημείωση της πηγής στο άρθρο που έγραψε στο βιβλίο του Γιώργου Λεκάκη, ο κ. Αντωνάκος μου απάντησε πως θεώρησε την φράση του Μέττερνιχ πασίγνωστη κι ότι δεν χρειάζεται τεκμηρίωση!..  

 

ΥΠΕΝΘΥΜΙΖΩ ότι ο κ. Αντώνης Αντωνάκος είναι κατά κοινή ομολογία φανατικός οπαδός της τεκμηριώσεως και έχει στο παρελθόν αποκαλύψει πολλές απάτες των κάθε λογής «αντιρατσιστών», με πρώτο και καλύτερο τον ανύπαρκτο Όρκο του Μεγάλου Αλεξάνδρου στην Ώπι!.. Παρόλα αυτά, δεν σκέφτηκε ότι πρέπει να τεκμηριώσει την ατάκα του Μέττερνιχ για την τιμιότητα του Καποδίστρια, με αποτέλεσμα να πειστεί ο πολυμαθέστατος και πολύγλωσσος καθηγητής Χρίστος Γούδης και να την περιφέρει αφελέστατα στις διάφορες εκπομπές ως υπαρκτή!..  

 

Κι αν δεν υπήρχα εγώ να αποκαλύψω σήμερα από τον «Στόχο» ότι είναι fake, ίσως να την έκαναν «σημαία» τους κάποιοι πατριώτες στο Διαδίκτυο.
***

 

Και τώρα ομιλώ εγώ: 

 

Τα πράγματα έγιναν έτσι ακριβώς όπως τα περιγράφει ο Θόδωρος. Του έστειλα τα δύο πονήματα που είχα πρόχειρα, γιατί τα είχα διαβάσει πρόσφατα, και θεώρησα ότι τουλάχιστον η βαρύτητα του ονόματος του εγνωσμένης επιστημονικής αξίας Αντώνη Αντωνάκου θα ήταν αρκετή για να κλείσει το θέμα. Επειδή όμως ο Θόδωρος επιμένει ότι η φράση είναι fake, και επειδή ήξερα ότι υπήρχε κάπου τεκμηρίωση για τo ότι είχε όντως λεχθεί από τον Μέττερνιχ (θυμόμουν ότι στο παρελθόν κάπου το είχα διαβάσει), πιθανολόγησα ότι θα έβρισκα περισσότερες λεπτομέρειες για το θέμα ανατρέχοντας στο κλασικό και εκτενές έργο του Γρηγορίου Δαφνή: «Ιωάννης Α. Καποδίστριας. Η γένεση του ελληνικού κράτους». [Αθήνα: Ίκαρος, 1976, επανέκδοση Κάκτος 2018 και η ίδια έκδοση για διανομή από την εφημερίδα «Το Βήμα», 2021]. Και αφού ανάλωσα περίπου μια πολύτιμη ώρα φυλλομετρώντας το ξανά, εντόπισα το κομμάτι της διαμάχης Μέττερνιχ-Καποδίστρια στο οποίο ο συγγραφέας αναφέρει εκτενή αποσπάσματα από γράμματα του Μέττερνιχ προς την ερωμένη του, κόμισα Δωροθέα Λίβεν, σύζυγο του εν Λονδίνω επί 22 συναπτά έτη (1812-1834) πρέσβη της Ρωσίας, του «κερασφόρου» Κρίστοφ Χάινριχ φον Λίβεν. Εκεί, μεταξύ όλων των άλλων των αναφερόμενων από τον Μέττερνιχ για τον Καποδίστρια, σημειώνει επί λέξει ο Δαφνής ότι ο Metternich: « στις 14 Ιουνίου (1822), έγραφε ότι “ο μόνος αντίπαλος που δύσκολα ηττάται, είναι ο απολύτως έντιμος άνθρωπος” », παραπέμποντας στα απομνημονεύματα, ντοκουμέντα και διάφορα γραπτά του Metternich, που εξεδόθησαν από τον γιο του, πρίγκιπα Richard de Metternich, σε οκτώ τόμους (!!!) στο Παρίσι από τον εκδοτικό οίκο Plon το 1881, και στην σελίδα στην οποία αναφέρεται η εν λόγω φράση (549). Για τους εξ ημών γαλλομαθείς, η ακριβής αναφορά του εν λόγω έργου είναι: 

Metternich-Winneburg, Klemens-Lothar-Wenzel prince de, chancelier de cour et de l’ état, Mémoires, documents et écrits divers, publiés par son fils le prince Richard de Metternich, τόμοι οκτώ (Paris, E. Plon et Cie,1881). 

 

Ωραία λοιπόν, το είπε ο Μέττερνιχ. Και λοιπόν; Πρώτον, είχαμε τόσο μεγάλη ανάγκη να μας το πει ο Μέττερνιχ; Κι αν δηλαδή δεν το έλεγε ο Μέττερνιχ, ο Καποδίστριας θα έπαυε να ήταν ο απολύτως έντιμος άνθρωπος; Δεν το πιστοποιεί αυτό η ζωή του και το έργο του;Και δεύτερον, πού να γίνει προμετωπίδα ο Καποδίστριας; Σε ποιον πατριωτικό και διαδικτυακό χώρο; Στους «Θεματοφύλακες του Συντάγματος»; Μα το πρώτο πράγμα που έκανε ο Καποδίστριας ως Κυβερνήτης της Ελλάδος ήταν να αναστείλει το Σύνταγμα λέγοντας: «επικίνδυνο να δοθεί εις χείρας βρέφους ξυράφιον»!!! Μάλλον κάτι οσμίζονταν και για τα μελλοντικά μας χάλια…

(Ακολουθεί το δεύτερο μέρος με την συνέχεια της επικοινωνίας του κ. Γούδη με τον κ. Χατζηγώγο όπως μα το μετέφερε ο κ. Γούδης)

 

Καποδίστριας - Μέττερνιχ Σημειώσατε 1

 

Ο φίλος και λαμπρός ερευνητής-δημοσιογράφος Θόδωρος Χατζηγώγος, μου απέστειλε την ακόλουθη άκρως ενδιαφέρουσα ενημέρωση σχετικά με όσα εξέθεσα στο προηγούμενο άρθρο μου: 

 

ΠΡΟΜΕΤΩΠΙΔΑ (ΚΑΙ ΜΕ ΤΗΝ ΑΔΕΙΑ ΤΟΥ ΜΕΤΤΕΡΝΙΧ) 

 

Εκλεκτέ φίλε, καθηγητά Χρίστο Γούδη, 

Εξαιρετικό το κείμενό σας για την ατάκα Μέττερνιχ κι ευχαριστώ ειλικρινά για τα τόσο φιλόφρονα λόγια που γράφετε για μένα. Η πληροφορία που δίνετε για το βιβλίο του Δαφνή και η παραπομπή στις 8τομες Αναμνήσεις του Μέττερνιχ είναι ΑΝΕΚΤΙΜΗΤΟΥ ΑΞΙΑΣ. 

 

Έκατσα και έψαξα (λιγότερο από μία ώρα) και βρήκα ότι: Όντως ο Μέττερνιχ αναφέρει αυτή την φράση, αλλά από πουθενά δεν προκύπτει ότι αναφέρεται στον Καποδίστρια!.. Ελέγξτε το κι εσείς: Η ατάκα βρίσκεται στην σελ. 550 του 3ου Τόμου των Αναμνήσεων (σάς τον στέλνω συνημμένο) που μπορείτε να βρείτε εδώ https://tinyurl.com/3f9sace4 στα GoogleBooks. Την παραθέτω στα Γαλλικά για την Ιστορία: 

«Le seul adversaire difficile a vaincre, c' est l' homme parfaitment honnete» 

 

Αναρτώ και την σχετική επιστολή του Μέττερνιχ της 14ης Ιουνίου 1822: 

Όπως βλέπετε, καθηγητά Γούδη, πρόκειται περι απάτης μεγαλύτερης αυτής που είχα φανταστεί: Ο απατεών Δαφνής βρήκε μια ατάκα του Μέττερνιχ και ΈΓΡΑΨΕ ΨΕΥΔΩΣ ότι αναφέρεται στον Καποδίστρια!..
 

Απαντώ κι εγώ λοιπόν με τη σειρά μου: 

 

Θόδωρε, χρόνια πολλά και τα λοιπά περιττά. Πολύ σημαντικό ότι βρήκες τις ακριβείς σελίδες της επίμαχης φράσεως. Αρχίζει στο τέλος της σελίδας 549, όπως ακριβώς αναφέρει ο Δαφνής, στο πάνω μέρος της οποίας (το οποίο έχει αποκοπεί από το συνημμένο σου γαλλικό κείμενο) ο Μέττερνιχ ομιλεί για τον Καποδίστρια, ενώ για τις εργώδεις προσπάθειες του τελευταίου να ωθήσει τον Τσάρο υπέρ της Ελληνικής Επανάστασης ο Μέττερνιχ έχει ήδη αναφερθεί εκτενώς στις αμέσως προηγούμενες σελίδες. Διαβάζοντας το γαλλικό κείμενο, μπορεί η φράση του Μέττερνιχ να μην αναφέρεται ονομαστικά στον Καποδίστρια, είναι όντως κάπως ξεκάρφωτη, όμως ο μόνος του αντίπαλος (le seul adversaire) τον οποίο διακαώς επιθυμούσε να νικήσει (a vaincre), όπως είναι εμφανές από τις άλλες σελίδες των γραπτών του, ήταν ο Καποδίστριας. Σε επιστολή του μάλιστα προς την εν Λονδίνω ερρωμένη του, Δωροθέα Λίβεν, σύζυγο του «κερασφόρου» πρεσβευτή της Ρωσίας, έγραφε ότι, «αν μπορούσε να ξεφορτωθεί τον Καποδίστρια, όλα θα προχωρούσαν γρήγορα και ομαλά». 

 

Προσωπικά θεωρώ την επίμαχη φράση του περί του «απολύτως εντίμου ανθρώπου» πολύ επιτυχημένη, εάν όντως αναφέρεται στον Καποδίστρια, του οποίου την απόλυτη εντιμότητα πάντα θαύμαζα και θαυμάζω. Ο Δαφνής έχει κάνει εξαιρετική δουλειά και εκτενώς τεκμηριωμένη αναφορικά με τον Καποδίστρια. Θυμάμαι ότι όταν την διάβαζα, ιδιαίτερα το πρώτο της μέρος που αναφέρεται στην Ιόνιο ή άλλως Επτάνησο πολιτεία, κουράστηκα με τις λεπτομέρειες, αλλά επέμεινα να τελειώσω το βιβλίο χάριν της περιέργειάς μου να διαβάσω τα μετέπειτα περί Καποδίστρια, και φυσικά δεν το μετάνιωσα. Τώρα, αν ο Δαφνής έκρινε ότι η φράση αναφέρονταν στον Καποδίστρια, μάλλον και είχε δίκαιο.  

 

Το λέω αυτό γιατί τις μέρες αυτές, τελείως συμπτωματικά, άρχισα να διαβάζω το επίσης εξαιρετικό, αλλά λόγω των λεπτομερειών του εξίσου κουραστικό, εκτενές και τεκμηριωμένο έργο του καθηγητή Αριστείδη Χατζή «Ο ΕΝΔΟΞΟΤΕΡΟΣ ΑΓΩΝΑΣ – Η Ελληνική Επανάσταση του 1821». Σε αυτό ο συγγραφέας αναφέρεται σε γραφόμενα του Μέττερνιχ περί Καποδίστρια την 16η Μαρτίου 1820, μεταξύ των οποίων και τα ακόλουθα:
«Θεέ μου, πως γίνεται τόσοι πολλοί βλάκες να είναι ταυτόχρονα και πραγματικά καλοί άνθρωποι, όπως ισχύει με τον Καποδίστρια; Αν δεν ήταν θα βρισκόταν κάποιος τρόπος να εξουδετερωθούν»!!! (τα θαυμαστικά δικά μου).  

 

Τώρα, μάς είναι γνωστό ότι οι «απολύτως έντιμοι άνθρωποι», για στρεβλούς τύπους σαν τον Μέττερνιχ και πολλούς ημέτερους αετονύχηδες απατεώνες πολιτικούς, θεωρούνται βλάκες, διότι το να είσαι καλός (και αγαθός και έντιμος) θα πρέπει να είσαι κατ’ αυτούς παράλληλα και βλάκας, για να μην συνηγορείς στην διαφθορά της εξουσίας, από την οποία θα μπορούσες να αποκομίσεις, ιδιοτελώς συμπεριφερόμενος, πολλών ειδών προσωπικά οφέλη. Εξ ου και η απογοήτευση του Μέττερνιχ να βρει τρόπο να τον εξουδετερώσει διαφθείροντάς τον. Στην ουσία εδώ, αναφερόμενος ο Μέττερνιχ επί λέξει στον Καποδίστρια, προχρονολογεί την φράση του, την οποία έγραψε μετά από δύο και κάτι χρόνια (14 Ιουνίου 1822): «ο μόνος αντίπαλος που είναι δύσκολο να νικήσεις είναι ο απολύτως έντιμος άνθρωπος (l’homme parfaitement honnête)». Έν κατακλείδι, θεωρώ λοιπόν ότι η φράση ορθώς αποδόθηκε τόσο από τον Δαφνή, όσο και από τους ιστορικούς που στην αρχή σε παρέπεμψα (Βασίλη Σπανό και Αντώνη Αντωνάκο) ως αναφερόμενη στην γνώμη του Μεττερνιχ για τον Καποδίστρια.  

 

Το πιο σημαντικό όμως εύρημα, από την πρόχειρη ματιά που έριξα στις αμέσως προηγούμενες σελίδες του γαλλικού κειμένου, είναι ότι, πέραν του πόσο ο Μέττερνιχ φοβόταν τον Καποδίστρια στον οποίο συνεχώς αναφέρεται (λες και όλοι οι άλλοι ευρωπαίοι πολιτικοί της εποχής είχαν κατουρήσει στο πηγάδι), είναι το τι ο Μέττερνιχ θεωρεί ότι ο Καποδίστριας συμβούλευε τον Τσάρο (σελίς 545, το μεταφράζω πρόχειρα από τα γαλλικά): «Αφήστε τους άλλους να μαγειρεύουν, και εσείς να κάνετε τα δικά σας. Να προελάσουμε, η δόξα και η επιτυχία μάς προσμένουν στην Κωνσταντινούπολη». 

 

Η ιστορία δικαίωσε την γραμμή Καποδίστρια (η οποία από τότε ήταν πολύ ισχυρή στις τάξεις του τσαρικού στρατού και της ρωσικής διπλωματίας), με την επικράτησή της επί του διαδεχθέντος τον Αλέξανδρο Α΄, τσάρου Νικολάου Α΄ (στον οποίο ο Καποδίστριας είχε ήδη αποστείλει υπόμνημα περί του πρακτέου το 1826 μόλις ο Νικόλαος εστέφθη τσάρος), με αποτέλεσμα να περιθωριοποιηθεί παντελώς ο Μέττερνιχ και η Ρωσία να κηρύξει τον πόλεμο στην Τουρκία τον Απρίλιο του 1828 (τρεις μήνες μετά την έλευση του Καποδίστρια ως Κυβερνήτη της Ελλάδας), ο στρατός της να προελάσει προς την Κωνσταντινούπολη, και έτσι να αναγκασθεί ο περιδεής σουλτάνος, προ του φόβου του να απολέσει την Κωνσταντινούπολη, να υποκύψει σε όλους τους όρους που του επέβαλε η Ρωσία, και να αποδεχθεί τελικά την ανεξαρτησία της Ελλάδος μετά την συνθήκη της Αδριανουπόλεως, που υπέγραψε τον Σεπτέμβριο του 1829. Το μόνο που δεν είχε αντιληφθεί ο Μέττερνιχ όταν έγραφε την περιώνυμη πλέον φράση του, σε σχέση με τον Καποδίστρια, δεν ήταν ότι ήταν δύσκολο να νικήσει τον απολύτως έντιμο άνθρωπο, αλλά ότι ήταν αδύνατο να τον νικήσει. Ας πρόσεχε. Περαστικά του. 

 

Με την ειλικρινή εκτίμηση που τρέφω στο αντιρρητικό σου έργο, από το οποίο, μέσα από τις αναγκαίες αντιπαραθέσεις γνωμών και τεκμηρίων, εκπηγάζει τελικά η αλήθεια (την οποία και εσύ επιμόνως αναζητείς), και με την επιπρόσθετη παρατήρηση ότι στην σκιαγραφία που εξέθεσα στην προηγούμενη παρέμβασή μου, αναφορικά με την προσωπικότητα και το ήθος σου (σε θεωρώ κι εσένα, όπως και τον Καποδίστρια, «απολύτως έντιμο άνθρωπο»), ουδέν ίχνος φιλοφροσύνης υπάρχει, πέραν της απολύτως ειλικρινούς γνώμης μου για σένα, 

 

φιλικά,
 

Χρίστος Γούδης 

 

ΑΠΑΝΤΗΣΙΣ Θ. ΧΑΤΖΗΓΩΓΟΥ

στο ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΣ-ΜΕΤΤΕΡΝΙΧ ΣΗΜΕΙΩΣΑΤΕ 1 του Χ. ΓΟΥΔΗ

 

«Ευχαριστώ θερμότατα τον λαμπρό Έλληνα Πατριώτη, καθηγητή της Αστροφυσικής κ. Χρίστο Γούδη, που ξόδεψε τόσες ώρες από τον πολύτιμο χρόνο του για να βρεθεί η οριστική απάντηση στο θέμα “ατάκα Μέττερνιχ” για την εντιμότητα του Καποδίστρια».

 

Νομίζω ότι το μάτς έληξε ισόπαλο: Γούδης - Χατζηγώγος 1-1

 

Κατά την γνώμη μου, και οι δύο έχουμε δίκιο: Όντως ο Μέττερνιχ τον Καποδίστρια είχε στο μυαλό του όταν έλεγε την επίμαχη φράση. Ωστόσο αυτό δεν είναι καθόλου σαφές στην επίμαχη επιστολή. Είναι ερμηνεία του Δαφνή και του Γούδη, που αποδεδειγμένα τυγχάνουν γαλλομαθέστατοι και μπορούν να καταλάβουν τα προηγούμενα και τα επόμενα της επιστολής Μέττερνιχ. 

 

Θ. Χατζηγώγος»