Άλλο ΑΡΙΣΤΑ και άλλο …ΆΡΡΩΣΤΑ!...

Γράφει ο Καθηγητής Γιώργος Πιπερόπουλος

Το τελευταίο Σ/Κ του Αυγούστου μπροστά μας, ανακοινώθηκαν τελικά οι βάσεις των φετινών εισαγωγικών σε τμήματα των ΑΕΙ και ΑΤΕΙ, πολλά δάκρυα στα μάτια παιδιών, γονέων και συγγενών, άλλα μαύρα της απογοήτευσης και άλλα διάφανα της χαράς! 

Χαρές και χαμόγελα στο προεδρικό Μέγαρο όπου βρέθηκαν οι Ολυμπιονίκες μας αλλά ΕΚΠΛΗΚΤΟΣ διαβάζω ότι ΔΕΝ παραβρέθηκε στην τελετή υποδοχής των Ολυμπιονικών η Άννα Κορακάκη, κάτοχος 2 μεταλλίων στους Ολυμπιακούς του Ρίο και φοιτήτρια στο Πανεπιστήμιό Μακεδονίας, στο Πανεπιστήμιο μου…

ΔΕΝ θα σχολιάσω το γεγονός, αλλά στη χώρα των απίστευτων ‘σκαμπανεβασμάτων’ αισθάνομαι την υποχρέωση να καταθέσω μερικές παραγράφους ειλικρινούς προβληματισμού… 

Η προσμέτρηση επιδόσεων σε διάφορους τομείς των ανθρώπινων δραστηριοτήτων, μέσα από μια διαδικασία που χαρακτηρίζεται  ως δοκιμασία, διαγώνισμα ή ακόμη, κατά το ξενόφερτο και λίαν προσφιλές στην εποχή μας «τεστ», έχει  ως στόχο τη διαφοροποίηση ανδρών, γυναικών και παιδιών και την κατάταξή τους  σε κάποιες ιεραρχικές συμβολικές πυραμίδες επιδόσεων και επιτυχίας που αντικατοπτρίζουν και πραγματικές πυραμίδες  καθημερινών κοινωνικών, οικονομικών, επιστημονικών, επαγγελματικών, πολιτιστικών και  αθλητικών δραστηριοτήτων...... 

Συχνά ακούγεται η κριτική που αποδοκιμάζει όλες  ή έστω κάποιες  προσπάθειες προσμέτρησης και διαφοροποίησης προβάλλοντας, προφανώς όχι ως ουσία αλλά καταφανώς ως επίφαση, επιτακτικά την ανάγκη διασφάλισης δημοκρατικής ισότητας που επιφέρει νομοτελειακά και αναγκαστικά ως αποτέλεσμα την θεώρηση όλων ως… ίσων! Τίποτε δεν θα μπορούσε να είναι περισσότερο ανακριβές και άδικο για τον καθένα και την καθεμιά μας ως άτομα με το χαρακτηριστικό της ανεπανάληπτης μοναδικής προσωπικότητάς και αντιπαραγωγικό για ολάκερη την  κοινωνία που ως σύνολο συνθέτουμε.

Οι άνθρωποι διαφέρουμε  στο μπόι, στο βάρος και το πάχος, στο κάλλος, δηλαδή στην αισθητική της εποχιακής ή  διαχρονικής σημασίας «ομορφιάς» όπως διαφέρουμε και στις επιδόσεις που διαφοροποιούν τις μυοσκελετικές και τις διανοητικές δεξιότητες και ικανότητές μας. Αυτό και αντικειμενικά εμφανές είναι και αναλλοίωτο παρέμεινε ως δεδομένο στο πέρασμα του χρόνου.

Θα ήμουν, όμως, ανιστόρητος ίσως και επικίνδυνα υποκριτικός εάν δεν παραδεχόμουν ότι υπήρξαν εποχές στις ανθρώπινες κοινωνίες όπου οι διαδικασίες αξιολόγησης διαβρώθηκαν με στόχο να υποτιμηθούν  άτομα ή ομάδες και να  υπερτιμηθούν άλλοι. 

Να θυμηθούμε τους Νέγρους της Αμερικής ως ένα κραυγαλέο, ιστορικό παράδειγμα ανάμεσα σε πολλά άλλα διαχρονικά παρόμοια. Αυτά δεν αναιρούν ούτε τη χρησιμότητα των «τεστ» ούτε, φυσικά, και το δεδομένο των ανθρώπινων διαφορών σε ποικίλα και αντικειμενικά μετρήσιμα χαρακτηριστικά και τις ανισότητες που προκύπτουν στη διαδικασία του ανταγωνισμού.

Δημοκρατία σημαίνει να διασφαλίζουμε την ισότητα των ευκαιριών βοηθώντας άτομα και ομάδες να επιδείξουν τα ταλέντα, τις δεξιότητες και  ικανότητές τους και να επιβραβεύουμε τους καλλίτερους και τις καλλίτερες για να προκύπτει έτσι όφελος για τα κοινωνικά σύνολα! 

Αντίθετα, η διασφάλιση της ισότητας των επιδόσεων, θα μας οδηγήσει όχι μόνο σε εξίσωση της αντικειμενικής πραγματικότητας με την ψευδαίσθηση μιας ανύπαρκτης πραγματικότητας αλλά, ακόμη χειρότερα για τον καθένα και την καθεμιά μας χωριστά και για όλους μας συνολικά, θα μας εξισώσει προς χαμηλότερους κοινούς παρονομαστές...

Στην πρώτη περίπτωση, αυτήν της διασφάλισης ισότητας ευκαιριών κάποιοι, που το αξίζουν, στη διαδικασία του ελεύθερου ανταγωνισμού και συναγωνισμού επειδή υπερτερούν θα πάρουν ..Άριστα.

Στη  δεύτερη περίπτωση, αυτή της ψευδούς και συνάμα διαχρονικά μυωπικής αποδοχής ίσων επιδόσεων από άτομα που δεν διαθέτουν ίσες ικανότητες και τα κριτήρια και τα αποτελέσματα τόσο ανήθικης στρατηγικής σίγουρα θα είναι  ...Άρρωστα! 

Ο Γιώργος Πιπερόπουλος είναι συνταξιούχος καθηγητής και πρώην Πρόεδρος του Τμήματος Οργάνωσης και Διοίκησης Επιχειρήσεων του Πανεπιστημίου Μακεδονίας - Επισκέπτης καθηγητής στο Business School, Newcastle University, United Kingdom.