Μακεδονικός Αγώνας: θυσίες για την ελευθερία …

Δημήτριος Νταλίπης

 

(αντιγράφουμε ένα απόσπασμα από τα Απομνημονεύματα του Μητροπολίτου Καστοριάς Γερμανού Καραβαγγέλη, με αφορμή την θυσία των Δημητρίου Νταλίπη και Παύλου Κύρου στις 19 και 20 Νοεμβρίου 1906) 

 

” Όταν η Ελληνική κυβέρνησις απεφάσισε ν’ αναλάβει υπό την προστασία της τον αγώνα ήταν πια αρκετά αργά, γιατί σ’ ολόκληρη τη Μακεδονία είχαν σκοτωθή από το Βουλγαρικό Κομιτάτο όλοι σχεδόν οι μεγάλοι Έλληνες πατριώτες, τα στηρίγματα, να πούμε, σε κάθε τόπο του Ελληνισμού και της Ορθοδοξίας.

 

Μόνο στη δική μου περιφέρεια είχαν σκοτωθεί ο Γκέλεφ, ο Κώττας και ο Βαγγέλης, που θα βοηθούσαν τόσο τα ελληνικά σώματα. Είχαν σκοτωθεί ο παπα-Κωνσταντίνος από το Νερέτι, ο παπα-Δημήτρης από το Στρέμπενο, ο παπα-Ηλίας και ο ανεψιός του Γιώργης Γιάμος από την Ποσδίβιστα, ο παπάς του Ζελενίου, ο παπά-Χρήστος από την Πρεκοπάνα, ο δάσκαλος του Σιστέβου Αθανάσιος, τέσσαρα πρόσωπα από το Μπαψόρι σε μια νύχτα, τρεις άντρες δηλαδή και μια γυναίκα που με είχαν φιλοξενήσει στην περιοδεία μου κατά το 1901, ο δάσκαλος του Σέτομο, άλλοι από το Αητόζι, ο Ηλίας Κοβάτσης από το Σμαρδέσι, ο Ζήσης από το Απόσκεπο, τρεις γυναίκες από την Ζουμπάνιστα, που τις ξεκοίλιασαν και τις κρέμασαν από τα πόδια, ο Αργύρης από το Κομανίτσοβο, ο Λάζαρος από το Σμαρδέσι και άλλες πολλές εκατοντάδες ισχυρών παραγόντων του Ελληνισμού.  

 

Το Λάζαρο από το Σμαρδέσι τον σκότωσαν, γιατί μια μέρα πριν είχε έρθει κοντά μου και μου ανάγγειλε ότι ο Τσακαλάρωφ με το σώμα του βρισκόταν στο βουνό, σε ωρισμένο σημείο, του Σμαρδεσιού. Αυτό στα 1902 πριν από τη Βουλγαρική επανάστασι. Αμέσως ειδοποίησα τον τουρκικό στρατό και πήγε στο σημείο εκείνο, αλλά εξ αιτίας της ανικανότητας του ή δωροδοκίας του επί κεφαλής αξιωματικού τους έφυγε ο Τσακαλάρωφ κυριολεκτικά μέσ’ από τα χέρια.  

 

Μα και τα ελληνικά σώματα δεν τράβηξαν λίγα από την αδιαφορία και αργοπορία της Ελληνικής κυβερνήσεως ν’ αναμιχθεί στον αγώνα, γιατί ο τόπος είχε πια τόσο εκβουλγαριστεί, ώστε με μεγάλες θυσίες και σωμάτων και οπλαρχηγών κατώρθωσαν οι αντάρτες να ειχωρήσουν στο έδαφος του Βουλγαρικού Κομιτάτου και να ελευθερώσουν από την τρομοκρατία του τους ελληνικούς πληθυσμούς, που σιγά πάλι ξαναγύρισαν στον ενθουσιασμό τους και στην Ορθοδοξία, Ύστερα από τον Μελά που έπεσε στη Στάτιστα, στο Παλαιοχώρι πέφτει ο Φούφας με όλο του σχεδόν το σώμα. Πέφτει ο Λύτσας στην Οσνίτσανη, ο Τσώρης στο Λέχοβο, ο Γέρμας κοντά στο Κωσταράτσι, ο Λαμπρινός Βρανάς στη Μπελκαμένη, ο Παύλος από το Ζέλοβο στο Ζέλοβο, ο Νταλίπης από το Γκαμπρέσι σ’ ένα βουνό των Κορεστίων. [. . . . ]  

 

Πάβελ Κίροβ (Παύλος Κύρου)

 

Ο Παύλος Κύρου, Έλληνας σλαβόφωνος από το Ζέλοβο, ήταν ένας από τους καλύτερους μας πράκτορες μαζί με τον δάσκαλο Νικόλαο από το Ζέλοδο, τον Ναούμ και τον Τράϊκο. Τελευταία τον είχαμε ανακηρύξει οπλαρχηγό. Οι Βούλγαροι όμως άμα το έμαθαν έγιναν έξω φρενών, τον πρόδωσαν στους Βουλγάρους του Κομιτάτου και μια μέρα που έβγαινε από το χωριό του μια συμμορία τον εσκότωσε.  

 

Ο Νταλίπης, σλαβόφωνος κι αυτός, σκοτώθηκε κατά τον ίδιο τρόπο. Ο Νταλίπης ήταν πρώτα παλληκάρι του Μελά”.  

 

Από το βιβλίο: Απομνημονεύματα Γερμανού Καραβαγγέλη, Μητροπολίτου Καστοριάς, Ο Μακεδονικός Αγών, εκδ. Μπαρμπουνάκη  

 

Για την αντιγραφή: ιστολόγιο “Αντέχουμε…”