ΚΥΠΡΟΣ 1974. ΣΤΙΣ ΜΑΝΕΣ ΤΩΝ ΝΕΚΡΩΝ ΚΑΙ ΑΓΝΟΟΥΜΕΝΩΝ ΕΘΝΟΜΑΡΤΥΡΩΝ.

Γράφει ο Αντώνης Αντωνάς

 

Σχετικά με εξαιρετικό τιμητικό αφιέρωμα της αγαπητής φίλης πατριώτισσας Φανούλλας Αργυρού ΛΗΔΡΑ ΠΑΛΑΣ. ΤΟ ΟΔΟΦΡΑΓΜΑ ΤΩΝ ΜΑΝΑΔΩΝ ΤΩΝ ΑΓΝΟΟΥΜΕΝΩΝ, πρσθέτω και εγώ ένα λυρικό αφήγημα τιμής ένεκεν, για όλες τις μάνες, αλλά και στην δική μου μακαριστή μάνα Ανδριάνα, που ξενυχτούσαν εκεί στο επαίσχυντο οδόφραγμα αναζητώντας τα παιδιά τους, τους συγγενείς, τους φίλους αγνοούμενους ....​ (Στην φώτο αριστερά πίσω διακρίνεται αμυδρά).​ Πολλές πέθαναν με τον πόνο, όπως και η τραγική μου μάνα, που αναζητούσε όλα τα δίσεκτα χρόνια τον γιο της τον αγαπημένο ... Ξεψύχισε από πόνο ανείπωτο, λαβωμένη από εγκεφαλικό επεισόδιο αφήνοντας την τελευταία της πνοή ΕΚΕΙ, ​που τα πύρρεια δάκρυα των μανάδων αχνίζουν μέχρι σήμερα. Τον ίδιο τραγικό θάνατο είχαν οι περισσότερες μάνες και έφυγαν σχεδόν μαζί με τους πονεμένους πατέρες ...Ελάχιστοι ζουν σήμερα .... Αιωνία τιμή και δόξα στις μάνες και πατέρες των νεκρών και αγνοουμένων. ​Έφυγαν νωρίς οι πονεμένοι μας γονείς. Ας τους τιμούμε όλοι εμείς. ​Εθνομάρτυρες ήταν και αυτοί .....

 

Τι άλλο να γράψω ουκ ημπορώ, τι άλλο να λαλώ ουκ οιδα, σκοτίζεται ο λογισμός και το μυαλό στερεύει, καρδιά και ψυχή εγείρονται και ο θυμός θεριεύει.... 

 

ΑΙΩΝΙΟ ΑΝΑΘΕΜΑ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΒΑΡΒΑΡΟΥΣ ΤΟΥΡΚΟΥΣ ΕΙΣΒΟΛΕΙΣ ..... 

ΣΤΙΣ ΜΑΝΕΣ ΤΩΝ ΑΓΝΟΟΥΜΕΝΩΝ  

 

Του Αντώνη Αντωνά.  

Με Κεφαλαία.  

 

ΜΕ ΠΟΝΟ ΤΟΥΣ ΓΙΟΥΣ ΠΕΡΙΜΕΝΑΝ,  

ΑΠΟ ΤΟΝ ΠΟΛΕΜΟ, ΤΙΣ ΜΑΧΕΣ.  

ΑΚΟΥΜΠΙΣΜΕΝΕΣ ΞΑΓΡΥΠΝΕΣ,  

ΟΙ ΠΟΝΕΜΕΝΕΣ ΜΑΝΕΣ,

ΣΤΗ ΚΑΓΚΕΛΕΝΙΑ ΕΞΩ ΠΟΡΤΑ,  

ΜΕΣ΄ΤΑ ΛΙΟΠΥΡΙΑ, ΤΗΝ ΒΑΡΥΧΕΙΜΩΝΙΑ….  

 

ΣΚΟΥΡΙΑΣΕ ΤΟ ΚΑΓΚΕΛΟ, ΛΥΓΙΣΕ Η ΠΟΡΤΑ,  

ΤΟ ΣΚΟΥΡΙΑΣΑΝ ΤΑ ΔΑΚΡΥΑ,  

Ο ΠΟΝΟΣ ΤΑ ΣΙΔΕΡΑ ΛΥΓΙΣΕ,  

ΚΥΡΤΩΣΑΝ ΟΙ ΜΑΡΑΖΩΜΕΝΕΣ ΜΑΝΕΣ,  

ΑΠ΄ ΤΗΝ ΑΝΑΜΟΝΗ ΤΩΝ ΣΠΛΑΧΝΩΝ ΤΟΥΣ.  

 

ΟΜΩΣ ΔΕΝ ΛΥΓΙΖΑΝ ΣΤΟΝ ΠΟΝΟ,  

ΟΙ ΕΛΠΙΔΕΣ ΚΟΥΡΑΓΙΟ ΤΟΥΣ ΕΔΙΝΑΝ,  

ΚΑΙ ΑΝ ΓΟΝΑΤΟΥΣΑΝ ΚΑΜΙΑ ΦΟΡΑ,  

ΗΤΑΝ ΓΙΑ ΠΡΟΣΕΥΧΗ ΚΑΙ ΙΚΕΣΙΑ,  

ΣΤΟΝ ΘΕΟ, ΤΟΝ ΧΡΙΣΤΟ ΤΗΝ ΠΑΝΑΓΙΑ.  

 

ΠΕΡΑΣΑΝ ΜΑΥΡΑ ΧΡΟΝΙΑ ΔΙΣΕΚΤΑ,  

ΔΕΝ ΑΝΤΕΞΑΝ ΑΛΛΟ ΟΙ ΨΥΧΕΣ ΤΟΥΣ,  

ΠΕΡΙΜΕΝΑΝ ΑΙΩΝΙΑ, ΣΤΕΡΕΨΑΝ ΤΑ ΔΑΚΡΥΑ ΤΟΥΣ,  

ΕΠΡΕΠΕ ΝΑ ΦΥΓΟΥΝ, Ν΄ΑΝΑΠΑΥΘΟΥΝ ΚΑΙ ΑΥΤΕΣ,  

ΚΛΕΙΣΑΝ ΤΑ ΜΑΤΙΑ ΜΕ ΠΙΚΡΑ, ΕΦΥΓΑΝ ΟΙ ΨΥΧΕΣ ΤΟΥΣ,  

ΣΥΝΕΧΙΣΑΝ ΝΑ ΠΕΤΑΛΟΥΔΙΖΟΥΝ, ΓΥΡΩ, ΟΛΟΓΥΡΑ ΚΑΙ ΨΑΧΝΑΝ  

ΤΟΥΣ ΛΕΒΕΝΤΕΣ ΤΟΥΣ, ΤΟΥΣ ΡΙΖΩΜΈΝΟΥΣ ΒΡΑΧΟΥΣ,  

ΠΟΥ ΑΝ ΚΑΙ ΗΞΕΡΑΝ ΟΤΙ ΟΙ ΜΥΡΙΟΙ ΒΑΡΒΑΡΟΙ ΘΑ ΠΕΡΝΟΥΣΑΝ,  

ΤΗΝ ΠΑΤΡΙΔΑ ΟΥΚ ΕΛΑΤΩ ΒΡΟΝΤΟΦΏΝΑΖΑΝ,  

ΚΑΙ ΗΡΩΙΚΑ ΕΠΕΦΤΑΝ ΞΑΝΑ ΣΗΚΩΝΟΝΤΑΝ,  

ΚΑΙ ΣΥΝΕΧΙΖΑΝ ΜΕ ΠΕΙΣΜΑ ΠΟΛΕΜΟΥΣΑΝ.  

 

ΤΙ ΨΑΧΝΕΤΕ ΠΟΝΕΜΕΝΕΣ ΨΥΧΕΣ ΣΤΗ ΓΗ;  

ΣΤΟΥΣ ΟΥΡΑΝΟΥΣ ΑΝΕΒΕΙΤΕ, ΣΤΟΝ ΔΡΟΜΟ ΣΑΣ  

ΘΑ ΤΟΥΣ ΑΝΤΑΜΏΣΕΤΕ ΚΑΙ ΟΛΟΥΣ ΕΚΕΙ ΘΑ ΒΡΕΙΤΕ,  

ΑΓΚΑΛΙΑΣΜΕΝΟΥΣ ΚΑΙ ΧΑΡΟΥΜΕΝΟΥΣ,  

ΠΟΥ ΗΡΘΑΝ ΣΤΟΥΣ ΓΟΝΕΙΣ ΤΟΥΣ,  

ΣΑΡΑΝΤΑ ΧΡΟΝΙΑ ΤΟΥΣ ΠΕΡΙΜΕΝΑΝ,  

ΝΑ ΣΜΙΞΟΥΝ ΞΑΝΑ, Ν΄ΑΝΑΠΑΥΘΟΥΝ  

ΚΑΙ ΛΥΤΡΩΜΟ ΝΑ ΕΧΟΥΝ.  

 

ΠΥΡΡΕΙΑ ΔΑΚΡΥΑ ΧΑΡΑΣ ΑΝΑΜΙΚΤΑ ΜΕ ΛΥΠΗ,  

ΣΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ ΤΑ ΑΓΙΟΧΩΜΑΤΑ ΠΕΦΤΟΥΝ,  

ΧΕΙΜΑΡΡΟΙ ΘΕ ΝΑ ΓΕΝΟΥΝ ΤΟΥΣ ΤΟΥΡΚΟΥΣ,  

ΣΤΑ ΤΑΡΑΓΜΕΝΑ ΝΕΡΑ ΤΗΣ ΚΕΡΥΝΕΙΑΣ ΘΕ ΝΑ ΠΝΙΞΟΥΝ,  

ΚΑΙ ΑΠΟ ΤΟΝ ΠΕΝΤΑΔΑΚΤΥΛΟ ΣΤΑ ΤΑΡΤΑΡΑ ΘΑ ΡΙΞΟΥΝ.  

 

ΑΣ ΑΝΑΠΑΥΣΕΙ Ο ΠΟΝΟΨΥΧΟΣ ΘΕΟΣ,  

ΤΙΣ ΨΥΧΕΣ, ΠΟΥ ΜΕ ΤΟΣΟ ΠΟΝΟ ΦΥΓΑΝ,  

ΝΑ ΑΠΟΤΑΞΕΙ ΤΟ ΚΑΚΟ, ΤΗΝ ΛΥΠΗ ΤΗΝ ΑΝΕΙΠΩΤΗ  

ΚΑΙ ΛΥΤΡΩΜΟ ΝΑ ΔΩΣΕΙ ΕΚΕΙ ΣΤΟΝ ΠΑΡΑΔΕΙΣΟ ΟΠΟΥ ΠΗΓΑΝ …  

ΤΙΜΗ ΚΑΙ ΔΟΞΑ ΑΙΩΝΙΑ ΣΤΙΣ ΤΙΜΗΜΕΝΕΣ ΜΑΝΕΣ, ΠΑΤΕΡΕΣ ΚΑΙ ΑΔΕΛΦΟΥΣ ΜΑΣ…  

 

Τέτλαθι δη, κραδίη και κύντερονάλλο ποτ’ έτλης. (Οδύσσεια υ΄ 18.) Κράτα καρδιά μου, πολύ σκληρότερο έχεις βαστάξει πόνο”.  

 

Καρτερούμεν μέραν νύχταν 

να φυσήσει ένας αέρας 

στουν τον τόπον πο `ν καμένος 

τζι’ εν θωρεί ποτέ δροσιάν 

Για να φέξει καρτερούμεν 

το φως τζιήνης της μέρας 

πο `ν να φέρει στον καθ’ έναν 

τζιαι δροσιάν τζαι ποσπασιάν 

 

Του Δ. Λιπέρτη. 

 

Το εντυπωσιακό μνημείο της «Μάνας Αγνοουμένου» 

 

Τα αποκαλυπτήρια του μνημείου έγιναν τον Ιούλιο του 2018, στον τύμβο της Μακεδονίτισσας, από τον Πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας κ. Νίκο Αναστασιάδη. 

 

Στην τελετή από ελληνικής πλευράς, παρέστησαν ο ΥΕΘΑ, Πάνος Καμμένος και ο Β' αντιπρόεδρος της Βουλής, Γιώργος Βαρεμένος. Στην τελετή, συγγενείς αγνοουμένων από την Κύπρο και την Ελλάδα, των οποίων η τύχη δεν έχει ακόμη διακριβωθεί, κρατούσαν φωτογραφίες των αγαπημένων τους προσώπων. 

 

Το μνημείο της Μάνας των Αγνοουμένων αποτελούσε διαχρονικό αίτημα της Παγκύπριας Οργάνωσης Συγγενών Αδηλώτων Αιχμαλώτων και Αγνοουμένων. 

 

Επανήλθε επί υπουργείας του Χριστόφορου Φωκαίδη οπότε και έγινε κατ’ αρχήν δεκτό και τροχιοδρομήθηκαν οι ανάλογες ενέργειες για την υλοποίηση του. 

 

Το φιλοτέχνησε ο γλύπτης Αχιλλέας Βασιλείου αφιλοκερδώς και αποτελεί δωρεά του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας της Ελλάδας. 

 

Το έργο αποτελεί δωρεά του ελληνικού υπουργείου Εθνικής Άμυνας ήταν πρόταση του υποπτέραρχου (Ι) ε.α. της Ελληνικής Πολεμικής Αεροπορίας Νίκου Ήμελλου, ο οποίος μαζί με τον εξ Ελλάδος γλύπτη Αχιλλέα Βασιλείου, εργάστηκαν αφιλοκερδώς. 

 

Σχεδιαστικά το Μνημείο αποτελείται από το άγαλμα της Μάνας σε φυσικό μέγεθος κατασκευασμένο από ηφαιστιογενή πετρώματα ( λάβα) της Σαντορίνης, περιβαλλόμενο από 43 και 1619 ηφαιστειογενείς πέτρες, με την κάθε μια να αναγράφει το όνομα του κάθε ενός αγνοούμενου, των περιόδων 1963-1964 και 1974. 

 

Το ηφαιστειογενές υλικό επιλέγη συνδέοντας το μαύρο χρώμα του, με την μαυροφορεμένη Μάνα. 

 

Το άγαλμα με ένα ειδικό μηχανισμό περιστρέφεται αργά δίνοντας την εντύπωση ότι η Μάνα ψάχνει τον αγνοούμενο της, στα τέσσερα σημεία του ορίζοντα. Το δεξί της χέρι ακουμπά στο μέτωπο σαν σκίαστρο στον ήλιο. Το αριστερό κρατάει λουλούδια που προσφέρονται σε χαρά ή σε λύπη. Οι πέτρες με τα ονόματα των αγνοουμένων, βρίσκονται επάνω σε ανάμεικτο χώμα που προέρχεται από την Ελλάδα και την Κύπρο δηλώνοντας ότι τα χώματα αυτά είναι κοινά. Όλα τα υλικά συγκεντρώθηκαν από εθελοντές κατοίκους της Σαντορίνης και από το προσωπικό της Αεροπορική Μονάδας και μεταφέρθηκαν στην Κύπρο με C-130. 

 

«Είναι στο πρόσωπο της μαυροφορεμένης μάνας, η οποία έδωσε σιωπηλά το δικό της αγώνα, που συμπυκνώνεται συμβολικά το βάρος που φέρουν η σύζυγος, η αδερφή, ο αδελφός, η κόρη, ο πατέρας, ο γιος και ο κάθε συγγενής, διερχόμενοι καθημερινά και καρτερικά την αγωνία και το μαρτύριο της αδιευκρίνιστης τύχης των προσφιλών τους προσώπων, ως αποτέλεσμα της κυπριακής τραγωδίας του 1974. 

 

Μιας τραγωδίας που βίωσαν και βιώνουν επίσης και δεκάδες άλλες οικογένειες αγνοουμένων των δικοινοτικών συγκρούσεων της περιόδου του 1963-‘67.» (Απόσπασμα ομιλίας του Προέδρου Ν. Αναστασιάδη στα αποκαλυτήρια.) 

 

Επιμέλεια Αντώνη Αντωνά από Ελληνική Κύπρο, αδελφό του ήρωα πεσόντα Χριστάκη Αντωνά. 

 

ΑΙΩΝΙΑ ΔΟΞΑ ΚΑΙ ΤΙΜΗ ΣΕ ΟΛΟΥΣ ΤΟΥΣ ΠΕΣΟΝΤΕΣ ΚΑΙ ΑΓΝΟΟΥΜΕΝΟΥΣ ΕΛΛΗΝΕΣ ΤΗΣ ΚΎΠΡΟΥ ΚΑΙ ΕΛΛΑΔΙΤΕΣ ΑΔΕΛΦΟΥΣ ΜΑΣ.  

 

ΑΙΩΝΙΑ Η ΜΝΗΜΗ ΣΤΙΣ ΗΡΩΪΔΕΣ ΜΑΝΕΣ ΚΑΙ ΠΑΤΕΡΕΣ ΤΩΝ ΝΕΚΡΩΝ ΜΑΣ ΚΑΙ ΑΓΝΟΟΥΜΕΝΩΝ ΕΘΝΟΜΑΡΤΥΡΩΝ.