ΕΛΙΑΜΕΠ: Το ίδρυμα της καθεστηκυίας τάξης και και των θεωριών κατευνασμού έναντι της Τουρκίας

Απόσπασμα από ευρύτερο άρθρο από το Άρδην (τ. 118) που κυκλοφορεί. 

Του Γιάννη Ξένου

Τους τελευταίους μήνες, το ΕΛΙΑΜΕΠ (Ελληνικό Ίδρυμα Ευρωπαϊκής και Εξωτερικής Πολιτικής), μετά από μια μεγάλη περίοδο, βγήκε με νέα δυναμική στο προσκήνιο. Η ανάληψη της θέσης του αναπληρωτή Συμβούλου Εθνικής Ασφαλείας από τον Θάνο Ντόκο, στα τέλη του προηγούμενου Οκτωβρίου, αποτέλεσε το σήμα της αντεπίθεσης.

Ο Θάνος Ντόκος, επί 14 χρόνια γενικός διευθυντής του ΕΛΙΑΜΕΠ, λίγες μέρες μετά την ανάληψη των καθηκόντων του, σε συνέντευξή του στο Αθηναϊκό Πρακτορείο Ειδήσεων, λειτουργώντας ως «λαγός» των θεωριών του κατευνασμού. δήλωνε: «Ακόμη και ιδέες περί συνεκμετάλλευσης (kazan-kazan) μπορούν να συζητηθούν, υπό την προϋπόθεση της προηγούμενης οριοθέτησης μέσω προσφυγής σέ διεθνές δικαιοδοτικό όργανο[1]». Αρχές Φεβρουαρίου, ενώ το μελάνι από την υπογραφή του τουρκολιβυκού συμφώνου δεν είχε στεγνώσει και η Τουρκία εξακόντιζε καθημερινά ακόμα και στρατιωτικές απειλές εναντίον Ελλάδας και Κύπρου, επανήλθε και, μέσω της κυπριακής εφημερίδας Φιλελεύθερος, επανέλαβε την ιδέα της συνεκμετάλλευσης[2].

Έκτοτε, το ΕΛΙΑΜΕΠ, εκφράζοντας τον φόβο των ελίτ της χώρας ότι η Τουρκία βρίσκεται κοντά στο να χρησιμοποιήσει στρατιωτικά μέσα εναντίον της Ελλάδος, πλασάρει, μέσω συχνών εκδηλώσεων, πυκνής αρθρογραφίας, μυστικών συναντήσεων με πολιτικά πρόσωπα, τα οφέλη της θεωρίας της συνεκμετάλλευσης στο Αιγαίο ως μέσο για να κατευναστεί η Τουρκία. Η προσφυγή στο διεθνές δικαστήριο της Χάγης προβάλλεται ως η πανάκεια που θα μας σώσει από την αναθεωρητική Τουρκία. 

Στις 18 Φεβρουαρίου, το ΕΛΙΑΜΕΠ διοργάνωσε εκδήλωση με θέμα: «Μας συμφέρει η Χάγη;», όπου μίλησαν οι εκπρόσωποι τριών κομμάτων: Ντόρα Μπακογιάννη, Γ. Παπανδρέου και Γ. Κατρούγκαλος, καθώς και ο Χρήστος Ροζάκης (Ομ. Καθηγητής, Αντιπρόεδρος του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και σχεδόν μόνιμος σύμβουλος του υπουργείου Εξωτερικών επί δεκαετίες). Όλοι οι ομιλητές συμφώνησαν ότι η προσφυγή στη Χάγη αποτελεί μια διέξοδο για την Ελλάδα, αν και δεν απάντησαν στο πώς θα πείσουν την Τουρκία να φέρει στο διεθνές δικαστήριο μόνο την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας/ΑΟΖ και όχι όλα τα θέματα που κατά καιρούς αυτή θέτει (π.χ. αποστρατιωτικοποίηση νησιών Αιγαίου, αμφισβήτηση του νομικού καθεστώτος κάποιων νησιών του Αιγαίου κ.ά.).

Σε επίπεδο αρθρογραφίας, ο πρώην ΔΟΛ (ΤΟ ΒΗΜΑ, ΤΑ ΝΕΑ και το in.gr), όπως και η Καθημερινή, μέρα παρά μέρα, φιλοξενούν άρθρα βασικών συντελεστών του ΕΛΙΑΜΕΠ. Ο Λουκάς Τσούκαλης έχει μόνιμο βήμα στην Κυριακάτικη Καθημερινή, ο Παναγιώτης Ιωακειμίδης, μέλος της Συμβουλευτικής Επιτροπής του ΕΛΙΑΜΕΠ και παλαιότερο μέλος του ΔΣ του, κάθε εβδομάδα, από ΤΟ ΒΗΜΑ και σχεδόν καθημερινά από τα ΝΕΑ, νουθετεί τους αναγνώστες για την ανάγκη να τα βρούμε με την Τουρκία χωρίς να μπαίνουμε στην ουσία αν έχουν δίκιο ή άδικο σε αυτά που μας ζητούν[3]. Η ειδική σύμβουλος του ΕΛΙΑΜΕΠ, Μαρία Γαβουνέλη, πάλι από τις στήλες του Βήματος, προτείνει μια άλλη προσέγγιση για την προσφυγή στη Χάγη, βασιζόμενη στο άρθρο 298 της Σύμβασης για το Δίκαιο της Θάλασσας που στο παρελθόν έχει χρησιμοποιηθεί για επίλυση διαφορών, π.χ. μεταξύ της Νορβηγίας και της Ισλανδίας. Αφού εκθειάζει επί μακρόν τη λύση που προτείνει, υπογραμμίζοντας πόσο εύχρηστο είναι το συγκεκριμένο άρθρο, στο τέλος αναφέρει ότι υπάρχει ένα μόνο μειονέκτημα, ότι η Τουρκία δεν έχει υπογράψει την Σύμβαση για το Δίκαιο της Θάλασσας![4] Ο νυν γενικός διευθυντής του ΕΛΙΑΜΕΠ, Γιώργος Παγουλάτος, προβάλλεται συστηματικά από τα ΜΜΕ, ενώ δεν πρέπει να μας διαφεύγει ότι και πιο «ακραίες» τοποθετήσεις (ή πιο «θαρραλέες» από την οπτική του ΕΛΙΑΜΕΠ), όπως του Αλέξη Ηρακλείδη, επίσης μέλους της Συμβουλευτικής, αντιμετωπίζονται προνομιακά από τα ΜΜΕ. Στο τελευταίο του βιβλίο, Αιγαίο και Ανατολική Μεσόγειος: 50+1 όψεις των ελληνοτουρκικών διενέξεων, τονίζει ότι αναθεωρητική δύναμη στην περιοχή δεν είναι η Τουρκία, αλλά η Ελλάδα(!) και μας ζητά να κατανοήσουμε τις τουρκικές θέσεις γιατί η Τουρκία βιώνει «το σύνδρομο των Σεβρών», δηλαδή τον φόβο να βρεθεί, όπως το 1920, περικυκλωμένη![5] 

Εκδήλωση του ΕΛΙΑΜΕΠ με κεντρικούς ομιλητές την Ντόρα Μπακογιάννη και τον Γιώργο Παπανδρέου

Το ΕΛΙΑΜΕΠ όμως δεν περιορίζεται στο να ασκεί πιέσεις, μέσω ανάληψης καίριων θέσεων εξουσίας ή κυριαρχώντας στα ΜΜΕ, αλλά διεκδικεί μερίδιο στην άσκηση εξωτερικής πολιτικής. Στις 22 Ιανουαρίου, υποδέχτηκε τον Τούρκο πρεσβευτή Μπουράκ Οζουγκεργκίν,με τον οποίο και «έγινε μία ανοιχτή συζήτηση για τις διμερείς σχέσεις, τις σχέσεις της Τουρκίας με την ΕΕ, τις εξελίξεις στη νοτιοανατολική Μεσόγειο και την προσφυγική κρίση. Στη συζήτηση συμμετείχαν εκπρόσωποι του επιχειρηματικού τομέα, του τομέα χάραξης πολιτικών και πανεπιστημιακοί»[6]. Σύμφωνα με δημοσίευμα της Εστίας, ο Τούρκος πρεσβευτής, αφού ανέπτυξε όλη την τουρκική επιχειρηματολογία, στο τέλος έριξε τη βόμβα ότι «Ἄν συνεχίσουμε ἔτσι, δέν ἀποκλείεται κλιμάκωσις».

Σύμφωνα με το δημοσίευμα, το ίδιο απόγευμα, πολυπληθής ομάδα του ΕΛΙΑΜΕΠ επισκέφτηκε το Μαξίμου για να μεταφέρουν στον πρωθυπουργό και στον ΥΠΕΞ την ανησυχία τους[7]. Έκτοτε, ξεκίνησε ένα μπαράζ εκδηλώσεων, κειμένων κ.λπ., ώστε να κυριαρχήσουν αισθήματα κατευνασμού έναντι της Τουρκίας στην ελληνική κοινή γνώμη, αλλά η «ειρηνική εισβολή» του Ερντογάν στον Έβρο τα τίναξε όλα στον αέρα.

Ποιο είναι το ΕΛΙΑΜΕΠ 

Το ΕΛΙΑΜΕΠ, για τριάντα χρόνια, αποτελεί την κυρίαρχη δεξαμενή σκέψης του εκσυγχρονιστικού χώρου. Δημιουργήθηκε πριν τριάντα δύο χρόνια, το 1988 με πρωτεργάτες τον Θάνο Βερέμη (σήμερα αντιπρόεδρος του ΔΣ), τον Γιάννη Βαληνάκη (πρώην υφυπουργός Εξωτερικών της ΝΔ) και τον ναύαρχο Θεόδωρο Ντεγιάννη. 

Παλαιές σχέσεις με το ίδρυμα διατηρεί ο ακαδημαϊκός πια και επί μια δεκαετία Ευρωπαίος μεσολαβητής, Νικηφόρος Διαμαντούρος. Γι’ αυτό και το ΕΛΙΑΜΕΠ τον έχει συμπεριλάβει στο τιμητικό του συμβούλιο, μαζί με τον καθηγητή Θεόδωρο Κουλουμπή (πρόεδρο του ιδρύματος το 1993-1995), τον Κύπριο επιχειρηματία Γιώργο Δαυίδ (επικεφαλής για δεκαετίες του ομίλου Δαυίδ-Λεβέντη που, μεταξύ πολλών άλλων εταιρειών, συμπεριλαμβάνει και την Κόκα Κόλα 3Ε), επί σειρά ετών μέλος του ΔΣ του ιδρύματος, και τον πρώην πρόεδρο του ΟΤΕ, Παναγή Βουρλούμη, επίσης για πολλά χρόνια μέλος του ΔΣ του. 

Τα ιδιόκτητα γραφεία του ιδρύματος, επί της Βασ. Σοφίας, όπως μας ενημερώνει ενημερωτικό φυλλάδιο του ιδρύματος[8], είναι χορηγία των ιδρυμάτων Σταύρος Νιάρχος και Α.Γ. Λεβέντη (πρόεδρος της Ελληνικής Επιτροπής του είναι ο Γ. Δαυίδ). Το ίδρυμα χρηματοδοτείται διαχρονικά από τα υπουργεία Εξωτερικών και Εθνικής Άμυνας[9], αλλά όχι μόνο. Διαχρονικά χρηματοδοτείται eεπίσης από το ΝΑΤΟ και διάφορα όργανα της ΕΕ. Παλαιοτέρα, είχε δημοσιεύσει ότι λάμβανε χρηματοδοτήσεις από το Ίδρυμα Ford, το Ίδρυμα Ροκφέλλερ, αλλά και από πολυάριθμα παραρτήματα του ιδρύματος του Τζωρτζ Σόρος, Open Society, ανά την Ευρώπη[10]. 

Οι σημερινοί χορηγοί του, όπως αναφέρονται στην ιστοσελίδα του είναι μεταξύ άλλων: το Ίδρυμα Ωνάση, οι τράπεζες ΕΤΕ και Γιούρομπανκ, ο ΟΤΕ, οι ΔΕΚΟ ΔΕΔΔΗΕ, ΔΕΠΑ και ΕΛΠΕ, οι μεγάλες επιχειρήσεις Τιτάν, Chipita, Παπαστράτος, Διεθνής Αερολιμένας Αθηνών, Raycap, το fund Damma Holdings, του Δημήτρη Δασκαλόπουλου (πρ. πρόεδρος ΣΕΒ και πρόεδρος της Διανέοσις), ναυτιλιακές όπως η Allseas Marine SA και Dimitriaki SA, αλλά και μια σειρά από πρεσβείες όπως: Γερμανίας, Βρετανίας, Νορβηγίας, Λιθουανίας, Ιαπωνίας, Ισπανίας, Νότιας Κορέας, Ολλανδίας και Αυστραλίας. 

Το 2013, με την ελληνική κρίση να έχει γονατίσει το δημόσιο ταμείο, όπως και αυτά των ΔΕΚΟ και των Ελλήνων μεγαλοεπιχειρηματιών, το ΕΛΙΑΜΕΠ ανοίχτηκε σε νέα ερευνητικά θέματα (μετανάστευση και ενέργεια), καθώς επιδίωξε να δικτυωθεί με διεθνείς φορείς για να αναπληρώσει τις χαμένες χρηματοδοτήσεις του[11]. Τότε δημιούργησε τη Διεθνή συμβουλευτική επιτροπή, ενώ έκτοτε έριξε βάρος και σε προγράμματα για τη μετανάστευση.

Το ΕΛΙΑΜΕΠ είναι το ίδρυμα της διεθνοποιημένης καθεστηκυίας τάξης της χώρας, συγκεντρώνει μεγαλοεπιχειρηματίες, πολιτικούς και των τριών κομμάτων εξουσίας (κυρίως του εκσυγχρονιστικού ΠΑΣΟΚ, της ΝΔ και, με μεγάλη ορμή τα τελευταία χρόνια, και του ΣΥΡΙΖΑ), τραπεζίτες συνδεδεμένους με τον ευρωατλαντισμό, διανοούμενους, πρεσβευτές της «ρεαλιστικής σχολής» κ.λπ. Αυτό αντικατοπτρίζεται και στη σύνθεση του ΔΣ διαχρονικά, αλλά σήμερα ακόμα περισσότερο. Ταμίας του ΔΣ είναι ο Διευθύνων Σύμβουλος της ΤΙΤΑΝ, Δημήτρης Παπαλεξόπουλος. Ο Δ. Παπαλεξόπουλος προτάθηκε από το ΔΣ του ΣΕΒ να αναλάβει από τον Ιούνιο την προεδρία του ΣΕΒ. Το ΔΣ πρότεινε για τη θέση του Προέδρου της Εκτελεστικής Επιτροπής του ΣΕΒ τον Ευθύμιο Βιδάλη. Ο Ευθύμιος Βιδάλης είναι συνιδρυτής και εταίρος της Zeus Capital, εταιρείας που δραστηριοποιείται στο real estate, στη Νοτιοανατολική Ευρώπη. Ιδρυτής και πρόεδρος της Zeus Capital είναι ο Στέλιος Ζαββός[12], κουμπάρος και αντιπρόσωπος του Σόρος στη Νοτιοανατολική Ευρώπη, πρόεδρος του Solidarity Now. O Ε. Βιδάλης είναι επίσης μέλος του ΔΣ του Solidarity Now· έτσι ο ΣΕΒ θα βρεθεί στην ευχάριστη θέση ο πρόεδρος και ο πρόεδρος της Εκτελεστικής Επιτροπής του να είναι και μέλη ΔΣ δύο μεγάλων ιδρυμάτων, του ΕΛΙΑΜΕΠ και του Solidarity Now. Γενικός γραμματέας του ΔΣ είναι η δικηγόρος Ελένη Παπακωνσταντίνου, κόρη του πρώην υπουργού Εξωτερικών της ΝΔ, Μιχάλη Παπακωνσταντίνου και εξαδέλφη του υπουργού Οικονομικών του ΓΑΠ, Γιώργου Παπακωνσταντίνου. Το όνομά της είχε εμπλακεί στην υπόθεση της λίστας Λαγκάρντ, αφού φέρεται το όνομα της να αφαιρέθηκε από τη λίστα[13]. 

Στο ΔΣ του ΕΛΙΑΜΕΠ συμμετέχουν ακόμα: ο επιχειρηματίας Κώστας Αποστολίδης, πρόεδρος της Raycap που εξάγει, μεταξύ άλλων προϊόντων υψηλής τεχνολογίας, ηλεκτρονικά συστήματα ασφαλείας σε αεροδρόμια της Βόρειας Αμερικής. Ο πρέσβης ε.τ. (με θητεία και στην Τουρκία) και πρώην διοικητής της ΕΥΠ (το διάστημα 1998 έως το 2004), Παύλος Αποστολίδης. Ο Π. Αποστολίδης ανέλαβε την ΕΥΠ μετά την παράδοση του Οτσαλάν στην Τουρκία και, επί των ημερών του, ΕΥΠ και ΜΙΤ συνεργάστηκαν σε θέματα παράνομης μετανάστευσης και «τρομοκρατίας» (δηλαδή «ξεδόντιασαν» το PKK)[14]. Ο πτέραρχος ε.α., Χρήστος Βαΐτσης, Επίτιμος Αρχηγός Γενικού Επιτελείου Αεροπορίας και, για ένα διάστημα, σύμβουλος εθνικής ασφαλείας του Κ. Μητσοτάκη[15]. 

Μέλη του ΔΣ επίσης είναι η καθηγήτρια Οικονομικών και πρώην υποδιοικήτρια της Τράπεζας της Ελλάδος επί Προβόπουλου, Ελένη Λουρή-Δενδρινού και η αρχιτέκτων Κωστάντζα Σμπώκου-Κωνσταντακοπούλου, της οικογενείας των ξενοδόχων Σμπώκου και σύζυγος του γιού του ιδιοκτήτη του τουριστικού συγκροτήματος «Κόστα Ναβαρίνο». Τέλος, η Έφη Στρατάκη, υπεύθυνη Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης στη ναυτιλιακή A.M. Nomikos (συγκαταλέγεται στις μεγαλύτερες ναυτιλιακές εταιρείες της χώρας) και ο Βασίλειος Φουρλής, εκτελεστικός διευθυντής Fourlis A.E. (αποκλειστικός franchise της ΙΚΕΑ, σε Ελλάδα, Κύπρο, Βουλγαρία). Σίγουρα ένα ΔΣ που συγκεντρώνει ανθρώπους με μεγάλη ισχύ! 

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ 

[1] Εφημερίδα Εστία, «Συνεκμετάλλευση στό Αἰγαῖο προτείνει ὁ Σύμβουλος Ἐθνικῆς (Ἀν)ασφαλείας!», 26-11-19, www.estianews.gr. 
[2] Πρώτο Θέμα, «Θάνος Ντόκος: Για συνεκμετάλλευση στο Αιγαίο…» 3/2/20, www.protothema.gr. 
[3] Παναγιώτης Ιωακειμίδης, «Τι μας διδάσκουν τα Ίμια;», ΤΟ ΒΗΜΑ, 2/2/20. 
[4] Μαρία Γαβουνέλη, «Μια άλλη προσέγγιση για την προσφυγή στη Χάγη», ΤΟ ΒΗΜΑ, 2/2/20. 
[5] Αλέξης Ηρακλείδης: Ποιες είναι οι κυρίαρχες απόψεις στην Τουρκία για τη διένεξη του Αιγαίου;, www.ieidiseis.gr. 
[6] «Κύκλος των Πρεσβευτών: Συνάντηση με τον Πρέσβη της Τουρκίας στην Ελλάδα», www.eliamep.gr.
[7] Μυστική σύσκεψις στό Μαξίμου για τον αναθεωρητισμό Ἐρντογάν, εφ. Εστία. Το δημοσίευμα αναφέρει ότι από το ΕΛΙΑΜΕΠ επισκέφτηκαν το Μαξίμου οι εξής: Γιώργος Παγουλάτος, οι πρώην πρέσβεις Γιώργος Κακλίκης και Παύλος Αποστολίδης, Γιώργος Ζέππος, Βασίλης Κασκαρέλης και οι καθηγητές, Χρήστος Ροζάκης, Ιωάννης Γρηγοριάδης, Αλέξης Ηρακλείδης, Λουκάς Τσούκαλης και Παναγιώτης Τσάκωνας, www.estianews.gr. 
[8] «30+ χρόνια ΕΛΙΑΜΕΠ», www.eliamep.gr. 
[9] Ό.π. 
[10] Γιώργος Ρακκάς, «ΕΛΙΑΜΕΠ ή μήπως Ελληνικό Ίδρυμα Αμερικανικής Εξωτερικής Πολιτικής;», Άρδην τ. 58.​ 
[11] «Το ΕΛΙΑΜΕΠ αντέχει στην κρίση», ΤΟ ΒΗΜΑ, 22 Ιουλίου 2013. www.tovima.gr. 
[12] Γιώργος Καραμπελιάς και Γιάννης Ξένος, «Το Open Society του Σόρος… κρύφτηκε!», www.ardin-rixi.gr. 
[13] https://el.wikipedia.org. 
[14] Δήμητρα Κρουστάλλη, «Ο Έλληνας “λόρδος” των κατασκόπων, ΤΟ ΒΗΜΑ, 25/11/08, www.tovima.gr. 
[15] «O πτέραρχος Χρήστος Βαΐτσης, σύμβουλος του Μητσοτάκη για θέματα εθνικής ασφάλειας», 18/4/18, www.iefimerida.gr. 

πηγή