Η νήσος Σάσων

Γράφει ο Δημήτρης Περδίκης

Η νήσος Σάσων (Ιταλικά: Σαζένο, Αλβανικά: Σαζάν) βρίσκεται στην είσοδο του κόλπου της Αυλώνας, στα στενά του Οτράντο, εκεί που η Αδριατική συναντάει το Ιόνιο. Γνωστή με το ίδιο όνομα από την αρχαιότητα, αναφέρεται από πολλούς αρχαίους συγγραφείς. 

Το νησί ακολούθησε την τύχη των Ιονίων νήσων και το 1864 προσαρτήθηκε στο βασίλειο της Ελλάδος μαζί με τα Επτάνησα. Το ελληνικό κράτος αμέλησε να εγκαταστήσει αρχές στο νησί παρά το ότι κατοικείτο από κάποιες δεκάδες ελλήνων κατοίκων. 

Κατά την διάρκεια του Α’ Βαλκανικού πολέμου, το 1912 αποβιβάσθηκε στο νησί άγημα του ελληνικού πολεμικού ναυτικού και για πρώτη φορά ασκήθηκε ελληνική κρατική εξουσία εκεί. Όμως το 1914 μετά από πιέσεις της Ιταλίας και της Αυστρουγγαρίας η Ελλάς απέσυρε τις δυνάμεις της από το νησί. 

Στην συνέχεια η Βρετανία ζήτησε από την κυβέρνηση Βενιζέλου την παραχώρηση του νησιού στο νεοσύστατο αλβανικό κράτος, αναφέροντας πως αυτό θα θεωρηθεί ως μία ενέργεια που θα βοηθήσει στην απόδοση της Βορείου Ηπείρου στην Ελλάδα. Ο Βενιζέλος δέχθηκε και έφερε στην βουλή το θέμα. Η ελληνική βουλή ψήφισε τον νόμο 272/1914 (ΦΕΚ 151/Α’/7-6-1915) με τον οποίο η Ελλάς παραχώρησε το νησί στην Αλβανία. Αυτή είναι η μοναδική φορά που εκχωρήθηκε ελληνικό έδαφος με απόφαση της ελληνικής βουλής. Οι Έλληνες κάτοικοι του νησιού εξολοθρεύτηκαν όλοι από την αλβανική δύναμη που αποβιβάστηκε τότε στο νησί. 

Στις 2 Σεπτεμβρίου 1920 η Αλβανία εκχώρησε το νησί στην Ιταλία και τον Απρίλιο του 1923 κυκλοφορεί από την ιταλική διοίκηση στο νησί μία σειρά οκτώ γραμματοσήμων με τον βασιλιά Βίκτωρα – Εμμανουήλ, επισημασμένων με SASENO. Αυτά είναι και τα μοναδικά γραμματόσημα που κυκλοφόρησαν ποτέ στο νησί αυτό. Στις 31 Οκτωβρίου 1922 ο Μπενίτο Μουσολίνι είχε πάρει την εξουσία στην Ιταλία. Ο ιταλικός μεγαλοϊδεατισμός ήταν στο αποκορύφωμά του και τα Ιταλικά ταχυδρομεία εξέδιδαν ιδιαίτερα γραμματόσημα για κάθε νησί ή περιοχή που κατείχαν προσπαθώντας να παρουσιαστούν σαν μια αποικιακή δύναμη ισάξια ίσως με την Μεγάλη Βρετανία ή την Γαλλία. 

Η νήσος Σάσων αποδόθηκε πάλι στην Αλβανία το 1947 με απόφαση της διάσκεψης των Παρισίων. Στην ίδια διάσκεψη που παραχωρήθηκαν στην Ελλάδα τα Δωδεκάνησα. Στην διάσκεψη αυτή η Ελλάς είχε ζητήσει την απόδοση και της Βορείου Ηπείρου, όμως το θέμα αυτό η διάσκεψη το είχε παραπέμψει στην διαρκή πρεσβευτική σύνοδο των τεσσάρων για μία μελλοντική διευθέτηση του ζητήματος της Βορείου Ηπείρου μαζί με τα ζητήματα της Αυστρίας και της Γερμανίας τα οποία διευθετήθηκαν το 1955 και το 1989 αντίστοιχα. Το ζήτημα της Βορείου Ηπείρου παραμένει λοιπόν από τότε παγωμένο προς μελλοντική διευθέτηση. 

Δημήτρης Περδίκης

πηγή