ΕΝΑ ΛΗΣΜΟΝΗΜΕΝΟ ΚΑΣΤΡΟ ΜΝΗΜΕΙΟ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗΣ, ΣΑΝ ΜΑΡΜΑΡΩΜΕΝΟΣ ΔΙΓΕΝΗΣ ΑΚΡΙΤΑΣ.

Ελληνική Κύπρος 1963-1967.

 

Η μνήμη όπου και να την αγγίξεις πονεί. 

Γιώργος Σεφέρης 

 

ΞΕΧΑΣΜΕΝΑ ΦΡΟΥΡΙΑ ΚΑΙ ΚΑΣΤΡΑ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ, ΠΟΥ ΜΑΣ ΚΟΙΤΟΥΝ ΑΜΙΛΗΤΑ, ΑΛΛΑ ΝΟΕΡΑ ΜΑΣ ΔΙΗΓΟΥΝΤΑΙ ΕΠΙΚΕΣ ΙΣΤΟΡΙΕΣ… 

 

Πρόσφατα και μετά από σχετική συζήτηση, με βετεράνους συμπολεμιστές μου, άρχισα να αναζητώ τα απομεινάρια μιας επικής, αλλά και πάλι προδομένης εποχής. Ήθελα να διαπιστώσω τι απέγιναν αυτά τα μνημεία – φρούρια παράκτια πολυβολεία, που κατασκευάσθηκαν μετά από εντολή του Γεώργιου Γρίβα Διγενή και με την έγκριση και του Μακαρίου, που απέτρεψαν το 67 τους βαρβάρους να εισβάλουν στην Κύπρο. Ήταν μια εποχή, που το ακριτικό νησί, είχε γίνει απόρθητο φρούριο τόσον λόγω του εξοπλισμού της νεοσύστατης Εθνικής Φρουράς, αλλά και λόγω της ενίσχυσης της με την ηρωϊκή *Ελληνική Μεραρχία ( 8500 άνδρες) την οποία απέστειλε μυστικά ο Γέρος της Δημοκρατίας. Παγκύπριο εθνικό σύνθημα… Η Λύση είναι ΜΙΑ: Ο ΕΧΘΡΟΣ ΣΤΗΝ ΘΑΛΑΣΣΑ. ΚΥΠΡΟΣ ΓΗ ΕΛΛΗΝΙΚΗ

… 

 

*Μετά τα Ματωμένα Χριστούγεννα του 1963 και λόγω των σφαγών των άοπλων Ελλήνων από τους προετοιμασμένους και πλήρως εξοπλισμένους μυστικά από Τουρκία (από το 1957) εξτρεμιστές ΤΚ και Τούρκους γιουρούκηδες ( Η ΕΟΚΑ μετά τις προδοτικές συμφωνίες Ζ.Λ αφοπλίσθηκε, παρ όλα αυτά οι Τούρκοι βάρβαροι κατατροπώθηκαν λόγω της ευτολμίας των αγωνιστών της ΕΟΚΑ και των εθελοντών οι οποίοι τις πρώτες μέρες με κυνηγετικά και αυτοσχέδια όπλα σάρωσαν τους θρασύδειλους σφαγείς) η Κυπριακή και ελληνική πλευρά αντιμετώπιζαν τον κίνδυνο της τούρκικης εισβολής στο νησί. Έτσι ο πρωθυπουργός της Ελλάδας, Γεώργιος Παπανδρέου, αποφάσισε την μυστική αποστολή μεραρχίας στο νησί με 8,500 χιλιάδες άνδρες με 3 συντάγματα πεζικού, 2 μοίρες καταδρομών και 2 ίλες αρμάτων. Η μετάβαση της μεραρχίας ολοκληρώθηκε ως τις 20 Οκτωβρίου 1964. 

 

Τα οχυρωμένα πολυβολεία - κάστρα, μικρά ή μεγάλα ήταν τοποθετημένα, χωρίς κανονικότητα και σε επιλεγμένα σημεία ώστε να καλύπτουν πλήρως όλες τις πιθανές ακτές απόβασης και σε απόσταση επίσης ενός χλμ πίσω ανάμεσα τους, στις παρυφές λόφων, άλλα επίσης πλήρως ενισχυμένα, από Λάρνακα μέχρι Δεκέλεια, από Kοκκινοχώρια μέχρι Αμμόχωστο, από Αμμόχωστο μέχρι Καρπασία ακρωτήριο Αποστόλου Ανδρέα, από Απόστολο Ανδρέα μέχρι Κερύνεια, από Κερύνεια μέχρι Κόλπο Μόρφου, από Κόλπο Μόρφου μέχρι Τηλλυρία, από Τηλλυρία μέχρι Πάφο …. 

 

(Η Εθνική Φρουρά, κάτω από την ηγεσία του Διγενή, από το 1963 έως 1967, διενεργεί νικηφόρες επιχειρήσεις εναντίον τουρκικών θυλάκων έχοντας ως σύνθημα και στόχο το «Ο εχθρός στη θάλασσα».)  

 

Όπως προανέφερα κατασκευάσθηκαν με εντολή Διγενή, τα απόρθητα φρούρια και το σημαντικότερο ήταν ότι για την κατασκευή προς τιμή τους εργάσθηκαν αφιλοκερδώς εκατοντάδες εθελοντές. Τα υλικά δεκάδες τόνοι μπετόν και σιδήρου προσφέρθηκαν από σχεδόν όλες τις τότε κατασκευαστικές Κυπριακές εταιρείες….  

 

Εν συνεχεία ψάχνοντας από Λάρνακα μέχρι Δεκέλεια, μια απόσταση περίπου 9 χλμ, βρήκα μόνο κάποια απομεινάρια ή σχεδόν πλήρως ισοπεδωμένα ή επιχωματωμένα παλαιά πολυβολεία και στα οποία είχα υπηρετήσει …. Δεν βρήκα τίποτα άλλο όρθιο, ούτε στην παραλία, αλλά ούτε και στους πίσω λόφους και βουνά ειδικά στην περιοχή της Ορόκλινης. Φτάνοντας στην Αγγλική βάση της Δεκέλειας, απογοητευμένος πήρα τον δρόμο της επιστροφής προς Λάρνακα… Μετά από τρία-τέσσερα χλμ, έφτασαν πάλι στην περιοχή της Ορόκλινης και υποσυνείδητα έστριψα αριστερά σε ένα κρυφό χωματόδρομο προς παραλία, που δεν είχα εξερευνήσει, όπου θυμόμουν αμυδρά ότι υπήρχαν πολυβολεία, ακολουθώντας το ένστικτο μου προχώρησα και φτάνοντας στην ακτή κάτι εντόπισα. Κατέβηκα από το αυτοκίνητα και βαδίζοντας περί τα τα 50 μέτρα προς μεγάλη μου συγκίνηση, αλλά και έκπληξη ξεπρόβαλε ξαφνικά μπροστά μου, σε όλο του το μεγαλείο ένα από τα πλέον ισχυρά πολυβολεία της περιοχής Ορόκλινης …. 

 

Εγκαταλελειμμένο με σκουριασμένα σίδερα, λαβωμένο από τον χρόνο έστεκε περήφανα σαν μαρμαρωμένος Βυζαντινός Διγενής Ακρίτας, που φυλούσε τις ακτές τις αγαπημένης του Ελληνική Κύπρου …. Πραγματικά τα συναισθήματα ήταν ανάμικτα από συγκίνηση, αναμνήσεις, θυμό … Ίσως να είναι το μοναδικό μνημείο - πολυβολείο, απομεινάρι φάντασμα, που διασώζεται σε ολόκληρη την Κύπρο από τη εποχή του 63-67 … Οι πλαϊνοί τοίχοι είχαν πάχος ενός μέτρου και η οροφή με πρόσθετο ενισχυμένο παρατηρητήριο πολυβολείο με πάχος περίπου 2 μέτρων. Γύρω πρόσθετη οχυρωματική επιχωμάτωση μέχρι της θυρίδες των πολυβόλων με πελώριους βράχους. Είχε σχεδιασθεί με την επίβλεψη του Διγενή, από άριστους Ελλαδίτες στρατιωτικούς μηχανικούς (Μεταξύ αυτών και ο έμπιστος του Διγενή, ταγματάρχης 3ου ΕΓ Επιχειρήσεων Αγγελέτος Κωνσταντίνος, υπό των οποίον υπηρέτησα το 1967 ) με πρότυπο τα οχυρά της γραμμής Μεταξά. 

 

Ένα από τα οχυρά της γραμμής Μεταξά, Β΄ΠΠ. 

 

Συγκινημένος, ευλαβικά στάθηκα μπροστά σε αυτό τον ριζωμένο βράχο αντίστασης της επικής περιόδου 63-67 και νοερά αναπολούσα την εποχή εκείνη, που οι Κύπριοι Έλληνες μονιασμένοι με λόγια και πράξεις ηρωϊκής αυτοθυσίας ντρόπιασαν τους βαρβάρους, που είχαν από τότε προετοιμασθεί για επικείμενη εισβολή, αλλά η βροντερή φωνή του λαού μαζί με του Διγενή, αλλά και του Μακάριου, που τότε ήταν *μονιασμένοι (Ομονοούντων αδελφών συμβίωσιν παντός τείχους ισχυροτέραν είναι. Αντισθένης) όχι μόνο φόβισε τους θρασύδειλους βαρβάρους, αλλά και τους ανάγκασε να αναθεωρήσουν όποια ύπουλα σχέδια τους για άλωση της Κύπρου. ‘Ηταν πλέον απόρθητο κάστρο …. Και όμως μετά της επική μάχη της Κοφίνου τότε την 15η Νοεμβρίου 1967, οι Τούρκοι ότι δεν κατάφεραν με τους γνωστούς εκβιασμούς, τους εκφοβισμούς και τους άνανδρους βομβαρδισμούς κατά αμάχων της Τηλλυρίας, με τις απαγορευμένες εμπρηστικές βόμβες ΝΑΠΑΛΜ, τα κατάφεραν με την δύναμη της τουρκικής μπαμπέσικης διπλωματίας και την συνδρομή και ανοχή των συνενόχων δόλιων συμμάχων μας, αλλά και τις υποχωρήσεις της Ελληνικής τότε κυβέρνησης. Η Ελληνική μεραρχία με τον Διγενή … «εξοστρακίζονται» πίσω στην Ελλάδα …. Και η Κύπρος παραμένει ανοχύρωτη πόλη με το κεφάλι στο αδηφάγο στόμα της Τουρκίας, ως αμνός επί θυσία … 

 

Τα οχυρωματικά έργα, που με τόσο αίμα, κόπο και ιδρώτα έφτιαξαν οι Κυπραίοι Έλληνες με την συνδρομή Ελλήνων αδελφών εγκαταλείφθηκαν στην φθορά του χρόνου και της ιστορίας… 

 

Η κερκόπορτα για την μελλοντική άλωση της Ελληνικής Κύπρου το 1974 ήδη είναι ορθάνοικτη … Αναμενόταν μόνο η αφορμή που δόθηκε με το προδοτικό πραξικόπημα την 15η Ιουλίου 1974 και την εγκατάλειψη του νησιού … Δύο φράσεις κατέγραψε ανεξίτηλα η Ελληνική ιστορία … Η πρώτη την πρώτη μέρα της εισβολής από τον χουντικό στρατηγό Μπονάνο στις 20 Ιουλίου 1974 … «ΟΙ ΤΟΥΡΚΟΙ ΤΗΝ ΚΥΠΡΟ ΧΤΥΠΟΥΝ, ΕΜΕΙΣ ΕΊΜΑΣΤΕ ΕΛΛΑΣ» και ακολούθησε η δεύτερη την 14η Αυγούστου … «Η ΚΥΠΡΟΣ ΚΕΙΤΑΙ ΜΑΚΡΑΝ» από τον Πρωθυπουργός της Ελληνικής Δημοκρατίας Κ. Καραμανλή, επίσης την πρώτη μέρα της δεύτερης εισβολής των Τούρκων στις 14 Αυγούστου 1974 και η Κύπρος η έρημη και μόνη ΕΑΛΩ …. 5000 σφαγιασθέντες, 250000 εκτοπισθέντες, 37% των πατρίων εδαφών κατειλημμένα από βαρβάρους …. Και ο νοών νοείτω …. 

 

Αυτοί που δεν ξέρουν ιστορία είναι καταδικασμένοι να την επαναλάβουν. 

 

(Μαζί με εθνικές καταστροφές και τραγωδίες) Έντμουντ Μπερκ 

 

Επιλέγω τιμής ένεκεν και κάποια συμβολικά ποιήματα, όχι διαπρεπών ποιητών αλλά πατριωτών μικρών Ελλήνων μαθητών …. 

 

Κείμενα μαθητών μας για τα κάστρα της ελευθερίας 

 

ΠΟΙΗΜΑΤΑ 

 

Κάστρα της Λευτεριάς. 

 

Είναι εκεί. Ακίνητα χωρίς καμία κουβέντα. 

Περνάν αθόρυβα στον χρόνο. Μέρα με την μέρα, 

χρόνο με τον χρόνο, αιώνα με τον αιώνα. Μένουν 

εκεί αμίλητα και ασύλληπτα. Περιμένουν να …….. 

 

Δεν ξέρουν. Το μόνο που ξέρουν είναι ότι θα πεθάνουν… 

θα πεθάνουν για τον άνθρωπο, αφού γεννήθηκαν μόνο 

για αυτόν. 

 

ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ Ή ΘΑΝΑΤΟΣ 

Ξενοφών Παπαδόπουλος 

 

«Κάστρα της ελευθερίας» 

 

Στα κάστρα αυτά 

Που ειν’ τώρα σιωπηλά 

Ιστορία κάποιοι έχουν γράψει. 

Τα κάστρα αυτά περήφανα κοιτούν 

 

Είναι σημάδια νοσταλγίας 

Τα κάστρα της ελευθερίας.
 

Παναγιώτης Παυλάκης 

 

Προσθέτει και ο εθνικός μας ποιητής Μόντης και βροντοφωνάζει: 

«Γρόνια, σκλαφκιές ατέλειωτες, τον πάτσον τζιαι τον κλώτσον τους. 

Μα εμείς τζιαμαί, ελιές τζιαι τερατσιές πάνω στον ρότσον τους» (Κυπριακή Ιστορία) 

 

Κι ύστερα, εκφράζει την ακράδαντη πεποίθησή του ότι έχουμε κι εμείς το μερίδιο της ευθύνης μας γιατί οι Τούρκοι βρίσκονται στον Πενταδάκτυλο: 

«Μούντζωσέ μας, Πενταδάκτυλε ακριβέ, 

Έτσι π’ αφήσαμε τόσο άφρονα 

να τουρκοπατηθείς!». 

 

Και ο ποιητής μας συνεχίζει απτόητος να παρακινεί τον Πενταδάκτυλο να διώξει τους κατακτητές, τους επήλυδες, αυτούς που διαγούμισαν το βιος μας και διέλυσαν τις ζωές μας. 

 

«Ανασήκωσε την πλάτη 

κι απόσεισέ τους, Πενταδάκτυλέ μου, 

ανασήκωσε την πλάτη 

κι απόσεισέ τους!» 

 

Σαράντα χρόνια μετά, την 1η Αυγούστου 2004, στα αποκαλυπτήρια του μνημείου πεσόντων της μάχης της Τηλλυρίας, ο φίλτατος μου Στρατηγός Γεώργιος Καρούσος Διοικητής της 31ης Μοίρας Καταδρομων, που σάρωσε τους βαρβάρους στην επική μάχη της Αγίας Τηλλυρίας – Κοκκίνων τον Αύγουστο 1964, συμβολικά ανέφερε: «Σας βεβαιώνουμε, νεκροί συμπολίτες μας, ότι είμαστε έτοιμοι να λογοδοτήσουμε για τον απρόσφορο θάνατο σας. Έτοιμοι για όλα, όταν σε λίγο εκμετρώντας τον βίο μας, βρεθούμε απέναντι σας. Αλίμονο στους ανέτοιμους που ζουν με τις ψευδαισθήσεις ότι θα αποφύγουν το κολαστήριο της αδέκαστης ιστορίας, που επέρχεται ως καταλύτης και κριτής αδυσώπητος, για όσα έπραξαν εις βάρος αυτών που τους εμπιστεύτηκαν».  

 

Τέλος προσθέτω ένα μικρό απόσπασμα από δημοσιευθέν λυρικό μου πόνημα ΙΔΕ. «Στα φυλακισμένα μνήματα οδηγούν τα σκαλοπάτια που παν΄ στην Λευτεριά.» 

 

Λευτεριάς και αυτοθυσίας, θα βρεις,  

μονοπάτια, μοναχικέ Έλληνα αδελφέ, 

που από μακριά ήρθες, Ελληνικές σημαίες,  

από σφαίρες, διάτρητες, φθαρμένες, 

μισοσβησμένα συνθήματα της Ένωσης,  

σ΄ ερειπωμένα μετερίζια, αντίστασης κι΄ ελευθερίας…. 

 

ΙΔΕΤΕ. ΤΟ ΞΕΧΑΣΜΕΝΟ ΔΕΝ ΞΕΧΝΩ.  

 

Επιμέλεια – Έρευνα από Αντώνη Αντωνά. 

www.ledrastory.com