Φωτογραφικό οδοιπορικό στην Ι. Μ. Παμμεγίστων Ταξιαρχών Δερβιτσάνης.

Με χαρά και συγκίνηση δημοσιεύουμε ένα εκπληκτικό φωτογραφικό οδοιπορικό στην ιστορική Ελληνική Μονή των Παμμεγίστων Ταξιαρχών Δερβιτσάνης που βρίσκεται στην μαρτυρική Βόρειο Ηπειρό μας, από τον καλό μας φίλο
Γιάννη Κατσέα. 

Το συνοδευτικό κείμενο προέρχεται από ΕΔΩ

Η Ι. Μ. Παμμεγίστων Ταξιαρχών (Ασωμάτων) Δερβιτσάνης βρίσκεται στα Δυτικά των «Ακροκεραύνιων» Όρεων (Κεραύνιων) στη λεγόμενη θέση «Ζιάγκα» [1]. Το Καθολικό είναι ρυθμού Σταυροειδές μετά τρούλου, πράγμα που μαρτυρεί και το έτος ανέγερσης της Μονής. Δηλαδή στις αρχές του 16ου αιώνα.[2](1500).

Ο Ναός είναι κτισμένος με πέτρα, ενώ ο νάρθηκας είναι διώροφος. Συγκεκριμένα στον πάνω όροφο του νάρθηκα βρίσκεται ένα μικρό δωματιάκι το οποίο επικοινωνούσε με τον κάτω μέρος διαμέσου μίας σκάλας, η οποία ξεκινούσε από πέτρα και κατέληγε σε ξύλο.Η οικοδομική διαφορά που παρατηρείται μεταξύ του νάρθηκα και του καθολικού εξηγείται με την μετέπειτα προσθήκη του νάρθηκα στο υπόλοιπο οικοδόμημα.

Η Μονή Ασωμάτων εκείνη την εποχή υπάγονταν στη Μητρόπολη Δρυϊνουπόλεως, η οποία είχε έδρα το χωριό Επισκοπή της Κάτω Δερόπολης και αποτελούσε τμήμα της Βυζαντινής της Δέρβης.[3] Πρώτα κτίστηκε ο Ναός και αργότερα το υπόλοιπο Μοναστηριακό συγκρότημα.

Μπαίνοντας στην Μονή το πρώτο που παρατηρεί κανείς είναι η τοιχογραφία των Ταξιαρχών η οποία βρίσκεται πάνω απ’ την πόρτα που οδηγεί στο καθολικό. Όλος ο ναός είναι εξολοκλήρου αγιογραφημένος.

Στα πλαϊνά του καθολικού όλες οι αγιογραφίες έχουν γίνει από δωρεές πιστών, κάποιες είναι πάρα πολύ παλιές και άλλες είναι γύρω στη δεκαετία του 50’.Όσων αφορά το τέμπλο, είναι λυτό ξυλόγλυπτο με ζωγραφισμένα βυζαντινά σχέδια. Οι εικόνες του τέμπλου ήταν όλες Αγιογραφημένες σε λαμαρίνα (τσίγκο). Πηγαίνοντας προς το ιερό βλέπει κανείς στον τοίχο Αγιογραφίες από αναπαραστάσεις της επίγειας ζωής του Χριστού.

Σήμερα ύστερα από ανακαίνιση του Ι. Ν. Π. Ταξιαρχών έχουν καθαριστεί και επιδιορθωθεί όλες οι τοιχογραφίες.

Βγαίνοντας προς τα έξω και στα Ανατολικά της Μονής, αντικρίζει κανείς ένα μεγάλο Μοναστηριακό συγκρότημα που αποτελούνταν απ’ τα μαγειρεία στα οποία υπήρχε και ξυλόφουρνος, και δύο μεγάλα δωμάτια τα οποία εξυπηρετούσαν τους μοναχούς.

Στο ανατολικό μέρος της Μονής βρισκόταν οι κοιτώνες κάτω απ’ τους οποίους υπήρχε η στέρνα αλλά και οι στάβλοι των ζώων. Δεξιά και πάνω απ’ την εξωτερική είσοδο του Μοναστηριού υπήρχαν οι λαχανόκηποι στους οποίους γινόταν διάφορες καλλιέργειες κηπευτικών. Στα αριστερά και κάτω του Ναού βρισκόταν δύο μεγάλα κυπαρίσσια πλάι στα οποία ήταν οι τάφοι των μοναχών (σύμφωνα με μαρτυρίες ντόπιων).

Όσων αφορά τους πρώτους μοναχούς που εγκαταστάθηκαν στη Μονή δεν έχουμε στοιχεία. Το μόνο που γνωρίζουμε είναι πως για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα το Μοναστήρι έμεινε ακατοίκητο και κατά τη διάρκεια του αθεϊστικού κομμουνιστικό καθεστώτος εγκαταστάθηκαν δύο μοναχές (Κασσιανή και Πελαγία Κώττη) με καταγωγή απ’ το χωριό της Σωπικής Πωγωνίου. Οι συγκεκριμένες εκδιώχθηκαν απ’ το καθεστώς από την Μονή Ραβενίων[4] το 1966 και λίγο αργότερα εγκαταστάθηκαν στο Μοναστήρι μας μέχρι το 1982 έτος κατά το οποίο κοιμήθηκε και η τελευταία μοναχή (Πελαγία). Μέχρι τότε όλο το Μοναστηριακό συγκρότημα διατηρήθηκε σε πολύ καλή κατάσταση απ’ τις μοναχές αυτές, εκτός από τα βιβλία της Μονής τα οποία σύμφωνα με μαρτυρίες Δερβιτσιωτών ήταν από την Κων/πολη και κατασχέθηκαν από ντόπιους καθεστωτικούς[5].

Απ’ το 1990 και μετά άρχισε σιγά- σιγά να εγκαταλείπεται η Μονή αφού πολλοί Δερβιτσιώτες ξενιτεύτηκαν στην Ελλάδα και τότε όλα γκρεμίστηκαν. Τα τελευταία τρία χρόνια έγινε πλήρης συντήρηση και ανακαίνιση προβληματικών σημείων του Ναού από ειδικό συνεργείο, πράγμα που απέτρεψε τον κίνδυνο για ανεπανόρθωτες ζημιές. Ελπίζουμε πως η συγκεκριμένη κίνηση θα γίνει και για τα υπόλοιπα κτίρια του Μοναστηριού. Θα πρέπει όλοι μας να δουλέψουμε συλλογικά για να επαναφέρουμε αυτό το στολίδι του χωριού μας στην προηγούμενη άρτια κατάσταση στην οποία βρισκόταν.

Η Ι. Μ. Π. ΤΑΞΙΑΡΧΩΝ ΕΟΡΤΑΖΕΙ ΣΤΙΣ 8 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ ΚΑΙ ΔΕΥΤΕΡΑ ΤΗΣ ΔΙΑΚΑΙΝΗΣΙΜΟΥ (ΠΑΣΧΑ)

Παραπομπές
[1] ΤΟΠΟΝΥΜΙΟ ΔΕΡΒIΤΣΑΝΗΣ (Βλ. «Η ΔΕΡΒIΤΣΑΝΗ ΤΗΣ ΚΑΤΩ ΔΡΟΠΟΛΕΩΣ ΑΡΓΥΡΟΚΑΣΤΡΟΥ» Γ.ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ.

[2] ΣΥΜΦΩΝΑ ΟΜΩΣ ΜΕ ΒΥΖΑΝΤΙΝΑ ΔΙΠΤΥΧΑ ΑΛΛΑ ΚΑΙ ΒΟΡΕΙΟΗΠΕΙΡΩΤΙΚΑ ΣΥΓΓΡΑΜΑΤΑ ΤΟ ΣΥΓΚΕΚΡΙΜΕΝΟ ΜΟΝΑΣΤΗΡΙ ΥΠΑΡΧΕΙ ΑΠΌ ΤΟ 1080 Μ. Χ 

[3] ΤΟ ΜΟΝΑΣΤΗΡΙ ΑΝΑΦΕΡΕΤΑΙ ΕΠΙ ΒΑΣΙΛΕΙΑΣ ΑΛΕΞΙΟΥ ΚΟΜΝΗΝΟΥ (1100). ΩΣΤΟΣΟ Ο ΡΥΘΜΟΣ ΟΙΚΟΔΟΜΗΣΗΣ ΤΟΥ ΤΟ ΔΙΑΨΕΥΔΕΙ. 

[4] ΜΕ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ ΚΑΠΟΙΩΝ ΙΣΤΟΡΙΚΩΝ-ΑΝΘΡΩΠΟΛΟΓΩΝ ΑΠ’ ΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΕΓΙΝΕ ΓΝΩΣΤΟ ΠΩΣ ΥΠΑΡΧΕΙ ΜΕΓΑΛΗ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ Η ΜΟΝΗ ΝΑ ΓΚΡΕΜΙΣΤΗΚΕ ΚΑΙ ΝΑ ΞΑΝΑ ΑΝΑΚΑΙΝIΣΤΗΚΕ. ΑΥΤΟ ΠΡΟΕΚΥΨΕ ΑΠ’ ΤΗΝ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ ΤΩΝ ΘΕΜΕΛΙΩΝ ΤΑ ΟΠΟΙΑ ΦΑΝΗΚΕ ΝΑ ΒΡΙΣΚΟΝΤΑΙ ΠΑΝΩ ΑΠΟ ΑΛΛΟΥ ΤΥΠΟΥ ΘΕΜΕΛΙΑ.

[5] ΟΠΩΣ ΑΝΑΦΕΡΑΜΕ ΣΕ ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΟ ΑΡΘΡΟ ΜΕ ΤΗΝ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ ΤΗΣ ΚΟΥΚΟΥΛΙΑΣ ΤΟ ΧΩΡΙΟ ΞΑΝΑΚΤΙΣΤΗΚΕ ΣΤΗΝ ΑΠΕΝΑΝΤΙ ΠΛΕΥΡΑ ΤΟΥ ΒΟΥΝΟΥ ΠΛΑΪ ΣΤΟ ΜΟΝΑΣΤΗΡΙ (ΤΟ ΜΑΡΤΥΡΟΥΝ ΤΑ ΣΥΝΤΡΙΜΙΑ ΤΩΝ ΣΠΙΤΙΩΝ). 

πηγή κειμένου 
Φωτογραφίες Γιάννης Κατσέας