Το μηδαμινό οθωμανικό παρελθόν του Αργυροκάστρου!

Γράφει ο Μιχάλης Στούκας

 

Πότε χτίστηκε το Αργυρόκαστρο και πώς πήρε το όνομά του;

Η ιστορία του ως το 1914

Είναι υπαρκτό το οθωμανικό παρελθόν του;

 

Πριν λίγες μέρες διαβάσαμε ένα εξαιρετικό και άκρως ενδιαφέρον άρθρο του Παναγιώτη Σαββίδη στο protothema.gr (13 / 04 / 2021), σύμφωνα με το οποίο ο Αλβανός πρωθυπουργός Έντι Ράμα υπέγραψε συμφωνία με τον Τούρκο Υπουργό Πολιτισμού Μεχμέτ Νουρί Ερσόι για την αποκατάσταση της οθωμανικής κληρονομιάς στην πόλη του Αργυρόκαστρου. Αποφασίσαμε να ασχοληθούμε και με αυτό το θέμα, γιατί πρόκειται για μία ακόμα προκλητική αλβανική ενέργεια, η οποία παραχαράσσει την ιστορία…  

 

Σύντομη ιστορία του Αργυρόκαστρου  

 

Όπως διαβάσαμε στο άρθρο του Παναγιώτη Σαββίδη, ο Ράμα, ο οποίος όντως δεν κρύβει τα φιλοτουρκικά του αισθήματα, συναντήθηκε με την τουρκική αντιπροσωπεία σε παραδοσιακό οίκημα της πόλης του Αργυρόκαστρου, που αποκαταστάθηκε πρόσφατα από τη λεγόμενη Τουρκική Υπηρεσία Συνεργασίας και Συντονισμού (ΤΙΚΑ), που πραγματοποιεί παρόμοια έργα σε βαλκανικές χώρες οι οποίες κατά το παρελθόν υπήρξαν εδάφη της οθωμανικής αυτοκρατορίας.
 

O Αλβανός πρωθυπουργός Έντι Ράμα συναντήθηκε και υπέγραψε συμφωνία με τον Τούρκο Υπουργό Πολιτισμού Μεχμέτ Νουρί Ερσόι για την αποκατάσταση της οθωμανικής κληρονομιάς στην πόλη του Αργυρόκαστρου.

 

Κάποιος αδαής ή κάποιος Ευρωπαίος αξιωματούχος συμπεραίνει διαβάζοντας όλα αυτά ότι το Αργυρόκαστρο είναι μία αλβανική πόλη, στην οποία οι Οθωμανοί – Τούρκοι κυριάρχησαν για πολλά χρόνια, έφτιαξαν σπουδαία μνημεία και είχαν σημαντική συμβολή στην εξέλιξή της. Ας δούμε την πραγματικότητα. Το Αργυρόκαστρο είναι κτισμένο σε ύψος 300 μ., σε μία κοιλάδα ανάμεσα στο Πλατοβούνι και τον ποταμό Δρίνο. Πολύ κοντά στο Αργυρόκαστρο βρισκόταν στην αρχαιότητα η ελληνική πόλη Αντιγόνεια, που χτίστηκε το 296 π. Χ. από τον Πύρρο προς τιμήν της πρώτης του γυναίκας. Τα κινητά ευρήματα από την Αντιγόνεια (κεραμική, νομίσματα, εργαλεία, έργα τέχνης) υποδηλώνουν αναπτυγμένο κοινωνικό και πολιτιστικό επίπεδο, αντίστοιχο των άλλων ηπειρωτικών πόλεων (ΗΠΕΙΡΟΣ, 4.000 ΧΡΟΝΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, ΕΚΔΟΤΙΚΗ ΑΘΗΝΩΝ). Φυσικά, οι Αλβανοί όλα αυτά, όπως έχουμε γράψει και στο παρελθόν, ισχυρίζονται ότι όλα αυτά είναι δικά τους δημιουργήματα.  

 

Η Αντιγόνεια φαίνεται ότι ήταν μία από τις 70 πόλεις της Ηπείρου που καταστράφηκαν από τις ρωμαϊκές λεγεώνες του Αιμίλιου Παύλου το 167 π. Χ. Δεν γνωρίζουμε αν χτίστηκε εκ νέου. Ωστόσο, μία τρίκοχη βασιλική, στην οποία διατηρείται ψηφιδωτό δάπεδο με ελληνική επιγραφή, δείχνει ανθρώπινη παρουσία στην περιοχή κατά τους παλαιοχριστιανικούς αιώνες. Όπως έχει γίνει και σε πολλές άλλες τοποθεσίες, όταν μία πόλη καταστρέφεται ή ερημώνεται επειδή η θέση της είναι επισφαλής, οι κάτοικοί της μετακομίζουν σε κάποια γειτονική, ασφαλέστερη τοποθεσία.  

 

Πολύ κοντά στο Αργυρόκαστρο βρισκόταν στην αρχαιότητα η ελληνική πόλη Αντιγόνεια, που χτίστηκε το 296 π. Χ. από τον Πύρρο προς τιμήν της πρώτης του γυναίκας.  

 

Αυτός είναι, κατά την άποψή μας, ο λόγος που οδήγησε τους κατοίκους της περιοχής στην ίδρυση του Αργυρόκαστρου. Η πόλη αναφέρεται για πρώτη φορά το 1336 ως Αργυρόκαστρο ή Αργυρούπολη, ως τμήμα της βυζαντινής αυτοκρατορίας. Αργότερα, έγινε κέντρο τοπικού πριγκιπάτου υπό τον Αλβανό άρχοντα Γκιον Ζενεμπίσι(1373 – 1417), ενώ το 1431 καταλήφθηκε από τους Οθωμανούς. Η αλβανική ονομασία του είναι Gjirokaster. Ο Κ. Οικονόμου το ερμηνεύει από προηγούμενο αλβανικό τύπο Gjinokaster= κάστρο του Γκίνη με αλβανική τροπή του μεσοφωνηεντικού η σε r. (ΧΑΛΑΡΑΛΑΜΠΟΣ Π. ΣΥΜΕΩΝΙΔΗΣ, «ΕΤΥΜΟΛΟΓΙΚΟ ΛΕΞΙΚΟ ΤΩΝ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΟΙΚΩΝΥΜΙΩΝ»).  

 

Ο Οικονόμου προσθέτει ότι το επίθετο Γκίνης (αλβαν. gjini-a), που σημαίνει συγγένεια. Ωστόσο, υπάρχει και άλλη εκδοχή. Το κάστρο που έδωσε το όνομά του στο Αργυρόκαστρο να οικοδομήθηκε από τον Ιωάννη (Γκίνο) Μπούα (αλβανικά Gjin Bue Shpata) (1310 – 1399), που αργότερα κατέβηκε στην ελληνική σήμερα Ήπειρο και το 1374 κατέλαβε την Άρτα, την οποία έκανε τμήμα του κρατιδίου του, ενώ στη συνέχεια κατέκτησε και τμήμα της Αιτωλοακαρνανίας. Προσπάθησε ανεπιτυχώς τέσσερις φορές να καταλάβει τα Γιάννενα, αλλά απέτυχε, καθώς νικήθηκε τις τρεις από αυτές από τον Δεσπότη (άρχοντα, ηγεμόνα) της πόλης Θωμά Πρελούμπο, γνωστό και ως «Αλβανοκτόνο». Η θεωρία που σχετίζει το Αργυρόκαστρο με την πριγκίπισσα Αργυρώ τη Μονοβύζα, στην οποία έχουμε επίσης αναφερθεί σε άρθρο μας στις 10 / 2 / 2019 δεν ευσταθεί, καθώς πιθανότατα η Αργυρώ ήταν δημιούργημα στο πλαίσιο ενός θρύλου.  

 

Το 1914 στην απογραφή που έγινε από Διεθνή Επιτροπή, στο Αργυρόκαστρο ζούσαν 7.695 Έλληνες και 5.895 Αλβανοί. Υπήρχαν 28 ελληνικά σχολεία και κανένα αλβανικό.  

 

Σύμφωνα με τον Κωσταντίνο Κουλίδα, το Αργυρόκαστρο κυριεύθηκε από τους Οθωμανούς το 1418, ένα χρόνο μετά την Αυλώνα και έμεινε για 495 χρόνια, ως το 1913, υπό οθωμανική κυριαρχία. Το 1431 οι Οθωμανοί ίδρυσαν το σαντζάκι της Αρβανιτιάς (Sandjak Arvanya ή Arvanutluk) στην περιοχή του Αργυρόκαστρου με έδρα το Αργυρόκαστρο. Το 1431 έγινε η πρώτη απογραφή από τους Οθωμανούς στα μέρη της Ηπείρου που είχαν καταλάβει. Γράφει ο Κ. Κουλίδας: «Η πόλη του Αργυροκάστρου αποτελούσε τιμάριο(φέουδο) του σαντζάκ μπεη Ali Bey(Αλή Μπέη). Αποτελούνταν από 121 οικογένειες πλήρεις με αρχηγό άρρενα 15 οικογένειες με αρχηγό χήρο / άγαμο και 27 με αρχηγό γυναίκα- χήρα. Σύνολο χριστιανικών οικογενειών – κατοικιών 163.Συνολικό ετήσιο εισόδημα μαζί με το παζάρι 26.938 ακτσέδες (άσπρα).  

 

Τα άκρως ενδιαφέροντα αυτά στοιχεία, προέρχονται από το οθωμανικό κτηματολόγιο που δημοσίευσε ο Halil Inanlcik στην Άγκυρα το 1954 και σε δεύτερη έκδοση το 1987. Φυσικά, τα στοιχεία που μας δίνει είναι πολύτιμα, γιατί δεν περιλαμβάνονται μόνο οι ονομασίες των οικισμών, αλλά και ο αριθμός των οικογενειών που κατοικούν σ’ αυτούς και πολλά ακόμα ενδιαφέροντα στοιχεία (Πηγή: ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ Ι. ΚΟΥΛΙΔΑΣ, «Η ΑΠΟΓΡΑΦΗ ΤΩΝ ΟΙΚΙΣΜΩΝ ΤΟ 1431 ΣΤΟ ΒΙΛΑΕΤΙ ΤΟΥ ΑΡΓΥΡΟΚΑΣΤΡΟΥ ΑΠΟ ΤΟ ΚΑΣΤΙΧΟ ΤΟΥ H. INALCIK, ΑΓΚΥΡΑ 1987 στα «ΒΟΡΕΙΟΗΠΕΙΡΩΤΙΚΑ, ΤΟΜΟΣ ΣΤ’, ΙΩΑΝΝΙΝΑ 2018).
 

Το όνομα του Αργυρόκαστρο να προέρχεται από τους Αργυρίνους (Κάστρο των Αργυρίνων), κάτι που δεν έχει επισημανθεί μέχρι σήμερα. Το κάστρο αποτελεί τοπόσημο της πόλης και αυτή η εκδοχή, είναι κατά την άποψή μας η επικρατέστερη.

 

Ο Παναγιώτης Αραβαντινός στη ΧΡΟΝΟΓΡΑΦΙΑ ΤΗΣ ΗΠΕΙΡΟΥ, τόμος Β’, ΑΘΗΝΑ 1856, γράφει για το Αργυρόκαστρο: «Αργυρόκαστρον – Η πάλαι πόλις Αντιγόνεια κατά τον Μελέτιον λανθάνοντα εις τούτο (σημ. όπως είδαμε το Αργυρόκαστρο είναι χτισμένο κοντά στην αρχαία Αντιγόνεια αλλά δεν ταυτίζεται μαζί της), Αργυρίνη δε ή Αργυροπολίχνη παρά των Βυζαντινών καλουμένη πριν ή κτισθεί η Δρυϊνούπολις. Κατά την παρελθούσαν εκατονταετηρίδαν (σημ. 18ος αιώνας), οι εν Αργυροκάστρω Χριστιανοί ήταν πλείονες των Οθωμανών και απολύτως σχεδόν εκείνοι διευθετούσαν τα αστικά δίκαια, όντες πολλοί ευγενείς κτηματίαι και μεγαλέμποροι εσχετισμένοι μετά της Βενετίας. Αφ’ ου η έδρα της τοπαρχίας (1770), μετετέθη εις το Δέλβινον, ήρξαντο οι Οθωμανοί ίνα καταπιέζωσιν απανθρώπως τους συμπατριώτας των…». Συνεχίζοντας ο Αραβαντινός, γράφει ότι σταδιακά άρχισαν να εγκαταλείπουν την πόλη οι πλουσιότεροι κάτοικοί της και να εγκαθίστανται στα Γιάννενα, την Κωνσταντινούπολη και αλλού. Ακολούθησαν και άλλοι Χριστιανοί και έτσι οι Οθωμανοί βρήκαν την ευκαιρία να εποικήσουν το Αργυρόκαστρο με αρνησίθρησκους (εξισλαμισμένους) των γειτονικών χωριών.  

 

Ο Αραβαντινός, αναφέρεται και στο έθνος των Αργυρίνων το οποίο κατά τον Λυκόφρωνα ζούσε στις νάπες (=δασώδεις ένυδρες περιοχές, κοιλάδες )των Κεραυνίων Ορέων και τους σχετίζει με το Αργυρόκαστρο. Ίσως λοιπόν, το όνομα του Αργυρόκαστρο να προέρχεται από τους Αργυρίνους (Κάστρο των Αργυρίνων), κάτι που δεν έχει επισημανθεί μέχρι σήμερα. Το κάστρο αποτελεί τοπόσημο της πόλης και αυτή η εκδοχή, είναι κατά την άποψή μας η επικρατέστερη.

 

Παρά τις διώξεις και τους εξισλαμισμούς, το 1914 στην απογραφή που έγινε από τη Διεθνή Επιτροπή Εθνολογικού Ελέγχου και όχι από τις ελληνικές Αρχές, στο Αργυρόκαστρο ζούσαν 7.695 Έλληνες και 5.895 Αλβανοί. Υπήρχαν 28 ελληνικά σχολεία και κανένα αλβανικό. Στον καζά Αργυροκάστρου, ζούσαν 26.440 Έλληνες και 15.000 Αλβανοί (σύνολο 41.440), ενώ υπήρχαν 124 ελληνικά σχολεία και κανένα (!) αλβανικό Όπως είναι γνωστό, το Αργυρόκαστρο ήταν η πρωτεύουσα της Αυτόνομης Δημοκρατίας της Βορείου Ηπείρου, αλλά τελικά δόθηκε στην Αλβανία.  

 

Στο Αργυρόκαστρο υπάρχει το τζαμί του Αργυροκάστρου, που χρονολογείται από το 1757 και μια οθωμανική αγορά.  

 

Ποιο είναι λοιπόν το Οθωμανικό παρελθόν της πόλης που θέλουν να αναδείξουν ο Έντι Ράμα και οι Τούρκοι; Οι εξισλαμισμοί και οι βαρβαρότητες σε βάρος των Ελλήνων; Το τζαμί του Αργυροκάστρου, που χρονολογείται από το 1757 και μια οθωμανική αγορά, δεν νομίζουμε ότι αποτελούν κάτι συγκλονιστικό. Να σημειώσουμε εδώ, ότι το 2005 μετά από πολύχρονες διαβουλεύσεις, ο ιστορικός πυρήνας του Αργυροκάστρου, εντάχθηκε στον κατάλογο με τα μνημεία Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO. Ήταν λοιπόν απαραίτητο να τονιστεί το «φτωχό» αλβανικό παρελθόν του Αργυρόκαστρου; Τόσες άλλες πόλεις με έντονο μουσουλμανικό στοιχείο και σημαντικό οθωμανικό παρελθόν έχει η Αλβανία.

 

Γενικότερα, η στάση της Αλβανίας σήμερα είναι άκρως φιλοτουρκική. Και επειδή μας κατηγορούν για τα σχετικά με την Αλβανία άρθρα μας, ας δούμε τι γράφει ένας από τους πλέον αξιόλογους πολιτικούς, κατά την άποψή μας βέβαια, των τελευταίων 30 χρόνων. Στις 22 Φεβρουαρίου 2021 ο Θεσπρωτός πολιτικός, τέως Υπουργός Αλέκος Παπαδόπουλος, δημοσίευσε ένα εξαιρετικό άρθρο με τίτλο «Ο Εκτουρκισμός της Αλβανίας».

 

Στο άρθρο αυτό, που είναι διαθέσιμο στο διαδίκτυο, μπορείτε να δείτε απίστευτες λεπτομέρειες για όσα γίνονται από την Τουρκία στην Αλβανία, με τη στήριξη του Έντι Ράμα. Ο κύριος Παπαδόπουλος, κλείνει το άρθρο του αυτό ως εξής: «Είναι εθελοτυφλία και αβάσιμος εφησυχασμός η προσφυγή της Ελλάδος μόνο στα εργαλεία που προσφέρει η δυναμική που δημιουργεί η ευρωπαϊκή ένταξη και προοπτική της περιοχής. Χρήσιμα μεν, ανεπαρκή δε. Χρειάζεται αντιμετώπιση σε διμερές επίπεδο και κυρίως αυτοπεποίθηση… Αντί των δείπνων φιλοφρονήσεων προς τον κ. Ράμα που είναι ο βασικός υπεύθυνος για την παράδοση της Αλβανίας στην Τουρκία, που μεταφέρει στο εσωτερικό της το πλέον λανθασμένο μήνυμα, χρειάζεται να του διαβιβαστεί ένα άλλο καθαρό μήνυμα, ότι η Ελλάδα γνωρίζει και προσέχει…».  

 

Ο τέως Υπουργός Αλέκος Παπαδόπουλος, δημοσίευσε ένα εξαιρετικό άρθρο με τίτλο «Ο Εκτουρκισμός της Αλβανίας».  

 

Ιδιαίτερα τώρα, που φαίνεται(;) ότι δρομολογούνται συνοριακές ανακατατάξεις στα Δυτικά Βαλκάνια, με ενσωμάτωση του Κοσόβου στην Αλβανία και εξαφάνιση της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης, η χώρα μας πρέπει να δείξει πολύ μεγάλη προσοχή.  

 

Εντάξει, πολύ καλά τα πήγε ο κύριος Δένδιας στην Άγκυρα. Αλλά να μην ξεχνάμε, ότι υπάρχει και η Βόρεια Ήπειρος, όπου ο Έντι Ράμα προσπαθεί με διάφορους τρόπους να πλήξει την εθνική ελληνική μειονότητα. Και το φράξιμο του δρόμου της Αλβανίας προς την Ευρωπαϊκή Ένωση, δεν μπορεί να αποτελεί το μόνο όπλο στη διπλωματική φαρέτρα της Ελλάδας… Βλέπουμε το απύθμενο θράσος των Τούρκων.  

 

Όταν ο Ερντογάν μιλά για 250.000 (!) συγγενείς των Τούρκων που ζουν στην Θράκη, η Ελλάδα σιωπά για την ελληνική εθνική μειονότητα της Αλβανίας. Και φυσικά, η Συνθήκη της Λωζάνης δεν αναφέρεται πουθενά σε «Τούρκους» αλλά αποκλειστικά σε «Μουσουλμάνους», οι οποίοι είναι γύρω στους 120.000 και όχι 250.000, ενώ το 1923 ζούσαν στη Θράκη, σύμφωνα με την ελληνική πλευρά 105.438 Μουσουλμάνοι. Αντίστοιχα, οι Έλληνες της Κωνσταντινούπολης, της Ίμβρου και της Τενέδου, που παρέμειναν στην Τουρκία, ήταν περίπου 110.000. Σήμερα, μετά από διωγμούς και μία σειρά από μέτρα εναντίον τους, δεν ξεπερνούν τις 5.000… Και αυτό, κάποτε, κάποιος Έλληνας πολιτικός θα πρέπει να το θυμίσει στους Τούρκους…  

 

πηγή: protothema.gr/ Μιχάλης Στούκας  

ΠΗΓΗ: protothema.gr  

πηγή