Η Σμύρνη κάποτε, μέσα από 77 σπάνιες εικόνες Ιστορική εξέλιξη, Οικονομία, Πολιτισμός, Αστικό τοπίο. Μια έρευνα σε τρία μέρη, του Νικόλα Νταμόν Παπαδημητρίου Πηγή: www.lifo.gr
Του ΠΕΤΡΟΥ ΠΑΠΑΠΟΛΥΒΙΟΥ*
Τα Χριστούγεννα του 1919 γιορτάστηκαν με ξεχωριστή αγαλλίαση από τους Έλληνες της Σμύρνης, σε ένα ιδιότυπο καθεστώς ημιελευθερίας, εν αναμονή της τελικής απελευθέρωσης. Την ελληνική διοίκηση στην πόλη, με Ύπατο Αρμοστή τον Αριστείδη Στεργιάδη, στήριζε από την Πρωτομαγιά του 1919 εκ μέρους των νικητών του μεγάλου πολέμου το ελληνικό εκστρατευτικό Σώμα, που γρήγορα εξελίχθηκε στη Στρατιά Μικράς Ασίας.
- Ο πόλεμος φαινόταν μακρινό παρελθόν, παρότι είχαν αρχίσει να πυκνώνουν τα νέα για εμφάνιση «ληστών» και την οργάνωση ανταρτικών τουρκικών ομάδων. Αντίστοιχα, η παρουσία του στρατού, αλλά και ο τεμαχισμός της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας σε ζώνες κατοχής συντηρούσαν την ακρίβεια και την αισχροκέρδεια σε βασικά είδη διατροφής.
Κεντρικό σημείο αναφοράς για τα Χριστούγεννα του 1919 στην πρωτεύουσα της Ιωνίας ήταν οι εκδηλώσεις φιλανθρωπίας προς τους άπορους, τα ορφανά και τους πρόσφυγες και η αλληλεγγύη και οι επισκέψεις στους τραυματίες του πολέμου και στους στρατιώτες του μετώπου.
- Οι κύριες πρωτοβουλίες προήλθαν από τα σχολεία, την αδελφότητα «Αδελφή του Στρατιώτη» και τον μητροπολίτη Χρυσόστομο. Οι «ευγενείς κυρίαι του Συσσιτίου» φρόντισαν όπως στο χριστουγεννιάτικο γεύμα για τους πτωχούς και τους πρόσφυγες περιλαμβανόταν «θαυμασία μερίς κρέατος, ζεστή σούπα και κουραμπιέδες». Σε μια άλλη πρωτοβουλία, το «Σωματείον των μικρών φίλων των πτωχών» έστειλε 600 επιστολές σε «μικρά πλουσιόπαιδα» με την προτροπή να «μοιράσουν κάτι από την ευτυχίαν των, κάτι μικρό, έστω, στους φτωχούς Πισπιρίγκους, οι οποίοι με δακρυσμένα μάτια θα περνούν από τες βιτρίνες χωρίς να τολμούν να θίξουν μια μικρή σφυριχτρούλα». Στους στρατιώτες στάλθηκαν φρούτα, γλυκά, τσιγάρα, κάρτες, το τεύχος «Τραγούδια στους ελευθερωτάς μας», με ποιήματα των Μιλτ. Σεϊζάνη και Μιχ. Αργυρόπουλου, ακόμη και χρήματα. Στα στρατιωτικά νοσοκομεία τα δώρα δόθηκαν από τους μαθητές και τις μαθήτριες των τεσσάρων Λυκείων και του Παρθεναγωγείου της Σμύρνης, μέσα σε κλίμα μοναδικής συγκίνησης. Χορωδίες μαθητών και μαθητριών έψαλαν χριστουγεννιάτικους ύμνους (αλλά και τον «ύμνο του Βενιζέλου», τη «Μαύρη νύχτα στα βουνά» και τον εθνικό ύμνο). Στην κεντρική χριστουγεννιάτικη εκδήλωση στο Α΄ Στρατιωτικό Νοσοκομείο, παρόντος του μητροπολίτη Χρυσοστόμου, σύμφωνα με τις εφημερίδες της Σμύρνης, ένας μαθητής της «Ευαγγελικής Σχολής» «δεν ηδυνήθη να αποτελειώση τον λόγον του διότι η συγκίνησίς του δεν το επέτρεψε». Και δεν ήταν ο μόνος. Διαβάζουμε στη συνέχεια: «Πλησιάζομεν τον Μητροπολίτην μας συνοδευόμενον από ολόκληρον επιτελείον ιατρών και δεσποινίδων. Στέκεται μπρος σε ένα κρεβάτι ενός τραυματίου. Κλαίουν όλοι».
Τη μοναδικότητα των ημερών αποτυπώνει ένα πρωτοσέλιδο χριστουγεννιάτικο σχόλιο της ελληνικής καθημερινής σμυρνέικης εφημερίδας «Κόσμος», γραμμένο με όσο το δυνατόν μεγαλύτερη προσοχή από τον φόβο της υφιστάμενης λογοκρισίας και για την αποφυγή προκλήσεων προς τους «συνοίκους»: «Την εφετινή επέτειον της Γεννήσεως του Χριστού, ο Ελληνισμός της Μικρασίας θα την εορτάση με μεγαλύτερη ακόμα χαρά, γιατί τη θεωρεί ως το προμήνυμα της μεγάλης ευτυχίας της οποίας η ελπίδα τον συνετήρησε τόσα και τόσα χρόνια στη δουλεία. Όλα πράγματι γύρω μας μας πείθουν ότι δεν είναι μακράν ο καιρός που εντελώς ελεύθεροι θα δοξάσωμε τον Θεόν της Ελλάδος για το μεγαλύτερο δώρο που μας παρέχει, την ελευθεριά. Και έως τότε ας υψώσωμε ευλαβητικά την προσευχή μας με τη βεβαιότητα πως φθάνει η αξέχαστη μέρα της οριστικής απολυτρώσεως.»
Θα ακολουθούσαν τα Χριστούγεννα του 1920 και του 1921. Και τον Αύγουστο του 1922 το τέλος της ιστορίας…
Φίλες και φίλοι, Καλά Χριστούγεννα!
*Aναπλ. καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Κύπρου
www.papapolyviou.com
το είδαμε ΕΔΩ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Παρακαλούμε τα σχολιά σας να ειναι σχετικά με το θέμα, περιεκτικά και ευπρεπή. Για την καλύτερη επικοινωνία δώστε κάποιο όνομα ή ψευδώνυμο. Διαφημιστικά σχόλια δεν δημοσιεύονται.
Επειδή δεν υπάρχει η δυνατότητα διόρθωσης του σχολίου σας παρακαλούμε μετά την τελική σύνταξή του να ελέγχεται. Προτιμάτε την ελληνική γραφή κι όχι την λατινική (κοινώς greeklish).
Πολύ σημαντικό είναι να κρατάτε προσωρινό αντίγραφο του σχολίου σας ειδικά όταν είναι εκτενές διότι ενδέχεται να μην γίνει δεκτό από την Google (λόγω μεγέθους) και θα παραστεί η ανάγκη να το σπάσετε σε δύο ή περισσότερα.
Το σχόλιό σας θα δημοσιευθεί, το αργότερο, μέσα σε λίγες ώρες, μετά από έγκριση του διαχειριστή του ιστολογίου, ο οποίος είναι υποχρεωμένος να δημοσιεύει όλα τα σχόλια που δεν παραβαίνουν τους όρους που έχουμε θέσει στις παρούσες οδηγίες.
Υβριστικά, μη ευπρεπή και προπαγανδιστικά σχόλια θα διαγράφονται ή δεν θα δημοσιεύονται.