ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΛΑΙΚΗ ΠΑΡΑΔΟΣΗ.

Γράφει η Μαίρη Καρά 

     Η Εθνική ή Λαϊκή ΠΑΡΑΔΟΣΗ είναι το σύνολο πολιτιστικών στοιχείων και ΑΞΙΩΝ του παρελθόντος ενός λαού ή μιας κοινωνίας, που μεταβιβάζονται από γενιά σε γενιά και επιβιώνουν στο παρόν. Η Παράδοση καλύπτει όλο το φάσμα της πολιτιστικής δημιουργίας της Ανθρωπότητας. Μέσα της συνυπάρχουν πολλές και διάφορες κοινωνικές δραστηριότητες, όπως Γνώσεις, Ιδέες, Ήθη και Έθιμα και γενικότερα όλα εκείνα τα πνευματικά, καλλιτεχνικά και ιστορικά στοιχεία, που συγκροτούν την Πολιτιστική και Εθνική φυσιογνωμία ενός λαού. Επομένως αποτελεί την σπονδυλική στήλη κάθε ΕΘΝΟΥΣ. 

     Η λέξη προέρχεται απ' το ουσιαστικό του ρήματος "παραδίδωμι" που σημαίνει δίνω, εμπιστεύομαι κάτι σε κάποιον, μεταβιβάζω. Με τον όρο "παραδόσεις" νοείται ο λαϊκός πολιτισμός, του οποίου εκφραστής είναι ο λαός. Σε συνδυασμό δε με την ΙΣΤΟΡΙΑ τροφοδοτούν την Εθνική Συνείδηση και μαρτυρούν την ιστορική συνέχεια του Έθνους. Ιδιαίτερα οι πνευματικές παραδόσεις είναι η ΜΝΗΜΗ των λαών.  Είναι κάθε συνήθεια καθολικού χαρακτήρα για μια κοινωνική ομάδα, που προέρχεται απ’ την παράδοση και τηρείται απ’ όλα τα μέλη της. 

     Η πολύτιμη γνώση της παράδοσής μας μπορεί να γίνει το σωστό στήριγμα στην εποχή της αμφισβήτησης και της αμφιβολίας, αφού περιέχει την διαρκή πάλη για την διατήρηση και διάσωσή της και την προβολή του Έθνους. Στην αυστηρή έννοιά της είναι ένας ουδέτερος όρος, που χρησιμοποιείται για να υποδηλώσει την «μετάβαση» συνήθως προφορική, με την οποία μεταφέρονται και διαιωνίζονται απ’ τη μια γενιά στην άλλη, τρόποι δραστηριότητας ή γούστα ή ΔΟΞΑΣΙΕΣ. 

     Στις κοινωνικές επιστήμες παράδοση είναι το «όχημα» διαμέσου του οποίου κάθε παιδί μαθαίνει τα ήθη και τα έθιμα κι απ' το απόθεμα των συσσωρευμένων γνώσεων, καθώς και τις προκαταλήψεις των προπατόρων. Τα στοιχεία εκείνα που ξεχωρίζουν και προσλαμβάνουν την ιδιότητα της παράδοσης, είναι συνήθως αξιολογημένα και υποδηλώνεται έντονα ότι ενέχει ιδιαίτερη ΑΞΙΑ η αποδοχή τους. Έτσι η παράδοση είναι ένας τρόπος συμπεριφοράς ή ένα πρότυπο, που έχει δημιουργηθεί από μια ομάδα κι όχι από ένα άτομο και χρησιμεύει στην τόνωση της ομαδικής συνειδητότητας και ΣΥΝΟΧΗΣ.

     Είναι σημαντικός παράγοντας για την καλύτερη κατανόηση του παρόντος, γιατί ο τρόπος ζωής ενός λαού στο σήμερα έχει μεγάλη σχέση με τα κατάλοιπα και τις δεσμεύσεις του παρελθόντος. Ο άνθρωπος μέσω της παράδοσης κατανοεί την ιστορική τροχιά, μέσα στην οποία κινείται κι έτσι μπορεί να αποκομίσει πλούσια ΔΙΔΑΓΜΑΤΑ. Είναι σφάλμα να θεωρήσει κανείς τον εαυτό του αφαιρετικά ανεξάρτητο απ’ το παρελθόν, που βαραίνει στην διαμόρφωσή του, αφού η παράδοση οδηγεί στην συγκρότηση της Εθνικής ΤΑΥΤΟΤΗΤΑΣ. Η γνώση της παράδοσης οδηγεί τον άνθρωπο στην ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ του. 

     Ελεύθερος δεν είναι όποιος νομίζει ότι ανεξαρτητοποιήθηκε απ’ τις ρίζες του. Απ' την παράδοση προκύπτουν αξιοπρόσεκτα αποτελέσματα, όπως ότι εμπνέει περηφάνια στους λαούς κι ενισχύει την ΕΘΝΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ. Ομορφαίνει την ζωή του παρόντος και γίνεται πηγή καλλιτεχνικής έμπνευσης (λαϊκή παράδοση). Επίσης συμβάλλει στην πολιτιστική ανάπτυξη και πρόοδο ατόμων και λαών, ιδιαίτερα εκείνων που διακρίνονται για το πλούσιο ιστορικό τους παρελθόν κι αυτό το εξαιρετικό προνόμιο ανήκει κυρίως στην ιστορική ελληνική ΠΑΡΑΔΟΣΗ.

     Η αναμφισβήτητη όμως αξία της παράδοσης δεν πρέπει να οδηγήσει σε υπερβολές, γιατί δεν αποτελεί πανάκεια, ούτε προτείνει λύσεις για όλα τα προβλήματα του παρόντος. Ανήκει στο παρελθόν κι αυτό σημαίνει ότι είναι δημιούργημα συγκεκριμένων κοινωνικών συνθηκών. Η κοινωνία όμως δεν είναι στατική, αλλάζει, εξελίσσεται κι απομακρύνεται απ’ τα πρότυπα του παρελθόντος. Επομένως δεν είναι δημιούργημα της Ιστορίας. Μια τέτοια θεώρησή της θα είχε ως αποτέλεσμα την τελμάτωση, την οπισθοδρόμηση του ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ.

      Με τον όρο παράδοση δε νοείται ο συντηρητισμός, η προσκόλληση στο παρελθόν και η άρνηση του δημιουργικού παρόντος. Αντίθετα, νοείται πως η αξιοποίηση του παρελθόντος είναι δυνατόν να γίνει η αφετηρία για ένα δημιουργικό παρόν και μέλλον. Τότε αποτελεί την βάση της πολιτιστικής δημιουργίας. Η παράδοση δεν πρέπει να οδηγεί στην υπερτίμηση ενός πολιτισμού, γεγονός βέβαια που δεν απέχει πάρα πολύ απ’ τον εθνικισμό, τον ρατσισμό και τον φανατισμό. Η παράδοση είναι η παρουσία ενός λαού στον χρόνο και τελικά σημαίνει την επιλογή του καλού μέσα απ' την πορεία των ΑΙΩΝΩΝ.