Μερικές ενδεικτικές συμπληρωματικές ιστορικές πληροφορίες, για την Άλωση της Βασιλεύουσας.

Επιμέλεια – Έρευνα από Α. Αντωνά.

Στρατιωτικές δυνάμεις Οθωμανών. 

Περί τις 250.000 ( Σε αυτούς συμπεριλαμβάνονταν 15.000 Γενίτσαροι και αρκετοί χριστιανοί υποτελείς τους), 200 πολεμικά πλοία, δεκάδες πολιορκητικές μηχανές, περί τα 150 πυροβόλα και η πανίσχυρη Μπομπάρδα το μεγαλύτερο κανόνι της εποχής που κατασκεύασε ο Ουρβανός. Είχε μήκος 8-10 μέτρα και εκτόξευε βλήματα βάρους 400 κιλών.

Να σημειωθεί ότι πραγματικά ήταν απροσδιόριστος ο αριθμός των «μυρίων» Τούρκων Οθωμανών και των ανεξάντλητων εφεδρειών τους. Ανέκαθεν η στρατηγική τους όσον αφορά στρατιωτικές επιχειρήσεις και ντροπιαστικές τους νίκες βασίστηκε στον εντοπισμό μικρών αδύνατων διχασμένων λαών ή στρατών, τους οποίους κατακτούσαν με τις υπέρτερες τους και πλήρως εξοπλισμένες στρατιωτικές τους δυνάμεις. Σχεδόν ποτέ οι Μωαμεθανοί δεν αντιμετώπισαν υπέρτερες εχθρικές ή ισοδύναμες δυνάμεις…. Και αν το έπραξαν, οδυνηρές ήττες είχαν πάντα …

Στρατιωτικές δυνάμεις βυζαντινών.

Κατά των Φραντζή. 4937 στρατιώτες και περίπου 2000 ξένοι χριστιανοί εθελοντές. Πυροβολικό. Ελάχιστα παλαιά πυροβόλα τα οποία ελλείψει πυρομαχικών χρησιμοποιήθηκαν μόνο τις πρώτες ημέρες, όπως και το υπερόπλο του υγρού πυρός το οποίο και αυτό ελλείψει πρώτων υλών αχρηστεύθηκε.

Πλοία περί τα 26 τα οποία δυστυχώς και αυτά χρησιμοποιήθηκαν ελάχιστα λόγω έλλειψης οβίδων και πυρίτιδας. (10 Βυζαντινά, 5 Βενετικά, 3 Κρητικά, 1 από Αγκόνα.)

Κωνσταντίνος Παλαιολόγος προς Μωάμεθ όταν ιταμά του ζήτησε να του παραδώσει την Πόλη…..
«Την δὲ τὴν πόλιν σοὶ δοῦναι οὔτ' ἐμὸν ἐστίν οὔτ' ἄλλου τῶν κατοικούντων ἐν ταύτῃ• κοινῇ γὰρ γνώμῃ πάντες αὐτοπροαιρέτως άποθανοῦμεν καὶ οὐ φεισόμεθα τῆς ζωῆς ἡμῶν.»
Το να σου (παρα)δώσω όμως την πόλη ούτε σε εμένα επαφίεται ούτε σε άλλον από τους κατοίκους της• διότι με κοινή απόφαση οι πάντες θα αποθάνουμε αυτοπροαίρετα και δεν θα υπολογίσομε τη ζωή μας και …..
Αποσπασματικές Πληροφορίες, Κωνσταντίνος Παπαρηγόπουλος, Ostrogorski, Θεόδωρος Μετοχίτης, Norman H. Baymes κ.ά. 

«29η Μαϊου 1453.» 

Περί δευτέραν αλεκτορφωνία άρχεται η γενική συμπλοκή αλαλαζόντων φρικωδώς των βαρβάρων και τον πέριξ ορέων αντιβοώντων. Αλλ οι Ελληνες ηρωικώς και αταράχως αντιστεκόμενοι γκρημνίζουσιν, από τα τείχη τους εφορμώντες και επιτυγχάνουσιν να θραύσωσιν τας κλίμακας και τας άλλας μηχανάς των Τούρκων, προξενήσαντες μεγάλην θράυσιν εις αυτούς. 

Ο Παλαιολόγος μαζί με 200 εθελοντές όρμησε κατά του Οθωμανικού στρατού. Σύμφωνα με τον Σφραντζή: «Κέντρισε, τότε, τον ίππο του και καλπάζοντας έφτασε στο σημείο από όπου ερχόταν το πλήθος των ασεβών και από την πρώτη συμπλοκή κατακρήμνισε τους ασεβείς από τα τείχη, γεγονός που ήταν παράξενο και θαυμάσιο για όσους έτυχε να βρεθούν εκεί και να το δουν. Βρυχώμενος σαν λιοντάρι και κρατώντας το γυμνό ξίφος στο δεξί χέρι του κατέσφαξε πολλούς από τους εχθρούς, ενώ το αίμα έρρεε σαν ποτάμι από τα πόδια του και τα χέρια του». 

«Ο δε Αυτοκράτωρ μείνας μόνος και θεωρών άφευκτον τον θάνατον του», φώναξε στον ηρωικό Κατακουζηνό, που τον είχαν περικυκλώσει οι Οθωμανοί «Υπάγωμεν προς τον Θάνατο», ακολουθούμενος από τους πιστούς του Θεόφιλο Παλαιολόγο, Ιωάννη Δαλμάτη, και τον Φραγκίσκο από το Τολέδο μαχόμενος ανέκραξε…. «Δεν υπάρχει εδώ είς Χριστιανός όστις να λάβει την κεφαλή μου;» και έπεσαν όλοι ηρωικά μαχόμενοι. Δυστυχώς κανείς Χριστιανός πλέον! Όλοι, θυσιάστηκαν, αλλά παρέμειναν αθάνατοι στην Παγκόσμια Ιστορία. Ο Αυτοκράτωρ, Κωνσταντίνος ΙΑ Παλαιολόγος, Δραγάτσης (επίθετο μητέρας του), αφού πολέμησε μέχρι εσχάτων, περικυκλώθηκε από βαρβάρους και εσφαγιάσθη. Κατά τα απομνημονεύματα του Σέρβου ιστορικού Κ. Μιχαήλοβιτς, κατά πάσα πιθανότητα από Σέρβο γεννίτσαρο ονόματι Σαριέλλη.  

«Ούτως η περηφανής Κωνσταντινούπολις, το αρχαίο Βυζάντιο, μετά από 1125 έτη, αφού εμεγαλύνθη, υπό του Μεγάλου Κωνσταντίνου, εκυριεύθην υπό των Τούρκων την 29η Μαϊου 1453, ώραν δευτέραν μετά από πεντήκοντα πέντε ημερών συνεχή επίθεσιν, από τους μυρίους Μωαμεθανούς» 

Σύμφωνα με τον διαπρεπή ιστορικό Sir Edwin Pears, αρχικά, αλλά και μέχρι την τελική πτώση και την θυσία των 8500 – 9500 υπερασπιστών της Πόλης, οι απώλειες των Τούρκων ήταν δεκαπλάσιοι νεκροί και τραυματίες.

Γράφει ο Γουσταύος Σλουμβέρζε με βάση ιστορικά ντοκουμέντα και παλιές αφηγήσεις… «Η θέσις των Ελλήνων ήταν αμέτρως στενάχωρος και τραγική…. και όμως έπραξαν παν ότι ήταν ανθρωπίνως δυνατόν εν περιστάσεσι ούτω τραγικαί» και συνεχίζει για τον Μωάμεθ… «Ήτο παράδοξον κράμα της απηνούς ωμότητας, Τούρκου ηδυπαθούς και φανατικού καταστροφέως ανοικτίρμονος απάντων των εχθρών της ιδίας αυτού θρησκείας, άνευ διακρίσεως ηλικίας και φύλου…. Αδίστακτος αιμοσταγής και κενός αισθημάτων. Είχε νοημοσύνη προσόν, άλλως σπάνιο δια την Τουρκική φυλή.» 

ΕΑΛΩ Η ΠΟΛΗ….. ΗΤΑΝ Η ΜΑΥΡΗ ΜΕΡΑ ΤΟΥ ΤΕΛΟΥΣ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΒΥΖΑΝΤΙΟΥ ΚΑΙ ΑΠΑΡΧΗ ΝΕΩΝ ΔΕΙΝΩΝ ΓΙΑ ΤΟΝ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟ…. 29η ΜΑΪΟΥ 1453.

Μετά την άλωση και κατά την έξοδο του, από την μεγαλόπρεπη και μοναδική «Αγιά Σοφιά», ο Μωάμεθ, αφού έμεινε έκθαμβος και προβληματισμένος, ίσως διότι αυτό το κάλλος αρχιτεκτονικής και Πολιτισμού, οι Οθωμανοί βάρβαροι, ούτε μπόρεσαν, ούτε θα μπορούσαν ποτέ καν να προσεγγίσουν, ευθύς εξήτασε… «Περί του Αυτοκράτορος…. Μετ’ ολίγον ανευρέθη το σώμα του Ελληνοφιλούς Αυτοκράτορος….. Η κεφαλή του Αυτοκράτορος, κοπείσα ανεστηλώθη επί της Αυγουστινιανής Πλατείας, πλησίον του αδριάντα του Ιουστινιανού, όπου έμεινε εκτεθειμένη μέχρι το εσπέρας… Μετά ταύτα δε ταριχευθείσα εστάλη εις τας Ασιατικά πόλεις ως σύμβολον Νικης.» Το δε σεπτόν σώμα του Κωνσταντίνου επετράπη, μετά από παράκληση ξένων Χριστιανών στρατιωτικών αξιωματούχων, μάλλον Σέρβων, που υπηρετούσαν σαν μισθοφόροι τον Μωάμεθ, να δοθεί προς θρησκευτικό χριστιανικό ενταφιασμό, σε χριστιανούς να το θάψωσιν, «οίτινες και το ενταφίασαν εις τόπον άχρι του νύν και αιωνίως ίσως άγνωστον.» ( Φραντζής)

Ο θρύλος λέει ότι το κεφάλι του Παλαιολόγου κατά την περιφορά του ως τρόπαιου (αποτρόπαιου), ξαφνικά εξαφανίσθηκε…. (Εδώ και πάλι εμφανίζεται ο θρύλος του χρυσόφτερου δικέφαλου αετού που αρπάζει το κεφάλι του Αυτοκράτορα από τους βαρβάρους..) Όταν μετά από χρόνια ανοίχθηκε ο ιερός τάφος για να μεταφερθούν τα ιερά του οστά σε ασφαλή τοποθεσία…. ως εκ θαύματος το εξαφανισμένο κεφάλι του Αυτοκράτορα είχε πλέον ενσωματωθεί στο ….ακέφαλο σώμα……

Όπως αναφέρει ο Φραντζής ή Σφραντζής, δόθηκε διαταγή για τριήμερη λεηλασία της πόλης. Ο ιστορικός Δούκας αναφέρει πως ο σουλτάνος επιφύλαξε για τον εαυτό του τα οικοδομήματα τα τείχη και βεβαίως τα θησαυροφυλάκια της πόλης, αφήνοντας τα υπόλοιπα αγαθά, τους αιχμαλώτους και τα λάφυρα στη διάθεση των στρατευμάτων. Ο άμαχος πληθυσμός της Κωνσταντινούπολης θανατωνόταν μετά από φρικτά βασανιστήρια, χωρίς διάκριση. Χιλιάδες κορίτσια και αγόρια αλυσοδεμένα όδευσαν προς σκλαβοπάζαρα και χαρέμια.

Οι εκκλησίες με πρώτη την Αγία Σοφία, καθώς και τα μοναστήρια με όλο τους τον πλούτο λεηλατήθηκαν και βεβηλώθηκαν, ενώ οι ιδιωτικές περιουσίες έγιναν αντικείμενο αρπαγής και λαφυραγωγίας. Κατά τη διάρκεια αυτών των ημερών χάθηκαν αναρίθμητοι πολιτιστικοί θησαυροί. Πολύτιμα βιβλία κάηκαν, κομματιάστηκαν ή πουλήθηκαν σε εξευτελιστικές τιμές. Ο ιστορικός Κριτόβουλος, που ανήκε στο οθωμανικό στρατόπεδο, αναφέρει ότι δεν υπήρξε στοιχειώδης οίκτος κατά τις λεηλασίες και η πόλη ερημώθηκε ολοσχερώς. Εάλω η Πόλη. Ήταν η αποφράδα μέρα Τρίτη στις 29 Μαϊου 1453.

Σημειώνεται ότι, δυστυχώς η Πόλη, εκτός του ότι την εποχή εκείνη είχε αποδεκατισθεί, από πανώλη και τις συνεχείς επιδρομές των Τούρκων, συνέχισε κυρίως να μαστίζεται, από τις διαμάχες μεταξύ…. Ενωτικών, που ζητούσαν την Ένωση των Εκκλησιών και των Ανθενωτικών, που ήταν αντίθετοι σε αυτή την Ένωση, με το πρόσχημα ότι θα ήταν μία πλήρης υποταγή στον Πάπα. Όντως η Ρώμη και ο Πάπας Νικόλαος Ε΄ τότε, όταν ο Παλαιολόγος ζήτησε την βοήθεια τους, έθεσαν σαν όρο την πλήρη υποταγή της Α. Εκκλησίας, αφού ήδη, υπέσκαψαν και αποδυνάμωσαν το Ελληνικό πλέον Βυζάντιο, για να το εκβιάσουν να υποκύψει. Μετά την τραγωδία, ένιψαν και αυτοί τας χείρας τους και με κροκοδείλια δάκρυα, θρήνησαν την απώλεια της Πόλης. Όμως, μέγας θυμός διακατέχει ταυτόχρονα κάποιον, όχι μόνο για τους Μωαμεθανούς που έβρισκαν πάντα την Αχίλλειο πτέρνα του Ελληνισμού, δηλ.τις έριδες του και διαμάχες, όχι μόνο για τους Χριστιανούς συμμάχους, που δεν βοηθούν ποτέ, αλλά κυρίως για τις δικές μας ιστορικές ευθύνες, όσον αφορά τις εθνικές καταστροφές του Ελληνισμού. Τα κλειδιά της Κερκόπορτας, είναι οι έριδες και εμφύλιες διαμάχες μας και είναι αυτές που οδηγούν πάντα τον Ελληνισμό στην αυτοκαταστροφή. 

Και τελειώνω περί διχόνοιας, με τα σοφά λόγια του Μεγάλου Σολωμού………
Διχόνοια, η διαχρονική κατάρα του ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ.

Η Διχόνοια που βαστάει 
ένα σκήπτρο η δολερή 
καθενός χαμογελάει, 
"πάρ' το", λέγοντας, "και συ".

Κειο το σκήπτρο που σας δείχνει 
έχει αλήθεια ωραία θωριά· 
μην το πιάστε, γιατί ρίχνει 
εισέ δάκρυα θλιβερά.

Από στόμα οπού φθονάει, 
παλληκάρια, ας μην πωθεί, 
πως το χέρι σας κτυπάει 
του αδελφού την κεφαλή.

Μην ειπούν στο στοχασμό τους 
τα ξένη έθνη αληθινά: 
"Εάν μισούνται ανάμεσό τους 
δεν τους πρέπει ελευθεριά".

Τέτοια αφήστενε φροντίδα· 
όλο το αίμα οπού χυθεί 
για θρησκεία και για πατρίδα 
όμοιαν έχει την τιμή.

Στο αίμα αυτό, που δεν πονείτε 
για πατρίδα, για θρησκειά, 
σας ορκίζω, αγκαλισθείτε 
σαν αδέλφια γκαρδιακά. 

Πόσο λείπει, στοχασθείτε, 
πόσο ακόμη να παρθεί· 
πάντα η νίκη, αν ενωθείτε, 
πάντα εσάς θ' ακολουθεί.

ΕΑΛΩ……

«Η Πόλις ήτον το σπαθί, / η Πόλις το κοντάρι.
Η Πόλις ήτον το κλειδί / της Ρωμανίας όλης
Κ΄ εκλείδωνε κ΄ εσφάλιζεν / όλην την Ρωμανίαν
Κ΄ όλον το Αρχιπέλαγος / εσφικτοκλείδωνέν το».

Πέφτοντας ηρωϊκά μαχόμενος ο ένδοξος πλέον Έλληνας Αυτοκράτορας Παλαιολόγος, υπέγραψε, με κονδυλοφόρο, από χρυσόφτερο Δικέφαλου Αετού και με ερυθρά σινική μελάνη, θέτοντας και σφραγίδα με το αυτοκρατορικό δακτυλίδι, στο βουλοκέρι από κόκκινο σπάνιο κεχριμπάρι της Ανατολής και έκλεισε πλέον ερμητικά τον φάκελο για το διηνεκές, με την επίσημη Αυτοκρατορική βεβαίωση, που γράφτηκε ανεξίτηλα σε άφθαρτο πάπυρο, δια χειρός Παλαιολόγου ότι το Βυζάντιο ήταν Ελληνορθόδοξο.

Ο Κωνσταντίνος Παπαρηγόπουλος, ο μέγας ιστορικός δίνει την τελική αυθεντική ιστορική ονομασία, που καθορίζει σαφέστατα την Ελληνικότητα του Βυζαντίου…. «Χριστιανικό Κράτος του Μεσαιωνικού Ελληνισμού» και ασπάζεται την άποψη του Ηρόδοτου ότι … «Λαός με γλώσσα Ελληνική, Ελληνικό πολιτισμό, Ελληνική θρησκεία, πάγια Εθνικά χαρακτηριστικά του Ελληνισμού, ίσον ‘Ελληνες.» 
 
Επίσης ο διάσημος ιστορικός Montesquiteu θεωρούσε αρχικά, το Βυζάντιο ως συνέχεια της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, αλλά, καθορίζει, ότι: «Από το τέλος τού 6ου αιώνα, το Βυζάντιο, υπήρξε Ελληνικό και οι Έλληνες επικρατούσαν σε όλες τις επαρχίες, αλλά και την Κωνσταντινούπολη.» Ο Μέγας Ιουστινιανός Α΄ (482-565), ή Άγιος Ιουστινιανός ο Μέγας, που κυβέρνησε την Κωνσταντινούπολη από 527 έως 565 μ.Χ. (Σύζυγος Αυτοκράτειρα Θεοδώρα) και ο οποίος έκτισε τον πλέον περικαλλή Ελληνορθόδοξο Χριστιανικό ναό της Αγίας του Θεού Σοφίας, καθιέρωσε επίσημη την Ελληνική γλώσσα και επιβλήθηκε μία και μόνη «Ελληνορθοδοξη Συνείδηση πλέον.»

Εσμέν Έλληνες το γένος, ως η τε φωνή και η πάτριος παιδεία μαρτυρεί.
Πλήθων Γεμιστός, 1360-1452
Έλληνας Βυζαντινός φιλόσοφος

Περί βαρβάρων ενδεικτικά….

«Από την πρώτη μαύρη μέρα που μπήκαν στην Ευρώπη, ήταν το μόνο δείγμα της ανθρωπότητας που έδειξε τη μεγαλύτερη έλλειψη ανθρωπισμού. Οπουδήποτε κι αν πήγαν, μια πλατιά κηλίδα αίματος έδειχνε τα ίχνη της διαβάσεώς τους και σ΄ όλη την έκταση της κυριαρχίας τους ο πολιτισμός εξαφανιζόταν».
Γλάδστων, Πρωθυπουργός της Βρετανίας, 1876

«Δεν υπάρχει περίπτωση στην Ευρώπη, στην Ασία ή στην Αφρική, η εγκαθίδρυση της τουρκικής κυριαρχίας να μην είχε σαν συνέπεια την υποβάθμιση του πολιτισμού. Η Τουρκία, όπου βγήκε νικήτρια έφερε την καταστροφή».
Κλεμανσώ, πρωθυπουργός της Γαλλίας (Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος)

«Γνωρίζετε ότι το Σύνταγμα διακηρύσσει ισότητα μεταξύ Μουσουλμάνων και Γκιαούρηδων, αλλά αντιλαμβάνεστε και αισθάνεστε όλοι ότι αυτό είναι αδύνατον. Ο ιερός νόμος , όλο το παρελθόν μας και τα αισθήματα εκατοντάδων χιλιάδων Μουσουλμάνων, αλλά και των ίδιων των Γκιαούρηδων, που πεισματικά αντιδρούν σε κάθε προσπάθεια να τους εξοθωμανίσουμε, αποτελούν ανυπέρβλητο εμπόδιο για την επιβολή πραγματικής ισότητας».
Ταλαάτ, εκπρόσωπος Νεοτούρκων στην τουρκοκρατούμενη το 1910, Θεσσαλονίκη.

«Οι τουρκικές σφαγές γίνονται πάντα με διαταγή από ανώτερες αρχές. Πρόκειται για μια πολύ γνωστή μέθοδο… Αποτελεί περίεργο δεδομένο πως ο Τούρκος είναι ακόμα ικανός να εξαπατά τους Ευρωπαίους, παρά την πολύχρονη διαπίστωση της τακτικής του».
Τζώρτζ Χόρτον, Αμερικανός Πρόξενος στη Σμύρνη το 1922

Όταν οι Οθωμανοί από την στέπα βρέθηκαν μέσα σε ανθρώπινες κοινωνίες, από κυνηγοί και βοσκοί ζώων, μεταβλήθηκαν σε κυνηγούς και βοσκούς ανθρώπων. Καθιέρωσαν τον Γενιτσαρισμό και επιδόθηκαν στο συστηματικό εξισλαμισμό των υπόδουλων πληθυσμών».
Άρνολντ Τόϋνμπι, σημαντικός ιστορικός

«Στα ανθρώπινα παρατηρούνται κύκλοι ακμής και παρακμής. Και είναι φανερό ότι διερχόμαστε κύκλο πλήρους παρακμής, αλλιώς δεν θα υπήρχε τρόπος οι ηγέτες της Τουρκίας, της χώρας που κατ΄ εξοχή παραβιάζει τα ανθρώπινα δικαιώματα των πολιτών της, να διακηρύσσουν ότι ο 21ος αιώνας θα είναι αιώνας της Τουρκίας και να μην προκαλείται καμιά αντίδραση από πουθενά».
Ο. Σπενγκλερ, μεγάλος φιλόσοφος της Ιστορίας

Όποτε μαθαίνουμε για μια σφαγή Αρμενίων, Ελλήνων και άλλων μειονοτήτων στη Μικρά Ασία, όλοι υποθέτουν ότι έγινε μετά από διαταγές του ενός ή του άλλου. Κανένας δεν φαίνεται να αντιλαμβάνεται ότι απλά μπορεί να υπάρχουν άνθρωποι που κάπου-κάπου τους αρέσει να σκοτώνουν τους γείτονές τους.
Hector Hugh Munro (Saki), 1870-1916, Βρετανός διηγηματογράφος

Ο πολιτισμός τελειώνει όταν δραπετεύουν απ’ αυτόν οι βάρβαροι.
Καρλ Κράους, 1874-1936, Αυστριακός συγγραφέας

Δεν υπάρχει σημαία αρκετά μεγάλη για καλύψει τη ντροπή να σκοτώνεις αθώους ανθρώπους.
Howard Zinn, 1922-2010, Αμερικανός ιστορικός

Αυτή η χώρα πέρασε από τη βαρβαρότητα στην παρακμή, χωρίς να γνωρίσει τον πολιτισμό.
Ουίνστον Τσώρτσιλ, 1874-1965, Βρετανός πρωθυπουργός, Νόμπελ 1953

Οι Τούρκοι είναι δυνατό να εξοντωθούν αλλά όχι να κατακτηθούν. ( Την εξόντωση τους προτιμούσε ο Ναπολέων.)
Ναπολέων Βοναπάρτης, 1769-1821, Γάλλος ηγέτης

Η Τουρκία είναι ο μεγάλος ασθενής της Ευρώπης.
Τσάρος Νικόλαος Α’, 1796-1855, Ρώσος ηγεμόνας
(σε συνομιλία του το 1844 με τον Δούκα Ουέλλιγκτον)

Υπό την τυραννίαν του Οθωμανικού δεσποτισμού… κανένας, οποιασδήποτε τάξεως και θρησκείας, δεν είναι σίγουρος μήτε δια την ζωήν του, μήτε δια την τιμήν του, μήτε δια τα υποστατικά του.
Ρήγας Φεραίος, 1757-1798, Εθνομάρτυς
«Επαναστατική Προκήρυξις»

Για τους Ρωμιούς της Πόλης οι Τούρκοι ήτανε ένα πράγμα ακαθόριστο… ένα πράγμα σα να λέμε… χολέρα, πλημμύρα, σεισμός… ένα τέτοιο πράγμα, οι Τούρκοι γενικά.
Μαρία Ιορδανίδου, 1897-1989, Η συγγραφέας της «Λωξάντρας»

Οι Τούρκοι είναι ο λαός της οργής του Θεού.
Μαρτίνος Λούθηρος, 1483-1546, Γερμανός θεολόγος, Μεταρρυθμιστής.

Και άλλα μύρια περί βαρβαρότητας των Οθωμανών……

Ερανιζόμενα αποσπάσματα με πρόθετες πληροφορίες και σχόλια:
Από Στήβεν Ράνσιμαν, Η άλωση της Κωνσταντινούπολης (μετάφραση: Νίκος Νικολούδης), Εκδόσεις Παπαδήμα, Αθήνα 2002.
– Franz Babinger, Mehmed the Conqueror and his Time, Princeton University Press, 1978.
– Από κείμενα των Λαόνικου Χαλκοκονδύλη, Κριτόβουλου και Δούκα για την άλωση (σε νεοελληνική απόδοση των Νίκου Νικολούδη, Φάνη Καλαϊτζάκη και Παύλου Νιαβή, αντίστοιχα), με κοινό τίτλο Βυζαντίου Άλωσις, από τις Εκδόσεις Δημιουργία, Αθήνα 1997, 1999 και 2000, αντίστοιχα (το κείμενο του Χαλκοκονδύλη και σε δεύτερη έκδοση, από τις Εκδόσεις Αντώνη .
Από παλαιό αντίγραφο ημερολογίου Φραντζή το οποίο μου κοινοποίησε ο φίλτατος στρατηγός ε.α. Δημήτριος Αλευρομάγειρος.
Από ιστορικά βιβλία ΕΣΤΑΥΡΩΜΕΝΗ ΠΕΡΗΦΑΝΗ ΚΥΠΡΟΣ και ΕΣΧΑΤΗ ΙΚΕΣΙΑ του Α. Αντωνά.

Επιμέλεια – Έρευνα από Αντώνη Αντωνά  
www.ledrastory.com 
cyprushellenica.blogspot.com