Γράφει η Θωμαϊς Παριανού
ΤΡΙΩΔΙΟΝ ονομάζεται το βιβλίο της Εκκλησιαστικής Ακολουθίας των ύμνων που ψάλλονται από την Κυριακή του Τελώνου και Φαρισαίου, μέχρι και του Μεγάλου Σαββάτου. Αρχικά περιείχε τρεις Ωδές που εψάλλοντο στην Εκκλησία, στα πλαίσια της δημιουργίας ασματικής ποίησης, ενόψει της 40μερης νηστείας πριν από το Πάσχα. Βαθμιαία προστέθηκαν και άλλα άσματα (ωδές) από τον από τον 5ο ως τον 15ο αιώνα μ.X.
Η πρώτη Κυριακή του Τριωδίου είναι αφιερωμένη στην διδακτική παραβολή του Τελώνου και του Φαρισαίου (Ευαγγέλιον κατά Λουκάν ΙΗ'(18) 09-14.), και μας εισάγει στο πνεύμα της προετοιμασίας για τα γεγονότα της ζωής του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού που θα ακολουθήσουν, από την σύλληψή του, έως την Ανάστασή του.
Το κείμενο της παραβολής, σε νεοελληνική μετάφραση, έχει ως εξής:
«Είπε, δε,(ο Ιησούς) και σε κάποιους που ήταν σίγουροι για τον εαυτό τους ότι αυτοί είναι δίκαιοι, περιφρονώντας τους άλλους, αυτή την παραβολή «Δύο άνθρωποι ανέβηκαν στο ναό να προσευχηθούν: Ο ένας Φαρισαίος και ο άλλος Τελώνης. Ο Φαρισαίος στάθηκε και προσευχόταν ως προς τον εαυτό του(λέγοντας) αυτά: Θεέ, σ’ ευχαριστώ, γιατί δεν είμαι όπως ακριβώς οι υπόλοιποι άνθρωποι, άρπαγες, άδικοι, μοιχοί, ή και όπως αυτός ο Τελώνης. Νηστεύω δύο φορές την εβδομάδα, αποδεκατίζω όλα όσα αποκτώ».
Ο Τελώνης, όμως, είχε σταθεί από μακριά και δεν ήθελε ούτε τα μάτια του να σηκώσει πάνω στον ουρανό, αλλά χτυπούσε το στήθος του, λέγοντας: ‘’Θεέ (μου) μου, ας είσαι ευμενής σ’ εμένα τον αμαρτωλό’’.
Σας λέω, αυτός (ο Τελώνης) κατέβηκε δικαιωμένος στον οίκο του, παρά εκείνος(ο Φαρισαίος). Γιατί καθένας που υψώνει τον εαυτό του θα ταπεινωθεί, όποιος όμως ταπεινώνει τον εαυτό του θα υψωθεί».
Για εμάς τους Χριστιανούς, η αρχή του Τριωδίου μας προϊδεάζει και μας προετοιμάζει για την παράδοση του Ιησού στους εχθρούς Του, που θα είναι η αρχή των Παθών Του. Ο ίδιος το γνώριζε και το είπε στους μαθητές Του (Ματθ. 20, 18 κ.ε.) « ̓Ιδοὺ ἀναβαίνομεν εἰς ̔Ιεροσόλυμα, καὶ ὁ υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου παραδοθήσεται τοῖς ἀρχιερεῦσιν καὶ γραμματεῦσιν, καὶ κατακρινοῦσιν αὐτὸν θανάτῳ».
Η Εκκλησία μας καλεί να ανεβούμε και εμείς στα Ιεροσόλυμα για να ζήσουμε από κοντά τα Πάθη, αλλά και την Ανάσταση του Κυρίου. Όμως, για να γίνει αυτό, πρέπει να ετοιμασθούμε ψυχολογικά για την πορεία μας προς το Πάσχα. Κατά την προετοιμασία μας αυτή πρέπει να δείξουμε την ΤΑΠΕΙΝΩΣΗ, ένεκα της οποίας ο Ιησούς, από Υιός Θεού έγινε ΑΝΘΡΩΠΟΣ για να έλθει στην γη, και την οποίαν επιδεικνύει ο Τελώνης της ευαγγελικής περικοπής.
Ο Ευαγγελιστής Λουκάς μας λέει ότι ο Ιησούς είπε αυτήν την παραβολή, απευθυνόμενος στους «πεποιθότας ἐφ᾿ ἑαυτοῖς ὅτι εἰσὶ δίκαιοι, καὶ ἐξουθενοῦντας τοὺς λοιπούς» (=σε αυτούς που είναι πεπεισμένοι από μόνοι τους ότι δίκαιοι και που εξουθενώνουν τους λοιπούς) . Η ταπείνωση είναι ένα ένδυμα που υφαίνεται με υπομονή και επίγνωση, ενώ η υπερηφάνεια και η υπεροψία πλέκεται συνεχώς στο σκοτάδι της αυτοπεποιθήσεως και της αυτοδικαιώσεως, αλλά και της κατακρίσεως του άλλου ανθρώπου. Δυστυχώς, ο σύγχρονος τρόπος ζωής δεν αφήνει περιθώρια στον άνθρωπο για να νοιώσει αυτοεκτίμηση, ευγνωμοσύνη, συγχωρητικότητα, αλλά όλα αυτά θυσιάζονται στον βωμό της εγωπαθείας. Δείγμα αυτής της εγωκεντρικότητας, αρχέγονο και διαχρονικό, τυγχάνει να είναι ο Φαρισαίος της παραβολής, ο οποίος δεν έχει καμία σχέση, ούτε με την ειλικρινή πίστη, ούτε με τη ευλογημένη προσευχή, πολύ δε μάλλον με την ταπείνωση. Κάπως έτσι δημιουργήθηκε και ο όρος ‘’Φαρισαϊσμός΄΄, τον οποίον κατέκρινε στο πρόσωπο του ανωνύμου Φαρισαίου ο Κύριός μας, με αυτήν παραβολή.
Τα μέλη της τάξης των Φαρισαίων, αν και απόλυτα αποκομμένα από την υπόλοιπη ιουδαϊκή κοινωνία, αποτελούσαν, λαθεμένα, το μέτρο σύγκρισης της ευσέβειας και της ηθικής για τους Ιουδαίους. Αντίθετα οι τελώνες ήταν η προσωποποίηση της αδικίας και της αμαρτωλότητας . Ως φοροεισπράκτορες των κατακτητών Ρωμαίων διέπρατταν αδικίες, κλοπές, εκβιασμούς, τοκογλυφίες και άλλες ειδεχθείς ανομίες και γι’ αυτό τους μισούσε δικαιολογημένα ο λαός. . Δύο αντίθετοι άνθρωποι, οι οποίοι εκπροσωπούσαν τις δύο αυτές τάξεις, ανέβηκαν στο ναό να προσευχηθούν. Ο πρώτος ο νομιζόμενος ευσεβής, έχοντας την αυτάρκεια της δήθεν ευσέβειάς του ως δεδομένη, στάθηκε με έπαρση μπροστά στο Θεό και άρχισε να απαριθμεί τις αρετές του, πραγματικές, ή και πλανημένες. Τις εξέθετε τόσο προκλητικά, σαν να απαιτούσε από το Θεό να τον επιβραβεύσει γι’ αυτές, κάνοντας μάλιστα σύγκρισή με τους άλλους "αμαρτωλούς’’ ανθρώπους και ιδιαίτερα με τον συμπροσευχόμενό του Τελώνη.
Αντίθετα ο τελώνης παραδέχεται ότι είναι αμαρτωλός και με συντριβή και ταπείνωση ζητεί το έλεος του Θεού. Αυτή η μετάνοιά του τον δικαιώνει μπροστά στο Θεό. Γίνεται δεκτή η προσευχή του, σε αντίθεση με τον υποκριτή Φαρισαίο, ο οποίος όχι μόνο δεν έγινε δεκτή η προσευχή του, αλλά σώρευσε στον εαυτό του περισσότερο κρίμα, εξαιτίας της εγωπάθειάς του.
Με την φράση «Ο αναμάρτητος πρώτος τον λίθον βαλλέτω», με την οποίαν ο Ιησούς έσωσε την μοιχαλίδα από τον λιθοβολισμό των δήθεν ‘’αμέμπτων και καθαρών’’ Ιουδαίων, απεκάλυψε μια μεγάλη αλήθεια : ότι κανείς άνθρωπος δεν είναι ηθικά άμεμπτος και ακέραιος, ώστε να έχει το δικαίωμα να πετροβολά τους συνανθρώπους του, ή να τους εξουθενώνει. Ἀλλωστε, ο ίδιος άνθρωπος μπορεί να διαπράξει και καλές και κακές πράξεις στην ζωή του, όμως ο Θεός μας δέχεται και έτσι. Και όταν ένας άνθρωπος φοράει το προσωπείο του δήθεν καλού και αγαθού, αργά ή γρήγορα το προσωπείο αυτό θα πέσει και θα φανεί η κακία του και η υποκρισία του, όπως έγινε με τον Φαρισαίο της παραβολής.
Αυτός παρουσίασε στην προσευχή του το πρόσωπο του καλού και ηθικού, όμως διολισθαίνοντας στην ίδια την ώρα, στην κατάκριση του τελώνη και στην απόρριψη όλων των άλλων, αφού δεν ήταν «ὥσπερ οἱ λοιποὶ τῶν ἀνθρώπων», όπως έλεγε. Θέλοντας να εξυψώσει το ‘’εγώ’’ του, εμφάνισε το απύθμενο βάθος της δικής του κακίας, της εγωπαθείας του και της υποκρισίας του. Μας παρουσίασε πόσο κακός, μικρόψυχος και μικροπρεπής ήτανε , για αυτό και λόγω της υπεροψίας του δεν δικαιώθηκε αλλά καταδικάστηκε από τον Θεό, σε αντίθεση με τον ταπεινό και μετανοήσαντα Τελώνη.
Βλέπουμε λοιπόν ότι η επίγνωση της ανθρώπινης αδυναμίας μας, και της δύσκολης καταστάσεώς που ευρισκόμεθα, αντιμετωπίζεται με ταπεινοφροσύνη. Η ταπεινοφροσύνη, λοιπόν, περισσότερο από κάθε τι άλλο, μας πλησιάζει προς την άκρα ταπείνωση, που είναι ο ίδιος ο Κύριός μας, Ιησούς Χριστός.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Παρακαλούμε τα σχολιά σας να ειναι σχετικά με το θέμα, περιεκτικά και ευπρεπή. Για την καλύτερη επικοινωνία δώστε κάποιο όνομα ή ψευδώνυμο. Διαφημιστικά σχόλια δεν δημοσιεύονται.
Επειδή δεν υπάρχει η δυνατότητα διόρθωσης του σχολίου σας παρακαλούμε μετά την τελική σύνταξή του να ελέγχεται. Προτιμάτε την ελληνική γραφή κι όχι την λατινική (κοινώς greeklish).
Πολύ σημαντικό είναι να κρατάτε προσωρινό αντίγραφο του σχολίου σας ειδικά όταν είναι εκτενές διότι ενδέχεται να μην γίνει δεκτό από την Google (λόγω μεγέθους) και θα παραστεί η ανάγκη να το σπάσετε σε δύο ή περισσότερα.
Το σχόλιό σας θα δημοσιευθεί, το αργότερο, μέσα σε λίγες ώρες, μετά από έγκριση του διαχειριστή του ιστολογίου, ο οποίος είναι υποχρεωμένος να δημοσιεύει όλα τα σχόλια που δεν παραβαίνουν τους όρους που έχουμε θέσει στις παρούσες οδηγίες.
Υβριστικά, μη ευπρεπή και προπαγανδιστικά σχόλια θα διαγράφονται ή δεν θα δημοσιεύονται.