Η «Ψυχομάνα» του Νικολάου Γύζη… και η δική μου γιαγιά

Σαν σήμερα ήταν που έφυγε η αγαπημένη μου γιαγιά από τον κόσμο αυτό… Μου λείπει πολύ, παρ΄ όλο που πέρασαν πολλά χρόνια.

Και νιώθω πως στην επέτειο της μνήμης της οφείλω να γράψω για την επιλογή μου αυτή, που ως «διαδικτυακή φωτογραφία ταυτότητας» με σηματοδοτεί ως ιστολόγιο.

Πρόκειται για τον πίνακα «η Ψυχομάνα ή Καλομάνα », που είναι από τους αγαπημένους μου… Και μόνο το κεντρικό θέμα του, ο μητρικός θηλασμός, είναι κάτι που αγαπώ πολύ, με εκφράζει ως μητέρα και το ζω με χαρά και ευγνωμοσύνη τα τελευταία χρόνια, από τότε που πρωτοέγινα μάνα.

Όμως ο πίνακας αυτός, συνειρμικά, μου θυμίζει και την αγαπημένη μου γιαγιά. Στο πρόσωπο του μαυροφορεμένου βρέφους που θηλάζει, βλέπω την ίδια… θα εξηγήσω στην συνέχεια γιατί.

Ο πίνακας αυτός απεικονίζει μια νεαρή μητέρα να θηλάζει ένα μαυροντυμένο βρέφος (πόσο βαριά τα μαύρα για ένα τόσο τρυφερό πλάσμα!…). Της το έχει φέρει για να το ταΐσει η νεαρή αδελφή της θανούσας μητέρας, και περιμένει θλιμμένη να ολοκληρώσει το θηλασμό του το μικρό ορφανό… Το παιδάκι της Ψυχομάνας, ένα κοριτσάκι, προσπαθεί να προσεγγίσει την μητέρα του και να βρεθεί στην αγκαλιά της, που προσωρινά την έχει γεμίσει το άτυχο μωράκι…

Έτσι γινόταν τα παλιότερα χρόνια, τότε που δεν υπήρχαν βρεφικά γάλατα και η επιβίωση των μωρών στηρίζονταν στο μητρικό γάλα. Πολλές ήταν οι γυναίκες που έχανα την ζωή τους κατά τον τοκετό ή στη λοχεία, και τα ορφανά που απέμενα αναλάμβαναν να τα θηλάσουν άλλες μητέρες, οι λεγόμενες Ψυχομάνες ή Καλομάνες, που έχαιραν ιδιαίτερης εκτιμήσεως από την τοπική κοινωνία, λόγω της μεγάλης προσφοράς της. Αναλάμβαναν ακόμα να θρέψουν και μωράκια, όταν μια μάνα αρρώσταινε και δυσκολευόταν να θρέψει το παιδί της μόνο με το δικό της γάλα. *

Έτσι έγινε και με τη δική μου τη γιαγιά: η μανούλα της αρρώστησε βαριά και πέθανε… και την άφησε έξι μηνών ορφανή…

Και μας έλεγε η γιαγιά, όταν ακούραστη μας διηγιούνταν ιστορίες από την πολυκύμαντη ζωή της- ακόμα ηχούν τα λόγια της στα αυτιά μου, που τα επαναλάμβανε πάντα με τις ίδιες ακριβώς λέξεις, καθώς ήταν τόσο καθοριστικά για εκείνη:
«Εγώ ορφανό μεγάλωσα… με πήγαιναν σε άλλη μάνα για να θηλάσω».

Με πολύ πόνο το έλεγε η γιαγιά, γιατί είναι τόσο βαριά η ορφάνια για την παιδική ψυχή… αλλά και με ευγνωμοσύνη για τη γυναίκα εκείνη που με το γάλα της την κράτησε στη ζωή.

Όποτε θυμάμαι και αναλογίζομαι τα λόγια αυτά της γιαγιάς μου, καθώς και τις συνθήκες μέσα στις οποίες μεγάλωσε, συγκινούμαι… όπως και τώρα που τα γράφω.

Και νομίζω πως έχουν «μπολιαστεί» μέσα μου και έχουν συμβάλει στο να αναπτυχθεί η μεγάλη αγάπη και η εκτίμηση που έχω για το μητρικό θηλασμό.

Κι όταν χρειάστηκε να επιλέξω το «στίγμα» μου για την κοινωνία του διαδικτύου, την μορφή της Ψυχομάνας επέλεξα.

Η Ψυχομάνα συμβολίζει την μάνα και τον άνθρωπο γενικότερα που την αγάπη της δεν την κρατά μόνο για τον εαυτό της, τους δικούς της και την οικογένειά της αλλά το περίσσευμά της το σκορπίζει και γύρω της, μαζί με τα πιο ακριβά και πολύτιμα αισθήματα της καρδιάς της.

Κίνητρο και έμπνευση ο συμβολισμός της εικόνας και της μορφής αυτής… και πώς να «φτάσω» το μεγαλείο της;… αισθάνομαι πολύ «μικρή» μπροστά της.
***

Η γιαγιά μου, αν και μεγάλωσε ορφανή και δεν γεύτηκε την μητρική στοργή και φροντίδα, είχε μέσα της τεράστια αποθέματα αγάπης, δύναμης και θυσιαστικής προσφοράς που, όσο τα αναλογίζομαι, πιστεύω πως της τα έστελνε η μανούλα της από Ψηλά… Ήταν μοναδικός άνθρωπος «θυσίας» η γιαγιά…

Γιαγιά μου, δείξε μου να αγαπώ όπως εσύ αγαπούσες, να γίνομαι θυσία και προσφορά ολόκαρδη, όπως εσύ ήσουν για όλους. Να βάζω στην άκρη το «εγώ» μου και να χορταίνω την ψυχή μου με το ολοπρόθυμο και ανιδιοτελές «δόσιμο»…

Καλή αντάμωση, αγαπημένη μου γιαγιά! Μου λείπεις, αλλά θα ξαναβρεθούμε. Καλό παράδεισο να έχουμε…

Με την αγάπη μου  
Αλεξία 

*έλεγε ο όσιος Παΐσιος: «Παλιά μια μητέρα μπορεί να θήλαζε και το παιδί της γειτόνισσας, αν δεν είχε γάλα. Τώρα πολλές μητέρες βαριούνται να θηλάσουν ακόμη και τα δικά τους παιδιά» περισσότερα ΕΔΩ

ΑΝΤΕΧΟΥΜΕ