Κυβερνοχώρος, το 5ο πεδίο σύγχρονου πολέμου

Γράφει ο Κώστας Καλλίτσης

Εκστασιαζόμαστε με την ψηφιακή τεχνολογία, τα ρομπότ, τους 3D εκτυπωτές, το Internet of things, την τεχνητή νοημοσύνη. Σωστά! Ζούμε, όπως έχει ειπωθεί, στα πρώτα λεπτά της πρώτης ώρας μιας μεγάλης επανάστασης, που μετασχηματίζει οικονομίες, επαναπροσδιορίζει διεθνείς συσχετισμούς, ανατρέπει κατευθύνσεις του μεταπολεμικού υποδείγματος ανάπτυξης που εξάντλησε τα όριά του (όπως δείχνει η κλιματική αλλαγή), ωθεί στην ανάδυση νέων επιχειρηματικών μοντέλων, στην ωρίμανση κοινωνικών αλλαγών για μια νέου τύπου πράσινη ανάπτυξη. Ομως, τις νέες δυνατότητες συνοδεύουν και νέοι κίνδυνοι: τα ρίσκα του κυβερνοχώρου. 

Σχεδόν όλες οι δραστηριότητες γίνονται με/από ηλεκτρονικούς υπολογιστές συνδεδεμένους στο Internet of Everything (IoE). Το Internet, που γεννήθηκε ως παράγωγο ενός προγράμματος για να διατηρηθούν οι επικοινωνίες ακόμα και σε συνθήκες πυρηνικού πολέμου, σήμερα έχει περίπου 3,6 δισ. χρήστες. Υπολογίζεται ότι θα φτάσουν τα 4,1 δισ. το 2020. Μέσω αυτού, σήμερα ανταλλάσσουν δεδομένα 14 δισ. συνδεδεμένες συσκευές.

Προβλέπεται (Cisco) ότι αυτές θα αυξηθούν σε 50 δισ. το 2020. Το Διαδίκτυο πυκνώνει ραγδαία. Ηδη, κάθε 10 λεπτά «παράγονται» σε αυτό τόσες πληροφορίες όσες είχαν παραχθεί στις προηγούμενες 10.000 ανθρώπινες γενιές. Λέγεται ότι τα στοιχεία που σε μία, μόνο, ημέρα επεξεργάζεται η Google, αν τυπώνονταν σε βιβλία που τα θέταμε εν σειρά, θα κάλυπταν τη μισή απόσταση μεταξύ Γης και Σελήνης (M. Goodman, Future Crimes).

Ζούμε στον κυβερνοχώρο. Που χαρακτηρίζεται το πέμπτο πεδίο πολέμου – μετά την ξηρά, τη θάλασσα, τον αέρα και το Διάστημα. 

Εμπλέκονται σε αυτόν όλες οι κρίσιμες υποδομές από τις οποίες εξαρτάται μια κοινωνία. Ηλεκτρικά δίκτυα, διυλιστήρια, αγωγοί φυσικού αερίου, αεροδρόμια, εναέρια κυκλοφορία, λιμάνια, τράπεζες, συστήματα ύδρευσης, μετρό, οδική κυκλοφορία, νοσοκομεία, όλες οι λειτουργίες εξαρτώνται από ηλεκτρονικούς υπολογιστές συνδεδεμένους στο Internet. Μια κυβερνοεπίθεση θα μπορούσε να προκαλέσει έως και την κατάρρευση μιας κρίσιμης υποδομής. Και αυτό θα μπορούσε να προκαλέσει έως περισσότερα θύματα από πολλούς τοπικούς πολέμους μαζί. Χωρίς καν, μάλιστα, να κηρυχτεί πόλεμος – σιωπηλά. Και πριν καν γίνει αντιληπτή η εισβολή του εχθρού –συνήθως διαπιστώνεται μετά 160-200 ημέρες αφού γίνει (P.W. Singer). Και χωρίς κατ’ ανάγκην αυτή η απειλή να προέρχεται από κράτος – αρκούν το οργανωμένο έγκλημα και οι «black hats».

Ολα τα κράτη έχουν οργανωμένες κεντρικές πολιτικές υπηρεσίες ασφάλειας έναντι αυτών των απειλών. Πέραν των μεγάλων δυνάμεων (έχουν δεκάδες χιλιάδες στελέχη σε αυτές τις υπηρεσίες), οι χώρες με πληθυσμό ανάλογο της Ελλάδας στελεχώνουν τις υπηρεσίες κυβερνο-άμυνας με 50-60 στελέχη καθεμία, έχοντας προσδιορίσει ποιες είναι οι κρίσιμες υποδομές που χρήζουν ειδικής προστασίας και εργάζονται συντονισμένα για την άμυνά τους. 

Πόσο οχυρωμένη είναι η Ελλάδα απέναντι στις κυβερνοαπειλές;

Πρόσφατα, η αρμόδια Εθνική Αρχή Αντιμετώπισης Ηλεκτρονικών Επιθέσεων (Εθνικό CERT) της ΕΥΠ αναβαθμίστηκε σε Διεύθυνση Κυβερνοχώρου. Αλλά παρά το αγωνιώδες αίτημα της ΕΥΠ να προσληφθούν 60 εξειδικευμένοι νέοι άνθρωποι με αποστολή την κυβερνοασφάλεια της χώρας, η νέα Διεύθυνση απομένει με το ευάριθμο προσωπικό του παλιού CERT: μόλις τέσσερις (4) ανθρώπους! Αποτέλεσμα; Κάθε μη στρατιωτικός οργανισμός, κάθε ΔΕΚΟ, μεγάλη εταιρεία, τράπεζα, κάνουν ό,τι νομίζουν, όπως κι όσο μπορούν, μόνες, γιατί λείπει μια Αρχή στην οποία θα αναφέρουν πόσες, πότε και τι είδους επιθέσεις δέχονται, στην οποία θα πρέπει να υποβάλλουν σχέδια άμυνας για έγκριση, με την οποία θα πρέπει να συντονίζονται και να συνεργάζονται. Υπάρχει ένα κενό ασφάλειας, κρίσιμο για την κοινωνία και την ανάπτυξη. 

ΥΓ.: Ισως, πάλι, είναι θέμα προτεραιοτήτων. Το αρμόδιο υπουργείο Ψηφιακής κ.λπ. Πολιτικής, για παράδειγμα, εσπευσμένως εκτοξεύει πυραύλους για να εισαγάγει τη χώρα στη διαστημική εποχή. Η κυβέρνηση εσπευσμένως κάνει διορισμούς στην καθαριότητα, για να μην ξεφύγει από το κράτος ο στρατηγικός τομέας της συλλογής απορριμμάτων. Δεν γίνονται όλα ταυτόχρονα…

πηγή