Η γερμανική βόμβα

Εφόσον μειωθεί ο παγκόσμιος ρυθμός ανάπτυξης, πόσο μάλλον εάν οι Η.Π.Α. αυξήσουν τους δασμούς και η Μ. Βρετανία περιορίσει δραματικά τις εισαγωγές της, η πτώση του ΑΕΠ της Γερμανίας θα είναι κυριολεκτικά δραματική – ενώ την ίδια στιγμή θα έλθει αντιμέτωπη με αθετήσεις πληρωμών από το εξωτερικό, αφού οι «πελάτες» της είναι υπερχρεωμένοι, οπότε δεν θα είναι σε θέση να ανταπεξέλθουν με τη νέα ύφεση.

Η παγκοσμιοποίηση έχει πολλά προβλήματα, μεταξύ των οποίων η διαμόρφωση των μισθών, όπου διαδραματίζει μεγάλο ρόλο η μετανάστευση – κυρίως όσον αφορά τη Δύση. Ειδικότερα, παρά τη σημαντική ανάπτυξη των προηγουμένων ετών (με εξαίρεση την Ελλάδα), καθώς επίσης τη μείωση της ανεργίας, η εξέλιξη των μισθών είναι η πιο υποτονική της τελευταίας δεκαετίας – οπότε είναι λογικές οι αντιδράσεις των Πολιτών σε χώρες όπως η Ιταλία ή η Γαλλία.

Εν προκειμένω, με βάση την πρόσφατη έκθεση της διεθνούς οργάνωσης εργασίας (ILO, πηγή), μίας εξειδικευμένης οργάνωσης του ΟΗΕ, στην οποία συμμετέχουν εργοδότες και συνδικάτα, η καθαρή άνοδος των μισθών παγκοσμίως (=αφαιρουμένου του πληθωρισμού) ήταν μόλις 1,8% – όπως περίπου το έτος της χρηματοπιστωτικής κρίσης, το 2008. Ακόμη δε και στην Κίνα, οι ρυθμοί ανάπτυξης της οποίας υπερβαίνουν σταθερά το 7% του ΑΕΠ της, η άνοδος των μισθών το 2017 ήταν πολύ χαμηλή – στο 1,1% από 1,8% το 2016. 

Εάν τώρα ερευνήσει κανείς μόνο τις βιομηχανικές χώρες, θα διαπιστώσει πως η άνοδος ήταν ακόμη χαμηλότερη – μόλις κατά 0,4%. Στα κράτη αυτά, μετά από μία επταετή στασιμότητα των μισθών ως αποτέλεσμα της κρίσης του 2008, υπήρξε κάποια αξιοπρεπής άνοδος μόνο για δύο έτη – ενώ το 2017 μηδενίσθηκε. Με δεδομένο δε το ότι, η ανεργία στην ΕΕ έχει μειωθεί σε πολύ μεγάλο βαθμό, ενώ στις Η.Π.Α. είναι η χαμηλότερη των τελευταίων 50 ετών, οπότε λογικά θα έπρεπε να αυξηθούν οι μισθοί, εντυπωσιάζει το ότι δεν υπήρξε μία τέτοια εξέλιξη – με τη Μ. Βρετανία και την Ιταλία να είναι στην τελευταία θέση, όσον αφορά τα βιομηχανικά κράτη.

Στις δύο αυτές χώρες οι καθαροί μισθοί διαμορφώθηκαν κατά 5% χαμηλότερα σε σχέση με το 2008 – οπότε εύλογα οι Πολίτες της Μ. Βρετανίας αποφάσισαν την έξοδο τους από την ΕΕ, ενώ στην Ιταλία εκλέχθηκε μία κυβέρνηση που τοποθετήθηκε κριτικά εναντίον της ΕΕ και της Ευρωζώνης. Ακόμη δε και ο επικεφαλής οικονομολόγος της Τράπεζας της Αγγλίας χαρακτήρισε τα χρόνια μετά το 2008 ως μία χαμένη δεκαετία για τους εργαζομένους – θεωρώντας υπεύθυνους την άνοδο της χαμηλόμισθης εργασίας, την πτώση της επιρροής των εργατικών συνδικάτων, καθώς επίσης την αδύναμη αύξηση της παραγωγικότητας.

Στις Η.Π.Α. το μη φυσιολογικό αυτό φαινόμενο είναι ακόμη πιο ισχυρό – με την έννοια πως παρά τους μεγάλους ρυθμούς ανάπτυξης και την εντυπωσιακή μείωση της ανεργίας, οι μισθοί παρέμειναν στάσιμοι. Αμέσως μετά τις Η.Π.Α. ακολουθεί η Γερμανία, με αποτέλεσμα την κατακόρυφη άνοδο των ποσοστών του AFD – το οποίο τάσσεται εναντίον της παγκοσμιοποίησης όπως ο πρόεδρος Trump, αλλά και του ευρώ.

Σύμφωνα τώρα με την ILO, η εξέλιξη αυτή οφείλεται αφενός μεν στη μικρή άνοδο της παραγωγικότητας των εργαζομένων, αφετέρου στην πτωτική συμμετοχή τους στα κέρδη από την παραγωγικότητα – γεγονός που σημαίνει ότι, το ποσοστό των μισθών στο σύνολο των εισοδημάτων μειώνεται συνεχώς, προς όφελος των κεφαλαιακών εισοδημάτων. Εκτός αυτού στο ότι η ανεργία δεν μετράται σωστά και έχει αυξηθεί σημαντικά η μερική απασχόληση – ενώ οι μεταναστευτικές ροές, με τις οποίες η βιομηχανία εφοδιάζεται με φθηνό παραγωγικό δυναμικό, έχουν διαδραματίσει ασφαλώς σημαντικό ρόλο, μαζί με την απορρύθμιση της αγοράς εργασίας στα πλαίσια της πολιτικής του ακραίου νεοφιλελευθερισμού. Άλλες αιτίες είναι η μετεγκατάσταση των βιομηχανιών σε χώρες φθηνότερου εργατικού δυναμικού και η αντικατάσταση της ανθρώπινης εργασίας με ρομπότ.

Αντίθετα τώρα με τις βιομηχανικές χώρες, στις ασιατικές οι εξελίξεις ήταν πολύ καλύτερες – αφού στην Κίνα μπορεί μεν να σταμάτησε η άνοδος των μισθών, αλλά έχουν διπλασιαστεί τα τελευταία δέκα χρόνια. Στην Ινδία και στην Ινδονησία η άνοδος ήταν της τάξης του 50%, ενώ η απόσταση μεταξύ των χωρών της Ασίας και της Δύσης έχει μειωθεί σημαντικά – κάτι που ήταν αναμενόμενο στα πλαίσια της παγκοσμιοποίησης, η οποία λειτουργεί όπως τα συγκοινωνούντα δοχεία. Με απλά λόγια, οι μισθοί στη Δύση μειώνονταν και στην Ασία αυξάνονταν, έως ότου συναντηθούν σε κάποιο σημείο – κάτι που φυσικά ήταν θετικό για τους Ασιάτες, αλλά αρνητικό για τους Δυτικούς.

Στις υπόλοιπες αναπτυσσόμενες χώρες όμως δεν υπήρξε κάτι ανάλογο – όπως στη Λατινική Αμερική, όπου οι μισθοί στη Βραζιλία αυξήθηκαν ελάχιστα, ενώ στο Μεξικό μειώθηκαν. Στην Αφρική βέβαια η κατάσταση είναι πολύ χειρότερη, ειδικά σε χώρες όπως η Νιγηρία και η Αίγυπτος – ενώ η μέση μείωση διαμορφώθηκε στο -2%. 

Η αδυναμία παγκόσμιας ανάπτυξης 

Περαιτέρω, με δεδομένες τις παραπάνω εξελίξεις που ασφαλώς είναι αρνητικές για τη ζήτηση/κατανάλωση, σε συνδυασμό με την υπερχρέωση κρατών, τραπεζών, επιχειρήσεων και νοικοκυριών κυρίως στη Δύση, αλλά και στην Κίνα, δεν είναι δυνατόν να υπάρξει σημαντική ανάπτυξη της παγκόσμιας οικονομίας – κάτι που θα επιδεινώσει ακόμη περισσότερο τόσο τις μελλοντικές προοπτικές, όσον την αντιμετώπιση των χρεών.

Εκτός αυτού θα αυξηθούν οι κοινωνικές αναταραχές και οι εξεγέρσεις, οπότε θα προκληθεί μεγάλη πολιτική αστάθεια σε αρκετές χώρες – κάτι που διαπιστώθηκε στη Γαλλία, με τα «κίτρινα γιλέκα». Λογικά επομένως θα αμφισβητηθεί η υφιστάμενη τάξη πραγμάτων, όπως η ΕΕ, η Ευρωζώνη, το χρηματοπιστωτικό σύστημα, η Δημοκρατία κοκ. – οπότε σωστά έχει προβλεφθεί ότι, το 2019 θα είναι δυστυχώς η αφετηρία της εποχής της αβεβαιότητας (ανάλυση).

Η γερμανική ιδιαιτερότητα

Συνεχίζοντας, θεωρούμε πως ο μεγάλος χαμένος θα είναι αυτή τη φορά η Γερμανία – η οποία τα τελευταία χρόνια πλούτισε κυριολεκτικά, εκμεταλλευόμενη όσο καλύτερα μπορούσε την ευρωπαϊκή κρίση χρέους, την οποία η ίδια προκάλεσε μέσω της Ελλάδας. Παρά τα σκάνδαλα λοιπόν με τους ρύπους, τις αυτοκινητοβιομηχανίες, τη Deutsche Bank, τις υποθέσεις ξεπλύματος μαύρου χρήματος, το πρόσφατο όργιο της φοροδιαφυγής κοκ., η χώρα κατάφερνε πάντοτε να αναπτύσσει την οικονομία της – με διάφορους θεμιτούς και αθέμιτους τρόπους.

Εν τούτοις, το οικονομικό της μοντέλο που στηρίχθηκε στο παρελθόν αφενός μεν στο μισθολογικό dumping, αφετέρου στην πολιτική της φτωχοποίησης του γείτονα, είχε ως αποτέλεσμα την ανάπτυξη της σχεδόν αποκλειστικά από τις εξαγωγές – ενώ ακριβώς αυτή η ιδιαιτερότητα αύξησε κατά πολύ την πιστωτική έκθεση της στο εξωτερικό.

Ειδικότερα, ενώ στην αρχή του 2000 οι εξαγωγές της ήταν λιγότερο από το 33% του ΑΕΠ της, πρόσφατα έφτασαν στο 47% – ενώ οι εγχώριες επενδύσεις της από 8,4% τότε, έχουν μειωθεί στο 6,6%. Με απλά λόγια, το ΑΕΠ της στηρίζεται σχεδόν αποκλειστικά στο συντελεστή «Εξαγωγές – Εισαγωγές» – ο οποίος μπορεί να οδηγήσει το ΑΕΠ μίας χώρας πολύ γρήγορα, στα ύψη, αλλά επίσης πολύ γρήγορα στα βάθη. 

Ως εκ τούτου, εφόσον μειωθεί ο παγκόσμιος ρυθμός ανάπτυξης, πόσο μάλλον εάν οι Η.Π.Α. αυξήσουν τους δασμούς και η Μ. Βρετανία περιορίσει δραματικά τις εισαγωγές της λόγω ενός ενδεχόμενου «σκληρού» BREXIT, η πτώση του ΑΕΠ της Γερμανίας θα είναι κυριολεκτικά δραματική – ενώ την ίδια στιγμή θα έλθει αντιμέτωπη με αθετήσεις πληρωμών από το εξωτερικό, συν αυτές του Target 2, αφού οι «πελάτες» της είναι υπερχρεωμένοι, οπότε δεν θα είναι σε θέση να ανταπεξέλθουν με τη νέα ύφεση. 

Στην πολύ πιθανή αυτή περίπτωση, η άνοδος των εκλογικών ποσοστών του ακροδεξιού AFD θα είναι κατακόρυφη – ενώ θα σημειωθούν μεγάλες κοινωνικές αναταραχές και εξεγέρσεις που πολύ δύσκολα θα ελέγξει. Με δεδομένα δε τα μεγάλα προβλήματα των δύο κυρίαρχων τραπεζών της, η οικονομική κατάσταση των οποίων είναι εκρηκτική, καθώς επίσης την εικόνα που έχουν σχηματίσει για τη χώρα οι εταίροι της, η Γερμανία θα βιώσει πρωτόγνωρες καταστάσεις – ενώ η Ευρωζώνη θα έλθει στα όρια της. 

Επίλογος

Ολοκληρώνοντας εάν συνέβαινε κάτι τέτοιο, θα επιβεβαιωνόταν η ρήση, σύμφωνα με την οποία η Γερμανία κερδίζει όλες τις μάχες, αλλά χάνει τον πόλεμο – αρκεί να κατανοήσουν οι «αντίπαλοι» της πως πράγματι πρόκειται για έναν γίγαντα, με ξύλινα πόδια.

Το κωμικοτραγικό στην όλη κατάσταση είναι όμως η στάση της Ελλάδας, η οποία έχει αποδεχθεί αδιαμαρτύρητα τη γερμανική κατοχή – προσφέροντας ένα μεγάλο πλεονέκτημα στη Γερμανία που ίσως αποδειχθεί σωτήριο: ένα από τα καλύτερα και πλουσιότερα οικόπεδα του πλανήτη, με μεγάλα ενεργειακά αποθέματα, καθώς επίσης με πρόσβαση στους αγωγούς της Μέσης Ανατολής.  

Analyst Team
Analyst