Μολοσσοί, οι σκληροτράχηλοι Ηπειρώτες που ήταν ξακουστοί για τους σκύλους τους – Αντιμετώπισαν την οργή των Ρωμαίων επειδή αρνήθηκαν να παραδοθούν

Νόμισμα των Μολοσσών, 360-330/25 π.Χ. Oψη: κάθετος κεραυνός στην ασπίδα, ΜΟΛΟΣΣΩΝ περιμετρικά της ασπίδας. Πίσω όψη: κεραυνός μέσα σε στεφάνι.

Στο Καστρί, έναν χαμηλό λόφο στα σύνορα των νομών Άρτας και Πρέβεζας βρίσκεται ο πιο καλά διατηρημένος αρχαίος οικισμός της Ελλάδας. Τέσσερα κτίρια της ύστερης κλασικής περιόδου, τρεις κατοικίες και ένα δημόσιο κτίριο στέκουν ακόμη όρθια σε καλή κατάσταση. Πρόκειται για τον αρχαίο Όρραον, μία μικρή οχυρωμένη πόλη των Μολοσσών της Ηπείρου. 

Φωτογραφία: By Classical Numismatic Group, Inc. http://www.cngcoins.com, CC BY-SA 3.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=29322146 

Οι Μολοσσοί ήταν ένα ελληνικό φύλο που μετακινήθηκε από την βορειοδυτική Μακεδονία στο οροπέδιο των Ιωαννίνων περίπου το 1.200 π.Χ. Ήταν ξακουστοί για τους σκύλους-φύλακες των αιγοπροβάτων. Από εκεί πήρε το όνομά της η ράτσα σκύλων Μολοσσός. 

Το Όρραον χτίστηκε τον 4ο αιώνα π.Χ. και λειτουργούσε ως φρούριο της μοναδικής διάβασης από τον Αμβρακικό στα Ιωάννινα. Μέσα στον οικισμό όπως ήταν φυσικό ζούσαν και πολλοί στρατιώτες. Σχεδόν σε όλους τους τάφους που ανακάλυψαν, βρήκαν όπλα.

Το Όρραον προστατευόταν από ένα διπλό πέτρινο τείχος. Έφτιαξαν ακόμη στενούς δρόμους, ώστε να μπορούν να αμυνθούν καλύτερα σε περίπτωση εισβολής των εχθρών τους. Ο σχεδιασμός της είχε βασιστεί στην γειτονική Αμβρακία. Παράλληλα, λειτουργούσε και ως εμπορικός δίαυλος. 

Οι σχέσεις με την Αμβρακία ήταν πιθανότατα εμπορικές, καθώς μέσα στους τάφους του οικισμού είχαν βρεθεί αγγεία, προϊόντα και νομίσματα της Αμβρακίας. 

Το διασημότερο μέλος της δυναστείας των Μολοσσών ήταν ο Πύρρος, δεύτερος ξάδερφος του Μεγάλου Αλεξάνδρου, που έμεινε γνωστός από την Πύρρειο νίκη του επί των Ρωμαίων. 

Γιατί άντεξαν τόσα χρόνια; 

Ο οικισμός αποτελούνταν από περίπου 100 σπίτια διώροφα, ενώ κάποιοι ιστορικοί εκτιμούν ότι ο πληθυσμός του έφτανε τα 1.500-2.000 κατοίκους. Άλλοι υποστηρίζουν ότι περνούσε τους 5.000. Τα σπίτια ήταν κατασκευασμένα από ασβεστόλιθο, που ήταν άπλετος στην περιοχή. Οι αρχαίοι Μολοσσοί χρησιμοποίησαν λίθους σε ολόκληρο το κτίσμα, σε αντίθεση με τους υπόλοιπους αρχαίους που έβαζαν λίθους στο κατώτερο μέρος και συνέχιζαν με πλίνθους, οι οποίοι φθείρονταν γρήγορα. Αυτός είναι ο λόγος που τα σπίτια του οικισμού είναι καλά διατηρημένα.

Ερείπια υδατοδεξαμενής στην αρχαία ακρόπολη Όρραον.
Photo: Harry Gouvas

Στα σπίτια υπήρχε ένας προθάλαμος και μια εσωτερική πλακόστρωτη αυλή, γύρω από την οποία είχαν χτιστεί δωμάτια. Υπήρχε μαγειρείο, λουτρώνας, ένα κεντρικό δωμάτιο όπου συγκεντρωνόταν όλη η οικογένεια και στη μέση του είχε μια εστία, αλλά και ένας χώρος που χρησιμοποιούνταν ως αποθήκη ή στάβλος, κάτι που υποδηλώνει ότι ήταν ποιμένες ή κτηνοτρόφοι. Τα υπνοδωμάτια βρίσκονταν συνήθως στον δεύτερο όροφο. 

Λίγο πιο μακριά από τις ιδιωτικές κατοικίες υπήρχε ένας ανοιχτός χώρος, όπου εκτιμάται ότι οι κάτοικοι έκαναν τις συγκεντρώσεις τους. Εκεί υπήρχε και μια δεξαμενή με πήλινο πυθμένα που συγκέντρωνε το νερό της βροχής, ώστε να το έχουν σε περίπτωση που δεχόντουσαν επίθεση από τους εχθρούς. 
Γενικά, ο οικισμός έπαιρνε νερό από μια πηγή που βρισκόταν εκτός των τειχών. 

Ο Στράβων γράφει ότι οι Μολοσσοί, μαζί με τους Χάονες και τους Θεσπρωτούς, ήταν οι διασημότεροι μεταξύ των δεκατεσσάρων ηπειρώτικων φυλών.

Το τέλος του οικισμού 

Το Όρραον ήταν μια από τις τέσσερις πόλεις της Ηπείρου που αντιστάθηκαν στους Ρωμαίους του Αιμίλιου Παύλου, όταν εισέβαλαν στην περιοχή το 168 π.Χ. Γι’ αυτό κατέστρεψαν ολοσχερώς τα τείχη της πόλης, αλλά όχι τα σπίτια της. Οι περισσότεροι κάτοικοι συνέχισαν να μένουν μέχρι που στα τέλη του 1ου αι. π.Χ. μετά τη ναυμαχία του Ακτίου (31 π.Χ.) που μεταφέρθηκαν αναγκαστικά από τους Ρωμαίους του Οκταβιανού Αυγούστου στη νεοϊδρυθείσα Νικόπολη.

Ανάκτορο Α. Η ακρόπολη είναι οχυρωμένη με ισχυρό διπλό τείχος, το οποίο ενισχύουν τετράγωνοι πύργοι. Εντός των τειχών σώζονται σε πολύ καλή κατάσταση ιδιωτικές κατοικίες και πιθανά ανάκτορα αξιωματούχων. Η ίδρυση και ο περιτοιχισμός του Ορράου πρέπει να έγινε επί του βασιλέως των Μολοσσών Ακλέτα Α΄.
Photo: Harry Gouvas

Το 168-167 π.Χ. ο οικισμός Όρραον καταστράφηκε από τους Ρωμαίους του Αιμίλιου Παύλου, με την ολοσχερή ισοπέδωση των τειχών του. Οι Ρωμαίοι μισούσαν τους Ηπειρώτες για τις επιθέσεις του Βασιλιά Πύρρου Ι στην Ιταλία. Διέταξαν την ολοσχερή καταστροφή 70 Ηπειρωτικών πόλεων και τη σύλληψη ως δούλων 150.000 Ηπειρωτών.

πηγή