Γράμμα από τη Χειμάρρα

Γράφει ο Αλέξανδρος Π. Μαλλιάς* 

Εντελώς ξαφνικά. Μαζί με τον φίλο δικηγόρο Ευθύμη Ναυρίδη, ο οποίος δραστηριοποιείται στα Τίρανα και στο σύνολο σχεδόν των βαλκανικών χωρών, αποφασίσαμε να κάνουμε οδικώς μέσα σε μία εβδομάδα τον γύρο της Αλβανίας. Αγιοι Σαράντα, το μεγάλο θέρετρο Πρεστίζ, καύχημα του Ιρφάν Χισεμπελίου στο Γκολέμ μεταξύ Καβάγιας και Δυρραχίου, τα Τίρανα και τέλος η Κορυτσά ήσαν οι κύριοι σταθμοί του ταξιδιού. Σκοπός ήταν να ξαναδούμε μέσα από ένα διαφορετικό πρίσμα την Αλβανία που αλλάζει και αναπτύσσεται ακολουθώντας κατά γράμμα πολλά από τα κακά πρότυπα της Ελλάδος. 

Στο σημείωμα αυτό θα επικεντρωθώ στις εντυπώσεις από το τριήμερο στην αγαπημένη Χειμάρρα. 

Μόνο όσοι δεν έχουν ζήσει ή επισκεφθεί έστω την ιστορική αυτή πόλη αδυνατούν να καταλάβουν τη θεμελιώδη σημασία της και τον καταλυτικό της ρόλο στο πλέγμα των σχέσεων μεταξύ της Ελλάδος και της Αλβανίας. 

Η ελληνική εθνική μειονότητα στην Αλβανία, ειδικά δε στη Χειμάρρα, είναι η μόνη εκτός συνόρων μας συμπαγής ελληνική μειονότητα. Ολες οι επιχειρήσεις στην παραλιακή ζώνη, πάνω από 200, ανήκουν σε μέλη της μειονότητας και το καλοκαίρι ιδίως εξασφαλίζουν περισσότερες από 3.000 θέσεις εργασίας σε πολίτες της Αλβανίας. Υπενθυμίζω ότι η Αλβανία, πιστή ακόμη και σήμερα στην πρακτική του Ενβέρ Χότζα, δεν αναγνωρίζει τον ελληνισμό της Χειμάρρας ως εθνική μειονότητα. Ο νέος νόμος περί μειονοτήτων (εθνικών κοινοτήτων) απαιτεί περίπλοκη διαδικασία και έκδοση διοικητικής πράξης –σχεδόν συμβολαιογραφικής– για τον αυτοπροσδιορισμό των μελών μια εθνικής μειονότητας. 

Κάθε άλλο παρά τυχαίες είναι οι συστηματικές προσπάθειες διαδοχικών κυβερνήσεων των Τιράνων –με ορισμένες εξαιρέσεις– να «γκρεμίσουν» μέσω των επιλεκτικών κατεδαφίσεων των περιουσιών την ελληνική μειονότητα στη Χειμάρρα. 

Ευθύνη, όμως, διαχρονικά, με ορισμένες χτυπητές εξαιρέσεις, έχουν και κυβερνήσεις των Αθηνών, πολιτικά κόμματα, πολιτικοί και βέβαια συγκεκριμένες δομές. Η οδυνηρή πολιτική διάσπαση της μειονότητας με την προ ετών δημιουργία ενός νέου κόμματος με στόχο τη μείωση της δύναμης του ιστορικού ΚΕΑΔ (Κόμμα Ενωσης Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων) και της ίδιας της ΟΜΟΝΟΙΑΣ έχει πολιτικούς, κομματικούς και διπλωματικούς αναδόχους και στην Αθήνα. 

Ερχομαι τώρα στο ζήτημα της λεγόμενης «ανάπλασης» της παραλιακής ζώνης της Χειμάρρας –που κατά τα Τίρανα «επιβάλλει» και τις κατεδαφίσεις ιδιοκτησιών που ανήκουν σε επώνυμα στελέχη της ελληνικής εθνικής μειονότητας. 

Η αυθαιρεσία δεν είναι αποδεκτή. Η αντιμετώπιση και πιθανώς μία ρεαλιστική λύση που προϋποθέτει τη συναίνεση των δικαιούχων δεν μπορεί παρά να στηρίζεται στο ακόλουθο συνεκτικό και συγκροτημένο τρίπτυχο:

1. Απόδοση των τίτλων των περιουσιακών στοιχείων (τίτλοι ιδιοκτησίας) στους δικαιούχους. Ο γηγενής ελληνισμός της Χειμάρρας έχει ιδιόκτητη ακίνητη περιουσία που αποκτήθηκε πριν ακόμη από την ανακήρυξη της ανεξαρτησίας της Αλβανίας από την οθωμανική αυτοκρατορία (έγινε στην Αυλώνα τον Νοέμβριο του 1912 και αναγνωρίστηκε από τις μεγάλες δυνάμεις, τον Ιούλιο 1913).
   
2. Συμμετοχή των δικαιούχων-τιτλούχων μελών της ελληνικής εθνικής μειονότητας στο επιχειρησιακό και επιχειρηματικό σχέδιο (business plan) της λεγομένης «ανάπλασης» ώστε να αισθανθούν ότι είναι συνιδιοκτήτες και συμμέτοχοι του σχεδίου και όχι αποκλεισμένοι.
   
3. Η αποζημίωση για τις ενδεχόμενες αναγκαστικές απαλλοτριώσεις της ακίνητης περιουσίας των μελών της ελληνικής μειονότητας θα πρέπει να γίνει με βάση τις τρέχουσες τιμές της αγοράς ακινήτων στη Χειμάρρα. Οχι με αυθαίρετο καθορισμό δήθεν αντικειμενικών αξιών που καμία σχέση δεν έχουν –υπολείπονται σαφώς– με τις πραγματικές τιμές στην τοπική και περιφερειακή αγορά των ακινήτων.
   

Τέλος, γιατί η κυβέρνηση της Αλβανίας και η σημερινή δημοτική αρχή δεν λύνουν κατά προτεραιότητα το χρονίζον ζήτημα της αποχέτευσης; Είναι το κορυφαίο θέμα για τους κατοίκους της Χειμάρρας. Τι σημαίνει αλήθεια «ανάπλαση» για μία πόλη που στερείται αποχετευτικού δικτύου και τα λύματα καταλήγουν στο λιμάνι και στις δημόσιες παραλίες;

• Ο κ. Αλέξανδρος Π. Μαλλιάς είναι πρώην πρέσβης της Ελλάδος στην Αλβανία.

πηγή