To κυπριακό οικόπεδο 6 ως σύμβολο του Ελληνισμού

Γράφουν οι Η. Κονοφάγος, Ν. Λυγερός, Α. Φώσκολος

Η παγκόσμια Κοινότητα παρακολουθεί πλέον καθημερινά κάθε λεπτομέρεια των επενδυτικών δραστηριοτήτων ανάδειξης του ορυκτού πλούτου κοιτασμάτων υδρογονανθράκων στην κυπριακή ΑΟΖ από τις μεγαλύτερες εταιρείες πετρελαίου στον κόσμο. 

Η Ελλάδα εμφανώς συμπαρίσταται στην προσπάθεια αυτή της Κύπρου κρατώντας όμως μία κάποια απόσταση δεδομένου ότι ο ισχύων νόμος υδρογονανθράκων - που αναθεωρήθηκε από τον Υπουργό Ενέργειας προηγούμενης Κυβέρνησης - δεν αφήνει περιθώρια συμμετοχής της Ελληνικής Κρατικής Εταιρείας Υδρογονανθράκων (ΕΔΕΥ Α.Ε.) σε δραστηριότητες Έρευνας και Παραγωγής κοιτασμάτων υδρογονανθράκων μέσα στην Ελληνική ΑΟΖ ή σε ΑΟΖ γειτονικής χώρας.

Το αντίθετο όμως συμβαίνει με την τουρκική εταιρεία πετρελαίου η οποία εκ μέρους της τουρκικής κυβέρνησης διαθέτει απόλυτη ευεληξία στο θέμα αυτό, το οποίο της επιτρέπει κατ’ αυτόν τον τρόπο να διεκδικεί θεωρητικά παράνομα δικαιώματα ακόμα και διεξαγωγής γεωτρήσεων εντός των Οικοπέδων 4, 5, 6, 7, 8 και 9 της κυπριακής ΑΟΖ. 

Να σημειώσουμε ότι προ της αναθεώρησης του Νόμου Υδρογονανθράκων 2289/95 που πραγματοποιήθηκε τον Αύγουστο του 2011 με τον Νόμο 4001, ο Νόμος 2289/95 προέβλεπε - σύμφωνα με ευρωπαϊκή οδηγία - συμμετοχή της Ελληνικής Κρατικής Εταιρείας Πετρελαίων (ΔΕΠ-ΕΚΥ Α.Ε.) σε κοινοπραξίες ξένων εταιρειών πετρελαίου. Το δικαίωμα αυτό το άσκησε εξάλλου την περίοδο 1995-2002 σε περιοχές της Ελλάδας αλλά και του εξωτερικού, χάρις τις ενέργειες της τότε Προέδρου και Διευθύνουσας Συμβούλου της ΔΕΠ-ΕΚΥ Α.Ε. Κας Τερέζας Φωκιανού. 

Στην περίπτωση που διεξαχθεί ένας νέος κυπριακός γύρος παραχωρήσεων, η ελληνική πλευρά δεν μπορεί να υποβάλλει προσφορά μέσω κοινοπρακτικής συμμετοχής για την απόκτηση ερευνητικών δικαιωμάτων σε οικόπεδο της κυπριακής ΑΟΖ - έστω και εάν αυτή η συμμετοχή είναι συμβολική της τάξης του 12%- διότι απλά δεν της το επιτρέπει ο ισχύων σήμερα ελληνικός νόμος των υδρογονανθράκων. 

Πιστεύουμε ότι η Κυβέρνηση θα πρέπει να αναθεωρήσει το συντομότερο δυνατόν τον Νόμο των υδρογονανθράκων ώστε η Ελληνική πλευρά να μπορεί εάν χρειασθεί να δείξει την επενδυτική παρουσία της μέσα στην Κυπριακή ΑΟΖ ιδιαίτερα όσον αφορά τα οικόπεδα 5, 6 (π.χ. απόκτηση μικρού ποσοστού από τα δικαιώματα της Total ή της ΕΝΙ πριν την εκτέλεση σχετικής γεώτρησης μέσα στο οικόπεδο 6) ή στο οικόπεδο 8. Η επενδυτική κοινοπρακτική παρουσία της ελληνικής πλευράς –έστω και με ένα μικρό ποσοστό της τάξης του 12%- εντός της κυπριακής ΑΟΖ θα μπορούσε να δώσει νέα διάσταση στο ευρωπαϊκό όραμα ασφάλειας εφοδιασμού της Ευρωπαϊκής Ένωσης και να οδηγήσει σε συμμαχίες οι οποίες θα μπορούσαν να αποδειχθούν ιδιαίτερα επωφελείς για τον Ελληνισμό στην μείζονα περιοχή της Ελληνικής ΑΟΖ. 

Η αναθεώρηση του Ελληνικού Νόμου των Υδρογονανθράκων θα πρέπει να συμπεριλάβει δύο πολύ σημαντικές επιπλέον αλλαγές: 

· Πενταπλασιασμός του ποσοστού 5% των καθαρών κερδών που αποδίδεται στην περιφέρεια από την εκμετάλλευση περιπτώσεων κοιτασμάτων φυσικού αερίου είτε αυτό είναι σε χρήμα είτε αυτό είναι σε είδος, όπως αυτό ισχύει σήμερα σε πολλές χώρες του εξωτερικού. Ένα ποσοστό της τάξης του 25% θα ήταν πολύ πιο ελκυστικό για τις τοπικές κοινωνίες της Ελλάδος ώστε να αποδέχονται πιο εύκολα τυχόν παρεμβάσεις στο περιβάλλον από τοποθετήσεις πλωτών ή υποθαλάσσιων εγκαταστάσεων παραγωγής υδρογονανθράκων. 

· Δραστική μείωση της γραφειοκρατίας που - μέσω της αναθεώρησης του νόμου 2289/95 με τον Νόμο 4001- δυστυχώς τριπλασιάστηκε. Η υπάρχουσα σήμερα βεβαρημένη γραφειοκρατία είναι αυτή που τελικά οδήγησε σε καθυστερήσεις κατάρτισης, έγκρισης και υπογραφής των σχετικών Συμβάσεων παραχώρησης χερσαίων και θαλάσσιων οικοπέδων προς τους επενδυτές στην χώρα μας που αγγίζουν τα 2 με 3 χρόνια. 

Από στρατηγική άποψη όλες οι παραπάνω βελτιώσεις του Νόμου των υδρογονανθράκων θα μπορούσαν να διευκολύνουν μεσοπρόθεσμα τους επενδυτές να καταλήξουν σε νέες ανακαλύψεις κοιτασμάτων φυσικού αερίου εντός της ελληνικής ΑΟΖ, τα οποία σε συνδυασμό με τις αναμενόμενες ανακαλύψεις κοιτασμάτων της Κύπρου θα μπορούσαν να επιταχύνουν την δημιουργία και κατασκευή του αγωγού EastMed ο οποίος προβλέπεται να εφοδιάσει με φυσικό αέριο την Ευρώπη. 

Οι τελευταίες εκτιμήσεις των δυνατοτήτων της κυπριακής ΑΟΖ ξεπερνούν σήμερα κάθε προηγούμενη προσδοκία. Παρατηρούμε ότι σύμφωνα με υπολογισμούς της εταιρείας Spectrum οι οποίοι παρουσιάστηκαν σε Συνέδριο του Λονδίνου οι αναμενόμενοι -με 50% πιθανότητα- πόροι βιογενούς φυσικού αερίου που βρίσκονται γύρω από το ύβωμα του Ερατοσθένη εκτιμώνται ότι υπερβαίνουν τα 100 Τρισεκατομμύρια κυβικά πόδια (+100 Tcf). 

Από τις περαιτέρω δε αναλύσεις που ακολούθησαν σε επόμενα Συνέδρια φαίνεται ότι θα μπορούσαν να αγγίξουν το ύψος των 130 Tcf ή επεφρασμένα σε δισεκατομμύρια ισοδύναμα βαρέλια πετρελαίου (Βboe) στο ύψος των 26 Βboe. Εάν δε λάβουμε υπ’ όψη ότι η τιμή φυσικού αερίου προ φόρων που διατίθεται σήμερα στις Ελληνικές βιομηχανικές μονάδες είναι της τάξης των 7,78 Ευρώ ανά χίλια κυβικά πόδια φυσικού αερίου η ακαθάριστη αξία των αναμενόμενων Κυπριακών ποσοτήτων βιογενούς φυσικού αερίου υπολογίζεται να είναι της τάξης των 1,01 Τρισεκατομμυρίων Ευρώ.  

Με βάση τα παραπάνω ας αναφερθούμε τώρα εκτενέστερα στα επιστημονικά δεδομένα της κυπριακής ΑΟΖ όπως αυτά παρουσιάστηκαν και δημοσιεύτηκαν πρόσφατα σε γνωστά διεθνή μέσα ενημέρωσης και τα οποία αυτή την στιγμή συζητούνται δημόσια σε παγκόσμια κλίμακα με κάθε λεπτομέρεια παρουσία όλων των ενδιαφερομένων πλευρών συμπεριλαμβανομένης και της τουρκικής πλευράς. 

Εκτός από τις δυνατότητες ύπαρξης κοιτασμάτων καρστικού ασβεστολίθου τύπου Ζορ στο κυπριακό οικόπεδο 6 παρουσιάστηκαν πρόσφατα από την PGS επίσης στο Λονδίνο νέες δυνατότητες ύπαρξης υπεργιγαντιαίων ταμιευτήρων φυσικού αερίου ψαμμιτικής προέλευσης τύπου Λεβιάθαν. Οι χαρτογραφήσεις που προέκυψαν από τις πυκνές σεισμικές καταγραφές της PGS στην μείζονα περιοχή της Κύπρου, έδειξαν ότι ανατολικά του υπεργιγαντιαίου κοιτάσματος Zohr (Εικ.1) υπάρχουν γλώσσες τουρβιδιτών της εποχής του μειοκαίνου ή όπως λέγονται τουβιδιτικών ρευμάτων (με μαύρο περίγραμμα) προερχόμενες από τον παλαιο-Νείλο ποταμό οι οποίες παλαιογεωγραφικά εναπόθεσαν πετρώματα ψαμμιτικών ταμιευτήρων, οι οποίοι με την σειρά τους οδήγησαν στις πρόσφατες ανακαλύψεις γιγαντιαίων κοιτασμάτων φυσικού αερίου του “Λεβιάθαν” και της “Αφροδίτης” αλλά και άλλων σχετικά μικρότερων των Tanin & Karish που αποκτήθηκαν πριν μόλις ένα χρόνο από την ελληνική Εταιρεία Energean στην ΑΟΖ του Ισραήλ (Εικ.1). 

Οι χαρτογραφήσεις της PGS απέδειξαν επίσης ότι υπάρχουν παρόμοιες αντίστοιχες γιγαντιαίες γλώσσες τουρβιδιτικών ρευμάτων του παλαιο-Νείλου ποταμού - που βρίσκονται κυρίως δυτικά του κοιτάσματος Zohr (με κόκκινο περίγραμμα)- οι οποίοι εμφανώς εισέρχονται μέσα στα γεωτεμάχια 10, 6 και 7. Να σημειώσουμε ότι από πλευράς μεγέθους οι τουρβιδίτες αυτοί είναι αρκετά μεγαλύτεροι τόσο σε έκταση αλλά και σε κατακόρυφο πάχος, από εκείνους που βρίσκονται ανατολικότερα του κοιτάσματος “Zohr”, ιδιαίτερα ο τουρβιδίτης που χαρτογραφήθηκε ευρισκόμενος εξ ολοκλήρου μέσα στο κυπριακό μπλοκ 6. 

Σχετικά με τα μπλοκ 6 και 10 – προκύπτει εμφανώς ότι εκτός από τις προοπτικές παρουσίας ασβεστολιθικών κοιτασμάτων τύπου Ζohr πρέπει να αναμένονται επιπλέον στα οικόπεδα αυτά σημαντικές δυνατότητες παρουσίας ψαμμιτικών κοιτασμάτων τύπου Λεβιάθαν. 

Με βάση τις εικόνες που παρουσίασε η εταιρεία PGS, δεν χρειάζεται να είναι κανείς ειδικός για να καταλάβει την σπουδαιότητα του οικοπέδου 6, όπου σύμφωνα με τις καταγραφές εναπόθεσης πετρελαιοπιθανών κλαστικών ιζημάτων, διαπιστώνονται 4 γλώσσες τουρβιδιτικών ρευμάτων μεγάλου μεγέθους που καταλήγουν ή διέρχονται μέσω του οικοπέδου αυτού & οι οποίοι από παλαιογεωγραφική άποψη έχουν βάσιμες πιθανότητες να έχουν δημιουργήσει γιγαντιαίους ταμιευτήρες στόχων κοιτασμάτων φυσικού αερίου ψαμμιτικού τύπου. Ένας από τους υπεργιγαντιαίους στόχους αυτούς τύπου Λεβιάθαν που χαρτογραφήθηκε από την εταιρεία PGS, τοποθετήθηκε από τους γράφοντες στην Εικόνα των τουρβιδιτικών εναποθέσεων που διέρχονται από το οικόπεδο 6 (με μαύρο περίγραμμα στην Εικ.1). 

Επίσης –σχετικά με το Μπλοκ 6- θα πρέπει να προσθέσουμε ότι σε παγκόσμιο επίπεδο οι εταιρείες πετρελαίου αποφεύγουν κατά κανόνα να καταθέτουν επενδυτικές προσφορές σε ερευνητικά μπλοκ όπου υπάρχουν γκρίζες ζώνες δικαιωμάτων εξόρυξης ή γεωγραφικές διεκδικήσεις από γειτονικά Κράτη. Παρόλα αυτά οι Ευρωπαϊκές Εταιρείες ΤOTAL και ENI κατέθεσαν προσφορά, διαπραγματεύτηκαν και απέκτησαν από την Κυπριακή Κυβέρνηση το οικόπεδο 6 μέσω σχετικής Σύμβασης επενδυτικών υποχρεώσεων ανάδειξης κοιτασμάτων και αυτό παρά τις ισχύουσες Τουρκικές αξιώσεις απόκτησης δικαιωμάτων στο συγκεκριμένο Κυπριακό οικόπεδο 6. 

Με βάση τα παραπάνω, νομίζουμε ότι στα πλαίσια της ασφάλειας εφοδιασμού της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε φυσικό αέριο αποτελεί μοναδική ευκαιρία για την Κύπρο αλλά και για την Ελλάδα σε συνεργασία με την Γαλλία και την Ιταλία –με βάση το διεθνές αλλά και το ευρωπαϊκό δίκαιο- να προστατέψουν τα δικαιώματά τους στην περιοχή αυτή και να αναδείξουν το συντομότερο δυνατόν τον αναμενόμενο πιθανό τεράστιο ορυκτό πλούτο φυσικού αερίου που θα μπορούσε να προκύψει στο κυπριακό οικόπεδο 6. 

πηγή

Ο Νίκος Λυγερός είναι καθηγητής Γεωστρατηγικής