Πολυκέφαλο καί δυσκολοδάμαστο πάθος

Τοῦ κ. Γεωργίου Θ. Μηλίτση, διδασκάλου

Τό πάθος πού αἱματοκύλησε καί θά αἱματοκυλεῖ τόν πλανήτη μας καί ρίζα ὅλων τῶν δεινῶν τοῦ ἀνθρώπου καί τῆς κοινωνίας εἶναι ὁ ἐγωισμός. ῾Ο ἐγωισμός διέλυσε οἰκογένειες καί φιλίες, ἀποσύνθεσε ἔθνη καί κοινωνίες, κατέστρεψε ἐπιτεύγματα καί πολιτισμούς. Εἶναι ἀναμφισβήτητα τό φοβερότερο πάθος ἀπό αὐτά πού κυριεύουν τόν ἄνθρωπο.

῾Ο ἐγωισμός ἐμφανίστηκε πρίν ἀπό τή δημιουργία τοῦ ἀνθρώπου καί ἔγινε αἰτία νά ἐκδιωχθεῖ ἀπό τόν Παράδεισο καί νά κρημνισθεῖ στήν Κόλαση ὁ ῾Εωσφόρος καί οἱ ἄγγελοι πού τόν ἀκολούθησαν˙ αὐτό ἔγινε διότι, κατά τήν ῾Αγία Γραφή, ὁ ῾Εωσφόρος θέλησε νά στήσει τό θρόνο του πάνω ἀπό τό θρόνο τοῦ Θεοῦ, ἔτσι οἱ ἄγγελοι αὐτοί ἀπό φωτεινοί πού ἦσαν καί σάν ἔργο τους εἶχαν τή δοξολογία τοῦ Θεοῦ, νά γίνουν σκοτεινοί καί παμπόνηροι δαίμονες πού ἀπό τότε προσπαθοῦν νά καταστρέψουν τά δημιουργήματα τοῦ Θεοῦ καί νά πάρουν κοντά τους ὅλες τίς εἰκόνες τοῦ Θεοῦ, τούς ἀνθρώπους. Τήν ἐπιθυμία του αὐτή ὁ διάβολος προσπαθεῖ νά τήν κάνει πραγματικότητα μέ τά διάφορα πάθη καί ἐλαττώματα καί κυρίως μέ τόν ἐγωισμό, τόν ὁποῖο οἱ Πατέρες τῆς ᾽Εκκλησίας μας τόν ὀνομάζουν ἑωσφορικό πάθος.

Τί εἶναι καί πῶς ἐκδηλώνεται

᾽Εγωισμός εἶναι ἡ τάση ἑνός ἀνθρώπου νά τά θέλει ὅλα δικά του. Κατά τόν Μέγα Βασίλειο ὁ ἐγωισμός εἶναι ἕνα ζευγάρι ξυλοπόδαρα, πού κάνουν τόν ἄνθρωπο ψηλό, χωρίς νά τόν κάνουν μεγάλο. 

῾Ο ἐγωισμός στόν ἄνθρωπο ἐκδηλώνεται συνήθως ὡς ἑξῆς: ῾Ο ἐγωιστής ἔχει ὑπερβολική ἀγάπη πρός τόν ἑαυτό του μέ ταυτόχρονη τάση νά ὑποτάξει τό συμφέρον τῶν ἄλλων στό δικό του. Θέλει νά τόν ὑπηρετοῦν ὅλοι. Νά σκέπτονται καί νά ἐπιθυμοῦν ὅλοι οἱ ἄλλοι, ὅπως αὐτός σκέπτεται κι ὅτι αὐτός ἐπιθυμεῖ. Νά μήν τοῦ φέρει κανείς ἀντίρρηση, διότι πάντοτε ἔχει δίκαιο καί ποτέ δέν κάνει λάθη. Νά ἔχει αὐτός πάντοτε τό λόγο, γιά κάθε θέμα καί ὅλοι οἱ ἄλλοι νά τόν ἀκοῦνε μέ προσοχή, νά ἐπιδοκιμάζουν αὐτά πού λέγει καί νά τόν θεωροῦν ἀλάθητο, ἐπίσης νά χειροκροτοῦν κάθε πρωτοβουλία καί πράξη του καί νά ἀκολουθοῦν πιστά τῆς κατευθύνσεις πού δίδει. Θέλει ὅλοι νά ἐργάζονται κι αὐτός νά ἐπιβλέπει καί νά κρίνει τήν ἐργασία τους. Μέ λίγα λόγια ὁ ἐγωιστής θέλει νά εἶναι πάντοτε πρωταγωνιστής καί ὅλοι οἱ ἄλλοι κομπάρσοι, ὑπηρέτες καί ὑποχείριά του.

῾Ο ἐγωισμός δέν εἶναι πάθος πού κυριεύει μόνο τούς λαϊκούς, ἀναπτύσσεται δυστυχῶς καί μέσα στόν ἐκκλησιαστικό χῶρο. ῾Ο ἐγωιστής μοναχός ποτέ δέν παραδέχεται τίς ἐνέργειες τῶν ἀδελφῶν του κι αὐτοῦ τοῦ ἡγουμένου τῆς Μονῆς. Γι᾽ αὐτό ἀγωνίζεται νά γίνει αὐτός ἡγούμενος γιά νά πάει μπροστά ἡ ἀδελφότητα. ῾Ο ἐγωιστής ἄγαμος κληρικός δέν παραδέχεται κανέναν ἀνώτερό του, ὅλους τούς θεωρεῖ ἀποτυχημένους καί ἡ ᾽Εκκλησία θά πάει μπροστά μόνον ἄν αὐτός πάρει στά χέρια του τό πηδάλιό της.

Γιά νά πετύχει τό στόχο του μεταχειρίζεται πλῆθος παρανόμων καί ἐπιμέμπτων πράξεων. Στούς ναούς τῶν πόλεων πού ὑπηρετοῦν δύο καί πάνω ἰερεῖς οἱ ὑφιστάμενοι συνήθως μιλοῦν πικρόχολα καί μέ ὑπονοούμενα γιά τόν προϊστάμενό τους. Δυστυχῶς λυπερά καί δυσκολοθεράπευτα προβλήματα πού ταλανίζουν τό σῶμα τοῦ Χριστοῦ ἀπό τούς πρώτους αἰῶνες.

Τίς περισσότερες φορές ὁ ἐγωισμός κρύβεται κάτω ἀπό ἀνάγκες, κανόνες καί καλούς τρόπους μά πάντα παραμένει ἡ ἐσωτερική ἀνάγκη νά καθορίζουμε τίς πράξεις τῶν ἄλλων σύμφωνα μέ τίς ἐπιθυμίες μας.

Κατά τούς Πατέρας τῆς ᾽Εκκλησίας μας ὁ ἐγωισμός ἐκδηλώνεται μέ πλῆθος ἄλλων Θεομίσητων παθῶν ὅπως: τήν ἀλαζονεία, τήν ἔπαρση, τήν καύχηση, τόν κομπασμό, τήν κομπορρημοσύνη, τήν ξιπασιά, τήν οἴηση, τήν περιαυτολογία, τήν ὑπερηφάνεια, τήν ὑπεροψία ἤ τήν ταπεινωσχημία. ῾Ο μακαριστός π. Παΐσιος ὀνόμαζε τόν ἐγωισμό «Γενικό Ἐπιτελεῖο ὅλων τῶν παθῶν» καί ἔλεγε:

«῾Η ὑπερηφάνεια, ὁ ἐγωισμός, ἡ κενοδοξία κ.λπ. ἐκτός ἀπό τήν ἔπαρση, πού εἶναι ἑωσφορικός βαθμός, εἶναι τό ἴδιο πάθος μέ μικρές διαφορές καί διαβαθμίσεις. ῾Ο ἐγωισμός εἶναι τό ἀναρχικό παιδί τῆς ὑπερηφανείας· δέν τό βάζει κάτω, ἐπιμένει. ῞Οπως ὅμως τά δένδρα πού δέν λυγίζουν σπάζουν τελικά ἀπό τόν ἀέρα, ἔτσι καί ὁ ἄνθρωπος πού ἔχει ἐγωισμό, ἐπειδή δέν κάμπτεται, σπάζει τελικά τά μοῦτρα του. Μεγάλο κακό ὁ ἐγωισμός! Ἐνῶ καί ἀνάπαυση δέν ἔχει ὁ ἐγωιστής, πάλι ἐπιμένει!…».

῾Ο π. Πορφυριος ὁ Καυσοκαλυβίτης σημειώνει: «ὁ ἐγωισμός σκοτίζει τό νοῦ τοῦ ἀνθρώπου, τόν μπερδεύει, τόν ὁδηγεί στήν πλάνη, στήν αἴρεση. Εἶναι σπουδαῖο νά κατανοήσει ὁ ἄνθρωπος τήν ἀλήθεια».

Ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Διάλογος ὀνομάζει τόν ἐγωισμό βασίλισσα ὅλων τῶν ἁμαρτιῶν. Εἶναι τό ἐμπόδιο ὅλων τῶν ἀγαθῶν καί αἰτία ὅλων τῶν παραπτωμάτων.

῾Ο ἐγωιστής προκειμένου νά ἱκανοποιήσει τό πᾶθος του εἶναι ἱκανός νά πατήσει πάνω σέ πτώματα, χωρίς νά ἔχει τήν παραμικρή τύψη, ἀλλά καί νά γίνει χαλί νά τόν πατήσουν οἱ ἄλλοι.

῞Ολοι οἱ πόλεμοι ἀπό τήν ἀρχαιότητα μέχρι καί στίς ἡμέρες μας αἰτία ἔχουν συνήθως τήν ἱκανοποίηση τοῦ ἐγωισμοῦ τῶν κυβερνητῶν ἀλλά καί τῶν λαῶν τους.

Πῶς γεννιέται;

῞Ολοι μας σάν ἀπόγονοι τοῦ ᾽Αδάμ καί τῆς Εὔας ἔχουμε κληρονομήσει τόν ἐγωισμό. ῾Ο ἐγωισμός πού ἐν δυνάμει ὑπάρχει μέσα μας αὐξάνει καί γιγαντώνεται μέ τήν ἀνατροφή πού μᾶς δίνουν οἱ γονεῖς μας. γι᾽ αὐτό ὅλοι οἱ γονεῖς πρέπει νά προσέχουν πολύ νά μήν αὐξάνουν τόν ἐγωισμό τοῦ παιδιοῦ τους. Τό πρῶτο σκαλοπάτι τοῦ παιδικοῦ ἐγωισμοῦ τό κτίζει ἡ ἐνδυμασία. ῾Η χαρά τῶν παιδιῶν γιά κάποιο καινούργιο ροῦχο εἶναι πράγματι φυσιολογική καί ἀθώα, μόνον ἐάν δέν ξεπερνᾶ ὡρισμένα ὅρια˙ ὅταν ὅμως αὐτές οἱ ἐκδηλώσεις χαρᾶς ἐκ μέρους τῶν παιδιῶν εἶναι ἀτέλειωτες, ὅταν αὐτά ὑπερηφανεύωνται γιά τά κοσμήματά τους ἤ περιφρονοῦν τά ἄλλα παιδιά πού εἶναι ντυμένα πιό ἁπλά, τότε τά φυσιολογικά ὅρια ἔχουν ξεπερασθεῖ.

Μεγάλη προσοχή πρέπει νά δείνουμε στούς ἐπαίνους. Οἱ πολλοί ἔπαινοι γιά ὑπαρκτά ἤ ἀνύπαρκτα προσόντα κάνουν πάντα κακό. ῎Αν οἱ ἔπαινοι εἶναι συνεχεῖς τό παιδί συνηθίζει καί θέλει μέ τό παραμικρό νά τό ἐπαινοῦμε μέ ἀποτέλεσμα νά πιστεύει ὅτι εἶναι τό «παιδί θαῦμα» καί ὁ ἐγωισμος του νά αὐξάνει, νά θεωρεῖ τόν ἑαυτό του προνομιoῦχο καί πολυτάλαντο. Τά παιδιά πού μεγαλώνουν μέ τίς παραπάνω συνθῆκες ὅταν ἀργότερα φύγουν ἀπό τήν οἰκογένεια καί βγοῦν στή βιοπάλη δέ χωρεῖ ἀμφιβολία ὅτι θά ἀποτύχουν καί θά εἶναι δυστυχισμένα καί ἀποτυχημένα.

᾽Από τόν ἐγωισμό πολύ κινδυνεύουν καί οἱ ἄνθρωποι τῆς ᾽Εκκλησίας, εἰδικά αὐτοί. Αὐτό συμβαίνει διότι, πίσω ἀπό κάθε πάθος, κατά τούς ἱερούς Πατέρας, κρύβεται ὁ διάβολος. ῾Ο πονηρός ἔρχεται καί βάζει στό μυαλό τήν ἰδέα ὅτι ἔχουμε προχωρίσει πολύ στήν ἀρετή καί στήν ἁγιότητα. «Πρόσεξε, μᾶς λέγει, τόν ἑαυτό σου καί σύγκρινέτον μέ τούς ἄλλους˙ ἐσύ οὔτε βλάσφημος εἶσαι, οὔτε ἀνήθηκος, ἐκκλησιάζεσαι, νηστεύεις, κοινωνεῖς τῶν ἀχράντων μυστηρίων, κάνεις ἐλεημοσύνες … καί γενικά ὑπερέχεις ἀπό πολλούς.»

Στήν καλοστημένη αὐτή παγίδα πιάνονται πολλοί πιστοί καί ἀποκτοῦν τό φαρισαϊκό φρόνημα ὅτι: «οὐκ εἰμὶ ὥσπερ οἱ λοιποὶ τῶν ἀνθρώπων»˙ γιά νά μήν πιαστοῦμε στό δαιμονικό αὐτό δόκανο, οἱ Πατέρες συμβουλεύουν νά ἀπορρίπτουμε αὐτές τίς σκέψεις σάν ὀλέθριες καί βλαβερές γιά τήν ψυχή μας.

Πολλοί παγιδεύονται ἀπό τό πάθος αὐτό βλέποντας τά τάλαντα καί τά χαρίσματα μέ τά ὁποῖα τούς προίκισε ὁ Θεός.
῾Υπάρχουν ἀσφαλῶς καί πολλές ἀλλες αἰτίες πού μᾶς κάνουν νά κομπάζουμε καί ὑψηλοφρονοῦμε καί νά θεωροῦμε τόν ἑαυτό μας ἄξιο ἐπαίνων ἐκ μέρους τῶν ἄλλων. 

Τά ἀποτελέσματά του

Πολλά τά δεινά τοῦ ἐγωισμοῦ. Πολλοί δέν τά καταλαβαίνουν καί γι᾽ αὐτό δέν παίρνουν κανένα προστατευτικό μέτρο. ῎Ας δοῦμε μερικά ἀπό αὐτά:

᾽Αντιμέτωποι μέ τό Θεό. ῾Ο ἐγωισμός, δέν χωρεῖ ἀμφιβολία, φέρει τόν ἄνθρωπο ἀντιμέτωπο μέ τό Θεό. Δέν ὑπάρχει, κατά τούς Πατέρας, πιό μισητό ἀνθρώπινο πάθος ἀπό τό Θεό. Μπροστά στό Θεό ἀλλά καί σέ πολλούς ἀνθρώπους ὅσο ἀντιπαθής εἶναι ὁ ἐγωισμός, τόσο εὐπρόσδεκτη καί ἀγαπητή εἶναι ἡ ταπείνωση. ῾Ο ἐγωισμός ὁδηγεῖ μέ μαθηματική ἀκρίβεια αὐτόν πού ὑποδούλωσε στήν αἰώνια κόλαση. Ὅσο πιό πολύ ὑπερηφανευόμαστε, ὅσο πιό πολύ κυνηγᾶμε τή δόξα καί τόν ἔπαινο καί τήν τιμή, τόσο πιό τιποτένιοι εἴμαστε ἐνώπιον τοῦ Κυρίου, ὁ ὁποῖος «ἀντιτάσσεται στούς ὑπερήφανους, ἐνῶ στούς ταπεινούς δίνει τή χάρη του» (Παροιμ. 3, 34).

῾Ο Κύριος ἤλεγξε κατά πρόσωπο αὐτούς πού ἦταν ὑπόδουλοι στόν ἐγωισμό, τούς Γραμματεῖς καί Φαρισαίους τῆς ἐποχῆς Του καί ὅλων τῶν ἐποχῶν, μέ τά γνωστά σέ ὅλους μας «οὐέ ὑμῖν Γραμματεῖς καί Φαρισαίοι ὑποκριταί».

Δέν εἰσακούονται οἱ προσευχές μας. ῾Ο ἐγωιστής ἐνῶ στούς ἄλλους θέλει νά φαίνεται παντοδύναμος καί ὅτι δέν ἔχει τήν ἀνάγκη κανενός ἄλλου, ὅταν οἱ δυσκολίες καί τά προβλήματα κτυπήσουν τήν πόρτα τῆς ζωῆς του καταφεύγει κι αὐτός στόν Παντοδύναμο Θεό καί ζητᾶ τή βοήθειά Του. Μάταια ὅμως, γιατί ἡ προσευχή γιά ν᾽ ἀκουστεῖ ἀπό τό Θεό πρέπει νά γίνεται μέ ταπείνωση, μέ συναίσθηση βαθιά τῆς ἁμαρτωλότητας μας καί νά εἶναι καρδιακή. ᾽Απαραίτητη προϋπόθεση γιά νά φτάσει στό θρόνο τοῦ Θεοῦ τό αἴτημά μας εἶναι, νά ἔχουμε ταπείνωση.

Κινδυνεύει ἡ ὑγεία μας. ῾Ο ἐγωισμός δέν νεκρώνει μόνον τήν ψυχή μας ἀλλά ἐπιδρᾶ καί στό σῶμα μας, διότι ὁ ἄνθρωπος ἔχει καί ψυχή καί σῶμα τά ὁποῖα ἀλληλοεπιδροῦν τό ἕνα στό ἄλλο.

῾Ο μακαριστός π. Παΐσιος ἔλεγε: «῾Ο ἐγωισμός ὁδηγεῖ στήν λύπη· σ’ ἐκείνη τήν λύπη πού δέν εἶναι κατά Θεόν. Ἡ κατά Θεόν λύπη ὁδηγεῖ στή μετάνοια. Ἡ μή κατά Θεόν λύπη ὁδηγεῖ στήν ἀπελπισία˙ ὁ ἐγωισμός φέρνει πάντα λύπη καί ἄγχος. ῾Ο πονηρός θέλει νά μᾶς βλέπει λυπημένους καί νά χαίρεται… τό ταγκαλάκι δέν θέλει κανένας νά χαίρεται».

῎Αλλη φορά εἶπε: « ῾Ο ἐγωισμός ἀνοίγει τήν πόρτα στό ταγκαλάκι γιά νά μᾶς ἐπηρρεάσει ρίχνοντάς μας στήν κατάθλιψη καί τά διάφορα λεγόμενα «ψυχολογικά προβλήματα».

Κι ὁ π. Πορφύριος ἔλεγε: «Κύριον αἴτιον εἰς τήν κατάθλιψη καί σέ ὅλα αὐτά πού τά λένε πειρασμικά, σατανικά, ὅπως εἶναι ἡ νωθρότης, ἡ ἀκηδία, ἡ τεμπελιά, πού μαζί μ᾽ αὐτά εἶναι τόσα ἄλλα ψυχολογικά, δηλαδή πειρασμικά πράγματα, εἶναι ὅτι ἔχεις μεγάλον ἐγωισμό μέσα σου».

Κάνει ἐντύπωση πού ὁ Γέροντας ὅλα τά προαναφερθέντα «ψυχολογικά» τά ἀποκαλεῖ πειρασμικά, δηλ. δαιμονικά, δηλ. δαιμονικές ἐνέργειες, δαιμονικές ἐπήρρειες. ῾Ο ἐγωισμός-ὑπερηφάνεια πού εἶναι καί ἡ νόσος τοῦ διαβόλου εἶναι ἡ βάση, ἡ αἰτία τῆς εἰσβολῆς καί δράσης τοῦ πονηροῦ στόν ἄνθρωπο. Ὁ διάβολος μπαίνοντας στήν ψυχή τήν γεμίζει μέ λύπη.

῎Αλλος Πατέρας τῆς ᾽Εκκλησίας μας λέγει ὅτι: «ὁ ἐγωισμός εἶναι ἡ ἀρχή τῆς τρέλας», αὐτό τό ἐπιβαιώνεται σέ πολλούς συνανθρώπους μας πού εἶναι δούλοι τοῦ τυφλοῦ αὐτοῦ πάθους στό τέλος καταλίγουν σέ ψυχιατρεία ἤ σέ παρόμοια εἴδους νοσηλευτικά ἱδρύματα.

Γινόμεθα περίγελοι τῶν συναθρώπων μας. Πόσες φορές δέν λυπηθήκαμε συνανθρώπους μας καί δέν αἰσθανθήκαμε ἀντιπάθεια γι᾽ αὐτούς ὅταν στίς συζητήσεις τους δέν εἶχαν τίποτε ἄλλο νά ποῦνε παρά μόνον νά ἐκθεάσουν τά κατορθώματά τους, τίς ἀρετές τους καί τά ἐπιτεύγματά τους. Δέν ὑπάρχει πιό ἀντιπαθητικός ἄνθρωπος ἀπό τόν ἐγωιστή. Ἀλλά κι ὁ ἴδιος εἶναι συνεχῶς ἀνήσυχος. Πασχίζει νά προβληθεῖ καί νά συγκεντρώνει ἐπάνω του τήν προσοχή καί τό ἐνδιαφέρον τοῦ κόσμου. Ἄν δέν τόν τιμήσουν, ταράζεται καί θλίβεται. Βρίσκεται συχνά σέ φιλονικίες καί διαμάχες μέ τούς ὁμοίους του, ποὺ ζηλεύουν ὁ ἕνας τόν ἄλλο. Ζητάει ὅλο καί μεγαλύτερη δόξα. Ἀντίθετα τόν ταπεινό ὅλοι τόν ἀγαποῦν, ἀκόμα κι᾽ ἄν ἔχει ἄλλα ἐλαττώματα. Αὐτός νικάει τόν κακό μέ τήν ὑπομονή, τόν ὀργίλο μέ τήν πραότητα, τόν ἐγωϊστή μέ τήν ταπείνωση.

῾Η θεραπεία του

῞Οπως γιά ὅλες τίς ἀσθένειες, ἀκόμα καί γιά τίς πιό δυσκολοθεράπευτες, ὑπάρχει φάρμακο πού κι ἄν δέν τίς θεραπεύει τελείως τουλάχιστον βελτιώνει τήν ὑπάρχουσα κατάσταση, ἔτσι καί γιά τό φοβερό αὐτό ψυχικό πάθος ὑπάρχουν τά κατάλληλα φάρμακα πού βοηθοῦν νά θεραπευθοῦμε καί νά γίνουμε ἄν τό θελήσουμε συγκληρονόμοι τῆς βασιλείας τοῦ Θεοῦ.

Γιά νά θεραπευθεῖς ἀπό μιά ἀσθένεια πρέπει νά παραδεχθεῖς ὅτι εἶσαι ἅρρωστος καί στή συνέχεια νά καταφύγεις στόν ἰατρό. Στίς ἀσθένειες τοῦ σώματος αὐτό εἶναι εὔκολο νά γίνει, ἐνῶ στίς ψυχικές εἶναι πολύ δύσκολο, διότι ὁ ἐγωισμός μας δέν μᾶς ἐπιτρέπει νά τό παραδεχθοῦμε. Αὐτό θά γίνει κατορθωτό ἄν μᾶς λυπηθεῖ ὁ Θεός πού «θέλει πᾶντας σωθεῖναι» καί ἐπέμβει στή ζωή μας. Καί ἐπεμβαίνει πράγματι ὁ Θεός στή ζωή μας μέχρις ἑνός σημείου, μέχρι ἐκεῖ πού δέν παραβιάζει τήν ἐλευθερία μας. Στέλνει τό φωτισμό Του, ἀνθρώπους Του γιά νά μᾶς συμβουλεύσουν ἤ ἔρχεται μέ «ράβδον σιδηρά».

῾Υπάρχουν ἄνθρωποι πού ἔχουν κάποιον ἐγωισμό κι ὁ Θεός τούς δίνει ἕνα σκαμπίλι νά πᾶνε παρακάτω. ῎Αλλοι ἔχουν λίγο παραπάνω ἐγωισμό κι ὁ Θεός τούς δίνει ἕνα σκαμπίλι καί πᾶνε ἀκόμα παρακάτω. Αὐτούς ὅμως πού ἔχουν ἑωσφορική ὑπερηφάνεια, ὁ Θεός τούς ἀφήνει. Μπορεῖ νά φαίνεται ὅτι κάνουν προκοπή ἀλλά τί προκοπή εἶναι αὐτή; Μαύρη προκοπή. Καί μετά δέν πέφτουν ἁπλῶς κάτω, ἀλλά πέφτουν κατ᾽ εὐθείαν στό βάραθρο. ῾Ο Θεός νά φυλάει! ἔλεγε ὁ π. Παΐσιος.

῎Ας δοῦμε μερικά παραδείγματα ἀπό τήν ῾Αγία Γραφή. ῞Οταν ὁ βασιλιάς Δαβίδ καυχήθηκε – ὅπως δείχνουν τά λόγια του, «ἐγώ, βυθισμένος στά πλούσια ὑλικά ἀγαθά, εἶπα: «Δέν θά μετακινηθῶ ποτέ ἀπό τούτη τήν εὐτυχία»» (Ψαλμ. 29, 7) – ὁ Κύριος, γιά νά τόν θεραπεύσει, τόν ἄφησε κι’ ἔπεσε σέ μοιχεία καί φόνο. ῾Ο ᾽Απόστολος Πέτρος ὑπερηφανεύτηκε ὅταν ὁ Χριστός εἶπε στούς ἀποστόλους ὅτι ὅλοι θά χάσουν τήν ἐμπιστοσύνη τους σ᾽ Αὐτόν καί θά διασκορπιστοῦν, κι᾽ ἐκεῖνος μέ αὐτοπεποίθηση βεβαίωσε: «Κι᾽ ἄν ὅλοι χάσουν τήν ἐμπιστοσύνη τους σ᾽ Ἐσένα, ἐγώ ὅμως ὄχι». Γιά τήν ἔπαρσή του ἐκείνη, ὁ Κύριος παρεχώρησε νά Τόν ἀρνηθεῖ τρεῖς φορές, κι᾽ ἔτσι νά ταπεινωθεῖ, νά κλάψει καί νά μετανοήσει (Μάρκ. 14, 66-72).

Ἀλλά καί τόσοι μεγάλοι ἀσκητές τῆς ἐρήμου, ποὺ ἔδιωχναν ἀπό τούς ἀνθρώπους τά δαιμόνια, ποὺ ἔκαναν σημεῖα καί τέρατα, ἔπεσαν μέ θεία παραχώρηση σέ βαριά παραπτώματα, ἀκόμα καί σέ φόνους καί σέ πορνεῖες, ὅπως διαβάζουμε στό Γεροντικό καί στά Συναξάρια. Ἀκόμη καί συκοφαντίες καί δυστυχίες καί βάσανα πολλά βρίσκουν συχνά τόν ἄνθρωπο, ἀκόμα καί σωματικές ἀρρώστιες, γιά νά τόν λυτρώσουν ἀπό τήν ἔπαρση. Εἶναι σαφής ἡ μαρτυρία τοῦ ἀποστ. Παύλου: «Ὁ Θεός μοῦ ἔδωσε ἕνα ἀγκάθι στό σῶμα μου, ἕναν ὑπηρέτη τοῦ σατανᾶ νά μέ ταλαιπωρεῖ, ὥστε νά μήν ὑπερηφανεύομαι» (Β’ Κορ. 12, 7).

Νά ἐπιδιώκομε τή συναναστροφή μέ ἀνθρώπους ἄσημους καί ταπεινούς, καί νά μή μεγαλοπιανόμαστε. Πάντοτε νά ζητᾶμε τήν τελευταία θέση. Νά μή θέλουμε ὑπερβολές στήν ἐνδυμασία, στή διατροφή καί σ᾽ ὅλες τίς ἀνάγκες τοῦ σώματος, νά ἀποφεύγομε τά περιττά καί ἐξεζητημένα. Μόνο τά ἀπαραίτητα νά ἐπιθυμοῦμε. Γενικά, ὅσο μποροῦμε, νά μιμούμεθα πάντοτε τόν Κύριο, τήν Παναγία καί τούς ἁγίους, ποὺ πολιτεύθηκαν μέ βαθειά ταπείνωση. Γιατί, ὅπως τά καρπερά δένδρα, ὅσο περισσότερο εἶναι φορτωμένα μέ καρπούς, τόσο χαμηλότερα κλίνουν πρός τή γῆ τά κλωνάρια τους, ἔτσι καί οἱ πιστοί δοῦλοι τοῦ Θεοῦ, ὅσο ἀποκτοῦν τίς εὐεργεσίες καί δωρεές Του, τόσο ταπεινώνονται, γνωρίζοντας πὼς αὐτό εἶναι τό χρέος τους, ἀφοῦ ὁ Κύριος εἶπε: «Ὅταν κάνετε ὅλα ὅσα σᾶς προστάξει ὁ Θεός, νά λέτε: «Εἴμαστε ἀνάξιοι δοῦλοι, κάναμε αὐτό ποὺ ὀφείλαμε νά κάνουμε».» (Λουκ. 17, 10).

Ποτέ δέν πρέπει νά ξεχνοῦμε ὅτι σ᾽ αὐτόν τόν κόσμο γυμνοί ἤλθαμε καί γυμνοί θά φύγουμε γιά νά πᾶμε νά συναντήσουμε τόν δικαιοκρίτη Κύριό μας κι ὅτι κι ἄν ἀποκτήσαμε δέν εἶναι δικό μας ἀλλά δῶρο τοῦ Θεοῦ, κτῆμα μας, κατά τά διδάγματα τῆς ᾽Εκκλησίας μας, εἶναι οἱ πτώσεις καί οἱ ἁμαρτίες μας.

᾽Αγώνας καί προσπάθεια

῾Ο ἐγωισμός δέν χωρεῖ ἀμφιβολία ὅτι φέρνει τόν ἄνθρωπο ἀντιμέτωπο μέ τό Θεό, γι᾽ αὐτό κι ὁ Θεός, γιά νά μᾶς ἐπαναφέρει στό σωστό δρόμο, ἐπιτρέπει νά μᾶς βροῦν τέτοιες συμφορές, ὥστε νά τσακιστεῖ ἡ σκληροτράχηλη ὑπερηφάνειά μας καί νά ταπεινωθοῦμε. ῾Ο δρόμος πρός τήν τελειώτητα εἶναι δύσκολος, ἀνηφορικός καί κουραστικός, δέν εἶναι ὅμως ἀκατόρθωτος. Ἄς μιμηθοῦμε τόν Κύριό μας πού σέ ὅλη του τή ζωή ἦταν ταπεινός, τόσο ταπεινός πού ἀνέβηκε πάνω στό Σταυρό Αὐτός ἀντί ἡμῶν. ῾Ο Κύριος μᾶς προτρέπει νά μισήσουμε τόν ἐγωϊσμό καί νά ποθήσουμε τήν ταπείνωση. ᾽Αξίζει τόν κόπο αὐτή ἡ προσπάθεια.

Πηγή: Άγια Μετέωρα 
Εικόνα από: rostduha.ru 
ΑΒΕΡΩΦ