Ο ΑΝΟΙΞΙΑΤΙΚΟΣ ΜΗΝΑΣ ΜΑΙΟΣ

Γράφει η Μαίρη Καρά

     Ο Μάιος ή Μάης είναι ο πέμπτος μήνας του έτους κατά το Ιουλιανό και Γρηγοριανό Hμερολόγιο κι έχει 31 ημέρες. Στο αττικό ημερολόγιο ήταν ο 11ος Θαργηλιών, που αντιστοιχεί με το χρονικό διάστημα 23 Απριλίου-23 Μαΐου. Οι Λατίνοι συγγραφείς είχαν την λέξη «mensis» ή Kalendae (καλένδες). 

     Παρ’ όλο που ο Μάιος θεωρείται ως ο τελευταίος μήνας της Άνοιξης, είναι το μέσο της ανθοφόρας εποχής, αφού το Καλοκαίρι αρχίζει δύο δεκαήμερα μετά το τέλος του, στις 21 Ιουνίου. Όλοι οι λαοί την Πρωτομαγιά γιόρταζαν την ανθοφορία της Φύσης και την απαρχή των «καλών καιρών». Ο Μάιος στην Ελληνική λαογραφία παρ’ όλο που θεωρείται ως ο τελευταίος μήνας της Άνοιξης, είναι στην ουσία το μέσο της ανθοφόρας αυτής εποχής αφού το Καλοκαίρι δεν αρχίζει παρά δύο δεκαήμερα μετά το τέλος του, στις 21 Ιουνίου. 

     Είναι «μήνας χαράς και λατρείας της βλάστησης, με δοξασίες και έθιμα διαχρονικά, όπως το παραδοσιακό με το πρωτομαγιάτικο στεφάνι, το οποίο στολίζει την πόρτα του σπιτιού μέχρι τις 24 Ιουνίου οπότε καίγεται στις φωτιές του Αϊ-Γιάννη. Οι λαϊκές προλήψεις θεωρούν τον Μάιο «μαγεμένο» γι’ αυτό αποφεύγονται οι γάμοι και οι σοβαρές εργασίες, όπως λέει και η παροιμία «Στον καταραμένο τόπο, τον Μάη μήνα βρέχει». 

     Η 1 Μαΐου έχει χαρακτηρισθεί σχεδόν παγκόσμια ημέρα αργίας (αν και δεν είναι αργία, είναι απεργία) και διατυπώσεων των διεκδικήσεων των εργαζομένων, αφού είναι συνδεδεμένη με το εργατικό κίνημα όταν το 1886 έγιναν οι μεγάλες διαδηλώσεις στο Σικάγο με αίτημα τα τρία οχτάρια: οχτώ ώρες εργασίας, οχτώ ψυχαγωγία και οχτώ ύπνος. 

     Στην Ελλάδα η απεργία των καπνεργατών του 1936 στην Θεσσαλονίκη βάφτηκε με αίμα, που καταγράφηκε στις εφημερίδες της άλλης ημέρας, με μια χαρακτηριστική φωτογραφία η οποία έδειχνε μια μάνα να οδύρεται πάνω από το σκοτωμένο της παιδί. Η φωτογραφία εκείνη ενέπνευσε τον Γιάννη Ρίτσο να γράψει τον «Επιτάφιο»: «Μέρα Μαγιού μου μίσεψες/μέρα Μαγιού σε χάνω…». 

     Φέτος η πρωτομαγιά γιορτάζεται στην κατοχική Ελλάδα μας σε ανθοστολισμένες πλατείες των πόλεων με μουσικές εκδηλώσεις των Δήμων για την ψυχαγωγία των δημοτών.  

Γρηγόρης Μπιθικώτσης - Μέρα Μαγιού μου μίσεψες

από τον χρήστη 14Undertaker31 

Στίχοι: Γιάννης Ρίτσος
Μουσική: Μίκης Θεοδωράκης
Πρώτη εκτέλεση: Γρηγόρης Μπιθικώτσης
Άλλες ερμηνείες: Νανά Μούσχουρη

Μέρα Μαγιού μου μίσεψες
μέρα Μαγιού σε χάνω
άνοιξη γιε που αγάπαγες
κι ανέβαινες απάνω

Στο λιακωτό και κοίταζες
και δίχως να χορταίνεις
άρμεγες με τα μάτια σου
το φως της οικουμένης

Και μου ιστορούσες με φωνή
γλυκιά ζεστή κι αντρίκεια
τόσα όσα μήτε του γιαλού
δεν φτάνουν τα χαλίκια

Και μου 'λεγες πως όλ' αυτά
τα ωραία θα ‘ν' δικά μας
και τώρα εσβήστης κι έσβησε
το φέγγος κι η φωτιά μας