ΟΡΦΕΑΣ ΚΑΙ ΧΡΙΣΤΟΣ, ΒΙΟΙ ΠΑΡΑΛΛΗΛΟΙ

Γράφει ο Σπύρος Κατσούρης

 

Αυτές τις μέρες, το μεγαλύτερο μέρος του πλανήτη μας γιορτάζει την Γέννηση του Θεανθρώπου Χριστού από την Παρθένο Μαρία, εν φάτνη του σπηλαίου της Βηθλεέμ, ανάμεσα σε ζώα που τον ζεσταίνουν με την ανάσα τους. Εκεί έρχονται και 3 μάγοι (αστρονόμοι) από την Περσία, για να τον προσκυνήσουν καταθέτοντες τα δώρα τους…. 

 

Η γέννηση του Σωτήρος σε σπήλαιο, αυτομάτως μας παραπέμπει στη γέννηση Ελληνικών μυθολογικών προσώπων και θεοτήτων ή ημιθέων, όπως ο Δίας, ο Ορφέας, ο Διόνυσος κλπ. Για τους αρχαίους τα σπήλαια ήσαν τόποι μυστηριακής λατρείας όπου το ανθρώπινο συναντούσε το θείο, γι’αυτό πολλοί θεοί και σωτήρες γεννιούνται μέσα σ’αυτά. Ας δούμε όμως τον παραλληλισμό του Ορφέως με τον Χριστό και να αναρωτηθούμε καλοπροαιρέτως: Τι θα ήτο ο Χριστιανισμός σήμερον ή τι θα ήτο ολόκληρος η ανθρωπότης χωρίς το μοναδικό, ανεπανάληπτο και ασάλευτο οικοδόμημα του Ελληνισμού?! Του Ελληνισμού ως φιλοσοφία, ιστορία, γλώσσα, θρησκεία, επιστήμη, τέχνη, Φως! Ο Ορφέας, λοιπόν, γιός του Απόλλωνος (θεϊκή μορφή) και της μούσας Καλλιόπης (ως μνημονεύει ο Διόδωρος και ο Στράβων), εγεννήθη σε σπήλαιο της Πιμπλείας (Θρακικής πόλεως) κατά τους χρόνους των Αργοναυτών και πριν τον Τρωϊκό πόλεμο. Γήϊνος (φυσικός του) πατέρας ο Αίγαγρος (βασιλιάς της Θράκης). Γήινος (φυσικός) πατέρας του Χριστού ο Ιωσήφ. Παρθένος η μούσα Καλλιόπη. Παρθένος κι η τεκούσα τον Χριστό, Μαρία. 

 

Νεαρός ο Ορφέας φεύγει στην Αίγυπτο και Κρήτη (ο Χριστός φεύγει στην έρημο) για να μυηθεί στα μυστήρια των εκεί ιερέων. Επανέρχεται στη Θράκη και ιδρύει τα Βακχικά (Διονυσιακά) Μυστήρια, που θεωρούνται αιρετικά. Ο Χριστός επανέρχεται στη γεννέτειρά του και διδάσκει τον Νέο Λόγο του Θεού και συγκρούεται με τους Ιερείς και Γραμματείς και Φαρισαίους. Ο Ορφέας με την χρυσή λύρα που του έδωσε ο Απόλλων και του έμαθαν οι μούσες, καταμάγευε ανθρώπους, ζώα, πουλιά, δέντρα, ακόμα και βράχους του Ολύμπου, που τον ακολουθούσαν!! 

 

Ο Χριστός μάγευε τα πλήθη με τον γλυκό και μειλίχιο λόγο του, που τον ακολουθούσαν αφήνοντας τις εργασίες και τις οικογένειές των (άφετε τους νεκρούς να θάψουν τους νεκρούς υμών). Ο Ορφέας ταξιδεύει με τους Αργοναύτες στην Κολχίδα για το χρυσόμαλλο δέρας (βλ. Απολλωνίου Ροδίου), και με την μουσική του μαγεύει τις Σειρήνες, τις Συμπληγάδες Πέτρες (για να περάσει η Αργώ), και τον Δράκο που φύλασσε το χρυσόμαλλο δέρας. Ο Χριστός στην Τιβεριάδα κοπάζει τ’ άγρια κύμματα και σώζει τους μαθητές του στο πλοίο και τον Πέτρο που λιποψύχησε στη θάλασσα από βέβαιο πνιγμό. Ο Ορφέας νυμφεύεται την Ευρυδίκη αλλά δεν προλαβαίνει να την χαρεί διότι την δαγκώνει δηλητηριώδες φίδι (ως αναφέρουν οι Λατίνοι ποιητές Βιργίλιος και Οβίδιος) και περίλυπος κατεβαίνει στον Άδη για να την φέρει πίσω από τον Πλούτωνα και την Περσεφόνη. 

 

Ο Χριστός φέρνει από τον Άδη τον προ 4ημέρου θανόντα φίλο του Λάζαρο. Ο Ορφέας βρίσκει φρικτό θάνατο από τις θράσσες (μαινάδες) κατά τα Βακχικά αυτών όργια, όπου τον κατασπάραξαν κι έρριξαν στον Έβρο ποταμό την κεφαλή, τα μέλη και την λύρα του. (Ως δε αναφέρει ο Λουκιανός, όταν η κεφαλή χτύπησε τυχαία στη λύρα, βγήκαν μακρόσυρτα πένθιμα τραγούδια και μοιρολόγια). Ο Χριστός βρίσκει φρικτό θάνατο με την καθήλωσή του στον Σταυρό. Και ως τις μέρες μας ακούγονται τα θρηνητικά μοιρολόγια στους ναούς την Μ.Εβδομάδα. Ο Ορφέας απετέλεσε την ιδεολογική βάση της Ορφικής λατρείας και των Ορφικών μυστηρίων, που ήσαν αντίθετα με τα τότε παραδεδομένα λατρευτικά έθιμα των αρχαίων Ελλήνων για τους 12 θεούς. Δηλαδή κατ’ουσίαν ήτο μία Αίρεσις. 

 

Ο Χριστός απετέλεσε την ιδεολογική βάση της Χριστιανικής θρησκείας, που ήτο αντίθετη με την επικρατούσα τότε Ιουδαϊκή (Εβραϊκή). Και γι’αυτό, οι πρωτοχριστιανοί θεωρήθησαν αιρετικοί και εδιώχθησαν απηνώς ως τον 3ο μ.Χ. αιώνα. Ο Ορφέας δύναται να θεωρηθεί πρόδρομος του Μονοθεϊσμού, όπως κι ο Χριστός. Την σύγκριση Ορφέως και Χριστού κάνει πρώτος ο Εκκλησιαστικός συγγραφέας Κλήμης ο Αλεξανδρεύς, που τονίζει όμως την υπεροχή του Χριστού, γιατί ο Ορφέας τιθάσσευε –λέει-τα ζώα, ενώ ο Χριστός τους ανθρώπους. Σε Κατακόμβες (όπως του αγίου Καλλίστου και της αγίας Δομιτίλλης) εικονίζεται συχνά ο Ορφέας καθήμενος σε βράχο με χλαμύδα και την λύρα του μέσα σε βουκολικό τοπίο όπου λέων, ίππος, πρόβατο, αρκούδα, πάνθηρας, όφις, χελώνα και πτηνά ακούνε την μελωδία της λύρας του. Ο Ορφέας τονίζει την θεία φύση του ανθρώπου, την αθανασία και την πέραν του τάφου ζωή. Το ίδιο κι ο Χριστός. 

 

Ουσιαστικός σκοπός του Ορφέα ήτο να ζήσει κανείς την ζωή χωρίς ηθικούς ρύπους, για να φθάσει στην θέωση. Το σώμα, έλεγε, είναι η φυλακή της ψυχής που λύεται ελεύθερη από τα δεσμά της με τον θάνατο. Για να φθάσει όμως στο θεό πρέπει να είναι αγνή! Κι αυτό επιτυγχάνεται με τις ασκήσεις εξαγνισμού (μυστηριακές τελετές) που καθιέρωσε. Ο Χριστός διδάσκει για τον καθαρό βίο του ανθρώπου και την απαλλαγή του εκ των γηίνων βαριδίων, όπως είναι οι μέριμνες του βίου και η περιουσία ή το χρήμα (βλέπε απαντήσεις του στον πλούσιο νέο που τον ρώτησε: Διδάσκαλε αγαθέ, τι ποιήσω ίνα ζωήν αιώνιον κληρονομήσω;; Ο Ορφέας ήτο μάντης και δημιούργησε και μαντεία. Κι ο Χριστός ήτο μάντης και μάντευε ακόμα και την σκέψη των άλλων (βλ. περίπτωση αρχιερέων). 

 

Ο Ορφέας εθεωρήθη «άναξ» και δεσπότης και φορεύς των θείων αποκαλύψεων. Το αυτό και ο Χριστός, ως υιός θεού και βασιλεύς των βασιλέων. Η ψυχή (για τους Ορφικούς) έχει θεϊκή καταγωγή. Έρχεται από την Αιωνιότητα και επιστρέφει σ’αυτήν. Το σώμα όμως είναι βεβαρυμμένο από το προπατορικό αμάρτημα (εδώ εννοείται η Τιτανική καταγωγή του) και πρέπει να εξαγνισθεί. (βλ. Πλάτωνος «Γοργίας» και βιβλία Ορφικών: Κέκροπος, Ζωπήρου, Ηρακλειώτου, Τιμοκλέους, Θεογνήτου, Προδίκου, Ηροδίκου, Ονομακρίτου κλπ). 

 

Ο Ορφέας τόνιζε την σημασία της μετανοίας και ηθικής Αναγεννήσεως, που επιτυγχάνεται με την άσκηση (αποχή από κρέας, αυγά, κουκκιά, πολυτελή ενδύματα, χρυσό, κακές πράξεις και σκέψεις). Το αυτό και ο Χριστός (!) που ακόμα και στη φιλική συνεστίαση «χλευάζει» τρόπον τινά, την Μάρθα, λέγοντας: «Μάρθα, Μάρθα μεριμνάς και τυρβάζει περί πολλά , ενός δε έστι χρεία. Μαρία δε την αγαθήν μερίδα εξελέξατο…». Μικρή διαφορά μόνο βλέπουμε στη θεωρία της Μετενσαρκώσεως ή Μετεμψυχώσεως. Εδώ δηλαδή ο Ορφέας πιστεύει στις διάφορες ενσαρκώσεις της ψυχής, ωσότου αυτή εξαγνισθεί πλήρως, σπάσει τον κύκλο των γεννήσεων και επιστρέψει στον θεό. Όμως κι ο Χριστός δεν την απέρριπτε αυτή την θεωρία, αφού ρωτά τους μαθητές του: «Τι μοι λέγουσιν οι άνθρωποι είναι;» κι αυτοί απαντούν: Άλλος ο προφήτης Δανιήλ, άλλος ο Ηλίας ή ο Δαυίδ κλπ. Και σεις , ξαναλέει, τι νομίζετε;… Δηλαδή δεν απέρριψε ευθέως αυτή την θεωρία και να τους πει: «Τι ανοησίες είναι αυτές που λέτε;».

 

Αλλά και οι αρχαίοι μας: Εμπεδοκλής (ήδη γαρ ποτ’ εγώ γενόμην κούρος τε, κόρη τε, οιωνός τε, έναλος έλλοπος ιχθύς), Πυθαγόρας (παύσε μηδέ ράπιζε τόνδε κύνα, επεί φίλου ανέρος εστι ψυχή, την έγνων φθεγξαμένης αϊων). Ο δε Ευριπίδης λέει: «Τις οίδεν ει ζην μεν τούθ’όπερ κέκληται θανείν, το δε ζην θνήσκειν εστι». Δηλαδή ποιος ξέρει αν δεν είναι ζωή εκείνο που καλείται θάνατος και θάνατος εκείνο που λέγεται ζωή; Για να μην επεκταθούμε και στους Αισχύλο (χοηφόροι),Πίνδαρο, Ησίοδο, Σόλωνα, Σοφοκλή κλπ. Πολλοί λοιπόν οι επιφανείς αρχαιοέλληνες που αναφέρονται στον Ορφέα και στα Ορφικά, όπως πολλοί και οι συγγραφείς περί Χριστού, πλην των 4 Ευαγγελιστών (Λουκά, Ιωάννη, Ματθαίου, Μάρκου). 

 

Ένα άλλο (σημαντικό για τον υπογράφοντα) στοιχείο ομοιότητας Ορφισμού και Χριστιανισμού είναι τούτο: Οι μετέπειτα Ορφικοί Κήρυκες (δηλ. Απόστολοι) ιδρύουν θιάσους, θρησκευτικές κοινότητες που παίρνουν την μορφή Αιρέσεων που στο όνομα του Ορφέως εκβάλλουν δαιμόνια, περιπλανώνται ως μάντεις και αγύρτες σε πόλεις και χωριά, πωλούν δημώδη προσηλυτιστικά βιβλία και λύνουν αμαρτίες έναντι αμοιβής όχι μόνο των ζώντων αλλά και των τεθνεώτων. Το ίδιο δεν έγινε και γίνεται ως τις μέρες μας με τον Χριστιανισμό;;; Πόσοι κομπογιαννίτες και αγύρτες τριγυρνούσαν και τριγυρνούν με κομποσκοίνια, λιβάνια, μαντζούνια, αγιασμούς, εικονίτσες, φυλαχτά, χαϊμαλιά κλπ;; Πόσες αντιβασκανίες και ξόρκια από «δαιμονισμούς»!? Αλλά κυρίως πόσες ΑΙΡΕΣΕΙΣ του Χριστιανισμού δημιουργήθησαν;; Αφού, πλήν των γνωστών μεγάλων δογμάτων (Ορθοδοξίας, Καθολικισμού, Πρωτεσταντισμού) υπάρχουν (κρατηθείτε) άλλες 150 Αιρέσεις! 

 

Ακόμη, ο Ορφέας ως επαγγελόμενος την λύτρωση της ψυχής, εύρε ευήκοα ώτα στους χωρικούς της Αττικής και άλλων περιοχών, που άνοιξαν τις καρδιές των , κατά τον 6ο π.Χ. αιώνα , να δεχθούν το απολυτρωτικό κήρυγμα, που περιείχε νέες ιδέες και θεωρίες περί θεού, κόσμου και ψυχής. Ο δε όσιος βίος που διήγαν οι μυημένοι Ορφικοί ήτο βαρυσήμαντο παράδειγμα προς μίμηση. Το ίδιο συμβαίνει και με τον Χριστό, που βρίσκει ευήκοα ώτα στους απλούς ανθρώπους, στους ψαράδες (που κάνει και μαθητές του για «αλιείς ανθρωπίνων ψυχών»), στις πόρνες και τους αμαρτωλούς (για τους οποίους τονίζει ότι ήλθε για να σώσει αυτούς από τις αμαρτίες). Ο δε όσιος και αλληλέγγυος βίος των πρώτων χριστιανών ήτο ο μεγάλος μαγνήτης των περισκεπτομένων ανθρώπων. 

 

Τέλος η εξάπλωση των Ορφικών ιδεών πλην του Ελλαδικού χώρου και της Κάτω Ιταλίας (Magnia Greccia) έγινε και σε Αφρική, Γαλατία, Ελβετία, Γερμανία και Βρεττανία. Η εξάπλωση του Χριστιανισμού , χάριν κυρίως της Ελληνικής γλώσσης (που ήτο «παγκόσμιος», την εποχή εκείνη) και της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, επεκτάθη σαν φωτιά από την Μ. Ανατολή σε Ευρώπη, Ρωσσία, Αφρική κλπ για τον πρόσθετο λόγο ότι ο Χριστιανισμός είναι βαθύτατα Ελληνική φιλοσοφία και καμμία σχέση δεν έχει με τον Ιουδαϊσμό (Παλαιά Διαθήκη) των Εβραίων, που τον καπηλεύθησαν. Ούτε φυσικά με τον Ισλαμισμό που τον χωρίζει αβυσσαλέο χάος. Τώρα θα μου πείτε, γιατί δεν συνέχισε ο Ορφισμός και επεκράτησε ο Χριστιανισμός;; Την απάντηση θα την βρείτε μόνοι σας, αν φυσικά ρίξετε ματιές στα ιστορικά βιβλία και στους σημερινούς φανατικούς τζιχαντιστές που επιδιώκουν τον εξισλαμισμό όλου του κόσμου δια της βίας. Ενώ ο εν φάτνη γεννηθείς Ιησούς Χριστός και Σωτήρ ημών είπε: «Όστις θέλει οπίσω μου ελθείν, απαρνησάσθω εαυτόν και αράτω τον σταυρόν αυτού και ακολουθήτω μοι». Καλά Χριστούγεννα και Καλή λύτρωση εκ πάντων των δεινών… 

 

Ρόδος 22-12-2020

Σ.Σ. 

 

Νομικός, οικονομολόγος, πολιτειολόγος, εκπαιδευτικός, πρώην Τμ/ρχης Τραπέζης τ. Ελλάδος, συγγραφέας, αρθρογράφος, βραβευμένος Ποιητής, Δ/ντης Πολ. Μελάθρου Ρόδου