KYΡIAKH ΤΟΥ ΑΣΩΤΟΥ (1η ΕΒΔΟΜΑΔΑ ΤΗΣ ΑΠΟΚΡΕΩ)

Γράφει η Θωμαϊς Παριανού

 

Ήδη από την Κυριακή του Τελώνου και του Φαρισαίου (21/2), άνοιξε το Τριώδιον και άρχισε η περίοδος της Απόκρεω, η οποία κρατάει τρεις εβδομάδες. και ήδη διανύσαμε την πρώτη εβδομάδα, κατά την οποίαν γίνεται «κατάλυσις εις πάντα», δηλαδή τρώγεται ελεύθερα κάθε φαγητό ακόμα και την Τετάρτη και την Παρασκευή. Για αυτόν τον λόγο αυτόν ονομάζεται «ελεύθερη» ή «απολυτή». Η Κυριακή 28 / 2 ήταν η Κυριακή της παραβολής του Ασώτου, όπως αυτή περιγράφεται στο κατά Λουκάν Ευαγγέλιον ΙΕ'(15) 11-32, η περίληψη του οποίου έχει ως εξής:

«Κάποιος άνθρωπος είχε δύο γιους, και ο νεότερος από αυτούς ζήτησε από τον πατέρα του να του δώσει το μέρος της περιουσίας που του ανήκε, πράγμα που έγινε. Και μετά από λίγες ημέρες, αφού τα σύναξε όλα ο νεότερος γιος, αποδήμησε σε χώρα μακρινή και εκεί διασκόρπισε την περιουσία του ζώντας άσωτα. Και όταν αυτός τα δαπάνησε όλα, έγινε ισχυρός λιμός στη χώρα εκείνη, και αυτός άρχισε να στερείται. 

 

Και τότε πήγε και προσκολλήθηκε σε έναν από τους πολίτες εκείνης της χώρας, ο οποίος τον έστειλε στους αγρούς του να βόσκει χοίρους. Και αυτός πεινούσε και προσπαθούσε να χορτάσει από τα ξυλοκέρατα που έτρωγαν οι χοίροι, και κανείς δεν του έδινε κάτι. Τότε αυτός συνήλθε (εἰς ἑαυτὸν δὲ ἐλθὼν) και είπε 

‘’ Σε πόσους μισθωτούς του πατέρα μου περισσεύουν άρτοι, ενώ εδώ εγώ χάνομαι από λιμό’’. Αποφάσισε τότε να γυρίσει στον πατέρα του, να του ζητήσει συγγνώμη και να του ζητήσει να τον πάρει κοντά του σαν έναν από τους μισθωτούς του.  

 

Έτσι και έγινε, αλλά ο πατέρας του, του ετοίμασε θερμή υποδοχή και, για να γιορτάσει την επιστροφή του, έδωσε εντολή να θυσιάσουν ‘’τὸν μόσχον τὸν σιτευτὸν’’.  

 

Όταν γίνονταν αυτά, ο μεγάλος γιος βρισκόταν στα χωράφια και, όταν γύρισε και έμαθα τα καθέκαστα οργίστηκε, δεν ήθελε να μπει στο σπίτι. Θεώρησε τον εαυτό του αδικημένο και παραγκωνισμένο και ο πατέρας του, του είπε.  

 

«Παιδί μου, εσύ πάντοτε είσαι μαζί μου, και όλα τα δικά μου είναι δικά σου. 

Έπρεπε όμως να ευφρανθούμε και να χαρούμε, γιατί αυτός ο αδελφός σου ήταν νεκρός και ξαναέζησε, και ήταν χαμένος και βρέθηκε».  

 

Εάν, λοιπόν, συναισθανθούμε την πραγματική πνευματική μας κατάσταση και με ειλικρίνεια ομολογήσουμε τα λάθη μας και την κατασπατάληση των ταλάντων μας που μας χάρισε ο Θεός, θα καταλάβουμε ότι την Κυριακή του Ασώτου όλοι μας εορτάζουμε γιατί όλοι, κατά κάποιον τρόπο, είμαστε ‘’άσωτοι υιοί’’, απομακρυνθέντες από τον Οίκο του Αγίου Πατρός μας. Αλλά, ας πάρουμε τα πράγματα με την σειρά. Το βαθύτερο νόημα της παραβολής είναι τετραπλό και έχει ως εξής: 

 

1) Η απελπιστική κατάσταση στην οποίαν φθάνει ο αμαρτωλός.

 

Ο άσωτος υιός της παραβολής θα μπορούσε να είναι ο καθένας από εμάς, γιατί σε κάποια στιγμή της ζωής μας, ενσυνείδητα ή ασυνείδητα, απομακρυνόμαστε από τον Θεό και Πατέρα μας, με αποτέλεσμα να βιώνουμε πολύ οδυνηρές καταστάσεις. Όμως, Αυτός είναι εκεί και μας περιμένει, με πατρική αγάπη, να επιστρέψουμε στον Οίκον του. Εκεί τοποθετήθηκε εξ αρχής ο άνθρωπος, όπου απελάμβανε της Θείας στοργής και ευλογίας.

 

Η απομάκρυνση του, όμως, από την αγάπη του Πατέρα αλλάζει την ζωή του και αυτομάτως η περιουσία χάνει την αξία της. Διασκορπίζεται στα υλικά αγαθά και χάνεται και δεν του παρέχει πλέον ασφάλεια Ο ‘ακατανόμαστος’ τον βρίσκει και τον απογυμνώνει από τα πνευματικά του χαρίσματα, τα οποία ο άνθρωπος κατασπαταλά ασκόπως, δαπανά τις δυνατότητές του και τελικά διαπιστώνει την μοναξιά του και την εγκατάλειψη. Εισπράττει την όμοια με τον χοίρο διαβίωσή του, την διαγωγή του μέσα στην λάσπη της καταστροφής.

 

Φτωχός πλέον, χωρίς αξία, χωρίς υπόσταση, χωρίς νόημα ζωής, στερημένος της Πατρικής αγάπης, κατάντησε, από αρχοντόπουλο, να ζει και να τρέφεται με τους χοίρους. Όμως, όπως λέει ο ποιητής Κωστής Παλαμάς, «Όσο να σε λυπηθεί της αγάπης ο Θεός,… και μην έχοντας πιο κάτου άλλο σκαλί να κατρακυλήσεις πιο βαθιά στου Κακού τη σκάλα, για τ’ ανέβασμα ξανά που σε καλεί, θα αιστανθείς να σου φυτρώσουν, ω χαρά! τα φτερά, τα φτερά τα πρωτινά σου τα μεγάλα». Ο άνθρωπος βλέπει πλέον ότι τα γήινα και κτιστά είναι συχνάκις και απατηλά, που τελικά εισάγουν στην πονηρία, στην πλεονεξία και τον χωρίζουν από τον Θεό. Σε Αυτόν επανελθών ο άνθρωπος αντιστρέφει την κατάσταση με την μετάνοια , ως πράξη ζωής.  

 

2) Η ανάγκη μετανοίας και τα σωτήρια αποτελέσματά της  

 

Γίνεται σε όλους μας φανερό ότι η μετάνοια του Ασώτου Υιού της παραβολής δεν είχε να κάνει με μία αλλαγή συμπεριφοράς και συνηθειών , αλλά με αλλαγή τρόπου ζωής και υπάρξεως. Γύρισε, όχι για να συμβιβασθεί, να περάσει στο εξής καλά με τον Πατέρα, αλλά για να εμπιστευτεί τον εαυτό του στον Πατέρα, να αφήσει το μέλλον του με σιγουριά στην αγάπη του Θεού. Βλέπουμε για δούλος πήγε, για εργάτης γύρισε, και όμως, δοξάσθηκε ως Υιός από τον εύσπλαχνο Πατέρα, γιατί η Μετάνοια δεν είναι μία μικρόψυχη ιδιοτελής συνδιαλλαγή, αλλά η Πίστη, η εμπιστοσύνη του μετανοούντος στην άφατη και απερίγραπτη αγάπη του Θεού. Ο άσωτος υιός, ‘’εἰς ἑαυτὸν δὲ ἐλθὼν’’(= όταν ήλθε στα συγκαλά του) , είπε «Θα επιστρέψω», και ήταν κάτι που η πίστη του το απεφάσισε, γιατί γνώριζε του Πατέρα την ευσπλαχνία, και ζούσε στο βάθος της υπάρξεώς του την πατρική αγάπη, την πατρική σκέπη εκ του μακρόθεν.  

 

Αυτή η αγάπη του Πατέρα ήταν ανεκτίμητος θησαυρός. Αν και ο υιός στην αρχή την αποστράφηκε, αυτή ήταν ενεργή, και την κατάλληλη στιγμή, όταν ο Άσωτος Υιός είχε φθάσει στο απόλυτο μηδέν, αυτή η αγάπη του ξύπνησε μέσα του μνήμες. Η Πατρική αγάπη ήταν η σπίθα που άναψε πάλι μέσα στον Άσωτο Υιό την φλόγα της μετανοίας, «εις εαυτόν δε ελθών». Η φωτιά πλέον άναψε! Ήρθε στον εαυτό του, κατάλαβε το λάθος του και μετάνιωσε. Η επιστροφή ήταν μονόδρομος. Πραγματικά ο άνθρωπος μεταμορφώνεται και εξαγνίζεται, όταν αισθάνεται το βάρος της αμαρτίας και την ελευθερία της μετανοίας.  

 

3) Το μέγεθος της ευσπλαχνίας του Θεού, στην οποίαν μπορούν να στηρίζονται και οι πλέον αμαρτωλοί, ώστε να μην φθάνουν ποτέ στην απελπισία.  

 

Κανένα αμάρτημα, όσο μεγάλο και αν θεωρείται, δεν μπορεί να υπερνικήσει την φιλάνθρωπη γνώμη του Θεού. Στην μετάνοια , όμως, όπως την περιγράψαμε, το σύμβολο είναι η αγκαλιά και η αποδοχή του Πατέρα, το κίνητρο είναι η αγάπη, η επιθυμία που παρήχθη από τον ‘’ εἰς ἑαυτὸν ἐλθόντα’’ άσωτο υιό, όχι το βόλεμα, αλλά η συνάντηση με τον Πατέρα. Είναι η αγάπη του Πατέρα , γιατί χωρίς αυτήν δεν επιστρέφει κανείς. Οι αιτίες είναι οι δυσκολίες της ζωής και οι δυσχέρειες (πείνα, δίψα κλπ) που φέρνουν τον μετανοούντα ‘’εἰς ἑαυτὸν’’. Αυτό που προέχει είναι η ευσπλαχνία του Πατέρα, το φιλόξενον της πατρικής εστίας και τελικά αποδεικνύεται και το μεγάθυμο, η μεγαλοκαρδία του Πατέρα και αυτό είναι που θαυμάζει κανείς στο πέλαγος του Θείου Ελέους σε όλους τους επιστρέφοντας σε αυτόν, όποιοι και να είναι.

 

Η αγάπη του Πατέρα ξέρει μόνο να συγχωρεί. Περίμενε ο Πατέρας την επιστροφή του υιού του. Μόλις τον αντίκρισε από μακριά να έρχεται, δεν περίμενε να πλησιάσει άλλο, έτρεξε ο Ίδιος και τον αγκάλιασε. Δεν τον υποδέχθηκε στο κατώφλι του σπιτιού, ζητώντας του την απολογία του, αλλά έτρεξε και τον αγκάλιασε, δεν τον άφησε καν να μιλήσει. Αναγνώρισε την μετάνοια τού υιού του και δεν χρειαζόταν πλέον λόγια και εξηγήσεις, απλά τον αγκάλιασε. Αυτή είναι η Πατρική αγάπη του Θεού, η οποία περιβάλλει όλα τα παιδιά Του, κάνοντάς τα μετόχους και κληρονόμους της βασιλείας Του.  

 

4) Ο σύγχρονος αμαρτωλός άνθρωπος και η δυνατότητα της επιστροφή του  

 

Εμείς, όμως, οι σύγχρονοι άνθρωποι, οι απομακρυσμένοι από την αγάπη του Θεού και εμπιστευόμενοι μόνο τον εαυτό μας, σπαταλούμε ασώτως το «δικαίωμά μας», την ζωή που μας έχει δωρίσει ο Θεός, ξεχνώντας την μοναδική μας υποχρέωσή μας, να Τον αγαπούμε.

 

Η αμαρτία έχει κυριαρχήσει, ζούμε αδιάφορα, χωρίς αγάπη, ξένοι από τον Θεό, με τα προβλήματα και τις ασθένειες να μας χτυπούν συνεχώς, σαν άγρια κύματα, προσπαθώντας να μας ξυπνήσουν και να θυμηθούμε την αγάπη του Θεού. Να έρθουμε στον εαυτό μας και να αναζητήσουμε αυτήν την αγάπη, την παρηγοριά, την γαλήνη και την ασφάλεια. 

 

Ο Θεός Πατέρας μάς περιμένει να γυρίσουμε προς Αυτόν. Είναι δύσκολη η μετάνοια και η ταπείνωση για κάποιον που έχει καλλιεργήσει τον εγωισμό του. Ο σπόρος της μετανοίας, όμως, υπάρχει και είναι η υπενθύμιση της αγάπης του Θεού Πατέρα. Αυτή η υπενθύμιση έχει την δύναμη να μας ξυπνήσει από τον λήθαργο της αμαρτίας, να έρθουμε πάλι στον εαυτό μας, να θυμηθούμε τις δωρεές του Θεού, την αγάπη Του προς εμάς, τα παιδιά Του, και με ταπείνωση να πάρουμε το δρόμο της επιστροφής προς την Πατρική εστία, προς Αυτόν.

 

Αυτός μας περιμένει με ανοιχτή την αγκαλιά Του, να μας κλείσει μέσα σ’ αυτήν, επουλώνοντας τις πληγές και τα τραύματα, που προκαλέσαμε στον εαυτό μας με την συμπεριφορά μας. Στην πορεία μας προς το Άγιον Πάσχα, λόγω των ημερών που διανύομε, ανοίγεται μπροστά μας το κατεξοχήν στάδιο για πνευματικό αγώνα, το στάδιο της Μεγάλης Τεσσαρακοστής. Ας αγωνιστούμε με προθυμία, ταπείνωση και μετάνοια, ώστε να αξιωθούμε της Αναστάσιμης χαράς. Η επιστροφή μας θα είναι η χαρά του Πατέρα που θα αναφωνεί: «οὗτος ὁ υἱός μου νεκρὸς ἦν καὶ ἀνέζησε, καὶ ἀπολωλὼς ἦν καὶ εὑρέθη».