Ο Οθωμανός, πρίγκηπας Ορχαν, ξάδελφος του Μωάμεθ, υπερασπίζεται την πολιορκούμενη από βαρβάρους, Κωνσταντινούπολη (29η Μαϊου 1453)

ΜΙΑ ΑΓΝΩΣΤΗ ΤΡΑΓΙΚΗ, ΑΛΛΑ ΚΑΙ ΕΠΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΑΥΤΟΘΥΣΙΑΣ KAI ΤΙΜΗΣ.

Επιμέλεια – Έρευνα από Α. Αντωνά.

Ο ΒΑΡΒΑΡΟΣ ΜΩΑΜΕΘ Ο ΠΟΡΘΗΤΗΣ, ΠΟΥ ΜΙΣΗΣΑΝ ΑΚΟΜΗ ΚΑΙ ΟΙ ΣΤΕΝΟΤΕΡΟΙ ΤΟΥ ΣΥΓΓΕΝΕΙΣ, ΓΙΑ ΤΑ ΑΠΕΧΘΗ ΤΟΥ ΕΓΚΛΗΜΑΤΑ…..

Πορτραίτο του Μωάμεθ Β΄, από τον Τζεντίλε Μπελλίνι (Λονδίνο, Εθνική Πινακοθήκη). Σύμφωνα με μια παράδοση ο Μωάμεθ διαφώνησε με τον Μπελλίνι για το πώς έπρεπε να απεικονίζεται ο ανθρώπινος λαιμός. Για να λύσει το πρόβλημα, ο σουλτάνος διέταξε να φέρουν μπροστά τους έναν δούλο, τον οποίο έβαλε να τον αποκεφαλίσουν επιτόπου, για να δείξει πόσο έπρεπε να ήταν το ιδανικό μήκος του λαιμού….. Ευτυχώς ο ζωγράφος την γλύτωσε…..

Μεταξύ των ολίγων ηρωϊκών εθελοντών υπερασπιστών της Πόλης, ήταν και η περίπτωση του Οθωμανού πρίγκηπα Ορχάν ή Ουρχάν, ο οποίος με άλλους Οθωμανούς αντίθετους και πολέμιους του Μωάμεθ φιλοξενούντο στην Κωνσταντινούπολη. Ο Ορχάν έλαβε ελληνική παιδεία και μιλούσε άπταιστα τα Ελληνικά. Είχε άριστες σχέσεις με τον αυτοκράτορα και έχαιρε εκτίμησης από του Έλληνες Βυζαντινούς….

Ήταν δεύτερος ξάδελφος του Μωάμεθ και εγγονός του Σουλεϊμάν Τσελεμπί, αδελφού του σουλτάνου Μωάμεθ Α (1413 – 1421).

Οι δύο αδελφοί, όπως και ένας τρίτος, ο Μουσά, είχαν καταλάβει διαδοχικά τον οθωμανικό θρόνο μετά την αναπάντεχη αιχμαλωσία του πατέρα τους, Βαγιαζήτ Α΄(1389-1402) από τον Ταμερλάνο στη μάχη της Αγκύρας. Ως αποτέλεσμα της ατυχούς για τους Οθωμανούς κατάληξης αυτής της μάχης, το κράτος τους περιέπεσε στη δίνη ενός μακροχρόνιου εμφυλίου πολέμου. Πρώτος κατέλαβε τον θρόνο ο Σουλεϊμάν (1403-1411), ο οποίος όμως ανατράπηκε και σκοτώθηκε από τον πολεμοχαρή αδελφό του Μουσά, που κυβέρνησε με τη σειρά του επί δύο χρόνια (1411-1413). Οι εχθρικές διαθέσεις του τελευταίου προς τη Βυζαντινή Αυτοκρατορία είχαν ως αποτέλεσμα ο αυτοκράτορας Μανουήλ Β΄ Παλαιολόγος να εξωθήσει σε εξέγερση εναντίον του τον τρίτο επιζώντα αδελφό, τον Μωάμεθ, ο οποίος και τελικά επικράτησε.

Οι απόγονοι του Σουλεϊμάν βρήκαν καταφύγιο στην «ουδέτερη» Κωνσταντινούπολη, όπου οι Βυζαντινοί τους προφύλαξαν και φιλοξένησαν για να τους χρησιμοποιήσουν ως «αντίπαλο δέος», προκαλώντας έναν εμφύλιο πόλεμο στο οθωμανικό κράτος, εφόσον οι συνθήκες θα το επέτρεπαν. Ο πρίγκιπας Ορχάν έζησε στην Κωνσταντινούπολη από την παιδική του ηλικία. Ο πατέρας του Μωάμεθ Β’, ο σουλτάνος Μουράτ Β’, είχε συμφωνήσει να καταβάλει στους Βυζαντινούς 3.000 άσπρα, από τα εισοδήματα των πόλεων κατά μήκος του νοτιότερου ρου του Στρυμόνα για την προστασία και συντήρηση του πρίγκηπα…..

Λέγεται ότι στην επίλεκτη του πριγκιπική φρουρά είχε επιλέξει και αρκετούς Έλληνες σκληροτράχηλους στρατιώτες, οι οποίοι όλοι έπεσαν μαχόμενοι Μωαμεθανοί και Χριστιανοί για την υπεράσπιση της Πόλης και του πρίγκηπα. Κατά την έναρξη της πολιορκίας, ο πρίγκιπας Ορχάν προθυμοποιήθηκε να αναλάβει με τους άνδρες του την άμυνα ενός τομέα των τειχών, γεγονός ιδιαίτερα τιμητικό. Έτσι, του ανατέθηκε η φύλαξη ενός σημαντικού τμήματος των τειχών της Προποντίδας στα οποία περιλαμβανόταν και το λιμάνι του Κοντοσκαλίου (Επτασκαλίου.)

Κατά την είσοδο των εισβολέων στην Κωνσταντινούπολη, σύμφωνα με τη χαρακτηριστική διατύπωση του Ράνσιμαν, «ο πρίγκιπας Ορχάν τον τομέα αυτό υπερασπίστηκε με γενναιότητα στις λίγες περιπτώσεις κατά τις οποίες ο οθωμανικός στόλος προσπάθησε να δημιουργήσει αντιπερισπασμούς στους αμυνόμενους από την πλευρά της Προποντίδας. Κατά την είσοδο των εισβολέων στην Κωνσταντινούπολη, σύμφωνα με τη χαρακτηριστική διατύπωση του Ράνσιμαν, «ο πρίγκιπας Ορχάν και η πριγκιπική του φρουρά, συνέχισαν να μάχονται, γνωρίζοντας την τύχη, που τους περίμενε εάν έπεφταν στα χέρια του σουλτάνου» Η πριγκιπική φρουρά του Ορχάν με υψωμένο το φλάμπουρο τους πριγκιπικό έμβλημα, αφού επέφεραν σημαντικές απώλειες στους εισβολείς βαρβάρους ομοεθνείς τους έπεσαν όλοι μαχόμενοι……

Η άλωση σφράγισε και τη τραγική τύχη του πρίγκηπα Ορχάν. Αν και όλες οι πηγές αναφέρουν ότι σκοτώθηκε, δεν συμφωνούν ως προς τον ακριβή τρόπο. Κατά τον Λαόνικο Χαλκοκονδύλη (βιβλίο Η΄), αυτοκτόνησε πηδώντας από έναν πύργο για να μη συλληφθεί, αφού προηγουμένως είχε μεταμφιεστεί σε καλόγερο. Κατά τον Κριτόβουλο (βιβλίο Α΄, κεφ. 64, παρ. 1-2), μεταμφιέστηκε σε απλό στρατιώτη και προσπάθησε να διαφύγει αξιοποιώντας την γνώση του των Τουρκικών, αλλά αναγνωρίστηκε και αυτοκτόνησε πηδώντας από το τείχος. Στη συνέχεια, οι Τούρκοι στρατιώτες έκοψαν το κεφάλι του και το μετέφεραν στον Μωάμεθ. Τέλος, κατά τον Δούκα (κεφ. XL, παρ. 4), ο οποίος βρέθηκε στην Κωνσταντινούπολη λίγο καιρό μετά την Άλωση και ενδεχομένως συνέλεξε προφορικές μαρτυρίες, προδόθηκε στον ναύαρχο Χαμζά μπέη από έναν αιχμάλωτο (με αντάλλαγμα τη δική του ελευθερία), ενώ είχε ήδη συλληφθεί προσπαθώντας να διαφύγει από τον πύργο «των Φράγκων» μεταμφιεσμένος σε καλόγερο. 

Στη συνέχεια, αποκεφαλίστηκε αφού υπέστη απεχθή βασανιστήρια και κατά πάσα πιθανότητα «παλούκωμα». Το κεφάλι του και η καρδιά του στήθηκαν σε πάσσαλο έξω από την σκηνή του Μωάμεθ….το δε σώμα του κάηκε ….και την στάχτη του σκόρπισε ο πορθητής ….στα πέρατα και στους τέσσερις ανέμους ……. Λέγεται πως ο Μωάμεθ…. τοποθέτησε ισχυρή φρουρά φύλαξης του χώρου, που είχε τοποθετήσει σαν λάφυρο το κεφάλι του άτυχου πρίγκηπα, από φόβο μήπως κάποιοι οπαδοί του το κλέψουν ….Την επομένη μέρα …. το κεφάλι έλειπε από τον πάσσαλο….. Οι στρατιώτες είπαν ότι ….το πήρε μαζί με την καρδιά…. με την ανατολή του ήλιου….. ένας γιγάντιος χρυσόφτερος δικέφαλος αετός….. Μετά από αυτό ο Μωάμεθ αποκεφάλισε και όλη την φρουρά…….

Έτσι ο Μωάμεθ εκδικήθηκε βάρβαρα και με μένος τον ξάδελφο του και απαλλάχτηκε από τον μοναδικό ενδεχομένως διάδοχο του Οθωμανικού θρόνου. Η θυσία του νεαρού Οθωμανού πρίγκηπα δημιούργησε δεκάδες μύθους και παραδόσεις στην τότε λαογραφία, η οποία βασίστηκε σε απόλυτα αληθινά τραγικά και επικά γεγονότα και τίμησε την αυτοθυσία του Ορχάν……

Με τον μαρτυρικό θάνατο του Ορχάν, ο Μωάμεθ είχε διπλό όφελος: ΄Πρώτον κατέκτησε τη «βασίλισσα των πόλεων» και δεύτερον, απαλλάχθηκε από τον μοναδικό εν ζωή διεκδικητή του θρόνου του. 

Η σύντομη στρατιωτική σταδιοδρομία και ηρωϊκή αντίσταση του μάλλον άγνωστου εύτολμου νεαρού Οθωμανού πρίγκιπα, Ορχάν, τον κατέταξε σαν ήρωα, που υπερασπίστηκε ανθρώπινες αξίες και τιμή και αντιστάθηκε στην βαρβαρότητα του ξαδέλφου του Μωάμεθ του Πορθητή τον οποίο κατέταξε παγκόσμια ιστορία στη μαύρη βίβλο των απεχθέστερων εγκληματιών…… 

Επιμέλεια – Έρευνα από Αντώνη Αντωνά 
www.ledrastory.com cyprushellenica.blogspot.com