Για μια ουσιαστική εκπαιδευτική μεταρρύθμιση

Γράφει ο Κωνσταντίνος Χολέβας

Πολιτικός Επιστήμων

Στήν ἐπικαιρότητα καί πάλι βρίσκεται τό ζήτημα τῆς Ἐκπαιδευτικῆς Μεταρρυθμίσεως. Δυστυχῶς ἡ συζήτηση ἐπικεντρώνεται στόν τρόπο εἰσαγωγῆς στά ΑΕΙ καί ΤΕΙ., στίς λεγόμενες Πανελλήνιες ἐξετάσεις. Παλαιότερα τίς λέγαμε εἰσαγωγικές καί νομίζω ὅτι αὐτός εἶναι ὁ ὀρθότερος ὅρος. Ἀλλά ἡ οὐσία μιᾶς πραγματικῆς ἐκπαιδευτικῆς μεταρρυθμίσεως πρέπει νά εἶναι ἄλλη: Νά ἀπαντᾶ στό ἐρώτημα: Τί ἄνθρωπο θἐλουμε νά διαπλάσουμε; Ἡ Παιδεία με Π κεφαλαῖο δια-μορφώνει χαρακτῆρες. Θέλουμε ἀνθρώπους μέ σεβασμό στόν Θεό, στόν συνάνθρωπο, στήν πατρίδα καί στούς νόμους ἤ ἁπλῶς κάνουμε μεταρρυθμίσεις γιά νά φανοῦμε «μοντέρνοι» καί νεωτεριστές; 

Ἐπειδή ὁ Σεπτέμβριος εἶναι ὁ μήνας πού ἀνοίγουν τά σχολεῖα καταθέτω ὁρισμένες σκέψεις καί προτάσεις: 

Πρῶτον. Κάθε προσπάθεια ἐκπαιδευτικῆς μεταρρυθμίσεως πρέπει νά ἐκκινεῖ ἀπό τήν παραδοχή ὅτι στό σχολεῖο δέν στέλνουμε τά παιδιά μόνον γιά νά μάθουν πληροφορίες καί νά ἀποκτήσουν ἕναν ὄγκο γνώσεων, ἀλλά παραλλήλως, θά ἔλεγα πρωτίστως, γιά νά διαμορφώσουν χαρακτῆρα. Σχολεῖο πού δέν διαπλάθει ἦθος δέν εἶναι σχολεῖο, ἀλλά ἐργοστάσιο κατασκευῆς ρομπότ. Καί οἱ στρατηγοί τοῦ Χίτλερ εἶχαν γνώσεις, ἤξεραν μάλιστα ἀπό στήθους πολλούς στίχους τοῦ Ὁμήρου καί τῶν Ἀρχαίων Κλασσικῶν. Δέν εἶχαν, ὅμως, ἦθος καί ἀνθρωπιά. Μετά τήν ἀπαγγελία στίχων καί τήν ἀκρόαση κλασσικῆς μουσικῆς πήγαιναν καί ἐκτελοῦσαν χιλιάδες Ἕλληνες στό Δίστομο, στά Καλάβρυτα, στήν Κάνδανο τῆς Κρήτης κ.ἀ. Ἡ μεταρρύθμιση δέν πρέπει νά ἀπομακρύνει τά παιδιά μας ἀπό μαθήματα ἠθοπλαστικά ὅπως εἶναι ἡ Ἱστορία, ἡ Ὀρθόδοξη Χριστιανική Ἀγωγή (Θρησκευτικά) καί ἄλλα. Μόρφωση σημαίνει δια – μόρφωση χαρακτήρων. Εἰδικά δέ στήν ἐποχή μας, μέ τήν ἐπίδραση πολλῶν ἀρνητικῶν προτύπων, ὁ δάσκαλος μαζί μέ τόν γονέα ἔχουν τήν εὐθύνη νά διαμορφώσουν ὁλοκληρωμένους χαρακτῆρες καί ὑπεύθυνους δημοκρατικούς πολίτες μέ ὑγιῆ πατριωτισμό. 

Δεύτερον. Θεωρῶ λανθασμένη τήν πρόταση πού ἀκούεται ἀπό ὁρισμένα χείλη, ὅτι δηλαδή εἶναι ἀνάγκη νά μειώνουμε συνεχῶς τήν ὕλη. Ἡ πρόταση ἀναφέρεται κυρίως στό Λύκειο καί στήν προετοιμασία τῶν μαθητῶν γιά τήν εἰσαγωγή στά Α.Ε.Ι. Ἄν ἰσχύσει, ὅμως, θά συμπαρασύρει καί ἄλλες βαθμίδες τῆς ἐκπαιδεύσεως. Φυσικά δέν διαφωνοῦμε νά γίνει κάποια ἀφαίρεση ἐπουσιωδῶν κεφαλαίων. Ὅμως, ὡς θέμα ἀρχῆς, ἡ λιγότερη προσπάθεια, ἡ ἥσσων προσπάθεια πού ἔλεγαν οἱ παλαιότεροι, ὄχι μόνο δέν βοηθεῖ, ἀλλά βλάπτει τούς νέους. Μόνον ἄν κοπιάσεις θά πετύχεις στή ζωή σου. Ἄν τούς συνηθίσουμε ἀπό τά πρῶτα βήματα στήν φιλοσοφία τῆς ὅλο καί λιγότερης προσπάθειας, τούς ἐθίζουμε στή χαλάρωση καί στήν ὀκνηρία. 

Ὅσοι δώσαμε εἰσαγωγικές ἐξετάσεις πρό τεσσάρων –περίπου- δεκαετιῶν θυμόμαστε ὅτι ἡ ὕλη τῆς Ἱστορίας γιά τή Νομική, τή Φιλοσοφική καί τή Θεολογική Σχολή ξεκινοῦσε ἀπό τούς ἀρχαίους Αἰγυπτίους καί ἔφθανε μέχρι τόν Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Κι ὅμως γενιές Ἑλλήνων ἐξετασθήκαμε και ἐπιτύχαμε μέ αὐτή τή μεγάλη ὕλη καί δέν πάθαμε τίποτε, οὔτε βαρυγκομήσαμε. Σήμερα ἡ ὕλη τοῦ μαθήματος περιορίζεται σέ 100 σελίδες καί πάλι γίνεται συζήτηση γιά μείωση! Τό οὐσιαστικό δέ ἐρώτημα εἶναι: Πόσο καλά μάθαμε ἐμεῖς οἱ παλαιότεροι τήν Ἱστορία καί πόσο οἱ σύγχρονοι νέοι μας; Ἐδῶ παίζουν ρόλο και τά βιβλία.

Πολλά ἀπό τά σημερινά ἐγχειρίδια Ἱστορίας στεροῦν τά παιδιά μας ἀπό τή γλαφυρή ἀφήγηση, ἀπό τήν προβολή ἡρωικῶν προτύπων, ἀπό τόν ἐνθιουσιασμό καί τή συγκίνηση τῶν ἐνδόξων στιγμῶν. Περιορίζονται στήν προβολή οἰκονομικῶν στοιχεἰων καί στήν παράθεση ἀναλύσεων μέ βάση τόν ὑλιστικό μονισμό. Ἄν διδάσκεις στά παιδιά ὅτι στή ζωή τοῦ ἀνθρώπου ὑπάρχουν μόνον τά ὑλικά κίνητρα καί δέν προβάλλεις τήν αὐτοθυσία καί τή γεναιότητα, τότε διαμορφώνεις νέους καί νέες μέ ψυχολογικά προβλήματα. Χωρίς ἐλπίδα, χωρίς ἰδανικά. 

Τρίτον. Εἶναι λάθος νά χρησιμοποιοῦνται ἡ παγκοσμιοποίηση καί ἡ -ἀμφιλεγόμενη- πολυπολιτισμικότητα ὡς δικαιολογίες γιά ριζικές ἀλλαγές στά μαθήματα πού διαμορφώνουν τήν ἐθνική ταυτότητα. Οἱ ἀλλαγές τοῦ Σεπτεμβρίου 2016 στά Θρησκευτικά καί οἱ προτεινόμενες ἀπό τό Ἰνστιτοῦτο Ἐκπαιδευτικῆς Πολιτικῆς ἀλλαγές στήν Ἱστορία βρίσκονται σέ λανθασμένη κατεύθυνση. 

Ἡ Ἑλληνορθόδοξη Παιδεία κράτησε ὄρθιο τό Γένος μας σέ πολύ πιό δύσκολες περιόδους. Σήμερα μπροστά στήν οἰκονομική, κοινωνική καί πολιτιστική κρίση χρειάζονται τά παιδιά μας νά ἀντλήσουν θάρρος ἀπό τήν Παράδοση καί τήν πολιτιστική μας ἰδιοπροσωπία. Νά ἔχουν ρίζωμα στό παρελθόν καί ἐλπίδα γιά τό μέλλον. Ἡ ἀποκοπή τους ἀπό τήν Ὀρθόδοξη Χριστιανική Ἀγωγή καί ἀπό τούς ἥρωες καί μάρτυρες τοῦ Ἑλληνισμοῦ θά τούς καταστήσει ἀνθρώπους χωρίς πρότυπα, χωρίς πυξίδα στή ζωή, χωρίς προοπτική γιά τό μέλλον. 

Τέταρτον. Ἅς μήν δίδουν οἱ ἁρμόδιοι υποσχέσεις ὅτι θά καταργηθοῦν οἱ εἰσαγωγικές ἐξετάσεις γιά τήν Τριτοβάθμια Ἐκπαίδευση. Δέν ὑπάρχει ἐναλλακτική λύση. Οὔτε εἶναι δυνατόν νά εἰσάγονται ὅλοι ἄνευ ἐξετάσεων καί μετά νά μεταφέρεται ἡ εὐθύνη καί τό ἄγχος στούς καθηγητές τῶν Πανεπιστημίων, οἱ ὁποῖοι θά καλοῦνται νά κάνουν τό … ξεκαθάρισμα. Ἄς καθιερωθεῖ ἕνα σύστημα εἰσαγωγῆς σταθερό γιά 20 χρόνια τουλάχιστον καί ἄς κατοχυρωθεῖ συνταγματικῶς, ὥστε νά μήν τροποποιεῖται κάθε δύο χρόνια. 

Πέμπτον. Ἄς μήν λησμονεῖται, ὅτι οἱ ρίζες τῶν προβλημάτων βρίσκονται στό Δημοτικό Σχολεῖο. Τό ὅτι ἔχουμε σήμερα φοιτητές πού δέν γνωρίζουν ὀρθογραφία καί σύνταξη δέν ὀφείλεται στό φόρτο μελέτης τοῦ Λυκείου. Όφείλεται στήν ὑποβάθμιση τοῦ γλωσσικοῦ μαθήματος σέ ὅλες τίς κατώτερες βαθμίδες. Ὀφείλεται στήν οὐσιαστική κατάργηση τῆς Ἐκθέσεως Ἰδεῶν καί στόν ἐξοβελισμό τῶν καλῶν Ἑλλήνων λογοτεχνῶν ἀπό τά διδακτικά βιβλία. 

Μία οὐσιαστική μεταρρύθμιση θά ἦταν νά ἀρχίσει ἡ διδασκαλία τῶν Ἀρχαίων Ἑλληνικῶν ἀπό τήν Ε΄ Δημοτικοῦ μέ εὐχάριστο τρόπο, πχ. μέσα ἀπό τά Θρησκευτικά μέ τή βοήθεια ὁρισμένων προσευχῶν. Πρόσφατα πειράματα ψυχολογικῶν ἐργαστηρίων στή χώρα μας ἔχουν ἀποδείξει ὅτι τά Ἀρχαῖα καί τό πολυτονικό βελτιώνουν τίς ἐγκεφαλικές καί ὀπτικοαντιληπτικές ἱκανότητες τῶν μαθητῶν τοῦ Δημοτικοῦ. Ἱκανότητες, οἱ ὁποῖες θά χρησιμοποιηθοῦν ἀργότερα ἀπό τό παιδί σέ ὅλα τά μαθήματα π.χ. Μαθηματικά καί ὄχι μόνο στό γλωσσικό μάθημα. Ἄς δώσουμε αὐτή τήν εὐκαιρία στά παιδιά μας. Ἄν θέλουμε νά κάνουμε βήματα πρός τά ἐμπρός καί ὄχι πρός τά πίσω. 

Βλέπουμε τήν κυβέρνηση τοῦ Μακρόν στή Γαλλία νά βασίζει τήν ἐκπαιδευτική μεταρρύθμιση στά Ἀρχαῖα Ἑλληνικά, τήν ὥρα πού ἐμεῖς τά ὑποβαθμίζουμε. Ἀκούσαμε τόν τέως Πρόεδρο τῶν ΗΠΑ Μπαράκ Ὀμπάμα, ἐδῶ στήν Ἀθήνα, νά ἀναλύει μέ θαυμασμό τόν Ἐπιτάφιο τοῦ Περικλέους, τόν ὁποῖο κάποιοι κατήργησαν στό ἑλληνικό Λύκειο, καί νά ὑμνεῖ τόν Ἐθνεγέρτη Ἐπίσκοπο πού σήκωσε τό λάβαρο τοῦ 1821, δηλαδή τόν Παλαιῶν Πατρῶν Γερμανό, τόν ὁποῖο ἀρνοῦνται ἤ χλευάζουν οἱ ἐν Ἑλλάδι ψευδοπροοδευτικοί. Ἄν δέν σοβαρευτοῦμε στό θέμα τῆς Παιδείας σέ λίγα χρόνια θά καλοῦμε ….ξένους καθηγητές γιά νά διδάξουν στά παιδιά μας τά Ἀρχαῖα Ἑλληνικά καί τήν Ἱστορία μας. Ἄς μήν φτάσουμε σέ τέτοια θλιβερή κατάπτωση. Ἄς ἀνορθώσουμε τήν κοινωνία μας μέ θεμέλιο τήν πάντα ἐπίκαιρη Ἑλληνορθόδοξη Παιδεία τῶν Τριῶν Ἱεραρχῶν, τοῦ Πατροκοσμᾶ, τοῦ Καποδίστρια, τῶν Κυπρίων Ἀγωνιστῶν τοῦ 1955-59!

Άρθρο στην ΠΕΙΡΑΪΚΗ ΕΚΚΛΗΣΙΑ, τεύχος ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2017

πηγή