Της Βούλας Πατουλίδου*
Decumanus maximus, έτσι ονομαζόταν ο κεντρικός δρόμος γύρω από τον οποίο είχε αναπτυχθεί στα χρόνια του καίσαρα Γαλέριου, η Θεσσαλονίκη. Μια πόλη λαμπρή και ξακουστή σ όλη την Μεσόγειο μετά την Ρώμη μ ένα κέντρο και οδικές αρτηρίες αντάξιες του εμπορίου, του πλούτου και της δύναμής της. Σ αυτήν την κεντρική αρτηρία, μια αληθινή λεωφόρο πλάτους 16 μέτρων, μαρμαροστρωμένη, με κιονοστοιχίες σε κάθε της πλευρά, μεγαλοπρεπή κι εντυπωσιακή, που οδήγησε σ’ έναν πραγματικά νέο κόσμο, έριξαν φως οι ανασκαφές που γίνονται τα τελευταία 12 χρόνια κάτω από την επιφάνεια της γης για το μετρό της Θεσσαλονίκης.
Αυτό που είναι σήμερα αντιληπτό απ όλους είναι ότι αυτές οι ανασκαφές γράφουν νέα κεφάλαια της Ιστορίας και της σημασίας της Θεσσαλονίκης σ όλο τον Αρχαίο, Βυζαντινό και Μεταβυζαντινό κόσμο ακόμα και για τον 20ο αιώνα!
Μ’ έναν συγκλονιστικό τρόπο, ο Decumanus maximus επανήλθε μέσα από τα χώματα της ανασκαφής του μετρό, στο προσκήνιο, για να συνδέσει -μαζί με τους άλλους μαρμαρόστρωτους δρόμους που ανακαλύφθηκαν στο (υπόγειο) κέντρο της Θεσσαλονίκης, τις στοές, τα κατάλοιπα μεγάλων κτισμάτων, τις κρήνες, τα αγάλματα και τα αγαλματίδια, τα αγγεία, τα εργαλεία, τα κοσμήματα και τα νομίσματα των ανασκαφών- την αίγλη της Ρωμαϊκής εποχής, με τα πρώτα Χριστιανικά χρόνια της πόλης και την Βυζαντινή της ιστορία.
Στην πραγματικότητα η ανακάλυψη του Decumanus maximus στο κέντρο της πόλης ξαναγράφει, διορθώνει και «επισκευάζει» το παρελθόν της Θεσσαλονίκης και (ξανα)προσκαλεί όλους (επιστήμονες, αρχαιολόγους και μη) να ξαναφτιάξουν τις ιστορίες της, με άλλο καλύτερο, πλουσιότερο υλικό που βγαίνει από τα σωθικά της γης και εντυπωσιάζει. Οι ανασκαφές έφεραν νέες πληροφορίες για το πώς ο Γαλέριος ανάπλασε το κέντρο διοίκησης στην καρδιά της Θεσσαλονίκης, έφερε στοιχεία για την πολεοδομική και διοικητική αναδιοργάνωση που επιχείρησε ο Μέγας Κωνσταντίνος πριν τελικά αποφασίσει να ιδρύσει την Νέα Ρώμη στο Βυζάντιο και να χτίσει εκεί την Κωνσταντινούπολη ως έδρα της νέας αυτοκρατορίας. Σύμφωνα με τους αρχαιολόγους οι ανασκαφές αποκάλυψαν ότι ο Ιουστινιανός (και αυτό ήταν άγνωστο μέχρι τώρα) πραγματοποίησε μεγάλα έργα στην Θεσσαλονίκη, αντάξια της Κωνσταντινούπολης που επιβεβαιώνουν το πόσο ισότιμη και ισάξια ήταν με την πρωτεύουσα της νέας αυτοκρατορίας και γιατί κάποιοι, ιστορικοί και λόγιοι, την αποκαλούσαν και Συμβασιλεύουσα.
Είναι επίσης εντυπωσιακό ότι οι αρχαιολόγοι βρήκαν περισσότερα στοιχεία για το πως η μεγάλη πυρκαγιά του 1917 κατέστρεψε τα 2/3 της πόλης ενώ εκεί που σήμερα είναι το τέρμα της γραμμής του μετρό (το αμαξοστάσιο) αποκαλύφθηκε μια άγνωστη πόλη του 4ου αιώνα π.Χ που είχε χτιστεί πριν από την ίδρυση της Θεσσαλονίκης το 315 π.Χ. και η οποία διέθετε Ιπποδάμειο πολεοδομικό σύστημα στα πρότυπα της Ολύνθου και της Πέλλας των μεγαλύτερων πόλεων της Μακεδονία στα χρόνια του Μεγάλου Αλεξάνδρου και του πατέρα του Φιλίππου Β΄.
Τι άλλο να ζητήσει από την Ιστορία της μια πόλη που χτίστηκε στα χρόνια ενός Μεγάλου της Ιστορίας Αλεξάνδρου, αναπλάστηκε από έναν σημαντικό Ρωμαίο Αυτοκράτορα , δύο άλλους Μεγάλους άνδρες (Μέγα Κωνσταντίνο και τον Μέγα Θεοδόσιο που την οχύρωσε) και τον Ιουστινιανό έναν από τους σημαντικότερους αυτοκράτορες στην Βυζαντινή Ιστορία;
Εάν αφήσουμε στην άκρη την γκρίνια των τελευταίων χρόνων και το τεχνητό δίλλημα που διατυπώνουν κάποιοι «μετρό ή αρχαία;», αν με σοβαρότητα τηρηθούν τα χρονοδιαγράμματα και δεν υπάρξουν …ανατροπές, έτσι όπως έχουν διαμορφωθεί οι εξελίξεις δύο απ’ τους σταθμούς θα είναι ξεχωριστοί για όσους θα μετακινούνται με το μετρό, κατοίκους κι επισκέπτες. Ο ένας είναι ο «σταθμός Βενιζέλου»: Τοπόσημο του μετρό, και της πόλης, μοναδικός στον κόσμο ανοιχτός αρχαιολογικός χώρος και ταυτόχρονα υπερσύγχρονος σταθμός. Και δεύτερος ο «σταθμός Αγίας Σοφίας»: Νέος αρχαιολογικός χώρος με μαρμαρόστρωτη βυζαντινή πλατεία που θα διατηρηθεί όπως βρέθηκε, όπως θα διατηρηθεί μέσα στο σταθμό και ένα κρηναίο οικοδόμημα.
«Η πόλη κάτω από την Πόλη» ή «η Θεσσαλονίκη κάτω από την Εγνατία Οδό,(= τον δρόμο που ένωνε στους Ρωμαϊκούς Χρόνους την Ρώμη με την Κωνσταντινούπολη και διέσχιζε την Θεσσαλονίκη) μπορεί να γίνει το νέο και πολλά υποσχόμενο τουριστικό project για το οποίο προετοιμάζονται οι τουριστικοί φορείς της Θεσσαλονίκης.
Οι επισκέπτες της Θεσσαλονίκης όταν το μετρό ξεκινήσει να λειτουργεί κανονικά, θα μπορούν κινούμενοι στην κεντρική γραμμή του και σε μήκος 9-10 χιλιομέτρων να βιώνουν μια συγκλονιστική εμπειρία αγγίζοντας την Ιστορία της Θεσσαλονίκης και μαζί της ένα τεράστιο κεφάλαιο από την Ιστορία του Κόσμου».
Όπως όλα δείχνουν το μετρό οι ανασκαφές τουλάχιστον σ’ έναν απ’ τους σταθμούς του μετρό θα συνεχίζονται για ένα, δύο ή και περισσότερα χρόνια ακόμη. Με αυτά τα δεδομένα και καθώς οι αρχαιολογικές έρευνες θα αποκαλύπτουν συνεχώς νέα στοιχεία σ αυτό το μεγάλο ανασκαφικό πάρκο κάτω από την πόλη, νομίζω ότι έστω και τώρα πρέπει να αξιοποιήσουμε τουριστικά την ευκαιρία που μας προσφέρεται έτσι ώστε οι επισκέπτες της πόλης να βλέπουν πως έρχονται στο φως μέσα από το χώμα νέα ευρήματα. Να κάνουμε δηλαδή τις ανασκαφές επισκέψιμες…
Στο νέο μας σχέδιο για την τουριστική προβολή της Θεσσαλονίκης, σύντομα πρέπει να προστεθεί αυτή η μοναδική ειδική κατηγορία του τουρισμού για την πόλη κάτω από την Πόλη συνδυασμένη με τις κατακόμβες των πρώτων Χριστιανών που υπάρχουν σε αρκετά σημεία, τους μύθους και τις συγκλονιστικές ιστορίες των στοών αλλά και με την δυνατότητα οι επισκέπτες της Θεσσαλονίκης να μπορούν βλέπουν από κοντά μια υπόγεια ανασκαφή και το πώς τα αρχαία αντικείμενα έρχονται στο φως.
*Αντιπεριφερειάρχης Μητροπολιτικής Ενότητας Θεσσαλονίκης. Πρόεδρος του Οργανισμού Τουρισμού Θεσσαλονίκης
πηγή
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Παρακαλούμε τα σχολιά σας να ειναι σχετικά με το θέμα, περιεκτικά και ευπρεπή. Για την καλύτερη επικοινωνία δώστε κάποιο όνομα ή ψευδώνυμο. Διαφημιστικά σχόλια δεν δημοσιεύονται.
Επειδή δεν υπάρχει η δυνατότητα διόρθωσης του σχολίου σας παρακαλούμε μετά την τελική σύνταξή του να ελέγχεται. Προτιμάτε την ελληνική γραφή κι όχι την λατινική (κοινώς greeklish).
Πολύ σημαντικό είναι να κρατάτε προσωρινό αντίγραφο του σχολίου σας ειδικά όταν είναι εκτενές διότι ενδέχεται να μην γίνει δεκτό από την Google (λόγω μεγέθους) και θα παραστεί η ανάγκη να το σπάσετε σε δύο ή περισσότερα.
Το σχόλιό σας θα δημοσιευθεί, το αργότερο, μέσα σε λίγες ώρες, μετά από έγκριση του διαχειριστή του ιστολογίου, ο οποίος είναι υποχρεωμένος να δημοσιεύει όλα τα σχόλια που δεν παραβαίνουν τους όρους που έχουμε θέσει στις παρούσες οδηγίες.
Υβριστικά, μη ευπρεπή και προπαγανδιστικά σχόλια θα διαγράφονται ή δεν θα δημοσιεύονται.