Επέσανε τα Γιάννενα! (21 Φεβρουαρίου 1913) – και το πρωτόκολλο της παράδοσης

Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Ακρόπολις», 23 Φεβρουαρίου 1913. 

Του Χρήστου Χρηστοβασίλη 

Επέσανε τα Γιάννενα! Όχι στο βάραθρο του εξαφανισμού, αλλά στην αγκαλιά της Ελευθερίας, στην αγκαλιά της Μητέρας Ελλάδος, που τόσο τα λαχταρούσε!. Είναι πολύ μεγάλη ημέρα, αυτή η ημέρα που ελευθερώνεται η ιδανική πόλη του Ελληνισμού, που υπήρξε Γολγοθάς του τριάντα ακέραια χρόνια.
Επέσανε τα Γιάννενα! 

Και με την ηρωική τους πτώση στεφανώνεται με αμάραντον στέφανο αθάνατης δόξας όλος ο Ελληνικός αγώνας, που άρχισε από τα Μακεδονοθεσσαλικά σύνορα κι έφτασεν ως τον Στρυμόνα με την Ελασσώνα, με το Σαραντάπορο, με τα Σέρβια, με τη Σιάτιστα, με την Κοζάνη, με την Βέροια, με την Νάουσα, με τα Γιαννιτσά, με την Θεσσαλονίκη και με την Χαλκιδική, κι ως τα πρόθυρα του Μοναστηριού, με τα Γρεβενά, με την Φλώρινα, με το Σόροβιτς, με την Καστοριά και με την Κορυτσά…

Επέσανε τα Γιάννενα κι η πτώση των εσήμανε την τελική νίκη του Ελληνισμού εναντίων του Τουρκισμού, του Σταυρού , εναντίων του Μισιφέγγαρου, του Πολιτισμού εναντίων του Βαρβαρισμού, του Φωτός εναντίων του Σκότους! Ας πανηγυρίσει απ’ άκρη σ’ άκρη ο ελεύθερος Ελληνισμός γι’ αυτή την μεγάλη Ελληνική νίκη, γι’ αυτήν την μεγάλη εκπλήρωση του χρυσότερου και του μαγικότερου ονείρου της Ελληνικής Φυλής. 

Επέσανε τα Γιάννενα!

Τριάντα γενεές ήρθαν και παρήλθαν με αυτό το χρυσό όνειρο, να ιδούν ελευθερωμένα τα Γιάννενα, κι αυτό το χρυσό όνειρο επιφυλάχτηκε από τη θεία Πρόνοια να το ιδούμε εμείς. Τι ευτυχισμένοι που είμαστε εμείς, οι αντιπρόσωποι τόσων γενεών, που απέθαναν με την ανεκπλήρωτη χρυσή ελπίδα να ιδούν στυλωμένων τον Σταυρό μας εκεί ψηλά στα κάστρα των Ιωαννίνων!

Επέσανε τα Γιάννινα! Δόξα και τιμή στον Στρατό μας, στα λεοντόθυμα και γενναιόκαρδα παιδιά της Ελλάδας μας, που επότισαν την Ηπειρωτική γη με το τίμιο κι ανεκτίμητο αίμα τους, που την έθρεψαν με τες ένδοξες σάρκες τους, και την έσπειραν με τα άγια κόκκαλα τους, για νε ιδούμε εμείς σήμερα ελεύθερα τα Γιάννενα μας. Δόξα και τιμή στον μέλλοντα Βασιλέα μας, τον δαφνηφόρον στρατηλάτη, που έχυσε την ψυχή του μέσα στα στήθια του Στρατού του για να τον κάνει ακατάβλητο μέχρι θανάτου! 

Χαίρετε αθάνατα Γιάννενα, χιλιοτραγουδισμένα Γιάννενα, Γιάννενα ζυμωμένα με την δημοτική μας ποίηση, πανώρια και πολυπόθητη Πολιτεία, με τους μυροβόλους σας κήπους, με τα όμορφα σας Κάστρα, με τα πανώρια σας σπίτια, με την μαγευτική σας και καταγάλανη λίμνη, με το ζωγραφισμένο Νησί, όπου άφησε την τελευταία του αναπνοή ο Αλή πασάς, ο τρομερός υιός της Χάμκως, με το Ντρίσκο σας, με το Μιτσικέλι σας, με τον Πίνδο που έθρεψε τα μεγαλύτερα παλληκάρια του Ελληνισμού, τους μεγαλύτερους τυραννοκτόνους γίγαντας, τους ενδοξότερους Αρματωλούς και Κλέφτες, που πολεμούσαν την Τουρκιά χειμώνα-καλοκαίρι, κι εθεμελίωσαν το αθάνατο και ιερό Έργον του Εικοσιένα! 

Σκίρτησε από χαρά μέσα στο μνήμα σου, ώ τρισένδοξη και μεγάλη χορεία των Αρματωλών και Κλεφτών. Δίπλα και Μηλίωνη, Ζήντρο και Τσάρα Μπλαχάβα και Ζαχαράκη Στάθα και Μπουκουβάλα, Βαλαώρα και Τζουβάρα, Κατσαντώνη και Καραϊσκάκη, Διάκο και Οδυσσέα. Λαζαίοι και Κοντογιανναίοι, Μποτσαραίοι και Τζαβελλαίοι, Μαλαμαίοι και Νταγλαίοι, Γριβαίοι και Πανουργιάδες! Ελευθέρωσαν τα Γιάννινα! 

Σκίρτησε από χαρά μέσα στο μνήμα σου ώ μεγάλη και τρισευλογημένη χορεία των μεγάλων Διδασκάλων του Γένους Μελετίου και Τσεχούλη, Μπαλάνου και Ευγενίου Βούλγαρη, Ψαλίδα και Λάμπρου Φωτιάδη, Ασωπίου και Αραβαντινού, Σακελλαρίου και Μάναρη, ελευθερώθηκαν τα Γιάννενα. 

Σκίρτησε από χαρά μέσα στο μνήμα σου ώ ιερή χορεία των μεγάλων Ηπειρωτών πολιτικών Μάνθο και Νούτσο Ιγνάτιε και Κωλέττη, Θανάση Βάγια και Βασιλική! Ελευθερώθηκαν τα Γιάννενα.

Σκίρτησε από χαράν μεγάλη μέσα στο μνήμα σου ώ αθάνατη λύρα του Βηλαρά και του Βαλαωρίτη, του Ζαλοκώστα και του Κρυστάλλη, ελευθερώθηκαν τα Γιάννινα.
Σκίρτησε από χαρά στο υγρό μνήμα σου ώ μαρτυρική χορεία της Κυρά Φροσύνης και των δέκα εφτά Γιαννιωτισών Κυράδων! ελευθερωθήκαν τα Γιάννενα.

Σκιρτήσετε από χαρά και σεις, ώ αιματωμένες και πανίερες σκιές των πεσόντων στην Κιάφα και στην Φιλιππιάδα, στην Πρέβεζα και στο Γκρίμποβο, στα Πέντε Πηγάδια και στα Πεστά, στο Αυγό και στην Αετοράχη, στα Λεσσιανά και στον Αι Νικόλα και στο αιματόβαφο σαρκοθρεμμένο κοκκαλοσπαρμένο μαύρο Μπιζάνι! Έπεσαν τα Γιάννενα! Ελευθερώθηκαν τα Γιάννενα κι όλη η Ήπειρο! Εξεπληρώθηκεν ένας μεγάλος πόθος του Ελληνισμού. 

Έπεσαν τα Γιάννενα!
Ελευθερώθηκαν τα Γιάννενα!
Χαίρετε Γιάννενα! 

πηγή

Το ξημέρωμα της μέρας που θα άρχιζε η καθοριστική μάχη στο Μπιζάνι, η ανταποκρίτρια της Αλεξανδρινής “ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ“, Θάλεια Φλωρά-Καραβία γράφει : «Παρ’ όλο το δριμύ ψύχος, βγαίνομε από τη σκηνή. Τι γαλήνη στη φύση και τι άγρια την ταράζουν οι βροντές των τηλεβόλων στον καθαρόν ουρανόν με το βαθύ σαπφειρένιο χρώμα!… Χαρά στα παλληκάρια, που δίνουν τόση ομορφιά στη φωτιά και στο θάνατο, με την υπέροχη περιφρόνηση του κινδύνου και με την αγάπη της ωραίας πάλης για την ελευθερία. Τραγουδούν τα ηρωικά παιδιά, ενώ οι οβίδες πέφτουν επάνω στα βουνά, εκεί που θ’ ανεβούν…»

Το πρωτόκολλο της παράδοσης των Ιωαννίνων (21 Φεβρουαρίου 1913)

(Επιστολικό δελτάριο. Διαστ. 136Χ89 χιλ. Αναπαράσταση της παράδοσης της πόλης των Ιωαννίνων από τον Εσάτ πασά στο Διάδοχο. Εδώ δίνεται έμφαση στη νίκη του Κωνσταντίνου που παριστάνεται έφιππος, ενώ ο Εσσάτ πασάς στέκεται μπροστά του πεζός και ταπεινωμένος, κλίνων την κεφαλή του, με το πρωτόκολλο παράδοσης ανά χείρας). 

Στις 21/2 τα μεσάνυχτα υπογράφτηκε το πρωτόκολλο της παράδοσης των Ιωαννίνων. Εν ονόματι της Α.Β.Υ. Του διαδόχου υπέγραψαν οι λοχαγοί του Γενικού Επιτελείου κ.κ. Στρατηγός και Μεταξάς και ο τέως διοικητής Ιωαννίνων Βαχήπ Μπέης. 

Ο Κωνσταντίνος με το ακόλουθο τηλεγράφημα ενημερώνει. Τον πατέρα του, Βασιλιά Γεώργιο Α΄ για την απελευθέρωση των Ιωαννίνων: 

«ΕΜΙΝ ΑΓΑ σημ. 21 Φεβρουαρίου 1913 
Α.Μ. Βασιλέα . Θεσσαλονίκη. 
«Αλωθέντος υπό του ελληνικού στρατού ολοκλήρου του δυτικού μετώπου του φρουρίου των Ιωαννίνων και κυκλωθείσης της γραμμής των ερεισμάτων του Μπιζανίου και Καστρίτσης ο Εσάτ Πασσάς μοι εδήλωσε την στιγμήν ταύτην ότι ο στρατός του παραδίδεται αιχμάλωτος πολέμου. Λεπτομερείας μεγάλης νίκης του ανδρείου στρατού μας τηλεγραφήσω προσεχώς. 
Κωνσταντίνος Διάδοχος» 

Οι ιππείς του Πιερράνου του Σούτσου και του Μαυρομιχάλη ήταν οι πρώτοι που μπήκαν στην πόλη, ενώ το πρωί κυμάτιζε στα οχυρώματα του Μπιζανίου η ελληνική σημαία. Ακολούθησε για αρκετές ώρες η παράδοση των όπλων του Οθωμανικού στρατού. Περί τις 33.000 άνδρες αφοπλίστηκαν εκείνη την ημέρα. Ο Διάδοχος Κωνσταντίνος ανέβηκε στο Γενικό παρατηρητήριο του Πυροβολικού ακριβώς στο σημείο εκείνο που πριν λίγο έλειψε να τραυματιστούν ο ίδιος και Πρωθυπουργός Βενιζέλος που είχε επισκεφτεί την περιοχή.

(Το τηλεγράφημα του Διαδόχου Κωνσταντίνου προς τον Βασιλέα Γεώργιο στη Θεσσαλονίκη και τον Πρωθυπουργό Ελευθέριο Βενιζέλο στην Αθήνα με το οποίο τους ενημερώνει λεπτομερώς αν σκεφτεί κανείς ότι πρόκειται για τηλεγράφημα, σχετικά με την απελευθέρωση των Ιωαννίνων. 

Επίσης, τη Διαταγή του Κωνσταντίνου με την οποία εκφράζει την ευαρέσκειά του για τα λαμπρά κατορθώματα του ελληνικού στρατού στα Ιωάννινα.)

(Επιστολικό δελτάριο. Διαστ. 142Χ91 χιλ. Ζωγραφική αναπαράσταση της εισόδου του Διαδόχου Κωνσταντίνου και του Ελληνικού στρατού στα Ιωάννινα. Ελληνικές σημαίες κυματίζουν και ο ενθουσιασμός του κόσμου είναι ολοφάνερος). 

Πηγή: ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΣΥΛΛΟΓΗ ΒΑΛΚΑΝΙΚΩΝ ΠΟΛΕΜΩΝ – το διαβάσαμε στο Αβέρωφ

ΑΝΤΕΧΟΥΜΕ