Η ΣΤΑΣΗ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΣΤΟ ΘΕΜΑ ΤΟΥ ΟΥΚΡΑΝΙΚΟΥ ‘’ΑΥΤΟΚΕΦΑΛΟΥ’’ - (μέρος 1ο)

Του π. Αγγέλου Αγγελακόπουλου 

Εἰσήγηση στήν Θεολογική Ἡμερίδα, πού συνδιοργάνωσε ἡ «Σύναξη Ὀρθοδόξων Κληρικῶν καί Μοναχῶν», σέ συνεργασία μέ τήν «Ἑταιρεία Ὀρθοδόξων Σπουδῶν», τόν Ὀρθόδοξο Χριστιανικό Σύλλογο «Ἅγιος Ἰωσήφ ὁ Ἠσυχαστής» καί τόν Ὀρθόδοξο Χριστιανικό Σύλλογο «Ζωοδόχος Πηγή», μέ θέμα : «Τό Οὐκρανικό Αὐτοκέφαλο καί ἡ νέα ἐκκλησιολογία τοῦ Φαναρίου», πού πραγματοποιήθηκε στήν Θεσσαλονίκη τό Σάββατο 22 Ἰουνίου 2019, στην αἴθουσα Chrystal τoῦ Ξενοδοχείου Porto Palace. 

Σεβαστοί
Πατέρες, Ἀγαπητοί ἐν Χριστῷ ἀδελφοί, 

Ἡ εἰσήγηση, πού θά παρουσιάσουμε στήν ἀγάπη σας, ἔχει ὡς θέμα: «Ἡ στάση τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος στό θέμα τοῦ Οὐκρανικοῦ "Αὐτοκεφάλου" ».

1. Ἡ στάση τῆς Διαρκοῦς Ἱερᾶς Συνόδου καί τῆς Ἱερᾶς Συνόδου τῆς Ἱεραρχίας τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος

Μέχρι στιγμῆς, ἡ Ἱερά Σύνοδος τῆς Ἱεραρχίας τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος δέν ἔχει λάβει τελική ἐπίσημη ἀπόφαση γιά τό θέμα τοῦ Οὐκρανικοῦ ψευδοαυτοκεφάλου. Τό Οὐκρανικό ζήτημα ἔχει ἀπασχολήσει τήν Διαρκῆ Ἱερά Σύνοδο (Δ.Ι.Σ.) σέ ἀρκετές Συνεδρίες της, ἡ ὁποία τό παρέπεμψε στίς Συνοδικές Ἐπιτροπές ἐπί τῶν Δογματικῶν καί Νομοκανονικῶν Ζητημάτων καί ἐπί τῶν Διορθοδόξων καί Διαχριστιανικών Σχέσεων, ὥστε ἀπό κοινοῦ νά εἰσηγηθοῦν δεόντως πρός τήν Ἱερά Σύνοδο. Οἱ δύο Ἐπιτροπές συνεδρίασαν ἀπό κοινοῦ στίς 23-5-2019 στό Συνοδικό Μέγαρο καί συναποφάσισαν νά προτείνουν στήν Ἱεραρχία τήν ἀναγνώριση τῆς σχισματικῆς ψευδοεκκλησίας τῆς Οὐκρανίας, τήν ὁποία μονομερῶς καί ἀντικανονικῶς τό Οἰκουμενικό Πατριαρχεῖο ἀνεκήρυξε «αὐτοκέφαλη».

Τό κείμενο τῆς προτάσεως πρός τήν Ἱερά Σύνοδο ἔχει στά χέρια του ὁ Μητροπολίτης Διδυμοτείχου Δαμασκηνός, πρόεδρος τῆς Ἐπιτροπῆς Νομοκανονικῶν, ὁ ὁποῖος καί ἀνέλαβε νά τό παραδώσει στήν Ἱερά Σύνοδο[1]. Ἡ τελική ἔκδοση τῆς ἀποφάσεως ἀναμένεται νά ληφθεῖ στήν ἑπομένη τακτική Συνεδρίαση τῆς Ἱερᾶς Συνόδου τῆς Ἱεραρχίας τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος, πού θά γίνει τόν ἐρχόμενο Ὀκτώβριο τοῦ 2019. 

Εἶναι ὠφέλιμο νά γνωρίζουμε τήν ἐξ Ἀρχιερέων σύνθεση τόσο τῆς Δ.Ι.Σ. ὅσο καί τῶν ἀνωτέρω Συνοδικῶν Ἐπιτροπῶν, διότι ἀπό αὐτή τή σύνθεση θά ἐξαρτηθεῖ ὡς ἐπί τό πλεῖστον ἡ ὅποια θετική ἤ ἀρνητική ἤ ἀμφίσημη τοποθέτηση τῆς Ἱερᾶς Συνόδου τῆς Ἱεραρχίας (Ι.Σ.Ι.) 

Ἡ Δ.Ι.Σ. τῆς συνοδικῆς περιόδου 2018-2019 ἀποτελεῖται ἀπό τόν Πρόεδρο, Ἀρχιεπίσκοπο Ἀθηνῶν καί πάσης Ἑλλάδος Ἱερώνυμο Β΄, καί μέλη τούς Μητροπολῖτες Μεσογαίας καί Λαυρεωτικῆς Νικόλαο, Πατρῶν Χρυσόστομο, Κυθήρων Σεραφείμ, Αἰτωλίας καί Ἀκαρνανίας Κοσμᾶ, Γόρτυνος καί Μεγαλοπόλεως Ἱερεμία, Κορίνθου Διονύσιο, Ἱερισσοῦ, Ἁγίου Ὄρους καί Ἀρδαμερίου Θεόκλητο, Μαρωνείας καί Κομοτηνῆς Παντελεήμονα, Κίτρους καί Κατερίνης Γεώργιο, Ἰωαννίνων Μάξιμο, Ἐλασσῶνος Χαρίτωνα καί Γρεβενῶν Δαβίδ.

Ἀρχιγραμματέας: ὁ Μεθώνης Κλήμης, νῦν Μητροπολίτης Περιστερίου, (ἕως 20/3/2019) καί ὁ Ἀρχιμανδρίτης Φιλόθεος Θεοχάρης (ἀπό 21/3/2019). 

Ἐκπρόσωπος Τύπου τῆς Διαρκοῦς Ἱερᾶς Συνόδου: Ὁ Μητροπολίτης Πατρῶν Χρυσόστομος[2]. 

Ἡ διοικητική ὀργάνωση τῆς Συνοδικῆς Ἐπιτροπῆς ἐπί τῶν Δογματικῶν καί Νομοκανονικῶν Ζητημάτων ἔχει ὡς ἐξῆς:

Συνοδικός σύνδεσμος: Μητροπολίτης Μαρωνείας καί Κομοτηνῆς Παντελεήμων 

Τακτικά Μέλη: Οἱ Μητροπολῖτες Διδυμοτείχου, Ὀρεστιάδος καί Σουφλίου Δαμασκηνός, Μεσσηνίας Χρυσόστομος, Κηφισίας, Ἀμαρουσίου καί Ὠρωποῦ Κύριλλος καί Λαγκαδᾶ, Λητῆς καί Ρεντίνης Ἰωάννης καί οἱ Καθηγητές Βλάσιος Φειδᾶς καί Σπυρίδων Τρωιάνος.

Ἀναπληρωματικά Μέλη: Οἱ Μητροπολῖτες Νικοπόλεως καί Πρεβέζης Χρυσόστομος καί Ἱερισσοῦ, Ἁγίου Ὄρους καί Ἀρδαμερίου Θεόκλητος καί οἱ Καθηγητές Νικόλαος Ξεξάκης, Ἀρχιμανδρίτης Γρηγόριος Παπαθωμάς καί Θεόδωρος Γιάγκου. 
Γραμματέας: Ὁ Ἀρχιμανδρίτης Φιλόθεος Κολλιόπουλος[3]. 

Ἡ διοικητική ὀργάνωση τῆς Συνοδικῆς Ἐπιτροπῆς ἐπί τῶν Διορθοδόξων καί Διαχριστιανικών Σχέσεων ἔχει ὡς ἐξῆς: 

Συνοδικός Σύνδεσμος: Μητροπολίτης Μεσογαίας καί Λαυρεωτικής Νικόλαος

Μέλη: Οἱ Μητροπολῖτες Περιστερίου Χρυσόστομος (ἕως 14/3/2019), Δημητριάδος καί Ἀλμυροῦ Ἰγνάτιος, Μεσσηνίας Χρυσόστομος καί Θερμοπυλῶν Ἰωάννης καί οἱ Καθηγητές Μιλτιάδης Κωνσταντίνου καί Γεώργιος Μαρτζέλος. 

Ἀναπληρωτές: Οἱ Μητροπολῖτες Νέας Σμύρνης Συμεών, Ἰλίου, Ἀχαρνῶν καί Πετρουπόλεως Ἀθηναγόρας καί Νέας Ἰωνίας καί Φιλαδελφείας Γαβριήλ καί οἱ καθηγητές Χρήστος Βούλγαρης, Στυλιανός Τσομπανίδης καί Μαρίνα Κολοβοπούλου. 
Γραμματέας: ὁ Ἀρχιμανδρίτης Ἰγνάτιος Σωτηριάδης[4]. 

Στή συνέχεια, θά παραθέσουμε ἀποσπάσματα ἀπό τά Δελτία Τύπου τῆς Δ.Ι.Σ. τοῦ 2019, πού σχετίζονται μέ τό θέμα τῆς Οὐκρανικῆς «Αὐτοκεφαλίας».

α) Τήν Τρίτη 8-1-2019 κατά τή συνεδρία τῆς Δ.Ι.Σ. ἀναγνώσθηκε τό ὑπ' ἀριθ. πρωτ. 119/24.12.2018 Γράμμα τοῦ Πατριάρχου Βαρθολομαίου σχετικό μέ τήν ἐκλογή τοῦ «Πρώτου Προκαθημένου τῆς νέας Αὐτοκεφάλου Ἐκκλησίας τῆς Οὐκρανίας», ὅπως καί τό σχετικό Γράμμα τοῦ «νέου Προκαθημένου τῆς Ἐκκλησίας τῆς Οὐκρανίας Ἐπιφανίου» καί ἐκεῖνο τοῦ Πατριάρχου Μόσχας καί πασῶν τῶν Ρωσιῶν Κυρίλλου. Ἡ Δ.Ι.Σ. ἀποφάσισε τήν παραπομπή τοῦ θέματος, τῆς ἀπό μέρους τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος ἀναγνωρίσεως τῆς «νέας Αὐτοκεφάλου Ἐκκλησίας τῆς Οὐκρανίας», στήν Ἱερά Σύνοδο τῆς Ἱεραρχίας τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος[5].

β) Ἀπό τήν Τρίτη 5 ἕως καί τήν Πέμπτη 7-3-2019, συνῆλθε ἡ Δ.Ι.Σ. Κατά τίς συνεδρίες, ἡ Δ.Ι.Σ., μεταξύ ἄλλων, ἀνέθεσε τό θέμα τῆς ἀπό μέρους τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος ἀναγνωρίσεως τῆς «νέας Αὐτοκεφάλου Ἐκκλησίας τῆς Οὐκρανίας» στίς Συνοδικές Ἐπιτροπές: α) ἐπί τῶν Δογματικῶν καί Νομοκανονικῶν Ζητημάτων, καί β) ἐπί τῶν Διορθοδόξων καί Διαχριστιανικῶν Σχέσεων, ὥστε ἀπό κοινοῦ νά εἰσηγηθοῦν δεόντως πρός τήν Ἱερά Σύνοδο[6].

γ) Στίς 2 καί 3-4-2019 συνῆλθε ἡ Δ.Ι.Σ., ἡ ὁποία, μεταξύ ἄλλων, ἐνημερώθηκε ἀπό τόν Ἀρχιπίσκοπο Ἀθηνῶν καί πάσης Ἑλλάδος Ἱερώνυμο Β΄ γιά τήν συνάντηση, πού εἶχαν μαζί του τήν 1η Ἀπριλίου οἱ ἐκπρόσωποι τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου, Μητροπολῖτες Γαλλίας Ἐμμανουήλ καί Ἀδριανουπόλεως Ἀμφιλόχιος, ὅπου συζητήθηκαν θέματα σχετικά μέ τό Οὐκρανικό ἐκκλησιαστικό ζήτημα[7]. 

δ) Στις 23-5-2019 οἱ δύο Ἐπιτροπές συνεδρίασαν ἀπό κοινοῦ στό Συνοδικό Μέγαρο καί συναποφάσισαν νά προτείνουν στήν Ἱεραρχία τήν ἀναγνώριση τῆς σχισματικῆς ψευδοεκκλησίας τῆς Οὐκρανίας[8].

2. Ἡ στάση τοῦ Ἀρχιεπισκόπου Ἀθηνῶν καί πάσης Ἑλλάδος Ἱερωνύμου Β΄

Ὁ Ἀρχιεπισκοπος Ἀθηνῶν καί πάσης Ἑλλάδος Ἱερώνυμος Β΄ δέν παίρνει ὁ ἴδιος θέση, οὔτε συγκαλεῖ τήν Ἱεραρχία, γιά νά λάβει συνοδική ἀπόφαση, ἀλλά παραπέμπει παρελκυστικά τό θέμα σέ συνοδικές ἐπιτροπές, ὑποσχόμενος ὅτι θά τό φέρει κάποτε στήν Σύνοδο τῆς Ἱεραρχίας. Καί ἐπειδή βέβαια στήν Ἱεραρχία θά ὑπάρξουν πολλές καί σοβαρές ἀντιρρήσεις ἐκ μέρους ὀρθοφρονούντων Ἱεραρχῶν, ὅπως ἔδειξαν οἱ δημόσιες τοποθετήσεις τῶν Μητροπολιτῶν Κυθήρων καί Πειραιῶς, θέλει νά ἀποφύγει προφανῶς τό διαιρετικό κλῖμα καί τίς ἐντάσεις, ἀφήνοντας τό θέμα σέ ἐκκρεμότητα, μετέωρο, προσδοκώντας ἴσως νά ξεκαθαρίσει περισσότερο ἡ κατάσταση ἤ κάτι ἄλλο ἐξαιρετικό.

Ἐκκλησιαστικά πάντως ἡ κατάσταση εἶναι ἀπολύτως ξεκάθαρη· οὐδεμία Τοπική Αὐτοκέφαλη Ἐκκλησία ἀποδέχεται τό νέο ψευδοαυτοκέφαλο τῆς Οὐκρανίας καί τήν μνημόνευση στά Δίπτυχα τοῦ σχισματικοῦ Προκαθημένου της Μητροπολίτη Ἐπιφανίου. Στήν πράξη τό ἀρνεῖται καί ὁ Ἀρχιεπίσκοπος Ἱερώνυμος, ἀφοῦ οὔτε αὐτός μνημονεύει τόν σχισματικό Ἐπιφάνιο. Θά ἦταν, λοιπόν, ἀπολύτως λογικό, συνοδικό καί κανονικό, νά συνταχθεῖ καί ἡ Ἐκκλησία τῆς Ἑλλάδος μέ τήν πανορθόδοξη ἀπόρριψη τοῦ ψευδοαυτοκεφάλου καί νά μήν ἀφήσει ἀνοικτή τήν πύλη στόν Πατριάρχη Βαρθολομαῖο νά προχωρήσει στήν δημιουργία νέου σχίσματος, ὅπως ἔγινε στό παρελθόν μέ τήν ἡμερολογιακή μεταρρύθμιση.

Δημιούργησε τότε τό Φανάρι τό ἡμερολογιακό σχίσμα μέ τήν σύμπραξη τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος καί προχωρεῖ τώρα στή δημιουργία τοῦ Οὐκρανικοῦ σχίσματος, ἀναμένοντας πάλι, ὅπως φαίνεται, τήν σύμπραξη τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος. Ὁ Ἀρχιεπίσκοπος Ἱερώνυμος ἀφήνει τό θέμα ἀνοικτό καί δέν τό κλείνει, διότι προφανῶς δέχεται πιέσεις ἀπό ὅσα πολιτικά, πολιτειακά, γεωπολιτικά καί ἐκκλησιαστικά κέντρα καλλιεργοῦν τήν ρωσσοφοβία καί ἐνισχύουν, γιά τά δικά τους συμφέροντα, τόν ἑλλαδικό ἐθνοφυλετισμό[9].

Οἱ πιέσεις αὐτές γίνονται φανερές ἀπό τίς ἀλλεπάλληλες συναντήσεις (ἑπτά τόν ἀριθμό), πού εἶχε ὁ Ἀρχιεπίσκοπος ἀπό τόν Μάϊο τοῦ 2018 ἕως καί σήμερα μέ τήν ἀντιπροσωπεία τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου, μέ τόν ἴδιο τόν Πατριάρχη Βαρθολομαῖο, μέ τόν Πρέσβη τῆς Ἀμερικῆς στήν Ἀθήνα Τζέφρι Πάιατ, μέ τόν πρέσβη Σάμιουελ Μπράουνμπακ (Samuel Brownback), ἐπικεφαλῆς τῆς ὑπηρεσίας θεμάτων διεθνοῦς θρησκευτικῆς ἐλευθερίας τῶν ΗΠΑ καί στελέχη τῆς διπλωματικῆς ὑπηρεσίας τῆς Πρεσβείας. 

Ἄς τά δοῦμε, ὅμως, ὅλα αὐτά πιό ἀναλυτικά.

α) Τόν Ἀρχιεπίσκοπο Ἀθηνῶν καί πάσης Ἑλλάδος Ἱερώνυμο Β΄, ἐπισκέφθηκε τήν Δευτέρα, 14-5-2018, στά Γραφεῖα τῆς Ἱερᾶς Συνόδου τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος, Ἐπιτροπή ἐκ μέρους τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου, ἀποτελουμένη ἀπό τούς Μητροπολῖτες Γέροντα Περγάμου Ἰωάννη, Γαλλίας Ἐμμανουήλ καί Σμύρνης Βαρθολομαῖο, προκειμένου νά ἐνημερώσει τήν Ἐκκλησία τῆς Ἑλλάδος περί τοῦ ἐν ἐξελίξει Οὐκρανικοῦ Ἐκκλησιαστικοῦ Ζητήματος. Παρέστησαν, ἐπίσης, ἐκ μέρους τῆς Δ.Ι.Σ., ὁ Μητροπολίτης Νέας Σμύρνης Συμεών, ἐκ μέρους τῆς Συνοδικῆς Ἐπιτροπῆς ἐπί τῶν Δογματικῶν καί Νομοκανονικῶν Ζητημάτων, ὁ Μητροπολίτης Διδυμοτείχου, Ὀρεστιάδος καί Σουφλίου Δαμασκηνός, καί ἐκ μέρους τῆς Συνοδικῆς Ἐπιτροπῆς ἐπί τῶν Διορθοδόξων καί Διαχριστιανικῶν Ζητημάτων, ὁ Μητροπολίτης Δημητριάδος καί Ἁλμυροῦ Ἰγνάτιος[10].

β) Συνάντηση μέ τόν Ἀρχιεπίσκοπο Ἀθηνῶν καί πάσης Ἑλλάδος Ἱερώνυμο Β΄, εἶχε τήν Τρίτη 29-5-2018 ὁ Πρέσβης τῆς Ἀμερικῆς στήν Ἀθήνα Τζέφρι Πάιατ. Τό θέμα τῆς «ἐκκλησίας» τῆς Οὐκρανίας καί τῆς ὀνομασίας τῆς ΠΓΔΜ καί οἱ εὐρύτερες ἐξελίξεις στή ΝΑ Εὐρώπη, βρέθηκαν στό ἐπίκεντρο τῆς συζήτησης τοῦ Πρέσβη τῶν ΗΠΑ μέ τόν Ἀρχιεπίσκοπο Ἱερώνυμο. Ὁ Ἀμερικανός πρέσβης ἀνέφερε, μεταξύ ἄλλων, πώς «ἡ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία μπορεῖ νά συμβάλλει καθοριστικά στήν ἑδραίωση τῆς εἰρήνης καί τή συμφιλίωση τῶν λαῶν». Ὁ Ἀρχιεπίσκοπος Ἱερώνυμος ἀπό τήν πλευρά του ὑπογράμμισε τήν προσοχή, πού πρέπει νά ἐπιδείξουν οἱ ἐμπλεκόμενες πλευρές στό θέμα τῆς «ἐκκλησίας» τῆς Οὐκρανίας, ἐνῶ γιά τήν ὀνομασία τῆς γειτονικῆς ΠΓΔΜ σημείωσε πώς πρέπει νά εἰσακουστοῦν ὅλες οἱ ἀπόψεις, πρίν προταθεῖ μιά ὁριστική λύση[11]. 

γ) Τό κατώφλι τῆς Ἀρχιεπισκοπῆς Ἀθηνῶν πέρασε στίς 4-6-2018 ὁ Πατριάρχης Βαρθολομαῖος. Ἡ συνάντηση χαρακτηρίστηκε ἐθιμοτυπική. Ὅμως, σύμφωνα μέ πληροφορίες, τούς δύο Προκαθημένους ἀπασχόλησαν πολλά θέματα, ὅπως ἡ διαφορά τους γιά τό ναό στό Κτῆμα Προμπονᾶ, τό θέμα τῆς «ἐκκλησίας» τῆς ΠΓΔΜ, ἡ «αὐτοκεφαλία τῆς ἐκκλησίας» τῆς Οὐκρανίας καί ἄλλα καυτά θέματα, πού ἀπασχολοῦν τήν ἐκκλησιαστική ἐπικαιρότητα[12].

δ) Διερευνητική συνάντηση γιά τό πῶς σκοπεύει νά τοποθετηθεῖ ἡ Ἐκκλησία τῆς Ἑλλάδος στό ζήτημα τῆς «αὐτοκεφαλίας τῆς ἐκκλησίας» τῆς Οὐκρανίας εἶχε ἀντιπροσωπεία τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου μέ τόν Ἀρχιεπίσκοπο Ἱερώνυμο τήν 1η-4-2019. Ἡ συνάντηση διήρκησε περισσότερο ἀπό μία ὥρα καί τό μοναδικό ζήτημα, τό ὁποῖο εἶχε ἐξουσιοδότηση ἀπό τόν Πατριάρχη νά συζητήσει ἡ ἀντιπροσωπεία, ἦταν τό οὐκρανικό. Οἱ Μητροπολίτες Γαλλίας Ἐμμανουήλ καί Ἀδριανουπόλεως Ἀμφιλόχιος συζήτησαν μέ τόν Ἀρχιεπίσκοπο καί εἶχαν τήν εὐκαιρία νά ἀνταλλάξουν ἀπόψεις γιά τό θέμα καί νά ἐκφράσουν ἑκατέρωθεν τούς προβληματισμούς τους. Ὁ Ἀρχιεπίσκοπος Ἱερώνυμος τούς διαβεβαίωσε πώς παρακολουθεῖ μέ ἰδιαίτερη προσοχή τό ζήτημα καί πώς σέ προσεχή συνεδρίαση τῆς ὁλομέλειας τῆς Ἱεραρχίας θά ὑπάρξει ἡ ἐπίσημη θέση τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος[13]. 

ε) Ζητήματα, πού ἀφοροῦν τίς θρησκευτικές ἐλευθερίες στήν Ἑλλάδα, τίς σχέσεις μεταξύ τῶν Ὀρθοδόξων Ἐκκλησιῶν, ἀλλά καί τό ζήτημα τῆς «ἐκκλησίας» τῆς Οὐκρανίας συζήτησαν στίς 6-5-2019 ὁ Ἀρχιεπίσκοπος Ἱερώνυμος μέ τόν πρέσβη Samuel Brownback, ἐπικεφαλῆς τῆς ὑπηρεσίας θεμάτων διεθνοῦς θρησκευτικῆς ἐλευθερίας τῶν ΗΠΑ. Στή συνάντησή τους εἶχαν τήν εὐκαιρία νά ἀνταλλάξουν ἀπόψεις γιά ὅλα τά ζητήματα καί τίς ἐξελίξεις σέ παγκόσμιο ἐπίπεδο. Ὁ Ἀρχιεπίσκοπος Ἱερώνυμος ἀναφέρθηκε στίς θέσεις τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος στά παραπάνω ζητήματα καί στό πῶς προβλέπεται νά τοποθετηθεῖ ἡ Ἱεραρχία τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος ἐπ' αὐτῶν στό προσεχές διάστημα. Τόν Brownback συνόδευε ὁ πρέσβης τῶν ΗΠΑ στήν Ἀθήνα Geoffrey Pyatt καί στελέχη τῆς διπλωματικῆς ὑπηρεσίας τῆς Πρεσβείας[14]. 

στ) Συνάντηση μέ τόν Ἀρχιεπίσκοπο Ἀθηνῶν καί πάσης Ἑλλάδος Ἱερώνυμο εἶχε τήν Τρίτη 21-5-2019 ὁ Ἀρχιεπίσκοπος Κύπρου Χρυσόστομος. Ἡ συνάντηση διήρκησε πάνω ἀπό δύο ὧρες, ὅπου οἱ δύο Προκαθήμενοι συζήτησαν τό ἐκκλησιαστικό πρόβλημα, πού ὑπάρχει στήν Οὐκρανία.

Ὁ Ἀρχιεπίσκοπος Χρυσόστομος ἐνημέρωσε τόν Ἀρχιεπίσκοπο Ἱερώνυμο γιά τίς συναντήσεις, πού εἶχε τίς προηγούμενες ἡμέρες μέ τούς Πατριάρχες Σερβίας Εἰρηναῖο καί Βουλγαρίας Νεόφυτο.Ὁ Ἀρχιεπίσκοπος Κύπρου σέ δηλώσεις του τόνισε ὅτι «πρέπει νά προσέξουμε νά μήν κάνουμε λάθος γιά τήν Ἐκκλησία, διότι εἶναι ἁμαρτία ἀπό τόν Θεό! Γι' αὐτό συνεχῶς γνώμονας τῶν ἐνεργειῶν μας πρέπει νά εἶναι τό καλῶς νοούμενο συμφέρον τῆς Ἐκκλησίας, ἐνῶ δέν πρέπει νά δοῦμε τά πρόσωπα. Ὅποια καί νά εἶναι, δέν μᾶς ἐνδιαφέρει, διότι μᾶς ἐνδιαφέρει πρώτιστα ἡ Ἐκκλησία. Ἡ Ἐκκλησία ἔχει ἀρκετά θέματα καί προβλήματα καί πρέπει νά τά ἀντιμετωπίσουμε μέ θάρρος καί μέ αἰσιοδοξία». 

Ἀπό τήν πλευρά του ὁ Ἀρχιεπίσκοπος Ἱερώνυμος ἀνέφερε ὅτι τά λόγια τοῦ Μακαριωτάτου εἶναι σοφά, ἐνῶ οἱ προβληματισμοί του εἶναι σωστοί. «Πρέπει ὅλοι ἀπό τήν θέση, πού διακονοῦμε, νά δοῦμε τό θέμα σοβαρά, ὑπεύθυνα καί ὄχι προσωπικά», δήλωσε χαρακτηριστικά. Ἐπίσης, πρόσθεσε : «Νά μήν ὑποστηρίξουμε προσωπικά συμφέροντα, ἀλλά νά δοῦμε τό συμφέρον τῆς Ἐκκλησίας καί ἰδιαίτερα τήν ἑνότητα». Τέλος, τόνισε ὅτι «εἴμαστε ἄνθρωποι καί κάνουμε λάθη, ἀλλά μέ τήν Χάρη τοῦ Θεοῦ πρέπει νά τά ὑπερβοῦμε»[15].

ζ) Στήν Ἱερά Ἀρχιεπισκοπή Ἀθηνῶν ἔφτασε στίς 22-5-2019 ὁ Πατριάρχης Βαρθολομαῖος. Ὁ Πατριάρχης ἔτυχε θερμῆς ὑποδοχῆς ἀπό τόν Ἀρχιεπίσκοπο Ἀθηνῶν καί πάσης Ἑλλάδος Ἱερώνυμο.

Ὁ Προκαθήμενος τῆς Ἑλλαδικῆς Ἐκκλησίας ὑπογράμμισε ὅτι «πρέπει νά ἀφήσουμε στήν ἄκρη τίς μικρότητες, καί εἴμαστε ὑποχρεωμένοι τίς ὅποιες δυσκολίες νά τίς ὑπερκεράσουμε καί νά κάνουμε τό ἔργο μας, ὅπως το θέλει ἡ Ἐκκλησία».

Ἀπό τήν πλευρά του ὁ Οἰκουμενικός Πατριάρχης τόνισε μεταξύ ἄλλων: «Εἶναι ἀνθρώπινο στή ζωή τῶν προσώπων καί τῶν Ἐκκλησιῶν νά μεσολαβοῦν δυσάρεστες στιγμές, ἀλλά προκειμένου περί τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος καί τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου ἰσχύει αὐτό, πού λέει ὁ λαός μας, ὅτι τό αἷμα νερό δέν γίνεται. Ἔτσι θά πορευθοῦμε ὡς ὁμόδοξοι καί ὡς ἀδελφοί.

Εἴμαστε ὑπεύθυνοι ἔναντι τῶν Ἐκκλησιῶν μας καί τοῦ λαοῦ τοῦ Θεοῦ. Συζητήσαμε ὅλα τά θέματα, μεταξύ ἄλλων ὁ Μακαριώτατος εἶχε τήν καλοσύνη νά μέ ἐνημερώσει γιά τήν χθεσινοβραδυνή ἐκτενή συνομιλία μέ τόν Ἀρχιεπίσκοπο Κύπρου. Θίξαμε καί τό Οὐκρανικό ἐκκλησιαστικό θέμα καί ἄλλα θέματα, πού ἀφοροῦν τίς Ἐκκλησίες μας, ἐνῶ ἔγινε καί μία ἀμοιβαία ἐνημέρωση γιά τά θέματα, πού ἀφοροῦν αὐτήν τήν στιγμή τό Πατριαρχεῖο καί τήν Ἐκκλησία τῆς Ἑλλάδος. Χωρίζουμε ἀπόψε πολύ εὐχαριστημένοι καί ἀγαπῶντες περισσότερο ὁ ἕνας τόν ἄλλο.

Ὁ Ἀρχιεπίσκοπος Ἱερώνυμος δήλωσε πώς προσυπογράφει ὅλα ὅσα δήλωσε ὁ Πατριάρχης καί εὐχαρίστησε «γιά τήν εὐκαιρία νά ἔχουμε κοντά μας τόν Πατριάρχη μας»[16].

η) Στίς 10-6-2019 ὁ Ἀρχιεπίσκοπος Ἱερώνυμος ἀφίχθη στό Οικουμενικό Πατριαρχείο, γιά τά ὀνομαστήρια τοῦ Πατριάρχου Βαρθολομαίου καί δήλωσε στούς ἐκπροσώπους τῶν ΜΜΕ ὅτι «ἐρχόμαστε σήμερα, μέ τήν εὐκαιρία τῆς ἑορτῆς τοῦ Παναγιωτάτου Πατριάρχου μας, νά τοῦ εὐχηθοῦμε νά τοῦ δίνει ὁ Θεός δύναμη νά συνεχίζει τό εὐλογημένο ἔργο του»[17].

Κατά τόν Μ. Ἑσπερινό στήν Ἱ. Μονή Ζωοδόχου Πηγῆς Βαλουκλῆ, ἐπί τῇ ἑορτῇ τῶν Ἁγίων Ἀποστόλων Βαρθολομαίου καί Βαρνάβα, χοροστατούντος τοῦ Πατριάρχου Βαρθολομαίου, τοῦ ἄγοντος τά ὀνομαστήριά του, ὁ Ἀρχιεπίσκοπος Ἀθηνῶν καί πάσης Ἑλλάδος Ἱερώνυμος παρίστατο συμπροσευχόμενος μέ τόν σχισματικό ψευδομητροπολίτη Κιέβου καί πάσης Οὐκρανίας Ἐπιφάνιο[18].

Τόν Ἀρχιεπίσκοπο συνόδευσαν οἱ Μητροπολῖτες Μεσογαίας καί Λαυρεωτικῆς Νικόλαος καί Γρεβενῶν Δαβίδ, ὁ Ἐπίσκοπος Θεσπιῶν Συμεών καί ὁ Ἀρχιμ. Φιλόθεος Θεοχάρης. Ὁ Ἐπιφάνιος στόν λόγο του, στρεφόμενος πρός τόν Ἱερώνυμο καί μιλῶντας ἑλληνικά, εἶπε : «Μακαριώτατε, μέ μεγάλη χαρά ἔμαθα ὅτι θά εἴσαστε ἀπόψε ἐδῶ καί προσδοκοῦσα νά βρεθῶ καί ἐγώ ἀπόψε στήν Κωνσταντινούπολη, γιά νά συναντήσω καί τό δικό σας σεβάσμιο πρόσωπο. Τό πρόσωπο τοῦ Ποιμενάρχου τῶν Ἀθηνῶν, τόν Ἱεράρχη, ὁ ὁποῖος ἀγαπᾶ καί σέβεται τόν θεσμό τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου καί ὁ ὁποῖος εἶναι στυλοβάτης τῶν δικαίων Του.

Στό πρόσωπό Σας χαιρετίζω καί ὅλη τήν Ἱεραρχία τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος καί ἀναμένω τήν τιμή καί χαρά τῆς συλλειτουργίας μας στό μέλλον»[19].


Μετά τό πέρας τοῦ Ἑσπερινοῦ ὁ Ἐπιφάνιος προσέφερε στόν Ἀρχιεπίσκοπο Ἱερώνυμο ἕνα ἀναμνηστικό ἀρχιερατικό ἐγκόλπιο ἀπό τήν ἐνθρόνισή του[20]. 

3. Ἡ στάση τινῶν Ἀρχιερέων τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος

 Μελετῶντας τήν στάση Ἀρχιερέων τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος ἔναντι τοῦ Οὐκρανικοῦ ζητήματος, διαπιστώνουμε ὅτι διαμορφώνονται κάποιες κατηγοριοποιήσεις. Πιό συγκεκριμένα: 

α) Ὑπάρχουν Ἱεράρχες, πού ἔχουν τοποθετηθεῖ δημοσίως ἀρνητικά κατά τῆς Οὐκρανικῆς ψευδοαυτοκεφαλίας, ὅπως οἱ Μητροπολῖτες Κυθήρων Σεραφείμ καί Πειραιῶς Σεραφείμ. 

β) Ὑπάρχουν Ἱεράρχες, πού ἔχουν μνημονεύσει ἀντικανονικῶς τόν σχισματικό ψευδομητροπολίτη Ἐπιφάνιο στή Θεία Λειτουργία, ὅπως οἱ Μητροπολῖτες Δωδώνης Χρυσόστομος καί Φλωρίνης Θεόκλητος, ἐνέργεια ἡ ὁποία ἀποδεικνύει τήν ἀναγνώρισή του ὡς κανονικοῦ μητροπολίτου. 

γ) Ὑπάρχουν Ἱεράρχες, πού ἔχουν τοποθετηθεῖ δημοσίως θετικά ὑπέρ τῆς Οὐκρανικῆς ψευδοαυτοκεφαλίας, ὅπως οἱ Μητροπολῖτες Ναυπάκτου Ἱερόθεος, Ἀλεξανδρουπόλεως Ἄνθιμος, Λαρίσης Ἱερώνυμος καί Φθιώτιδος Νικόλαος.

δ) Ὑπάρχουν Ἱεράρχες, πού δέν ἔχουν τοποθετηθεῖ δημοσίως ὑπέρ ἤ κατά τῆς Οὐκρανικῆς ψευδοαυτοκεφαλίας, ἀλλά ἔχουν ἐκκλησιαστική κοινωνία μέ κληρικούς, πού ἔχουν ἐκκλησιαστική κοινωνία μέ τούς σχισματικούς τῆς Οὐκρανίας, ὅπως οἱ Μητροπολῖτες Σύρου Δωρόθεος, Νέας Ἰωνίας Γαβριήλ καί Θεσσαλιώτιδος Τιμόθεος, πράξη ἡ ὁποία ἀποτελεῖ ἔμμεση ἀναγνώριση τῆς σχισματικῆς καταστάσεως.

ε) Ὑπάρχει Ἱεράρχης, ὁ ὁποῖος δέν ἔχει μέν τοποθετηθεῖ δημοσίως ὑπέρ ἤ κατά τῆς Οὐκρανικῆς ψευδοαυτοκεφαλίας, ἀλλά τροφοδότησε μέ πρώην κληρικό τῆς Μητροπόλεώς του τό ἔμψυχο δυναμικό τῆς «συνόδου» τῆς σχισματικῆς ψευδοεκκλησίας τῆς Οὐκρανίας. Ἀναφερόμαστε στόν Μητροπολίτη Δημητριάδος Ἰγνάτιο καί τόν ψευδεπίσκοπο Ὀλβίας Ἐπιφάνιο.

στ) Ὑπάρχουν Ἱεράρχες, πού ἔχουν ἐκκλησιαστική κοινωνία μέ τόν Πατριάρχη Βαρθολομαῖο καί μέ Ἱεράρχες τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου, οἱ ὁποῖοι, ἐκτός ἀπό φοβερά αἱρετίζοντες, λόγῳ προωθήσεως τῆς παναιρέσεως τοῦ Οἰκουμενισμοῦ καί τῆς ψευδοσυνόδου τῆς Κρήτης, ἔχουν καταστεῖ ἐπίσης σχισματικοί καί ἀκοινώνητοι, λόγῳ τῆς ἐκκλησιαστικῆς κοινωνίας μέ τόν σχισματικό, ἀχειροτόνητο καί ἀκοινώνητο ψευδομητροπολίτη Ἐπιφάνιο.

Τέλος, ζ) ὑπάρχουν Μητροπολῖτες, πού οὔτε ἔχουν τοποθετηθεῖ δημοσίως ὑπέρ ἤ κατά τῆς Οὐκρανικῆς «Αὐτοκεφαλίας», οὔτε ἔχουν ἐκκλησιαστική κοινωνία μέ τούς σχισματικούς τῆς Οὐκρανίας ἤ μέ κληρικούς, πού ἔχουν ἐκκλησιαστική κοινωνία μέ τούς σχισματικούς τῆς Οὐκρανίας.

συνεχίζεται στο 2ο μέρος

Παραπομπές (1ου μέρους) 

[1] ΓΙΩΡΓΟΣ ΠΑΠΑΘΑΝΑΣΟΠΟΥΛΟΣ, Σέ ἐπικίνδυνο ἀτραπό ἡ Ἐκκλησία τῆς Ἑλλάδος (Α΄ ΜΕΡΟΣ), 5-6-2019, http://aktines.blogspot.com/2019/06/blog-post_5.html  
[2] http://www.ecclesia.gr/greek/holysynod/diarkis.htm  
[3] http://www.ecclesia.gr/greek/holysynod/commitees/dogma/dogmatics.htm καί Δίπτυχα τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος 2019, ἔκδ. Ἀποστολική Διακονία, σ. 379.  
[4] http://www.ecclesia.gr/greek/holysynod/commitees/relations/relations.htm καί Δίπτυχα τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος 2019, ἔκδ. Ἀποστολική Διακονία, σ. 381.  
[5] Ἡ Δ.Ι.Σ.παραπέμπει τό θέμα τῆς Οὐκρανίας στήν Ἰεραρχία (8-1-2019), https://www.romfea.gr/ekklisia-ellados/26305-i-dis-parapempei-to-thema-tis-oukranias-stin-ierarxia  
[6] Ὀλοκληρώθηκε ἡ ΔΙΣ - Ἀποφάσεις (7-3-2019), https://www.romfea.gr/ekklisia-ellados/27403-oloklirothike-i-dis-apofaseis 
[7] Οἱ ἀποφάσεις τῆς ΔΙΣ γιά τόν μῆνα Ἀπρίλιο (3-4-2019), https://www.romfea.gr/ekklisia-ellados/27984-oi-apofaseis-tis-dis-gia-ton-mina-aprilio  
[8] ΓΙΩΡΓΟΣ ΠΑΠΑΘΑΝΑΣΟΠΟΥΛΟΣ,Σέ ἐπικίνδυνο ἀτραπό ἡ Ἐκκλησία τῆς Ἑλλάδος (Α΄ ΜΕΡΟΣ), 5-6-2019, http://aktines.blogspot.com/2019/06/blog-post_5.html  
[9] ΠΡΩΤΟΠΡΕΣΒ. ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΖΗΣΗΣ, Σέ ἀδιέξοδο ὁ Ἀρχιεπίσκοπος Ἱερώνυμος γιά τό Οὐκρανικό. Σπεύδει σέ βοήθεια ὁ Ναυπάκτου Ἱερόθεος, 10-4-2019, https://katanixi.gr/2019/04/10/π-θεόδωρος-ζήσης-σε-αδιέξοδο-ο-αρχιεπί/
[10] Ἐπιτροπή τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου στόν Ἀρχιεπίσκοπο γιά τό Οὐκρανικό, 14-5-2018, https://www.romfea.gr/ekklisia-ellados/21719-epitropi-tou-oikoumenikou-patriarxeiou-ston-arxiepiskopo-gia-to-oukraniko
[11] Οὐκρανία καί πΓΔΜ στό μενοῦ τῆς συνάντησης Ἀρχιεπισκόπου καί Ἀμερικανοῦ Πρέσβη, 29-5-2018, https://www.romfea.gr/ekklisia-ellados/22027-oukrania-kai-pgdm-sto-menou-tis-sunantisis-arxiepiskopou-kai-amerikanou-presbi
[12] Θερμή συνάντηση Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχη μέ Ἀρχιεπίσκοπο Ἱερώνυμο, 4-6-2018, https://www.romfea.gr/ekklisia-ellados/22118-thermi-sunantisi-oikoumenikou-patriarxi-me-arxiepiskopo-ieronumo 
[13] Τό Οὐκρανικό συζήτησαν Γαλλίας καί Ἀδριανουπόλεως μέ τόν Ἀρχιεπίσκοπο Ἱερώνυμο, 1-4-2019, https://www.romfea.gr/ekklisia-ellados/27951-to-oukraniko-suzitisan-gallias-kai-adrianoupoleos-me-ton-arxiepiskopo-ieronumo
[14] Οἱ διεθνεῖς ἐξελίξεις στήν ἀτζέντα τῆς συνάντησης Ἀρχιεπισκόπου – Brownback, 6-5-2019, https://www.romfea.gr/ekklisia-ellados/28957-oi-diethneis-ejelijeis-stin-atzenta-tis-sunantisis-arxiepiskopou-brownback 
[15] Ἀρχιεπίσκοπος Ἱερώνυμος σέ Κύπρου Χρυσόστομο : ‘’Νά δοῦμε τό συμφέρον τῆς Ἐκκλησίας’’ 21-5-2019, https://www.romfea.gr/epikairotita-xronika/29313-arxiepiskopos-ieronumos-se-kuprou-xrusostomo-na-doume-to-sumferon-tis-ekklisias 
[16] Ἀρχιεπίσκοπος σέ Οἰκουμενικό Πατριάρχη : ''Νά ἀφήσουμε στήν ἄκρη τίς μικρότητες’’, 22-5-2019, https://www.romfea.gr/epikairotita-xronika/29332-arxiepiskopos-se-oikoumeniko-patriarxi-na-afisoume-stin-akri-tis-mikrotites
[17] Ἀρχιεπ. Ἀθηνῶν Ἱερώνυμος : «Ἐρχόμαστε νά εὐχηθοῦμε στόν Πατριάρχη μας ὁ Θεός νά τοῦ δίνει δύναμη νά συνεχίζει τό εὐλογημένο ἔργο του», 10-6-2019, http://aktines.blogspot.com/2019/06/blog-post_63.html
[18] Ὁ Ἀθηνῶν Ἱερώνυμος καί ὁ Κιέβου Ἐπιφάνιος στά ὀνομαστήρια τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχη, (ΦΩΤΟ), 10-6-2019, http://fanarion.blogspot.com/2019/06/blog-post_75.html 
[19] Οἰκουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαῖος πρός σχισματικό "Μητροπολίτη Κιέβου" Ἐπιφάνιο : Τό λοιπόν, «μή ταρασσέσθω ὑμῶν ἡ καρδία, μηδέ δειλιάτω», 11-6-2019, http://aktines.blogspot.com/2019/06/blog-post_47.html
[20] Ὁ Ἑσπερινός τῶν ὀνομαστηρίων τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου Βαρθολομαίου, 10-6-2019, https://www.romfea.gr/oikoumeniko-patriarxeio/29690-o-esperinos-ton-onomastirion-tou-oikoumenikou-patriarxou-bartholomaiou  

ΕΘΝΕΓΕΡΣΙΣ