Το Έπος του 1940 και τα εγκλήματα της τριπλής Κατοχής 1941-1944

Όποιος ξεχνάει την ιστορία του είναι υποχρεωμένος να την ξαναζήσει… 

Γράφει ο Κώστας Παδουβάς

Το Ελληνικό θαύμα στην Αλβανία και η μετέπειτα αφόρητη τριπλή κατοχή της Ελλάδας είναι η πιο λογικοφανής αντίφαση που υπέστη η χώρα μας από τη γένεση της και μετά. Οι μεγάλες και πρωτόγνωρες εμπόλεμες νίκες κατά του «Άξονα» (τριπλής συμφωνίας Γερμανίας, Ιταλίας, Ιαπωνίας του Βερολίνου την 27-9-1940) του Ελληνικού στρατού στην Ήπειρο, Βόρεια Ήπειρο και Αλβανία υπό τον δικτάτορα Μουσολίνι, προκάλεσαν έκπληξη σε όλο τον κόσμο. Αυτός ήταν ο κύριος λόγος που καθιερώθηκαν για πάντα με το όνομα «Έπος του Σαράντα». Εορτάζεται την 28η Οκτωβρίου κάθε χρόνο, ημέρα εισόδου στον πόλεμο και όχι ημέρα λήξης του, όπως συνηθίζεται σε άλλα κράτη.

Τούτος ο λαός, ο μικρός και ταυτόχρονα Μέγας Ελληνικός λαός, απαντά με στερεότυπο τρόπο στις προκλήσεις για την υποδούλωση ή στέρηση της ελευθερίας του: ΟΧΙ, δεν υποκύπτουμε. «Μολών λαβέ»!.., που σημαίνει ότι θα πολεμήσουμε μέχρις εσχάτων και θα νικήσουμε, έστω και μετά θάνατον, διότι η Ελληνικές ψυχές γεννιούνται αδούλωτες. Από τα χρόνια των Μαραθονομάχων – Σαλαμινομάχων οι Έλληνες αντιπαρατάχθηκαν αποφασιστικά στους  ξενόφερτους επιδρομείς. Επίσης, κατά τις επαναστάσεις αποτίναξης των ζυγών των κατακτητών όποτε έγιναν, ακόμη και κατά  την παλιγγενεσία του έθνους το 1821, αλλά και κατά τους απελευθερωτικούς διαφόρους πολέμους (Βαλκανικούς και άλλους), η άρνηση στην υποδούλωση κράτησε από την αρχή μέχρι του τέλους, σύμφωνα με το βαθύτερο νόημα της φράσης: «Ελευθερία ή θάνατος»!

Τιμή και δόξα στους αρνητές της υποδούλωσης 

Έτσι έγινε και στην Αλβανία το 1940, όταν οι Έλληνες γενναιότατοι μαχητές (υπό την ευρεία έννοια στρατευμένοι και αστράτευτοι) και αρνητές της υποδούλωσης με τις παραδόσεις των μεγάλων οραμάτων και επιταγών που κληρονόμησαν από τους προγόνους τους, επέδειξαν τόλμη αλλά και ταυτόχρονα σεβασμό και αλληλεγγύη μεταξύ τους, προκειμένου να γίνουν αδέλφια με το χέρι στην σκανδάλη για να υπερασπιστούν τα όσια και τα ιερά της φυλής στη στεριά, στη θάλασσα και στον αέρα, στην παγωνιά και στη ζέστη, στον πόνο του χυμένου άλικου αίματος και στη χαρά της νίκης, αψηφώντας την αριθμητική υπεροχή του αντιπάλου. Ακόμη και όταν υπερκεράστηκαν οι μαχόμενες στην Αλβανία Ελληνικές δυνάμεις από άλλες δυνάμεις του Άξονα (Γερμανούς με τους συνοδοιπόρους τους) δια μέσου της Βουλγαρίας και Γιουγκοσλαβίας, αντιστάθηκαν με απαράμιλλη γενναιότητα  στα οχυρά των βορείων συνόρων, στο χερσαίο ελληνικό χώρο και στην Κρήτη, προκαλώντας τεράστιες απώλειες και πολύτιμες χρονικές καθυστερήσεις των τότε επιδρομέων κατά της ανθρωπότητας. 

Η Γερμανική επίθεση στη Βαλκανική έγινε αρχικά με την ανοχή και μετέπειτα με την βοήθεια των χωρών που είχαν προσχωρήσει στον Άξονα μέχρι τότε : Ουγγαρίας, Ρουμανίας, Βουλγαρίας, Αλβανίας από το Νοέμβριο 1940 και η Γιουγκοσλαβίας την 25/3/1941 για δυο μόνο ημέρες. Η προσχώρηση  της τελευταίας ματαιώθηκε σχεδόν άμεσα  όταν η κυβέρνησή της χώρας αυτής ανατράπηκε από Σέρβους αξιωματικούς, οπότε η Γιουγκοσλαβία προστέθηκε στους Συμμάχους κατά του Άξονα που ήταν: Ελλάδα, Ηνωμένο Βασίλειο, Αυστραλία, Νέα Ζηλανδία. 

Αυτονόητη ήταν, επομένως, η εκμετάλλευση της πολιτικής αστάθειας στη Γιουγκοσλαβία για την επίσπευση των εκεί επιθέσεων των δυνάμεων του Άξονα και ταυτόχρονα κατά της Ελλάδας από το αριστερό των «οχυρών Μεταξά» της Ελληνοβουλγαρικής μεθορίου, με εφαλτήρια τα Βουλγαρικά εδάφη. Ο στόχος της επιχείρησης αυτής, με το όνομα «Μαρίτα», απέβλεπε στον έλεγχο ολόκληρης της Βαλκανικής, για να εξασφαλιστεί έμπρακτη βοήθεια και πλευρική ασφάλεια των επιθετικών επιχειρήσεων εναντίον της Ρωσίας, ενώ ταυτόχρονα θα προέκυπτε  περιμετρικός εγκλωβισμός  των  μαχόμενων στην Αλβανία χερσαίων  Ελληνικών δυνάμεων, πρώτων νικητριών επί των  δυνάμεων του Άξονα (Ιταλικών κυρίως). Η γενικευμένη σύγχυση που επικρατούσε στη Γιουγκοσλαβία και ο πανικός από τους συνεχείς βομβαρδισμούς της πρωτεύουσας (Βελιγραδίου), απέκλεισαν το συντονισμό των ενόπλων δυνάμεων για ουσιαστική εθνική άμυνα κατά των εισβολέων, οπότε η χώρα όχι μόνο κατακτήθηκε εντός έξι ημερών, αλλά και διαμελίστηκε κυριολεκτικά σε τιμάρια.

Ο διαμελισμός της Γιουγκοσλαβίας  το 1941 

Ο πολυδιαμελισμός της Γιουγκοσλαβίας έγινε πρωτίστως από τις κύριες δυνάμεις (Γερμανοϊταλικές) και δευτερευόντως από τις όμορες φιλοαξωνικές δυνάμεις: Ουγγρικές και  Βουλγαρικές. Δημιουργήθηκαν  τρία ανεξάρτητα κράτη (Κροατία, Σερβία, Μαυροβούνιο) και περίπου δέκα προτεκτοράτα κατακτημένα από δυνάμεις του Άξονα (Γερμανία Ιταλία, Ουγγαρία, Βουλγαρία), τα οποία προσαρτήθηκαν αντίστοιχα στην Αυστρία (Γερμανική επικράτεια τότε), Ουγγαρία, Ιταλία, Βουλγαρία και Αλβανία (από τις κατακτήσεις της Ιταλίας βλ. χάρτη). Η νεοσύστατη Κροατία προσχώρησε στον Άξονα την 15/6/1941.

Η αναδίπλωση των Ελληνικών δυνάμεων του Ελληνοϊταλικού πολέμου άρχισε μετά την κατάληψη της Γ/Β, από 12-4-1941, οπότε διατάχθηκε και η παράδοση των οχυρών της Ελληνοβουλγαρικής μεθορίου, επιτρέποντας την εισβολή των Βουλγάρων στην Ελλάδα (αμαχητί). Οι σκληρές και αιματηρές μάχες που ακολούθησαν στον Ελληνικό χερσαίο και νησιωτικό χώρο, από των  οχυρών της Ε/Β μεθορίου μέχρι και την Κρήτη είχαν διάρκεια δυο μηνών περίπου (μέχρι τέλους Μαΐου 1941), οπότε ολοκληρώθηκε η κατάληψη ολόκληρης της Ελλάδας. 

Στο διάστημα αυτό οι δυνάμεις του Άξονα (κυρίως της Γερμανίας) υπέστησαν μεγάλες απώλειες(1) έμψυχου και άψυχου δυναμικού, που συντέλεσαν σε αναβολή της επίθεσης κατά της Σοβιετικής Ενώσεως και των γειτόνων της σε χρόνο αντίστοιχο. Όταν αποδεσμεύτηκαν, ανασυντάχθηκαν και συγκεντρώθηκαν στα Σοβιετικά σύνορα, όλες οι μάχιμες δυνάμεις του Άξονα που δρούσαν στη Βαλκανική και στάθμευαν στις χώρες του Άξονα, εξαπολύθηκε η σχεδιασμένη, από πολλούς μήνες πριν, επίθεση κατά της αχανούς Ρωσίας την 25/6/1941, καταμετρώντας μεταξύ των κυρίων αντιπάλων και τον επερχόμενο χειμώνα 1941-1942, ο οποίος ήταν εξαιρετικά βαρύς και αήττητος για τους επιτιθέμενους. 

Μεταξύ των τελευταίων προστέθηκε και η Φιλανδία, κηρύσσοντας τον πόλεμο κατά της Σοβιετικής Ένωσης τέσσερεις ημέρες μετά την εισβολή του Άξονα (χωρίς να προσχωρήσει σ΄ αυτόν). Επομένως, η πανωλεθρία του Άξονα και της Φιλανδίας στις παγωμένες ρωσικές στέπες ήταν αναμενόμενη και συνδέεται άμεσα  με τις καθυστερήσεις και τις σοβαρές απώλειες από τους αποτελεσματικούς και γενναίους αγώνες της Ελλάδας κατά του Άξονα στη διάρκεια των ανοιξιάτικων και θερινών μηνών, γεγονός που αναγνωρίζεται από τους Ρώσους και τους λοιπούς αντιπάλους και μη του Άξονα.

Στην κατεχόμενη Ελλάδα οι Γερμανοί διατήρησαν τον έλεγχο των σημαντικότερων στρατηγικών περιοχών (Αθηνών, Θεσσαλονίκης-Κεντρικής Μακεδονίας, Ανατολικού τμήματος Δυτικής Θράκης κατ’ απαίτηση της ουδέτερης Τουρκίας, ορισμένων Αιγαιοπελαγίτικων νήσων(2) και του μεγαλυτέρου τμήματος της Κρήτης). Την ευθύνη  ελέγχου του κεντρικού κορμού της χώρας (2/3 της επικράτειας) ανέλαβαν οι Ιταλοί και της Ανατολικής Μακεδονίας με την υπόλοιπη Δυτική Θράκη και τις νήσους Θάσο και Σαμοθράκη οι Βούλγαροι (βλ. χάρτη).  

Τριπλή κατοχή της Ελλάδας

Οι  Γερμανοί κατακτητές είχαν συνειδητοποιήσει την προσωρινότητα της κατοχής ξένης χώρας, ενώ οι λοιποί κατακτητές της Ελλάδας θεώρησαν οριστική κατοχή τα Ελληνικά εδάφη στις ζώνες ελέγχου τους. Οι μεν Ιταλοί, σε πρώτη φάση, προσάρτησαν αμέσως και επίσημα τα Ιόνια νησιά στην Ιταλία, οι δε Βούλγαροι με όμοιες μεθόδους προσάρτησαν στη Βουλγαρία ολόκληρη τη ζώνη ελέγχου τους. Με τις προσαρτήσεις αυτές απέβλεπαν στον αφελληνισμό των εκεί πληθυσμών, εφαρμόζοντας ακραίες βαρβαρότητες, απάνθρωπα μέτρα κατά αθώων Ελλήνων πολιτών και ποικίλες εκτροπές σε βάρος των προβλέψεων του Διεθνούς Δικαίου.

Η αλλοίωση της εθνολογικής σύνθεσης των Ελληνικών πληθυσμών και των λοιπών πολιτισμικών-πολιτιστικών στοιχείων στις ζώνες ελέγχου τους, περιλάμβανε υποχρεωτική καθιέρωση της διδασκαλίας και χρήσης των αντίστοιχων γλωσσών (Ιταλικής, Βουλγαρικής) στη ιδιωτική και δημόσια ζωή, χρήση ταυτοτήτων (Ιταλίας, Βουλγαρίας), εφαρμογή των γραπτών και αγράφων νόμων και κανόνων δικαίου των χωρών τους σε ολόκληρη τη ζώνη ελέγχου, καταλύοντας εξ ολοκλήρου την Ελληνική Διοίκηση, Εκκλησία, Παιδεία, επιστημονικές και επαγγελματικές επιμορφώσεις-μετεκπαιδεύσεις. Επίσης, καθιέρωσαν ασφυκτική λογοκρισία των ΜΜΕ, χρήση Μαύρης Προπαγάνδας με κάθε μέσο (προκηρύξεις, συνέδρια, διασκέψεις κ.ά.), στρατολογήσεις –απαγωγές ανδρών και νέων ως ομήρων οδηγούμενων σε άθλια στρατόπεδα συγκεντρώσεων, δημιουργία ταγμάτων εργασίας και με στυγνές μεμονωμένες και ομαδικές επαχθείς πράξεις υποβάθμισαν την ανθρώπινη αξιοπρέπεια στους υποτελείς ελληνικούς πληθυσμούς.

Με συνεχείς κατασχέσεις αναλωσίμων και άλλων αγαθών για να ασθενούν και αποθνήσκουν από ασθένειες και την ασιτία οι Έλληνες πολίτες, βιαιοπραγίες, τρομοκρατίες, περιορισμούς-απαγορεύσεις κυκλοφορίας και φοβίες, ομαδικούς βιασμούς γυναικών, εξευτελισμούς ιερωμένων-μοναχών, απελάσεις, εκούσιους και ακούσιους εξαναγκασμούς σε μεταναστεύσεις, εξοντωτικές διώξεις-εκτελέσεις με συνοπτικές διαδικασίες με προσχήματα συμμετοχών σε αντιστασιακές ανταρτικές ομάδες είτε σε ομάδες δολιοφθορών κ.ά., στόχευαν στην ανατροπή των ποσοστών απογραφών μεταξύ Ελλήνων και Ιταλών-Βουλγάρων αντίστοιχα. Απαγόρευαν, ακόμη, και τις στοιχειώδεις βοήθειες από αποστολές του Διεθνούς  Ερυθρού Σταυρού στις ζώνες ελέγχου τους. Με όλα αυτά τα μέτρα οι τοπικοί Ελληνικοί πληθυσμοί πραγματικά ελαττώθηκαν, ενώ αυξήθηκαν οι Ιταλικοί και Βουλγαρικοί αντίστοιχα από εποικισμούς ερειπωμένων οικισμών.

Για την επιτυχία των παραπάνω μέτρων αφελληνισμού χρησιμοποίησαν ευρέως καταδότες , κυρίως Μουσουλμάνους, όπως Αλβανούς Τσάμηδες, Σλαβόφωνους Βλάχους κ.ά., πρόθυμους να κατηγορήσουν και υποδείξουν υγιή Ελληνικά πρόσωπα που μπορούσαν να συσπειρώσουν τους Ελληνικούς πληθυσμούς και διατηρήσουν το Ελληνικό φρόνημα στις ζώνες ελέγχου τους. Πέραν τούτων, οι Ιταλοί βομβάρδισαν αμάχους σε μεγάλες πόλεις (Άρτα, Λάρισα, Πάτρα, Πειραιά, κ.ά.) για πρόκληση πανικού και αποδιοργάνωση της αστικής ζωής.

Σε όλη τη χώρα οι τρείς κατακτητές άφησαν πίσω τους λεηλασίες, πυρπολήσεις- καταστροφές οικισμών, εκτελέσεις αθώων πολιτών, όπως π.χ. στην Κρήτη (Κάντανο, Κοντομαρί, χωριά Κέντρους Αμαρίου, Ανώγεια Μυλοποτάμου, Βιάνος, Ιεράπετρα κ.ά.) στην Αθήνα ( ομαδικές εκτελέσεις στην Κοκκινιά και Σκοπευτήριο Καισαριανής) στη λοιπή Ηπειρωτική Ελλάδα  (Καλάβρυτα Αχαΐας, Δίστομο Βοιωτίας, Κομμένο Άρτας,  Δομένικο Θεσσαλίας, Δοξάτο Δράμας και τόσα άλλα όπως ο Ασπρόλακκος Αχελώου, το Μεσόβουνο Κοζάνης, Κλεισούρα Καστοριάς, Αμπελόφυτο Κιλκίς κ.ά.), ενώ στη νησιωτική Ελλάδα έγιναν αμέτρητοι βασανισμοί Ελλήνων πολιτών και εκτελέσεις δήθεν αντιστασιακών. Οι κτηνωδίες των τριών κατακτητών κατατέθηκαν στα κατηγορητήρια εγκλημάτων πολέμου στη δίκη της Νυρεμβέργης (όπως τα  υπ’ αριθ. 58/1945,1, 16, 18, 35/1946,49/1947 κ.ά.) στηρίζοντας καταδίκες ή βουλεύματα για ειδεχθείς πράξεις πρωτοφανούς κτηνωδίας κατά παράβαση των διατάξεων του Διεθνούς Δικαίου.

Συγκρατημένες εκτιμήσεις ανεβάζουν τους Ελληνικής καταγωγής νεκρούς ανά την επικράτεια μόνο από ασθένειες και λιμούς άνω των 100.000 ατόμων όλων των φύλων και ηλικιών, στους οποίους προστίθενται οι λοιπές απώλειες από μάχες, φόνους, εκτελέσεις με οποιονδήποτε τρόπο ( κυρίως ως αντίποινα κατά των αντιστασιακών), οι απελάσεις και εξαναγκασμοί σε μεταναστεύσεις, οι προδότες που απέκτησαν την αντίστοιχη Ιταλική –Βουλγαρική ιθαγένεια κ.ά. Ο Ελληνικός πληθυσμός ελαττώθηκε σημαντικά, οι περιουσίες του καταστράφηκαν κατά το μεγαλύτερο μέρος τους, με θλιβερό αντίκτυπο στον πολιτισμό και την ανάπτυξή του ως περιούσιου λαού στα επόμενα χρόνια.

Το επιστέγασμα και η κορύφωση των παραβάσεων του Διεθνούς Δικαίου έλαβε χώρα αμέσως μετά την επιτυχή απόβαση των Συμμάχων στη Σικελία και Νότια Ιταλία το Σεπτέμβριο 1943, οπότε η φασιστική Ιταλία του Μουσολίνι κατέρρευσε και το νέο καθεστώς ζήτησε ανακωχή αποσύροντας τη συμμετοχή της Ιταλίας από τον Άξονα. Τα Ιταλικά στρατεύματα ελέγχου των ζωνών τους στην Ελλάδα  παραδόθηκαν, διασκορπίστηκαν ή  αρνήθηκαν περαιτέρω συνεργασία με τα Γερμανικά στρατεύματα κατοχής, οπότε εξοντώθηκαν ταχύτατα, αυθαίρετα, ομαδικά. Οι μεν διασκορπισθέντες απέθαναν από ασιτία και ασθένειες σε δύσβατες ορεινές περιοχές ( σωτηρίας;), όσοι αντιστάθηκαν είτε αρνήθηκαν συνεργασία με τους Γερμανούς εκτελέστηκαν επί τόπου, με χαρακτηριστικό παράδειγμα εκείνο της Κεφαλονιάς όπου ολόκληρη η δύναμη της  Ιταλικής Μεραρχίας με το όνομα «Ακούι» των 9600 ανδρών εκτελέστηκε αδιακρίτως σε διάστημα μιας εβδομάδας (μόνο 40 διασώθηκαν) και οι υπόλοιποι οδηγήθηκαν σε στρατόπεδα συγκεντρώσεων προς εξόντωση…

Ωστόσο, αν και οι απάνθρωπες θυσίες των Ιταλών στρατιωτικών έγιναν αφορμή να  προκατασκευαστούν στερεότυπα του «ήπιου Ιταλού στρατιώτη» και νοηματικές μεταθέσεις των ευθυνών τους, ουδόλως αμβλύνουν τους πραγματικούς κινδύνους αφελληνισμού που πέρασε η χώρα εξ αιτίας της τριπλής κατοχής (Γερμανίας,  Ιταλίας, Βουλγαρίας). Πιο συγκεκριμένα, οι οφειλόμενες αποζημιώσεις των εγκλημάτων του ΙΙ Π. Πολέμου που υπέστη στη διάρκεια της τριπλής κατοχής η Ελλάδα, που ουδέποτε παραγράφονται, θα ήταν δικαιότερο και ηθικότερο να απευθύνονται αδιάλειπτα προς όλους αυτούς που συνέβαλαν στα παραπάνω εγκλήματα σε βάρος της χώρας μας, ανάλογα με τις ευθύνες των συνιστωσών της τριπλής κατοχής.

Τέλος, σημειώνεται με τον πιο ηχηρό τρόπο ότι οι μέχρι σήμερα αποζημιώσεις που δόθηκαν στην Ελλάδα μετά τον ΙΙ Π.Π. από τις δυνάμεις της τριπλής κατοχής 1941-1944, δεν είναι ανάλογες με τις δοκιμασίες που υπέστη η χώρα εξ αιτίας των πρωτοφανών ανθρώπινων και υλικών θυσιών της, των οποίων οι άμεσες εθνικές απομειώσεις   και οι μελλοντικές κυλιόμενες δεσμευτικές της ανάπτυξης ολόκληρου του έθνους παρενέργειες,  ήσαν και παραμένουν  μη επιτιμούμενες οικονομικά και ουδέποτε αναστρέψιμες με οποιονδήποτε συμψηφισμό ή αντίκρισμα... 

1. Οι απώλειες των Γερμανικών δυνάμεων στη δεκαήμερη μάχη της Κρήτης εκτιμούνται διπλάσιες εκείνων που είχαν σε ολόκληρη την υπόλοιπη Βαλκανική από την ημέρα εισβολής (6/4/1941) μέχρι την ημέρα έναρξης της επίθεσης στην Κρήτη (20/5/1941). 

2. Προς τιμήν του Πρωθυπουργού της εξόριστης Ελληνικής Κυβέρνησης (21/4/1941 -13/4/1944) αείμνηστου Εμμανουήλ Τσουδερού και της Κυβερνήσεώς του, δεν έγινε δεκτή η εσπευσμένη και δήθεν συμφέρουσα πρόταση της Αγγλίας για συμβατική άμεση κατάληψη αρχικά της Χίου (και μετέπειτα των νήσων του Ανατολικού Αιγαίου) από την ουδέτερη, τότε, Τουρκία για να αποφευχθεί εκεί η επέκταση της επικείμενης Γερμανικής κατοχής. Προφανώς έγινε αντιληπτή η υποβολιμαία, εκ μέρους της Τουρκίας, πρόταση αυτή δια μέσου της Αγγλίας, η οποία θα πραγματοποιούσε το συντηρούμενο ακόμα και σήμερα τουρκικό όραμα (αμαχητί) της διανομής του Αιγαίου μεταξύ Ελλάδας-Τουρκίας!... 

πηγή