Στο σημείο μηδέν οι καταθέσεις στην Ελλάδα. Τρέχουν οι καταθέτες να περισώσουν ότι μπορούν από το επερχόμενο κούρεμα.

Του Κωνσταντίνου Μαριόλη 

Μέσα σε έξι μήνες (α' εξάμηνο 2015) έκαναν φτερά περίπου 40 δισ. ευρώ από το τραπεζικό σύστημα και μέσα σε δύο χρόνια (Ιούλιος 2015 – Μάρτιος 2017) κατάφεραν να επιστρέψουν 3-4 δισ. ευρώ, που και αυτά έγιναν... καπνός σε τρεις μόλις μήνες (Ιανουάριος 2017 – Μάρτιος 2017) και μάλιστα με τους κεφαλαιακούς περιορισμούς να βρίσκονται σε ισχύ. Κατά συνέπεια, καταλαβαίνει κανείς γιατί είναι εξαιρετικά δύσκολο να επιστρέψουν οι καταθέσεις στις ελληνικές τράπεζες. 

Διότι η εμπιστοσύνη των καταθετών που είχε κλονιστεί μετά το PSI, τις  ανακεφαλαιοποιήσεις των τραπεζών, το «κούρεμα» στην Κύπρο και τη σημαντική μείωση του διαθέσιμου εισοδήματος, δέχτηκε πολύ μεγάλο πλήγμα από το κλείσιμο των τραπεζών και την επιβολή των capital controls. Η αποκατάσταση της εμπιστοσύνης θα κριθεί, σύμφωνα με τραπεζικά στελέχη, από την ταχύτητα με την οποία η οικονομία θα ανακάμψει, η χώρα θα αφήσει πίσω της τα μνημόνια και τα εισοδήματα θα αρχίσουν να ενισχύονται εκ νέου. 

Όμως τι θα γίνει στην περίπτωση που η κυβέρνηση συνεχίσει την ίδια στρατηγική, η οποία οδηγεί με ακρίβεια σε τέταρτο μνημόνιο; 

«Με τον ρυθμό που... σηκώνει κεφάλι η ελληνική οικονομία, οι τράπεζες ενδεχομένως δεν θα καταφέρουν ποτέ να δουν ουσιαστικές επιστροφές καταθέσεων, καθώς όταν αυτές σημειωθούν, δηλαδή μετά από πάρα πολλά χρόνια, το πιθανότερο είναι το εγχώριο τραπεζικό σύστημα να έχει εντελώς διαφορετική μορφή λόγω της τραπεζικής ενοποίησης», τονίζει ένας από τους κορυφαίους Έλληνες τραπεζίτες. Όπως συμπληρώνει, αν επιβεβαιωθούν οι δυσοίωνες προβλέψεις των αναλυτών που κάνουν λόγο για χαμηλή ανάπτυξη φέτος και έως 1,5% μέχρι το 2021 – τις οποίες ο ίδιος θεωρεί αρκετά απαισιόδοξες έως καταστροφικές – και η χώρα δεν απαγκιστρωθεί από τα μνημόνια, τότε στην επόμενη πενταετία οι εισροές καταθέσεων πολύ δύσκολα θα ξεπεράσουν τα 10 δισ. ευρώ. 

Δεν είναι μόνο οι καταθέσεις που πρέπει να επιστρέψουν, όμως οι επιστροφές καταθέσεων είναι ταυτισμένες με τη βελτίωση του κλίματος. «Η χώρα πρέπει να αποκτήσει σταθερή στρατηγική που δεν θα επηρεάζεται διαρκώς από την αξιολόγηση του προγράμματος. Δεν γίνεται κάθε φορά η αγορά να βυθίζεται στην αβεβαιότητα για έξι μήνες και στο άλλο μισό του έτους να προσπαθεί να συνέλθει, μέχρι την επόμενη αξιολόγηση», εκτιμά ο ίδιος τραπεζίτης. 

«Κατά κάποιο τρόπο βρισκόμαστε στο σημείο μηδέν για τις καταθέσεις και όχι μόνο. Είτε θα αρχίσουμε να βλέπουμε απτά σημάδια ανάκαμψης στην οικονομία έτσι ώστε να αποκαθίσταται σταδιακά η εμπιστοσύνη και να ξεκινήσει μία σταθερά ανοδική πορεία σε όλους τους τομείς, ή θα μείνουμε στάσιμοι που δυστυχώς σημαίνει καταστροφή», προσθέτει. 

Για δεύτερο συνεχόμενο μήνα, τα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος για τα υπόλοιπα των καταθέσεων στο εγχώριο σύστημα απογοητεύουν. Δεν είναι, όμως, η πρώτη φορά που οι καταθέσεις υποχωρούν σε δύο συνεχόμενους μήνες. Μία παρόμοια πορεία είχαν ακολουθήσει στις αρχές του 2016, όταν υποχώρησαν κατά 1,12 δισ. ευρώ τον Ιανουάριο και κατά 548 εκατ. ευρώ τον Φεβρουάριο. Τότε, το σκηνικό ήταν σχεδόν ίδιο, με πολύμηνες καθυστερήσεις στην αξιολόγηση και επιστροφή της αβεβαιότητας. Η εορταστική περίοδος του Πάσχα έδωσε μικρή ώθηση στις καταθέσεις και ανάσα στην αγορά, όμως οι εκροές – αν και περιορισμένες -συνεχίστηκαν τον Απρίλιο, μέχρι που η ολοκλήρωση της αξιολόγησης στα τέλη Μαΐου έφερε εισροές 1 δισ. ευρώ τον Ιούνιο. 

Στην περίοδο που διανύουμε, η περίοδος του Πάσχα είναι μέσα στον Απρίλιο και όλη η αγορά περιμένει με μεγάλη αγωνία να υπάρξει κάποια πρόοδος στην αξιολόγηση, αφού η στασιμότητα μετά το τέλος της εορταστικής περιόδου των Χριστουγέννων έχει προκαλέσει ασφυξία. Ακόμη κι αν κλείσει η αξιολόγηση και δούμε τις συνθήκες να βελτιώνονται, δεν πρέπει να γίνει όπως πέρσι που οι θετικές εξελίξεις επισκιάστηκαν από τις νέες καθυστερήσεις στην επόμενη αξιολόγηση. 

Όλες οι εκτιμήσεις των προηγούμενων ετών για «σημαντικές επιστροφές» καταθέσεων διαψεύστηκαν. Και ενώ πολλοί είναι αυτοί που πιστεύουν ότι ευθύνονται οι δραματικές εξελίξεις στο πρώτο εξάμηνο του 2015, οι καταθέτες πάντα είχαν στο πίσω μέρος του μυαλού τους επιφυλάξεις, όσο η χώρα βρισκόταν σε πρόγραμμα και πάντοτε φοβόντουσαν τον κίνδυνο «κουρέματος», άλλοτε λιγότερο και άλλοτε περισσότερο και κυρίως μετά τα γεγονότα της Κύπρου. 

Παρ' όλα αυτά, υπενθυμίζεται ότι χρειάστηκαν σχεδόν 30 μήνες για να επιστρέψουν 14 δισ. ευρώ στις τράπεζες από τις εκλογές του Ιουνίου του 2012 έως τον Δεκέμβριο του 2014, όταν η αβεβαιότητα σχετικά με τις εκλογές του Ιανουαρίου χτύπησε... κόκκινο και ξεκίνησαν οι μεγάλες εκροές με τις γνωστές επιπτώσεις. Σε αυτούς τους 30 μήνες οι καταθέσεις επέστρεψαν παρά το γεγονός ότι η αγορά «πάγωνε» κάθε φορά που ερχόταν η Τρόικα στην Αθήνα. Η απουσία capital controls και η σταδιακή βελτίωση του κλίματος επηρέαζαν θετικά – αν και όχι στον επιθυμητό βαθμό – την εμπιστοσύνη. 

Κάτι αντίστοιχο θα συνέβαινε και σήμερα, αν έκλεινε γρήγορα τόσο η πρώτη όσο και η δεύτερη αξιολόγηση και η χώρα έπαιρνε το πράσινο φως για το QE. Η κόπωση μετά από την πολυετή ύφεση καθιστά επιτακτική την ανάγκη να αποφευχθεί ένα νέο 2015 φέτος το καλοκαίρι, καταλήγει ο τραπεζίτης.

πηγή