Γερμανία: Ο χρήσιμος ηλίθιος της γεωπολιτικής (μέρος 1ο)

Γράφει ο Γεώργιος Αϊβαλιώτης
Αναλυτής γεωστρατηγικής και γεωπολιτικής ασφάλειας

Όταν έληξε ο Β’ ΠΠ η τύχη των Γερμανών εξετάστηκε στη συμφωνία της Γιάλτας. Τη συγκεκριμένη χρονική στιγμή επικρατούσαν δύο τάσεις: αυτή των Βρετανών εκφρασμένη από τον Πρωθυπουργό Τσώρτσιλ, κατά την οποία η Γερμανία έπρεπε να εξαφανιστεί δια παντός από τον ευρωπαϊκό χάρτη και η πιο μετριοπαθής των ΗΠΑ και Ρωσίας, οι οποίες, για δικούς τους λόγους η κάθε μία, αποσκοπούσαν στη δημιουργία ενός αντίπαλου ευρωπαϊκού δέους προς την βρετανική αυτοκρατορία.

Τούτο οδήγησε στα γνωστά αποτελέσματα με τη γέννηση ενός κράτους μορφώματος το οποίο χωριζόταν από το σιδηρούν παραπέτασμα του Ψυχρού Πολέμου και το «τοίχος του αίσχους», ως γνήσιο τέκνο ενός πολέμου του αίσχους. Παρόλα ταύτα η λογική πίσω από τη δημιουργία της Γερμανίας δεν ήταν τυχαία και χωρίς σχεδιασμό. Οι ΗΠΑ είχαν αναλύσει τα αίτια της ανόδου του εθνικοσοσιαλισμού, τον οποίο αντιμετώπισαν ως πραγματικό αντίπαλο δέος, περισσότερο ίσως από ότι θεωρούσαν τον κομμουνισμό. Παρά το γεγονός ότι ο σταλινισμός ήταν επίσης εθνικοσοσιαλιστικό μόρφωμα, ο εθνικοσοσιαλισμός των Γερμανών, ο ναζισμός όπως έχει μείνει γνωστός, ήταν ένα μοναδικό φαινόμενο. Τούτο οφείλεται, σύμφωνα με τους ειδικούς της εποχής στο γεγονός πως οι Γερμανοί, ανεξαρτήτως κάστας, ήταν όλοι βαθύτατα επηρεασμένοι από έναν σημαντικό ηγέτη και «εθνοπατέρα»: τον Φρειδερίκο Γουλιέλμο Α΄ γνωστό και ως στρατιώτη βασιλιά.

Ο Χίτλερ διέθετε μία ψύχωση με την αυτοκρατορική φύση της Γερμανίας. Ωστόσο αυτό δεν ήταν ένα προσωπικό σύνδρομο του ιδίου, αλλά μία ευρύτερη κοινωνική θεώρηση της ταυτότητα της Γερμανίας, η οποία έβλεπε την πρωσική κουλτούρα ως τη μόνη πραγματική έκφραση της ύπαρξής της. Το όνομα Γερμανία άλλωστε προέρχεται από τον ήρωα Hermann (Αρμίνιος) πρίγκιπα των Χερούσκων, ο οποίος νίκησε τους Ρωμαίους στον Τευτοβούργιο Δρυμό και εκδίωξε τη ρωμαϊκή αυτοκρατορία από τα εδάφη της σημερινής Γερμανίας. Ο Γουλιέλμος Α΄ ήταν ο θεμελιωτής του πρωσικού κράτους και αυτός που ουσιαστικά οδήγησε στη δημιουργία της πρωσικής αυτοκρατορίας. Ήταν αυτός που υπαγόρευσε το Εγχειρίδιο Κανονισμού για τους κρατικούς αξιωματούχους, στα 35 κεφάλαια του οποίου κάθε δημόσιος υπάλληλος μπορούσε να βρει ακριβώς τα καθήκοντά του.

Μερίμνησε για κάθε πτυχή της μικρής του χώρας, έτσι ώστε να μπορεί η Πρωσία να αμυνθεί. Ήταν σταθερός και απολυταρχικός και άσκησε μια λιτή, άκαμπτη οικονομική πολιτική. Ποτέ δεν ξεκίνησε έναν πόλεμο και ζούσε απλά και αυστηρά, σε αντίθεση με την πολυτελή Αυλή που διατηρούσε ο πατέρας του. Δημιούργησε ένα ικανό στρατό για να μπορεί να προστατεύει το βασίλειό του, που βρισκόταν ανάμεσα σε υπερδυνάμεις της εποχής και επηρέασε βαθύτατα το λαό του μέσω της φρόνιμης διακυβέρνησής του, αποτελώντας παράδειγμα προς μίμηση και ίνδαλμα για την αστική τάξη. Επί των ημερών του Γουλιέλμου Α΄ εισήχθη στην πρωσική αστική κοινωνία η αρχή της συμμετοχής ενός γιου (του δευτερότοκου) στο γερμανικό στράτευμα, κάτι το οποίο συνεχιζόταν με την ίδια εμμονή ακόμα και την εποχή του Χίτλερ. 

Παρά το γεγονός ότι ο γιος του Γουλιέλμου Α΄, Φρειδερίκος Β’ ονομάστηκε Μέγας, λόγω της επιτυχίας του στον επταετή πόλεμο και την εδραίωση της Πρωσίας ως αυτοκρατορίας, η αλήθεια είναι ότι η επιτυχία αυτή οφειλόταν ξεκάθαρα στην προετοιμασία του Γουλιέλμου Α΄ και στη δημιουργία ενός ισχυρού στρατού και ενός ισχυρού κρατικού μηχανισμού που επέτρεψαν στον Φρειδερίκο Β’ να δοξαστεί. Οι Γερμανοί δεν το ξέχασαν αυτό όθεν και τα πολυάριθμα αγάλματα του έφιππου Γουλιέλμου Α΄ στις πλατείες της Γερμανίας. 

Κάπου εδώ επανερχόμαστε στην ανάλυση των Αμερικανών. Οι ΗΠΑ έπεισαν τη Ρωσία πως εφόσον διαχειριστούν τη Γερμανία επί 50 έτη μετά μπορούν να επιτρέψουν την επανένωσή της, έχοντας ξεριζώσει όλους αυτούς τους κινδύνους που οδήγησαν στην άνοδο του Χίτλερ. Σύμφωνα με τους αμερικανικούς ισχυρισμούς, η διαφορά της κουλτούρας Ρωσίας και ΗΠΑ θα δημιουργούσε δύο αντιφατικές κοινωνίες, οι οποίες άμα τη συνενώσει τους θα γεννούσαν μία σύγχρονη Βαβέλ. Για το λόγο αυτό μπορούμε να δούμε ξεκάθαρα πως ΕΣΣΔ και ΗΠΑ ακολούθησαν μία κοινή τακτική: την καταστροφή των αγαλμάτων του Γουλιέλμου Α΄, τόσο στην Ανατολική όσο και στη Δυτική Γερμανία.

Εκ του αποτελέσματος διαφαίνεται ότι το εγχείρημα ξεριζώματος της πρωσικής κουλτούρας ήταν αδύνατο. Ωστόσο, είναι ανώριμο από πλευράς μας να πιστεύουμε ότι δύο υπερδυνάμεις, οι οποίες διέθεταν ολόκληρη στρατιά ειδικών επιστημόνων και είχαν αναλύσει την κουλτούρα των Γερμανών του Β΄ΠΠ και τα αίτια του ναζισμού δεν παρακολουθούσαν την πορεία της Γερμανίας και την εξέλιξη του πειράματός τους. Εφόσον θα πίστευαν ότι η επανένωση της χώρας αποτελεί κίνδυνο για τον κόσμο μπορούσαν απλά να καθυστερήσουν ακόμα περισσότερο το εγχείρημα για όσο απαιτείτο. Επομένως, πόσο αληθές είναι από πλευράς μας να πιστεύουμε ότι η Γερμανία είναι ο δυνάστης της Ευρώπης, συνεχιστής του Γ΄ Ράιχ και ότι η Καγκελάριος Μέρκελ είναι ο νέος Χίτλερ με ταγιέρ; 

Τέτοιοι ισχυρισμοί είναι απλά μία ελαφρά εκτίμηση της κατάστασης η οποία διαφέρει κατά πολύ από την πραγματικότητα. Η Γερμανία αποτελεί στη γεωπολιτική το παράδειγμα του χρήσιμου ηλιθίου. Η δύναμή της είναι ετεροβαρής και ετερόφωτη. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί το γεγονός πως η μοναδική βιομηχανία που στέκεται όρθια μετά τους συμμαχικούς βομβαρδισμούς είναι η βιομηχανία του αμερικανού Φορντ στο Αμβούργο, αφού πρώτα έχει χρηματοδοτήσει τον Αϊζενχάουερ για να φροντίσει οι συμμαχικές βόμβες να μείνουν μακριά από το κτίριό του. Μία από τις πιο γνωστές αυτοκινητοβιομηχανίες του χώρου είναι αυτή της Porshce, η οποία δημιουργήθηκε από τον Γερμανό επιστήμονα Ferdinand Porsche, που είχε καταφύγει στις ΗΠΑ. Οι Αμερικάνοι χρηματοδότησαν την επιστροφή του και την ανοικοδόμηση της γερμανικής αυτοκινητοβιομηχανίας, με αποτέλεσμα αυτή τη στιγμή η Porsche να διατηρεί το πλειοψηφικό πακέτο μετοχών όλων των υπολοίπων γερμανικών αυτοκινητοβιομηχανιών και κολοσσών του χώρου (Mercedes, BMW, VAG κτλ).

Η οικονομική ανάπτυξη της Γερμανίας είναι παρόμοια με την πρώτη συμμετοχή της χώρας σε Μουντιάλ, το 1954, το ονομαζόμενο «θαύμα της Βέρνης». Η ΟΥΕΦΑ γιόρταζε τα 50 χρόνια της και διοργάνωσε το Παγκόσμιο Κύπελλο Ποδοσφαίρου στην Ελβετία. Ωστόσο αντί για γιορτή είχαμε μία παρωδία και μάλιστα προσχεδιασμένη. Η ΕΣΣΔ αποκλείστηκε, λόγω του Ψυχρού Πολέμου (!), η Αργεντινή απέσυρε τη συμμετοχή της, λόγω της άρνησης αρκετών αστεριών της να παίξουν, η Σουηδία συμμετείχε χωρίς επαγγελματίες και αποκλείστηκε, η Ισπανία κέρδισε 4-1 την Τουρκία και έχασε 1-0 με αποτέλεσμα η ΟΥΕΦΑ να αποφασίσει μπαράζ αγώνα ο οποίος έληξε 2-2 και στην κλήρωση οι Τούρκοι φάνηκαν πιο τυχεροί, ενώ από μία τέτοια γιορτή απουσιάζουν τα δύο μεγαλύτερα ονόματα της εποχής, ο Ντι Στέφανο και ο Κουμπάλα, που έχει διαφύγει κρυφά στην Ισπανία από την Ουγγαρία. Σε εκείνο τον τελικό, έγιναν «πράγματα και θαύματα», ώστε η πρωτοεμφανιζόμενη Δυτική Γερμανία να σηκώσει το Κύπελλο απέναντι στην υπερομάδα της Ουγγαρίας.

Κι όμως η μητέρα του κομμουνισμού Ρωσία δέχτηκε την υπεροχή της Δύσης, έναντι ενός δικού της τέκνου, της Ουγγαρίας. Σε τέτοιες περιπτώσεις ψυχολογικών επιχειρήσεων η Ρωσία ήταν αρωγός της Δύσης και προσέφερε σημαντικές υπηρεσίες. Η Γερμανία έπρεπε να νοιώσει ότι ξαναγεννήθηκε από τις στάχτες της, να βιώσει την ίδρυση του νέου Ράιχ, όχι όμως μέσα από τις αρχές του χαρακτήρα ενός Πρώσσου ηγεμόνα, αλλά μέσα από τις αρχές των τεχνοκρατών της Wall Street. Η Γερμανία ξαναδημιουργήθηκε, μόνο που αυτή τη φορά βλέπαμε μία διαφορετική εικόνα στα μάτια της. Η λάμψη του πρωσσισμού είχε αντικατασταθεί από τη λάμψη του ντενεκεδένιου περιτυλίγματος του αμερικάνικου ονείρου.

Αυτό το φαινόμενο μπόρεσε να εκταθεί σε ευρεία κοινωνική βάση, επειδή έγινε δυνατή η δημιουργία μιας βαθύτερης συνάφειας μεταξύ της ομολογίας της συλλογικής ενοχής και της συλλογικής ευημερίας. Οι ΗΠΑ και το νέο παγκόσμιο καθεστώς συσχετισμού δυνάμεων επιθυμούσαν να δημιουργήσουν έναν χρήσιμο ηλίθιο γίγαντα στη θέση της ναζιστικής Γερμανίας. Ο πιστός υπηρέτης έπρεπε να αποβάλει κάθε ιμπεριαλιστική πραγματική βλέψη και να μείνει ένα «θηρίο χωρίς δόντια». Τούτο προϋπόθετε την δήλωση μεταμέλειας από το γερμανικό λαό και τους ηγέτες του, ήτοι την απόταξη του παρελθόντος.

Τα «παλαιά εγκλήματα» κολάστηκαν κατά τρόπο στ' αλήθεια μοναδικό: ο λαός των εγκληματιών έλαβε την άδεια να εξάγει, να παράγει και να ταξιδεύει όλο και περισσότερο, όμως δεν είχε το δικαίωμα να κατέχει ατομικά όπλα και στρατό ή να αναλαμβάνει ευθύνες στη σφαίρα της παγκόσμιας πολιτικής. Δίπλα στην υλική ευημερία, του εξασφαλίστηκε εν ολίγοις και η πολιτική αμεριμνησία. Όσο πιο μεγαλόφωνα διατράνωνε κανείς την ευθύνη του για τα συλλογικά εγκλήματα του εθνικοσοσιαλισμού τόσο πιο βέβαιος ήταν για την αμνηστία του και για την διατήρηση της ευημερίας του κατά κάποιον τρόπο εκείθεν της ιστορίας. Οι ΗΠΑ επί της ουσίας έθεσαν σε λειτουργία ένα τεράστιο κοινωνικό πείραμα, μία μεταβολή της πρωσικής κοινωνίας, μέσω της ηθικής ιεροτελεστίας η οποία εφαρμοζόταν ως υποχρεωτική ομαδική άσκηση. Πρόκειται για μία πράξη κοινωνικού κομφορμισμού, ο οποίος εφαρμόστηκε μέσω έτερων μηχανισμών και σε άλλα σημεία του πλανήτη, ωστόσο στο παράδειγμα της Γερμανίας δεν απαιτούντο θυσίες, πέραν των απόψεων του παρελθόντος οι οποίες θυσιάζονταν στο βωμό της χρήσιμης κοινωνικής αναγνώρισης.

συνεχίζεται στο 2ο μέρος
πηγή