Πώς ο Ερντογάν προετοίμασε την προσάρτηση της Β. Συρίας: Λιμοί, εθνοκάθαρση και τουρκοποίηση

Γράφει ο Πέτρος Κρανιάς

 

"Στην προσπάθειά της να εκπληρώσει τις επεκτατικές φιλοδοξίες της, η Τουρκία ακολουθεί μια συστηματική πολιτική εκτουρκισμού σε περιοχές υπό τον έλεγχό της στη βόρεια Συρία. Αυτό λαμβάνει διάφορες μορφές - δημογραφικές, οικονομικές, εκπαιδευτικές - ακόμη και την ενορχήστρωση της περιβαλλοντικής εξόντωσης. Θεμελιώδης σε αυτή τη στρατηγική είναι η εθνοκάθαρση εκατοντάδων χιλιάδων αυτόχθονων Κούρδων και η επανεγκατάσταση Αράβων και Τουρκμένων στη θέση τους. Το πακέτο εκτουρκισμού της Άγκυρας περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, ιστορικές αξιώσεις και αλλαγή ονομάτων χωριών και δημόσιων πλατειών. Η Τουρκία και οι πληρεξούσιοί της παρέχουν διάφορες βασικές υπηρεσίες για τους ντόπιους με τελικό σκοπό τη σύνδεση των πόλεων της Συρίας με τις τουρκικές επαρχίες και την εξάρτηση των κατοίκων τους από την Τουρκία".

 

Αυτά τα λόγια προέρχονται από τον Ραούφ Μπέικερ, δημοσιογράφο και ερευνητή με εμπειρία στην Ευρώπη και τη Μέση Ανατολή.  

 

Σε ένα εκτενές ερευνητικό άρθρο που γράφτηκε για το Middle East Quarterly, ο Μπέικερ υποστηρίζει ότι η κυβέρνηση Ερντογάν επιδιώκει να επιβάλει ένα "τετελεσμένο έργο", με στόχο, όπως ισχυρίζεται, να ξανασχεδιάσει τα σύνορα κάποια στιγμή στο μέλλον. "Πόσο καιρό η διεθνής κοινότητα θα κλείνει τα μάτια της σε αυτόν τον αυξανόμενο νεοοθωμανικό ιμπεριαλισμό;" ρωτά ο Μπέικερ.  

 

Τα τελευταία πέντε χρόνια, οι τουρκικές δυνάμεις ξεκίνησαν τέσσερις στρατιωτικές επιχειρήσεις που οδήγησαν στη δημιουργία τεσσάρων συνοριακών ζωνών υπό τον έλεγχό τους. Η πρώτη ήταν η Ασπίδα του Ευφράτη τον Αύγουστο του 2016, η οποία είχε ως στόχο τη βόρεια ύπαιθρο του Χαλεπίου. Η δεύτερη επιχείρηση "Κλάδος Ελαίας", εξασφάλισε τον έλεγχο της βορειοδυτικής υπαίθρου του Χαλεπίου τον Ιανουάριο του 2018. Η τρίτη επιχείρηση, "Πηγή Ειρήνης", οδήγησε στην κατάληψη περιοχών στα ανατολικά του ποταμού Ευφράτη τον Οκτώβριο του 2019. Αυτές οι επιχειρήσεις επικεντρώθηκαν σε κουρδικές πόλεις και κωμοπόλεις με πρόσχημα την καταδίωξη των μαχητών των Συριακών Δημοκρατικών Δυνάμεων (SDF), τους οποίους η Άγκυρα κατηγορεί για συσχέτιση με το ΡΚΚ (Εργατικό Κόμμα του Κουρδιστάν), που αναγνωρίζεται ως τρομοκρατική οργάνωση από την Τουρκία, τις Ηνωμένες Πολιτείες και την Ευρωπαϊκή Ένωση.  

 

Πέρυσι, ο τουρκικός στρατός ξεκίνησε την επιχείρηση "Ασπίδα της Άνοιξης" στην επαρχία Ιντλίμπ μετά από στρατιωτική επίθεση του συριακού καθεστώτος για να ανακτήσει τον έλεγχο σε τεράστιες περιοχές στα βορειοδυτικά. Αυτή η επίθεση ολοκληρώθηκε με συμφωνία κατάπαυσης του πυρός μεταξύ της συμμάχου της Δαμασκού Ρωσίας και της Τουρκίας στην Ιντλίμπ τον Μάρτιο του 2020.  

 

Ως αποτέλεσμα αυτών των ενεργειών, η Τουρκία ελέγχει τώρα περισσότερα από 8.000 τετραγωνικά χιλιόμετρα στη Συρία, ή σχεδόν το 4,9% της εμπόλεμης χώρας. Μεταξύ 12.000 και 15.000 Τούρκων στρατιωτών βρίσκονται εκεί. Οι κυριότερες πόλεις που βρίσκονται υπό τον έλεγχο των Τούρκων είναι η Αζάζ, η Μαρέα, η αλ-Μπαμπ, η Τζαραμπλούς, η Αφρίν, η Ρας αλ-Αϊν (Σερεκανίγε) και η πόλη αρ-Ραΐ.  

 

Η Άγκυρα έχει επίσης δημιουργήσει δικές της πολιτοφυλακές που αποτελούνται από περίπου 80.000 έως 100.000 μαχητές. Οι περισσότερες έχουν υιοθετήσει τουρκικά και οθωμανικά ονόματα, κυρίως "Sultan Murad", "Μωάμεθ ο Κατακτητής", "Ταξιαρχία της Σαμαρκάνδης" και "Σουλειμάν Σαχ", οι οποίες δημιούργησαν μια ομάδα νεαρών μαχητών τον Απρίλιο του 2019 που ονομάστηκαν "Εγγόνια του Ερτουρούλ".  

 

Κατά τη διάρκεια μιας δεκαετίας πολέμου στη Συρία, η σύγκρουση μεταξύ των αντίπαλων δυνάμεων επικεντρώθηκε στη δημογραφική αλλαγή ως στόχο και όχι ως αποτέλεσμα. Οι μάχες έδωσαν στα αντιμαχόμενα μέρη σπάνιες ευκαιρίες να αντικατατήουν τοπικούς πληθυσμούς που ανήκουν στις σέκτες ή τις εθνότητες των αντιπάλων τους. Οι τρεις σημερινοί παίκτες στη Συρία -η Ρωσία, η Τουρκία και το Ιράν- φαίνεται να συμφώνησαν να χωρίσουν τη Συρία σε ζώνες επιρροής που μοιάζουν με δημογραφικά ομοιογενή, αυτόνομα εδάφη. Αυτή η προσέγγιση φαίνεται συνεπής με το γεγονός ότι οι σουνίτες Άραβες εκτοπίστηκαν από τη νότια και κεντρική Συρία ενώ οι Κούρδοι και οι χριστιανοί εκδιώχθηκαν από το βορρά. Ταυτόχρονα, νέοι κάτοικοι -που συνδέονται με κάθε πλευρά- μεταφέρθηκαν από άλλες περιοχές προκειμένου να επανεγκατασταθούν στα κατεχόμενα εδάφη. Αυτή η στρατηγική ήταν πιο εμφανής στις ελεγχόμενες από την Τουρκία περιοχές στη βόρεια και βορειοανατολική Συρία, οι οποίες έχουν υποβληθεί σε μια ολοκληρωμένη, συστηματική αλλαγή ταυτότητας βασισμένη σε μια σταδιακή διαδικασία χρήσης "ήπιας δύναμης" για την ενίσχυση της επιρροής της Άγκυρας, γράφει ο Μπέικερ.  

 

Εκτοπίσεις και αλλαγές πληθυσμού 

 

Η Τουρκία έχει διάφορα σχέδια για την επίτευξη του σχεδίου της. Οι τουρκικές στρατιωτικές επιχειρήσεις εκτόπισαν μεταξύ 300.000 και 350.000 Κούρδων αμάχων και χριστιανών από τις πόλεις τους και στη συνέχεια τους εμπόδισε να επιστρέψουν.  

 

Ταυτόχρονα, οι τουρκικές αρχές έφεραν εκατοντάδες χιλιάδες εκτοπισμένους Άραβες και Τουρκμένους από την ύπαιθρο της Δαμασκού, της Χομς, της Χάμα, της Νταράα και του Ιντλίμπ για να εγκατασταθούν στην κουρδική περιοχή. Αυτό το μέτρο ελήφθη με βάση την τουρκορωσική κατανόηση που είχε την έγκριση του Ιράν και του συριακού καθεστώτος.  

 

Οι Τούρκοι εγκατέστησαν δεκάδες τουρκμενικές οικογένειες σε χωριά κοντά στην κουρδική πόλη Αφρίν, επιτρέποντάς τους να καταλάβουν εδάφη στην ύπαιθρο του Αφρίν και χτίζοντας επτά "πρότυπα" χωριά για την εγκατάσταση πρόσθετων οικογενειών από πιστές φατρίες, ιδιαίτερα Τουρκμένων. Ένα από τα έργα, το "Basma", χρηματοδοτείται από την ένωση White Hands που υποστηρίζεται από το Κουβέιτ. Περιλαμβάνει ένα τζαμί και ένα κέντρο απομνημόνευσης Κορανίου με την υποστήριξη μιας αραβο-ισραηλινής ένωσης, της Alaysh Bkrama. Εν τω μεταξύ, η λεγόμενη κυβέρνηση σωτηρίας, με επικεφαλής τον επίσημο συνεργάτη της Αλ Κάιντα στη Συρία, Hayat Tahrir al-Sham, φέρεται να σχεδιάζει να δημιουργήσει ένα τμήμα μητρώου και τοπικά συμβούλια που συνδέονται με την Τουρκία και να εκδίδει νέα δελτία ταυτότητας σε περιοχές υπό τον έλεγχό της στην Ιντλίμπ και την ύπαιθρο της.  

 

Σε εγκύκλιο του Δεκεμβρίου 2020, το τοπικό συμβούλιο που διορίστηκε από την Τουρκία στην κουρδική πόλη Ρας αλ-Αΐν στην επαρχία Χασάκα, κοντά στα σύνορα με το Ιράκ, κάλεσε τους Ιρακινούς που λέγεται ότι διαμένουν στην πόλη και την επαρχία της να υποβάλουν αίτηση για ταυτότητες. Καθώς δεν υπάρχουν αρχεία που να τεκμηριώνουν την παρουσία Ιρακινών κατοίκων στην περιοχή, φαίνεται ότι αυτοί οι άνθρωποι εγκαταστάθηκαν εκεί με τουρκική υποστήριξη. Αξιοσημείωτο είναι ότι οι περισσότεροι από αυτούς είναι Ιρακινοί Τουρκομάνοι που πολέμησαν με τρομοκρατικές παρατάξεις στα σύνορα και τους δόθηκαν σπίτια που είχαν κατασχεθεί από τους εκτοπισμένους ιδιοκτήτες τους.  

 

Η Άγκυρα χρησιμοποίησε το Ισλαμικό Κόμμα Τουρκιστάν, μια ισλαμική παράταξη Ουιγούρων που συγκεντρώθηκε στην Ιντλίμπ και θεωρήθηκε τρομοκρατικό κίνημα, για να πολεμήσει τους Κούρδους και προσφέρθηκε να αποζημιώσει τα μέλη της εγκαθιστώντας αυτούς και τις οικογένειές τους στη Συρία.  

 

Η Τουρκία έχει επίσης λάβει μέτρα για να εξαλείψει την ίδια τη συριακή ταυτότητα. Οι Σύροι στην ύπαιθρο του Χαλεπίου έλαβαν εντολή να αποκτήσουν νέα δελτία ταυτότητας που έχουν ειδικό κωδικό που συνδέεται με τα τμήματα μητρώου στις επαρχίες Χατάι, Κίλις και Γκαζιαντέπ στη νότια Τουρκία. Ακόμα και οι πινακίδες κυκλοφορίας των οχημάτων και οι άδειες οδήγησης συνδέονται πλέον με το τουρκικό σύστημα στις εκεί περιοχές, οι οποίες είναι επίσης γνωστές ως περιοχές εκπαίδευσης των μισθοφόρων που εστάλησαν σε Λιβύη, Ναγκόρνο Καραμπάχ και αλλού.  

 

Επιπλέον, η Τουρκία χρησιμοποιεί την τουρκμενική μειονότητα στη Συρία για να εφαρμόσει τα σχέδιά της. Τον Δεκέμβριο του 2012, ιδρύθηκε στην Κωνσταντινούπολη ο Σύλλογος Τουρκμενικών Συρίων με στόχο τη δημιουργία οργανωτικής δομής γι' αυτούς. Τον Μάρτιο του 2013, μετονομάστηκε σε Συριακή Τουρκμενική Συνέλευση κατά τη διάρκεια μιας συνάντησης στην οποία παραβρέθηκε ο Τούρκος πρώην υπουργός Εξωτερικών Αχμέτ Νταβούτογλου, ο οποίος τόνισε σε μια ομιλία του ότι η χώρα του "θα συνεχίσει να στέκεται στο πλευρό των Σύρων Τουρκμένων υπό οποιεσδήποτε συνθήκες".  

 

Τον Νοέμβριο του 2018, με την υποστήριξη της Άγκυρας, η συνέλευση οργάνωσε μια εκδήλωση που ονομάστηκε "Nation Conference" στο αρ-Ραΐ, κατά τη διάρκεια της οποίας υιοθέτησε μια σημαία για να υποδείξει ότι ο τουρκμενικός λαός έχει τώρα το δικό του σύμβολο και θεωρείται έθνος.  

 

Η συνέλευση, η οποία μετέφερε την έδρα της στη Συρία τον Ιούλιο του 2019, παραποιεί συνήθως τον αριθμό των Τουρκμενών στη Συρία. Ελλείψει επίσημων στατιστικών, ο αριθμός των 100.000 θεωρείται μια λογική εκτίμηση του μεγέθους του τουρκμενικού πληθυσμού εκεί. Το συγκρότημα διογκώνει αόριστα τον αριθμό σε τουλάχιστον 1,5 εκατομμύριο. Η συνέλευση θεωρείται επίσης ότι συνδέεται με το κίνημα των Γκρίζων Λύκων στην Τουρκία και συντονίζει τακτικά τις κινήσεις της με τους τρομοκράτες της Hayat Tahrir al-Sham.  

 

Εξάντληση ντόπιων  

 

Ένα δημογραφικό όπλο μηχανικής που χρησιμοποιεί η Τουρκία στην περιοχή είναι να κόψει τα μέσα διαβίωσης του αυτόχθονου κουρδικού πληθυσμού σε μια προσπάθεια να τους απωθήσει. Οι καλλιέργειες ελιάς αποτελούν την κύρια πηγή εισοδήματος για τους Κούρδους, η πλειοψηφία των οποίων είναι αγρότες, σε αντίθεση με τους Άραβες και τους Τουρκμένους εποίκους που είναι ως επί το πλείστον μικροί έμποροι και τεχνίτες. Ομάδες που υποστηρίζονται από την Τουρκία ξεριζώνουν και πωλούν τακτικά ελιές ως καυσόξυλα στην Τουρκία.  

 

Αν και είναι δύσκολο να υπολογιστεί ο ακριβής αριθμός ελαιόδεντρων στην κουρδική περιοχή, οι περισσότερες εκτιμήσεις τον τοποθετούν σε 12-18 εκατομμύρια δέντρα, τα οποία παράγουν ετησίως 60.000-70.000 τόνους ελαιόλαδο.  

 

Μια έκθεση που εκδόθηκε από τον Οργανισμό Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων/Αφρίν τεκμηριώνει την κοπή περισσότερων από 314.400 ελαιόδεντρων για "εμπορία καυσόξυλων" και σημειώνει ότι περισσότερο από το ένα τρίτο της έκτασης που διατίθεται για γεωργία είχε καεί τα τελευταία τρία χρόνια. Επιπλέον, οι υποστηριζόμενες από την Τουρκία ομάδες αρπάζουν ένα μεγάλο μέρος της καλλιέργειας ελιάς των Κούρδων με τη δύναμη των όπλων και την πωλούν σε Τούρκους εμπόρους. Ταυτόχρονα, εμποδίζουν τους Κούρδους αγρότες να πουλήσουν το πετρέλαιο τους εκτός της ελεγχόμενης από την Τουρκία περιοχής χωρίς προηγούμενη άδεια, προκαλώντας πτώση των τιμών.  

 

Η αξία του λεηλατημένου λαδιού υπολογίζεται στα 150-200 εκατομμύρια δολάρια, το ένα τέταρτο των οποίων πηγαίνει στις ένοπλες ομάδες και τις πολιτικές διοικήσεις τους με τη μορφή φόρων που κυμαίνονται από 10-20 % σε αντάλλαγμα για να επιτρέψουν στους Κούρδους αγρότες να θερίσουν τους ελαιώνες τους, που μεταφράζεται σε κέρδη περίπου 15-40 εκατομμυρίων δολαρίων ετησίως.  

 

Τον Νοέμβριο του 2018, ο Τούρκος υπουργός Γεωργίας Μπεκίρ Πακντεμιρλί δήλωσε στο κοινοβούλιο ότι 600 τόνοι ελιάς έχουν εισέλθει στη χώρα. Είπε, "δεν θέλουμε τα έσοδα να πέσουν στα χέρια του ΡΚΚ. Θέλουμε τα έσοδα από το Αφρίν να έρθουν σε εμάς. Αυτή η περιοχή βρίσκεται υπό την ηγεμονία μας".  

 

Οι έμποροι που αγοράζουν πετρέλαιο από Κούρδους αγρότες λειτουργούν υπό την επίβλεψη των ενόπλων ομάδων, οι οποίοι διασφαλίζουν ότι το αγοράζουν στη μισή τιμή και το μεταφέρουν με φορτηγά απευθείας στην Τουρκία. Το πετρέλαιο πωλείται ακόμη και σε ευρωπαϊκές και αμερικανικές αγορές που χαρακτηρίζεται ως τουρκικό προϊόν.  

 

Αντίστοιχες αναφορές αποκαλύπτουν ότι οι Τούρκοι πωλούν το ελαιόλαδο στην Ισπανία μέσω μιας σειράς ενδιάμεσων εταιρειών. Αναμειγνύεται με τουρκικό λάδι πριν εξαχθεί με επινοημένα εμπορικά σήματα.  

 

Τον Νοέμβριο του 2018, η τουρκική εφημερίδα Yeni Şafak, γνωστή για τη σκληροπυρηνική υποστήριξή της στον Τούρκο πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, ανέφερε ότι οι τουρκικοί αγροτικοί πιστωτικοί συνεταιρισμοί βοηθούν στην πώληση διεθνώς των ελιών του Αφρίν και ότι η "αγορά ελιάς του Αφρίν αξίζει 200 εκατομμύρια δολάρια ετησίως. Θα επιστραφεί στον συριακό λαό".  

 

Ένα παρόμοιο εργαλείο δημογραφικής μεταστροφής είναι ο αναγκαστικός λιμός. Από τις αρχές του 2021, οι τουρκικές αρχές σκόπιμα ωθούν σε λιμό την περιοχή μειώνοντας το μερίδιο της Συρίας στον ποταμό Ευφράτη, ο οποίος αποτελεί σημαντική πηγή πόσιμου νερού και απαραίτητο κομμάτι για τη γεωργία και την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας. Ένας μεγάλος αριθμός αρδευτικών σταθμών στις όχθες του Ευφράτη στη συριακή πλευρά είναι τώρα εκτός λειτουργίας και η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας δεν είναι πλέον δυνατή λόγω της πτώσης της ροής νερού από την Τουρκία από 500 σε λιγότερο από 200 κυβικά μέτρα το δευτερόλεπτο - κίνηση που επηρεάζει σχεδόν 2,5 εκατομμύρια Σύρους.  

 

Αυτά τα μέτρα παραβιάζουν τη συμφωνία μεταξύ των τριών παραποτάμιων χωρών -Συρία, Ιράκ και Τουρκία- και τελικά θα οδηγήσουν σε περιβαλλοντική καταστροφή και ανθρωπιστική κρίση που θα απειλήσει την επισιτιστική ασφάλεια στις κουρδικές κοινότητες.  

 

Ταυτόχρονα, η Τουρκία και οι πιστές σε αυτή ομάδες ωθούν τους τελευταίους Κούρδους να απομακρυνθούν, παρενοχλώντας τους μέσω απαγωγών και απαιτήσεων λύτρων, τακτικές που αναγκάζουν πολλούς να φύγουν από φόβο για τις οικογένειές τους. Η έκθεση του Οργανισμού Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων-Αφρίν αποκάλυψε ότι περίπου 7.343 περιπτώσεις απαγωγής έχουν τεκμηριωθεί τα τελευταία τρία χρόνια, εκατοντάδες από τις οποίες στοχοποιούσαν γυναίκες. Πέρυσι, 987 άτομα απήχθησαν, εκ των οποίων 92 γυναίκες. Πολίτες συχνά κρατούνται όμηροι εν αναμονή πληρωμής χιλιάδων δολαρίων ως λύτρα.  

 

Η τουρκική λίρα  

 

Όσον αφορά τις υπηρεσίες και τη χρηματοδότηση, οι περιοχές που ελέγχονται από την Τουρκία έχουν εξαρτηθεί πλήρως από την Άγκυρα. Η Γενική Διεύθυνση Τουρκικών Ταχυδρομείων (PTT) παρέχει υπηρεσίες στις πόλεις Αζάζ, Μαρέα, αλ-Μπαμπ, τζαραμπλούς, Αφρίν και αρ-Ραΐ για Τούρκους υπαλλήλους και πολίτες της Συρίας, καθώς χειρίζεται τραπεζικές συναλλαγές, μεταφορές χρημάτων, αποστολές και μισθούς εκπαιδευτικών, Σύρων υπαλλήλων, Τούρκων στρατιωτών και τοπικής αστυνομίας σε τουρκική λίρα, η οποία έχει καταστεί το de facto νόμισμα. Η τουρκική κυβέρνηση άνοιξε νοσοκομεία στις Τζαραμπούλ, Αζάζ, αλ-Μπαμπ, Μαρέα και αρ-Ραΐ, και έστησε πύργους τηλεφωνίας που ανήκαν στην Türk Telekom στο Χαλέπι και την ύπαιθρο του Ιντλίμπ.  

 

Η Türk Telekom άνοιξε επίσης ένα κέντρο εξυπηρέτησης στο Αζάζ τον Ιούλιο του 2018 με έναν πάροχο internet υψηλής ταχύτητας.  

 

Ταυτόχρονα, ο τουρκικός κολοσσός ηλεκτρικής ενέργειας Akenerji κατασκεύασε ένα εργοστάσιο παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας στην Αζάζ και δημιούργησε ένα άλλο δίκτυο ηλεκτρικής ενέργειας στη Τζαραμπλούς και την αλ-Μπαμπ. Οι διοικητές των επαρχιών της Τουρκίας, οι οποίοι είναι οι de facto κυβερνήτες, ορίζουν επικεφαλής τοπικών συμβουλίων, ενώ τα έργα χρηματοδοτούνται αποκλειστικά από τις τουρκικές τράπεζες, στις οποίες κατατίθενται τα κεφάλαια κάθε συμβουλίου. Ακόμη και ο διορισμός δικαστών και δικηγόρων απαιτεί την έγκριση του τουρκικού Υπουργείου Δικαιοσύνης, ενώ η Τουρκική Διεύθυνση Θρησκευτικών Υποθέσεων, το διαβόητο Diyanet, ανέλαβε την ανακαίνιση εκατοντάδων τζαμιών.  

 

Ταυτόχρονα, οι Σύροι στις περιοχές που ελέγχονται από τους Τούρκους έπρεπε να εγγράψουν χιλιάδες εταιρείες στην Τουρκία προκειμένου να διανείμουν τα προϊόντα τους. Αν δεν το κάνουν, ελοχεύει ο κίνδυνος να τους απαγορευτεί η λειτουργία. Οι Τούρκοι δημιούργησαν ελεύθερες βιομηχανικές ζώνες που συνδέονται με την Τουρκία για να διευκολύνουν τις εισαγωγές και εξαγωγές ενώ άνοιξαν μια συνοριακή διέλευση που ονομάστηκε "Κλαδί Ελαίας" τον Μάρτιο του 2019 για τη μεταφορά εμπορευμάτων από και προς και τις δύο κατευθύνσεις.  

 

Οι όροι της συμφωνίας κατάπαυσης του πυρός στην Ιντλίμπ που υπογράφηκε μεταξύ Άγκυρας και Μόσχας πέρυσι ορίζει ότι η Τουρκία θα διατηρήσει τη θέση της στην επαρχία. Στην πράξη, αυτό σημαίνει ότι η Άγκυρα ελέγχει αυστηρά την τοπική οικονομία, ξεκινά τεράστια επενδυτικά έργα στο Ιντλίμπ και διατηρεί στρατιωτική παρουσία εκεί.  

 

Εκπαίδευση "φρέσκων" νεο-οθωμανών και τουρκοποίηση  

 

Στον τομέα της εκπαίδευσης, η Άγκυρα επενδύει σημαντικά στην τουρκοποίηση της νέας γενιάς. Το πρόγραμμα σπουδών στα κατεχόμενα συριακά εδάφη προσαρμόστηκε για να αντικαταστήσει τη φράση "Οθωμανική κατοχή" της περιοχής με "Οθωμανική κυριαρχία". Τώρα είναι υποχρεωτική η εκμάθηση της τουρκικής γλώσσας σε περίπου πεντακόσια σχολεία που περιλαμβάνουν εκατοντάδες χιλιάδες μαθητές στην πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση.  

 

Για να εντείνουν την πολιτική τουρκοποίησης, οι Τούρκοι άνοιξαν ένα δημοτικό σχολείο στο Αλ Μπαμπ που ονομάστηκε "Μάρτυρας Ταγματάρχης Μπουλέντ Αλμπαϊράκ" από έναν αξιωματικό του στρατού που σκοτώθηκε κατά τις μάχες στην πόλη.  

 

Ένα άλλο σχολείο στην πόλη Τελ Αμπιάντ ονομάστηκε "Πηγή Ειρήνης" και ένα τρίτο σχολείο με το όνομα "Άγκυρα" άνοιξε στο Ρας αλ-Αΐν. Στο Αφρίν, οι Τούρκοι εγκαινίασαν ένα ισλαμικό δευτεροβάθμιο σχολείο με πρότυπο τα αμφιλεγόμενα τουρκικά σχολεία Ιμάμ Χατίπ, τα οποία εκπαιδεύουν ιμάμηδες και έχουν βρεθεί στο προσκήνιο μετά από δεκάδες καταγγελίες για βιασμούς παιδιών.  

 

Άλλο ένα γυμνάσιο άνοιξε στη Τζαραμπλούς και πήρε το όνομά του από τον Αχμέτ Τουργκάι Ιμαμγκιλέρ, τον εκλιπόντα υποδιοικητή της τουρκικής πόλης Γκαζιαντέπ. Αυτό έγινε με τη βοήθεια της πακιστανικής μη κυβερνητικής οργάνωσης Muslim Hands με έδρα το Ηνωμένο Βασίλειο, μια ομάδα που αυτοπροσδιορίζεται ως οργάνωση "ανακούφισης και ανάπτυξης".  

 

Μια άλλη κίνηση στον τομέα της εκπαίδευσης είναι αυτή της πακιστανικής οργάνωσης Baitussalam. Η ισλαμική υπηρεσία με έδρα το Καράτσι, η οποία επικεντρώνεται στην εκπαίδευση και το κήρυγμα, είναι μέλος της Ένωσης ΜΚΟ του Ισλαμικού Κόσμου (IDSB), αντιπροσώπου του κυβερνώντος Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης της Τουρκίας. Τον Μάρτιο, η ομάδα άνοιξε ένα σχολείο στο Ρας αλ-Αΐν κατά τη διάρκεια μιας τελετής στην οποία παραβρέθηκε ο κυβερνήτης της Σανλιούρφα, Αμπντουλάχ Ερίν.  

 

Τον περασμένο Αύγουστο, σε συνεργασία με τη Διεύθυνση Θρησκευτικών Υποθέσεων της Τουρκίας, η Baitussalam εγκαινίασε ένα έργο στέγασης σε μια πόλη νότια του Ιντλίμπ που περιλαμβάνει ένα σχολείο και ένα τζαμί.  

 

Τον Δεκέμβριο του 2019, εγκαινίασαν από κοινού ένα δημοτικό σχολείο στο Ιντλίμπ με το όνομα Αμπντούλ Χαμίντ Β', ο οθωμανός σουλτάνος που έγινε γνωστός στον κόσμο ως μακελάρηγς και ως ενορχηστρωτής της έναρξης των γενοκτονιών ενάντια σε μη μουσουλμανικούς πληθυσμούς της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας από το τέλος του 19ου αιώνα. Ένα χρόνο νωρίτερα, η οργάνωση άνοιξε εννέα σχολεία στο Αζάζ σε συνεργασία με την υπηρεσία της Τουρκικής κυβέρνησης για την αντιμετώπιση καταστροφών και καταστάσεων έκτακτης ανάγκης (AFAD). Συνολικά, περισσότερα από διακόσια θρησκευτικά σχολεία λειτουργούν τώρα στις ελεγχόμενες από την Τουρκία ζώνες.  

 

Στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, το Πανεπιστήμιο Γκαζιαντέπ άνοιξε τρεις σχολές: τη Σχολή Εκπαίδευσης στο Αφρίν, τη Σχολή Οικονομικών και Διοικητικών Επιστημών στην αλ-Μπαμπ και τη Σχολή Επιστημών της Σαρία στην Αζάζ, εκτός από τα ανώτερα ινστιτούτα στη Τζαραμπλούς, στυα οποία συμπεριλαμβάνονται το Ινστιτούτο τουρκικής γλώσσας και ένα επαγγελματικό σχολείο.  

 

Οι σχολές επιτρέπουν στους Σύρους φοιτητές που επιθυμούν να συνεχίσουν την εκπαίδευσή τους στην Τουρκία να δώσουν εξετάσεις για την τουρκική γλώσσα (YÖS) σε κέντρα πέρα ​​από τις τουρκικά ελεγχόμενες ζώνες. Το Πανεπιστήμιο Harran, με έδρα τη Σανλιούρφα, άνοιξε υποκατάστημα στην αλ-Μπαμπ τον Ιούνιο του 2018 για να παρέχει εκπαίδευση σε έξι τμήματα βάσει τουρκικού προγράμματος σπουδών.  

 

Στο αρ-Ραΐ, ένα διάταγμα που υπέγραψε ο Ερντογάν ίδρυσε την Ιατρική Σχολή και την Επαγγελματική Σχολή Υπηρεσιών Υγείας, η οποία συνδέεται με το Πανεπιστήμιο Επιστημών Υγείας με έδρα την Κωνσταντινούπολη. Μέσω αυτού του διατάγματος, ο Ερντογάν ασκεί εξουσία σε περιοχές που δεν υπόκεινται επίσημα στην τουρκική κυριαρχία. Επιπλέον, η ριζοσπαστική ισλαμική μη κυβερνητική οργάνωση της Τουρκίας, το Ίδρυμα Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και Ελευθεριών και Ανθρωπιστικής Αρωγής (IHH), παρέχει οικονομική και υλικοτεχνική υποστήριξη στο Διεθνές Πανεπιστήμιο Σαμ στην Αζάζ που διαθέτει πέντε σχολές, συμπεριλαμβανομένης της Σχολής της Σαρία και μιας άλλης της Νομικής.  

 

Πρόσφατα, το Κέντρο Πολιτισμού Ανατόλια - το οποίο ισχυρίζεται ότι προωθεί τον πολιτισμό της Μικράς Ασίας και της Τουρκίας - εγκαινιάστηκε στο Αφρίν και την Αζάζ. Τρεις χιλιάδες φοιτητές τριτοβάθμιας εκπαίδευσης έδωσαν τις περσινές εξετάσεις.  

 

Σημαίες και ονομασίες  

 

Η παρουσία της Τουρκίας είναι αδιαμφισβήτητη στο έδαφος. Κυβερνητικές και επίσημες υπηρεσίες υψώνουν την τουρκική σημαία πάνω από τα κτήριά τους και οι τοίχοι είναι στολισμένοι με τα πορτρέτα του Ερντογάν. Ενώ τα ονόματα των τμημάτων και των ιδρυμάτων είναι γραμμένα τόσο στα τουρκικά όσο και στα αραβικά, οι τουρκικές εκδόσεις έχουν μεγαλύτερο μέγεθος γραμματοσειράς από τα αραβικά.  

 

Οι πλατείες, τα πάρκα και τα σχολεία έχουν εκτουρκιστεί. Έτσι, η πλατεία Σαράγια στο Αφρίν έγινε πλατεία Ερντογάν. Ο κυκλικός κόμβος Κάβα αλ-Χαντάντ έχει γίνει κυκλικός κόμβος της Ελιάς, και το δημόσιο πάρκο στην Αζάζ είναι τώρα Πάρκο Οθωμανικού Έθνους. Ούτε τα ονόματα πόλεων και χωριών γλίτωσαν. Το χωριό Καστάλ Μεκντάντ κοντά στο Αφρίν τώρα ονομάζεται Σουλτζούκ Ομπασί και το χωριό Κουτάνα μετονομάστηκε σε Ζαφέρ Ομπασί. Τα τουρκικά επίσημα μέσα αναφέρουν το αρ--Ραΐ ως Τζομπάνμπεϊ, την παλιά οθωμανική του ονομασία.  

 

Τούρκοι αξιωματούχοι τονίζουν ότι η σημερινή περιοχή του τουρκικού προτεκτοράτου ήταν κάποτε μέρος της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, ανοίγοντας το δρόμο για πιο δραστικά μέτρα. Για παράδειγμα, τουρκικοί πολιτικοί κύκλοι και μέσα ενημέρωσης επαναλαμβάνουν συνεχώς ότι η αλ-Μπαμπ κάποτε ανήκε στον Αμπντούλ Χαμίτ Β'. Τον Αύγουστο του 2017, ο εγγονός του, Ορχάν Οσμανόγλου, είπε ότι είχε μια πράξη που αποδεικνύει ότι οι περιοχές στο βόρειο Χαλέπι και το αλ-Μπαμπ ανήκαν στην οικογένειά του.  

 

Τον Ιούλιο του 2018, η Τουρκία ανακοίνωσε την πρόθεσή της να μετατρέψει ένα σπίτι στην πόλη Ραχού, βορειοδυτικά του Αφρίν, σε μουσείο, επειδή χρησιμοποιήθηκε από τον Μουσταφά Κεμάλ, κατά τη διάρκεια του Α' Παγκοσμίου Πολέμου. Η Άγκυρα ισχυρίστηκε ότι το ίδιο το Αφρίν ήταν ακόμη υπό την τουρκική διοίκηση μέχρι το τέλος του 1921 (ένα χρόνο μετά τον σχηματισμό της εντολής της Συρίας) και ότι οι τουρκμενικές φυλές είχαν εγκατασταθεί στην πόλη από τον ενδέκατο αιώνα.  

 

Ο Τούρκος υπουργός Εσωτερικών Σουλεϊμάν Σοϊλού, ο οποίος τον περασμένο Μάιο πραγματοποίησε μια άνευ προηγουμένου επίσκεψη στο αρ-Ραΐ, δήλωσε ότι η βόρεια Συρία "αποτελεί μέρος της τουρκικής πατρίδας σύμφωνα με τον Χάρτη του 1920".  

 

Η εξέλιξη  

 

Μέχρι στιγμής, οι τουρκικά ελεγχόμενες περιοχές στη Συρία λειτουργούσαν ως "γραμμή οριοθέτησης" μεταξύ της Τουρκίας και των εδαφών που ελέγχονται από το καθεστώς Άσαντ. Δεν θεωρούνται ακόμη επίσημα τουρκικό έδαφος, αλλά ταυτόχρονα, δεν συνδέονται πλέον με τη Δαμασκό.  

 

Ο τελικός στόχος της στρατηγικής δημογραφικής αλλαγής της Άγκυρας θα μπορούσε να είναι να καταστούν οι ελεγχόμενες από την Τουρκία περιοχές φυσική προέκταση της νότιας Τουρκίας. Το μελλοντικό σχέδιο θα μπορούσε να είναι η πολιτογράφηση εκατοντάδων χιλιάδων εποίκων και η χρήση των ψήφων τους σε ένα δημοψήφισμα στο οποίο υποτίθεται ότι ο τοπικός πληθυσμός έχει την επιλογή να αποφασίσει εάν θέλει να γίνει μέρος της Τουρκίας, όπως ακριβώς είχε γίνει και με την Αλεξανδρέττα, το 1934 από τον Μουσταφά Κεμάλ.  

 

Ο Τούρκος πρόεδρος θα μπορούσε να ενισχύσει αυτό το έργο μεταφέροντας Σύρους πρόσφυγες στη νότια Τουρκία στη βόρεια Συρία. Περίπου 1,5 εκατομμύριο από αυτούς τους πρόσφυγες, οι οποίοι είναι κυρίως σουνίτες Άραβες, κατοικούν ακριβώς πέρα ​​από τα σύνορα και περισσότεροι από 100.000 εξ αυτών έχουν πολιτογραφηθεί τα τελευταία χρόνια. Πληροφορίες αναφέρουν επίσης ότι η Άγκυρα μπορεί να εξετάσει την εγκατάσταση Τούρκων ομογενών από χώρες της Κεντρικής Ασίας, Κινέζους Ουιγούρους, Αφγανούς πρόσφυγες στην Τουρκία και το Πακιστάν, και πιθανώς Τούρκους πολίτες στη Συρία.  

 

Εάν επιτευχθεί ο στόχος της Τουρκίας, θα έχει μ' έναν σμπάρο δυο τρυγόνια. Ως μακροπρόθεσμος στόχος, οι νέοι πολίτες, οι οποίοι θα ήταν σουνίτες Άραβες και Τούρκοι, θα δημιουργούσαν μια δημογραφική ισορροπία με τους Κούρδους, οι οποίοι είναι η κυρίαρχη εθνοτική ομάδα στα νοτιοανατολικά της Τουρκίας.  

 

Κατά τη διάρκεια της πολυετούς εκστρατείας του εναντίον του ΡΚΚ, ο τουρκικός στρατός εκτόπισε εκατομμύρια Κούρδους αμάχους και ερήμωσε χιλιάδες κουρδικά χωριά. Η Τουρκία φοβάται εδώ και καιρό ότι η φιλοδοξία για αυτονομία μεταξύ των Κούρδων της Συρίας μπορεί να προκαλέσει παρόμοιες τάσεις μεταξύ αυτών στην Τουρκία.  

 

Για πολλά χρόνια, η Δύση παραχωρούσε στους Τούρκους μια διπλωματική ομπρέλα για τις πράξεις τους. Τους έδωσε το "πράσινο φως" να καταλάβουν το σαντζάκι της Αλεξανδρέττας και τη βόρεια Κύπρο ως κίνητρα για την αντιμετώπιση του ναζισμού και του κομμουνισμού. Σήμερα, η Άγκυρα μπορεί να λύσει τα προβλήματα που έχει δημιουργήσει η ίδια με τον υποτιθέμενο περιορισμό του ισλαμικού εξτρεμισμού, ενώ παράλληλα αναχαιτίζει την εισροή προσφύγων στην Ευρώπη μέσω ζώνης ασφαλείας στη βόρεια Συρία - μια ζώνη που είναι πιθανό, αργά ή γρήγορα, να καταλήξει στην Τουρκία.  

 

Στους τοίχους του τουρκικού προτεκτοράτου στη Συρία, η φράση "Η Αδελφότητα δεν έχει όρια" είναι ζωγραφισμένη στα αραβικά και τα τουρκικά.  

 

Καθώς το 2023, έτος ορόσημο για την Τουρκία, πλησιάζει, το ερώτημα, μετά από όλα αυτά τα δεδομένα δεν είναι αν το τουρκικό κράτος επιδιώκει να προσαρτήσει τη βόρεια Συρία, αλλά το πότε θα επιλέξει να το κάνει.  

 

Πέτρος Κράνιας 

 

πηγή