Η ΝΙΚΗ ΤΟΥ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΣΤΗΝ ΙΣΣΟ

Γράφει η Μαίρη Καρά 

     Πριν αναχωρήσει απ’ την Μυρίανδρο ο Αλέξανδρος οδήγησε τέθριππο στην θάλασσα ως προσφορά στον Ποσειδώνα, πιθανώς για να αποτραπεί μια άκαιρη επέμβαση του φοινικικού στόλου. Όταν όμως συγκεντρώθηκε κοντά στον ποταμό μεγάλη περσική δύναμη, αξιόλογο τμήμα της οποίας συγκροτούσαν 30.000 Έλληνες οπλίτες, η μάχη προαναγγελόταν πεισματική, αν και παραδόξως τελείωσε εύκολα και πολύ ΓΡΗΓΟΡΑ. 

     Ο Αλέξανδρος διάβηκε πρώτος τον ποταμό, κατορθώνοντας  να αποκόψει την αριστερή εχθρική πτέρυγα. Αυτή υποχώρησε αφήνοντας ακάλυπτο το κέντρο, όπου η Μακεδονική φάλαγγα είχε διαρραγεί απ’ τους Έλληνες μισθοφόρους, οι οποίοι τώρα πλήττονταν κι από τα πλάγια. Στην αρχή η διάβαση ήταν τόσο στενή, ώστε ο Στρατός υποχρεωνόταν να προχωρεί σε κέρας,  ενώ το πεζικό προπορευόταν κι ακολουθούσε το ΙΠΠΙΚΟ. 

     Όταν όμως αργότερα η διάβαση έγινε λίγο ευρύτερη, ο Αλέξανδρος ανέπτυξε το μέτωπο του Στρατού, μεταφέροντας προς τα εμπρός τις τάξεις των οπλιτών. Πλησιάζοντας στον ποταμό Πίναρο παρέταξε τον Στρατό για μάχη. Το δεξιό άκρο το κατέλαβαν οι υπασπιστές και μετά απ’ αυτούς από δεξιά προς τα αριστερά πέντε τάξεις της φάλαγγας υπό τον Κοίνο, τον Περδίκκα, τον Μελέαγρο, τον Αμύντα και τον ΠΤΟΛΕΜΑΙΟ.

     Ο Κρατερός ήταν επικεφαλής στις τρεις τελευταίες αριστερές τάξεις και ο Παρμενίων σε ολόκληρη την αριστερή πτέρυγα. To πλάτος της πεδιάδας μεταξύ του όρους δεξιά και της θάλασσας αριστερά δεν ξεπερνούσε τα 14 στάδια. Όμως ο Αλέξανδρος, φοβούμενος μην κυκλωθεί απ’ την υπεράριθμη περσική στρατιά, έδωσε εντολή στον Παρμενίωνα να μην απομακρυνθεί απ’ την θάλασσα και τού έστειλε όλο το συμμαχικό ιππικό και τους ελαφρά οπλισμένους πεζούς Θράκες και ΚΡΗΤΕΣ.

     Ο Δαρείος βασιζόμενος στην γνώμη των αξιωματούχων του - πως μόνο με το ιππικό τους θα νικούσαν τους Έλληνες σίγουρα- αναχώρησε από την ευρύχωρη πεδιάδα των Σώχων κατευθυνόμενος προς την Κιλικία. Μαθαίνοντας όμως πως ο Αλέξανδρος  ερχόταν εναντίον του, αποφάσισε να πολεμήσει εκεί που ήταν στρατοπεδευμένος, κοντά στον ποταμό Πίναρο, του οποίου οι όχθες ήταν σε ορισμένα σημεία απόκρημνες και είχαν γίνει με τα χαρακώματα ακόμα πιο ΔΥΣΠΡΟΣΙΤΕΣ. 

     Ο Βασιλιάς Δαρείος για να παραταχθεί ασφαλέστερα, έστειλε πριν από όλα πέρα απ’ τον ποταμό 30.000 Ιππείς και 20.000 Ψιλούς, δηλαδή ελαφρά οπλισμένους. Κατόπιν γέμισε όλον τον χώρο μεταξύ του όρους και της θάλασσας κοντά στον Πίναρο ποταμό με 90.000 οπλίτες, απ’ τους οποίους οι 30.000 Έλληνες μισθοφόροι κατέλαβαν το κέντρο και τις δυο πλευρές κατέλαβαν ανά 30.000 Ασιάτες οπλίτες, οι ΚΑΡΔΑΚΕΣ.

     Στα υψώματα αριστερά στάθηκαν 20.000 άνδρες, για να χτυπήσουν την πίσω και την δεξιά πλευρά του Αλέξανδρου. Ο άλλος αναρίθμητος όχλος έμεινε αχρησιμοποίητος, επειδή ήταν στενός ο τόπος και το χειρότερο, δεν διευθετήθηκε έτσι, ώστε να συνδράμει όπου θα χρειαζόταν, μα εγκλωβίστηκε άτακτα στο πίσω μέρος των Ελλήνων μισθοφόρων και Ασιατών ΟΠΛΙΤΩΝ.

     Κι αφού παρατάχθηκε ο Στρατός, ανακλήθηκαν οι 30.000 ιππείς και οι 20.000 πεζοί που είχαν περάσει τον Πίναρο κι ένα μέρος του ιππικού στάλθηκε στην άκρα αριστερή πτέρυγα. Λόγω όμως της ορεινής περιοχής δεν μπορούσε να κινηθεί και πήρε εντολή να πάει στην δεξιά πτέρυγα, όπου ήδη βρισκόταν και το άριστο τμήμα του περσικού ιππικού.

Ο Δαρείος κατά το περσικό έθος κατέλαβε το κέντρο της παράταξης, με ευγενείς ιππείς γύρω του, πίσω απ’ το πεζικό των Ελλήνων ΟΠΛΙΤΩΝ. 

     Η αποφασιστική στιγμή της επίθεσης του Αλέξανδρου εναντίον του Δαρείου είχε έρθει.

Αφού είχαν αναπαυτεί λίγο τα στρατεύματά του, άρχισε να προχωρεί βάδην προς τα εμπρός, υποθέτοντας ότι οι εχθροί θα περνούσαν τον ποταμό, για να επιτεθούν πρώτοι.

Μα εξακολούθησε να προχωρά, βλέποντάς τους να παραμένουν ακίνητοι πίσω απ’ τον ρηχό ΠΟΤΑΜΟ. 

     Φθάνοντας σε απόσταση βέλους παρέλαβε το ιππικό υπό τους Περοίδα και Παντόρδανο, τους υπασπιστές και τις τάξεις του στρατού στα δεξιά της φάλαγγας, επιτάχυνε τον βηματισμό, πέρασε τον ποταμό και χτύπησε αιφνιδιαστικά τους Κάρδακες της αριστερής πτέρυγας των Περσών. Εκείνοι, αντιστεκόμενοι για λίγο μόνο, έστρεψαν σχεδόν αμέσως τα ΝΩΤΤΑ ΤΟΥΣ. 

     Μόλις είχε αρχίσει η μάχη και το μεγαλύτερο τμήμα του στρατού ήταν ακέραιο 60.000 οπλίτες, 100.000 ιππείς και δεκάδες χιλιάδες πεζοί, όταν οι αντίπαλοι συνολικά δεν ξεπερνούσαν τους 30.000 άνδρες, ενώ ήταν λιγότεροι απ’ τους μισούς εκείνοι που καταδίωκαν τους πανικόβλητους ΠΕΡΣΕΣ. 

     Όταν αντιλήφθηκε ο Δαρείος την τροπή που πήρε η μάχη, πίστεψε πως διέτρεχε κι ο ίδιος τον έσχατο κίνδυνο κι έτρεξε γεμάτος πανικό με το άρμα του πίσω απ’ τους φυγάδες. Είχε καταληφθεί από τέτοιο τρόμο, ώστε έφευγε ασταμάτητα, συναντώντας δε μερικά φαράγγια και ανώμαλα εδάφη, πήδηξε απ’ το άρμα και συνέχισε την φυγή έφιππος, πετώντας την ασπίδα, το τόξο και την ΚΑΝΔΥ, τον βασιλικό ΜΑΝΔΥΑ. 

     To αποτέλεσμα αυτής της οπισθοχώρησης ήταν προφανές. Στο μέσο και την δεξιά πλευρά των Περσών, όπου βρίσκονταν οι Έλληνες μισθοφόροι και οι άριστοι απ’ τους ιππείς Πέρσες, αγωνίστηκαν μεν γενναία κατά των τάξεων της φάλαγγας υπό τον Κρατερό και τον Παρμενίωνα και κατά των Θεσσαλών Ιππέων, όσο υπέθεταν ότι ήταν παρών ο ΔΑΡΕΙΟΣ. 

     Οι Έλληνες μάλιστα μισθοφόροι αντιλαμβανόμενοι κάποιες ρωγμές στην Μακεδονική Φάλαγγα αντιστάθηκαν τόσο πεισματικά, ώστε έπεσαν ο ταξιάρχης Πτολεμαίος του Σελεύκου και 120 πεζέταιροι. Αλλά και στο άκρο αριστερό πλευρό οι Θεσσαλοί και οι Πελοποννήσιοι δέχθηκαν μεγάλη πίεση από την μάζα του περσικού ιππικού. Όμως οι Ιππείς διατήρησαν τις θέσεις τους, αν και οι αντίπαλοι υπερτερούσαν ΑΡΙΘΜΗΤΙΚΑ. 

     Ωστόσο, η κατάρρευση της αριστερής πλευράς του περσικού στρατού επέτρεψε στον Αλέξανδρο να στρέψει την σφήνα του Ιππικού προς το κέντρο κατά των Περσών και ιδιαίτερα κατά του Δαρείου, αναζητώντας να θέσει ένα τέλος σε οποιαδήποτε μελλοντική ανασυγκρότηση των περσικών δυνάμεων με εστία τον μεγάλο βασιλέα.  Όμως, ο Δαρείος είχε ήδη τραπεί σε φυγή, εγκαταλείποντας πίσω του την οικογένεια, τους θησαυρούς και τους στρατιώτες του. Την γενική φυγή του περσικού στρατού ακολούθησε άγρια καταδίωξη του από τους ΝΙΚΗΤΕΣ. 

     Η καταδίωξη κατά των Περσών δεν συνεχίστηκε, γιατί έπεφτε το σκοτάδι κι ο Αλέξανδρος επέστρεψε στο στρατόπεδο. Σ’ αυτή την μάχη ο Ελληνικός Στρατός είχε απώλειες 450 νεκρούς απ’ τo πεζικό και τους Ιππείς και περίπου 4.500 τραυματίες, ενώ οι Πέρσες έχασαν 30.000 ΣΤΡΑΤΙΩΤΕΣ. 

     Αυτή ήταν η περίφημη μάχη της ΙΣΣΟΥ ή η μάχη στον Πίναρο ποταμό. Ήταν μια ακόμα τακτική νίκη του Αλέξανδρου, μα όχι και στρατηγική, καθώς δεν επιτεύχθηκε η βασική του επιδίωξη, να κυριαρχήσει δια μιας σε ολόκληρη την ΑΣΙΑ.