Δύο άρθρα του Νίκου Λυγερού για τις Συνθήκες των Σεβρών και της Λωζάννης.

Γράφει ο Νίκος Λυγερός 

Το ευάλωτο σημείο της Συνθήκης Σεβρών

Από την αρχή αν δεν είχε γίνει το λάθος της ελληνικής πλευράς το 1915 με την απαράδεκτη στάση ουδετερότητας, η Συνθήκη Σεβρών δεν θα είχε το ευάλωτο σημείο που αποτελείται από την Κωνσταντινούπολη, όμως το πρόβλημα της έξυπνης ιστορίας είναι ακόμα πιο βαθύ με την έννοια ότι λόγω έλλειψης πολιορκητικής ακόμα και οι Σύμμαχοι δεν ανέλυσαν σωστά τις επιπτώσεις αυτού του σημείου. Διότι χρονοστρατηγικά η Θράκη δεν στέκει υπερδομικά χωρίς την Κωνσταντινούπολη. Αυτό σημαίνει ότι θεώρησαν πολύ απλά ότι η αποστρατιωτικοποιημένη ζώνη επαρκούσε για την περιοχή. Έκαναν ένα ανάλογο λάθος με το Βέλγιο και τη γραμμή Maginot στον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Η τότε μη αξιόπιστη ελληνική πλευρά, λόγω ανικανότητας του Βασιλιά και του προσωπικού συμφέροντος του Βενιζέλου, οδήγησε σ’ ένα μεγαλύτερο στρατηγικό λάθος, αφού ουσιαστικά το θρακικό μέτωπο έγινε ανύπαρκτο. 

Κι ενώ όλοι ασχολήθηκαν με το Μικρασιατικό λόγω Άγκυρας και Σμύρνης, ο αληθινός στόχος της Τουρκίας παρέμενε ο αφοπλισμός της Κωνσταντινούπολης κι αυτό δεν γινόταν παρά μόνο με την κατάληψη της Θράκης σε μεγαλύτερο βάθος. Έτσι δημιουργήθηκαν τα Μεγάλα Κατεχόμενα με την συνθήκη Λωζάννης του 1923. Κι από τότε βλέπουμε ότι δεν υπάρχει δόρυ χωρίς αιχμή. Αυτό σημαίνει πρακτικά ότι πρέπει για να υπερασπιστούμε τη Θράκη με αποτελεσματικό τρόπο, να ξεπεράσουμε το νοητικό εμπόδιο του Έβρου και βέβαια να ενσωματώσουμε την Κωνσταντινούπολη στα νοητικά μας στρατηγικά σχήματα, όσο αδιανόητο κι αν φαίνεται στους άσχετους και στους ραγιάδες, αλλά αν τους περιμένουμε για ν’ αλλάξει ο κόσμος και να δικαιωθεί η ιστορία, δεν θα είχαμε κάνει ούτε την Εθνική Επανάσταση για να μην ενοχλήσουμε τις ψεύτικες ισορροπίες, που οφειλόταν σ’ ένα Σύνδρομο Στοκχόλμης που έχουμε ξεπεράσει χρονοστρατηγικά.

πηγή

Ένα βυζαντινό νοητικό σχήμα

Για να γίνει η άλωση της Κωνσταντινούπολης το 1453, οι Τούρκοι επιτέθηκαν πρώτα στη Θράκη για να εξουδετερώσουν τα κάστρα της που προστάτευαν δομικά την Πόλη. Μ’ αυτόν τον τρόπο μετέτρεψαν την τελευταία σε νησί απομονωμένο, ενώ ήταν γωνία με στρατηγικό βάθος. Η εξουδετέρωση των θρακικών κάστρων αφόπλισε και την εφοδιαστική αλυσίδα, που θα λειτουργούσε μέσω ξηράς, την ώρα της πολιορκίας. Έτσι η προτελευταία φάση της άλωσης δεν έγινε από την ασιατική πλευρά, αλλά την ευρωπαϊκή.

Αυτό το νοητικό σχήμα που έζησε το Βυζάντιο, επαναλήφθηκε έμμεσα με την Συνθήκη Σεβρών το 1920 και άμεσα με την Συνθήκη Λωζάννης το 1923 μέσω της αποστρατικοποιημένης ζώνης. Ουσιαστικά αυτό που έγινε ήταν η αποτροπή οποιασδήποτε παρέμβασης πάνω στην Πόλη. Αυτό το σχήμα παρουσιάστηκε και πάλι με τη Σύμβαση Μontreux το 1936 για τα Στενά που έληξε το 1956. Με πιο σύγχρονη ορολογία πρόκειται για την δημιουργία μιας buffer zone ανάλογη με την πράσινη γραμμή της Κύπρου, δίχως όμως ν’ αντιλαμβάνονται οι περισσότεροι ότι είναι κατεχόμενα και μόνο. Διότι η υπογραφή του Βενιζέλου ως πρώην στη Συνθήκη Λωζάννης δεν ήταν υποχρεωτική και θα μπορούσε να την είχε αποφύγει, αν πραγματικά δεν την ήθελε, αλλά την ήθελε και αυτό φάνηκε και με το Σύμφωνο Φιλίας το 1930 ή ακόμα και με την πρότασή του να πάρει ο Κεμάλ ο γενοκτόνος το βραβείο Νόμπελ Ειρήνης το 1934. Έτσι, η ανταλλαγή πληθυσμών μ’ αυτά τα σχήματα θα ήταν στην Κύπρο το ανάλογο από την αποδοχή της διχοτόμησης και την απαγόρευση προσφυγών και αποζημιώσεων, πράγμα το οποίο θα θεωρούσαμε όχι μόνο απαράδεκτο, αλλά και καταπάτηση ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Και η απομόνωση της Κωνσταντινούπολης μ’ αυτό το βυζαντινό νοητικό σχήμα σχετίζεται και με την έλλειψη υποστήριξης του Πόντου.

πηγή  

Ο Νίκος Λυγερός είναι καθηγητής Γεωστρατηγικής

Δείτε επίσης συνέντευξη του Ν. Λυγερού στο Ν. Χαζαρίδη. ALPHA Radio 88,6 Καβάλας, 01/03/2017 ΕΔΩ